LESENI 5
Taunimanima Badadia Edia Hakaua Dalana ena Namo
DAIKA ESE NATUDIA IA HAKAUA BE NAMO?
Natudia be taunimanima badadia amo sisiba herevadia idia abia bona edia hakaua dalana idia badinaia be namo. Oi be tama eiava sina ta dainai, unai be emu maduna. To, taunimanima badadia haida ese emu natudia idia durua bona sisiba henia diba.
DAHAKA DAINAI TAUNIMANIMA BADADIA EDIA HAKAUA DALANA BE MAI ENA NAMO?
Tano momo ai, matamata taudia be taunimanima badadia idia bamoa momo lasi. Mani inai oi laloa:
Natudia be nega momo sikuli ai idia noho, unuseniai tisa taudia bona taunimanima badadia be momo lasi.
Natudia haida be sikuli murinai ruma dekenai idia giroa lou neganai, ta ia noho lasi badina edia tama sina be moni gaukara idia karaia.
United States ai, tahua gaukara ta ese ia hahedinaraia, natudia edia mauri lagani 8 bona 12 huanai be hanaihanai dina ta ta ai TV, miusiki, bona vidio gadara dekenai hora 6 bamona idia haorea.a
Buka ta ladana, Hold On to Your Kids ia gwau: “Matamata taudia be tama sina, tisa eiava taunimanima badadia edia haheitalai idia tohotohoa lasi eiava edia hakaua dalana bona sisiba idia tahua lasi, to turadia amo heduru idia tahua.”
HEDURU HENIA DALANA
Nega oi atoa natudia ida oi hebamo totona.
BAIBEL ENA HAKAUA HEREVANA: “Mero dekenai mauri dala maorona do oi hadibaia, vadaeni ia buruka neganai, unai dala do ia rakatania lasi.”—Aonega Herevadia 22:6.
Natudia be hanaihanai idia ura tama sina ese idia gimaia bona durua. Danu, diba bada taudia idia gwau natudia idia tubu daekau neganai, idia ura tama sina edia sisiba idia kamonai to turadia edia lasi. Buka ta ladana, You and Your Adolescent ai, Dr Laurence Steinberg ia gwau, “Tama sina edia haheitalai ese natudia edia kara bona hereva dalana ia haidaua badina natudia be idia ida idia noho ela bona taunimanima badadia ai idia lao.” Ma ia gwau: “Matamata taudia be idia ura emu lalohadai idia diba bona emu hereva idia kamonai, ena be oi gwauraia gaudia ibounai idia abia dae o lasi.”
Namona be dala oi karaia emu natudia oi durua totona. Hegeregere idia oi bamoa, emu hemami, oi laloa bada gaudia, bona emu mauri ai oi dibaia mai anina bada gaudia be idia dekenai oi herevalaia.
Tura namodia abia hidi.
BAIBEL ENA HAKAUA HEREVANA: “Aonega tauna danu ia raka hebou noho tauna, be do ia aonega.”—Aonega Herevadia 13:20.
Emu natuna ia durua diba taunimanima badana ta oi diba, a? Namona be dala oi karaia emu natuna ia durua totona. Unai ese ia hahedinaraia lasi emu natuna naria ena maduna be ma ta ese do ia huaia. To oi abidadama henia tau eiava hahine ese emu natuna do ia durua oi henia treinini ia badinaia totona. Baibel ese ia hahedinaraia, ena be Timoteo be ia bada vadaeni, to ia be aposetolo Paulo ia bamoa dainai heduru ia abia, bona Paulo be Timoteo ena hetura karana amo namo ia abia danu.—Filipi 2:20, 22.
Hari, ruma bese momo be gabu tamona ai idia noho lasi, bona nega momo, tubuna hahine eiava tau, ankol, anti bona varavara ma haida be reana tano ma ta ai idia noho. Bema oi dekenai unai ia vara, namona be dala oi karaia unai amo emu natudia be haheitalai namona ida hahedinaraia taudia do idia bamoa.
a Danu, idia davaria matamata taudia be dina tamona lalonai TV, miusiki, bona vidio gadara idauidau dekenai kahirakahira hora nain idia haorea. Unai ese natu maragidia bona matamata taudia edia homework eiava sikuli gaukara ma haida dekenai idia gaukaralaia hora ia herevalaia lasi.