“Oi be Lau Danu Paradaiso Dekenai Do Ita Noho”
HAHEMAORO auna dekenai idia taua dae neganai, mai hisihisi bada ida ia mase gwauraia neganai, ia badinai idia taua dae kara dika tauna ese ia noinoi henia, ia gwau: “Iesu e, oiemu Basileia do oi abia neganai, do oi laloa lau.” Ena be mai hisihisi bada herea ida Iesu be ia mase gwauraia, to ia haere henia, ia gwau: “Momokani, hari dina oi lau hamaoroa, oi be lau danu Paradaiso dekenai do ita noho.” (Luka 23:42, 43, NW) Ia mase gwauraia tauna dekenai unai be helaro namona!
To, oi itaia, paragraf gunana dekenai idia torea sirina be New World Translation Bible amo, bona Iesu ena hereva idia hahanaia neganai, unai hereva “hari dina oi lau hamaoroa” murinai, punctuation maka idia atoa, ani? Unai ese ia hahedinaraia Iesu ia mase dinana dekenai, ia ese kara dika tauna ia gwauhamata henia diba Paradaiso dekenai mauri do ia abia. To, The New English Bible ese Iesu ena hereva idia hahanaia inai bamona: “Oi lau hamaoroa gauna be inai: hari dina oi be lau danu Paradaiso dekenai do ita noho.” Idia hahanaia Bible idauidau momo be The New English Bible hegeregerena; unai siri idia hahanaia neganai, idia hahedinaraia unai kara dika tauna bona Iesu be unai idia mase dinana dekenai Paradaiso dekenai idia lao. Dahaka dainai unai Bible idauidau bona New World Translation Bible ese unai siri idia hahanaia dalana be idia idau? Bona edena punctuation maka be ia maoro?
Bible ena Greek revareva gunadia dekenai, punctuation maka idia torea lasi. Unai dainai, punctuation maka torea dalana idia hamatamaia neganai, Bible ena hereva idia torea hanai bona ena hereva idia hahanaia taudia be edia lalo-parara Bible ena hereva momokani dekenai hegeregerena, unai punctuation maka idia torea. Vadaeni, Bible momo dekenai unai siri idia hahanaia dalana be ia maoro, a? Iesu bona unai kara dika tauna be idia mase dinana dekenai Paradaiso dekenai idia lao, a?
Lasi, Bible ia gwau, idia lao henia gabuna ena ladana Greek gado ai be Haʹdes bona Heberu gado ai ia be Sheʹol, bona unai hereva ruaosi edia anina be tamona, mase taudia guria gabuna unai. (Luka 18:31-33; 24:46; Kara 2:31) Bible ese unai gabu dekenai idia noho taudia ia gwauraidia neganai, ia gwau: “Mase taudia be gau ta idia diba lasi, . . . [idia] lao henia gabuna, mase taudia edia gabu, [Heberu Sheʹol, Greek Haʹdes] lalonai be gaukara ta lasi, lalo-parara ta lasi, bona aonega ta lasi.” Unai be paradaiso gabuna lasi!—Kohelete 9:5, 10.
Iesu be dina ihatoina dekenai Hade dekena amo ia toreisi lou. Bena, murina pura 6 lalonai, Palestine ena gabu idauidau dekenai, nega ta ta ai ena hahediba taudia dekenai ia hedinarai. Unai negadia ta dekenai, Iesu ese Maria ia hamaoroa, ia gwau: ‘Tamana dekenai lau do daekau lasi.’ (Ioane 20:17) Vadaeni, ia hedinarai, ia be paradaiso gabuna ta dekenai ia do lao lasi.—Apokalupo 2:7.
Lagani 200-300 C.E. lalonai—Keristen ena hahediba herevadia bona Greek aonega herevadia idia buloa gaukarana be ia heau haraga neganai—tau ta ladana Origen ese Iesu ena herevana ia gwauraia, unai hereva be inai: “Hari dina oi be lau danu Dirava ena Paradaiso dekenai do ita noho.” Lagani 300-400 C.E. lalonai, dubu ena hereva idia torea taudia ese punctuation maka be “hari dina” murinai idia torea karana ena maoro idia hepapahuahulaia. Vadaeni, ia hedinarai idau nega amo vaia taunimanima momo ese Iesu ena hereva be koma lasi dalanai idia duahia. To danu, ia hedinarai lagani 300-400 C.E. lalonai, taunimanima haida be Iesu ena hereva idia duahia New World Translation Bible ia torea hegeregerena; koma idia atoa lasi.
Hari inai nega lalonai danu, gado hahanaia taudia momo be Luka 23:43 idia hahanaia neganai, idau nega amo vaia dubu taudia hegeregerena koma idia atoa lasi, to ma haida be New World Translation Bible hegeregerena idia torea. Hegeregere, Profesa Wilhelm Michaelis ese Iesu ena hereva be German gado dekenai ia hahanaia neganai, ia torea: “Momokani, hari dina oi lau hadibaia hereva be inai: Oi be (gabeai neganai) lau danu Paradaiso dekenai do ita noho.”
Vadaeni, Iesu ena hereva ena anina kara dika tauna dekenai be dahaka? Reana unai kara dika tauna ia kamonai vadaeni Iesu be idia gwauhamatalaia Pavapavana. Reana, ia diba Pilato ese revareva ta, “Iuda taudia edia King” ia torea bona Iesu ena kwarana ataiai idia atoa. (Luka 23:35-38) Ena be gwau-edeede tomadiho gunalaia taudia ese Iesu idia dadaraia, to unai helalo-kerehai kara dika tauna ese ena abidadama karana ia hahedinaraia, ia gwau: “Iesu e, oiemu Basileia do oi abia neganai, do oi laloa lau.” Ia laloa lasi ia be Iesu ida do ia lohia hebou, to ia ura Iesu ena lohia siahuna dekena amo namo do ia davaria. Unai dainai, ena be unai dina dekenai Iesu ia hekwarahi bada, to unai kara dika tauna ia gwauhamata henia gabeai ia ida Paradaiso dekenai do idia noho.
Edena paradaiso dekenai? Bible lalonai, Paradaiso ginigunana be Eden umana, iseda tamana bona sinana ginigunadia idia haboioa gauna unai. Bible ese Dirava ena Basileia henunai unai tanobada Paradaisona do ia vara lou ia gwauhamatalaia; Iesu be unai Basileia ena Pavapava. (Salamo 37:9-11; Mika 4:3, 4) Unai dainai, ia mase kara dika tauna bona idia mase taudia ma milion momo be edia gara gabudia amo do ia hatoredia isi lou neganai, bena tanobada paradaisona dekenai do idia mauri neganai, bona idia ese Dirava ena ura idia diba bona idia badinaia karana amo mauri hanaihanai do idia abia diba neganai, Iesu be idia danu do ia noho.—Ioane 5:28, 29; Apokalupo 20:11-13; 21:3, 4.