Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • uw karoa 21 rau 161-168
  • “Idia be Tanobada ena Lasi”

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • “Idia be Tanobada ena Lasi”
  • Dirava Momokani Tamona Tomadiho Henia mai Lalo-Tamona Danu
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • “LAUEGU BASILEIA BE INAI TANOBADA GAUNA LASI”
  • HAHEDIBA TAUDIA ESE IDIA TOHOTOHOA
  • DOKONA NEGANA LALONAI KERISTEN TAUDIA IDIA GINI SIRI
  • “Idia be Tanobada Ena Lasi”
    Dirava Momokani Tamona Tomadiho Henia
  • Tomadiho ese Politik Karadia Ia Durua be Maoro, A?
    Topik Ma Haida
  • Keristani Gini Siri Karana Inai Nega Dokona Ai
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2002
  • Inai Tanobada amo Gini Siri
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Stadi)—2016
Ma Haida Itaia
Dirava Momokani Tamona Tomadiho Henia mai Lalo-Tamona Danu
uw karoa 21 rau 161-168

Karoa 21

“Idia be Tanobada ena Lasi”

HANUABOI TA dekenai Iesu be ena hahediba taudia dainai ia guriguri goadagoada bena kerukeru idia hasatauroa. Ia diba Satana ese do ia tohodia dikadika, unai dainai ena Tamana dekenai ia gwau: “Lau noinoi lasi tanobada dekena amo idia oi kokia totona, to lau noinoi Tau Dikana dekena amo idia do oi hamauria. Idia be tanobada ena lasi, lau hegeregerena, lau be tanobada ena lasi.” (Ioane 17⁠:15, 16) Dahaka dainai Keristen taudia be tanobada amo idia idau be gau badana? Badina be ena lohia be Satana. Inai tanobada ena taunimanima be ia ese ia biagudia. (Ioane 14⁠:30; 1 Ioane 5⁠:19) Unai dainai, gau badana be Keristen taudia iboudiai idia diba edena dala amo idia be “tanobada ena lasi” be namo. Vadaeni, edena dala amo Iesu be “tanobada ena lasi”?

2 Iesu ese taunimanima iboudiai ia rakatanidia lasi ia be sibona ia noho totona. Ena be ia be “tanobada ena lasi,” to taunimanima ia lalokau henidia. Unai dainai, hanua ta ta dekenai ia lao, Dirava ena Basileia ena sivarai namona ia harorolaia idia dekenai. Gorere taudia bona matakepulu taudia ia hanamodia, mase taudia ia hatoredia isi, bona sibona ena mauri be taunimanima dainai ia henia. To tanobada ena lauma amo idia honudae taudia edia lalohadai dikadia bona edia kara dikadia be ia ese ia ura henidia lasi. Taunimanima ia hamaorodia, namona be idia matabodaga lasi, kohu bona moni idia ura henia lasi bona sibodia idia abia isi lasi. (Mat. 5⁠:27, 28; 6⁠:19-21; Luka 12⁠:15-21; 20⁠:46, 47) Iesu ese Dirava idia dadaraia taudia edia mauri dalana ia tohotohoa lasi, to Iehova ena dala dekenai ia raka. (Ioane 8⁠:28, 29) Ena be Iesu be Iuda tauna, to Iuda taudia ia durudia lasi, politik dainai Roma ena gavamani danu idia hepapahuahu neganai.

“LAUEGU BASILEIA BE INAI TANOBADA GAUNA LASI”

3 To Iuda taudia edia tomadiho gunalaia taudia ese Iesu idia samania, idia gwau edia bese ia hadikaia noho. Haida idia siaidia idia dogoatao totona, bena idia hakaua lao Roma gavana, Pontio Pilato, dekenai. Edia badu ena badina korikori be, Iesu ese edia koikoi ia hahedinaraia. To gavana ese Iesu ia kota henia totona, idia samania, idia gwau: “Inai tau ai davaria, aiemai bese taudia dekenai ia hereva henia mai goada danu, Kaisara ena takisi monina henia totona ia gwauatao, bona sibona ia gwauraia ia be Keriso, king ta.” (Luka 23⁠:2) To gauna be lagani ta gunanai taunimanima ese king ai idia halaoa gwauraia neganai, Iesu ese edia ura ia dadaraia. (Ioane 6⁠:15) Ia diba ia be gabeai King ai do ia lao guba dekenai, bona unai dagi do ia abia lasi taunimanima ese vouti amo do idia abia hidi dainai, to Iehova Dirava ese do ia henia.

4 Danu, dina toi sibodia idia do noho ela bona Iesu idia dogoatao neganai, Farisea taudia ese Iesu idia dibagania, takisi monina henia karana do ia gwauraia dika bena unai amo do idia samania diba totona. To mai edia koikoi danu idia nanadaia neganai, Iesu ia haere inai bamona: “Moni ta umui mailaia, lau itaia. Daika ena laulauna bona daika ena revareva be inai?” Idia gwau: “Kaisara ena.” Vadaeni Iesu ia gwau: “Kaisara ena, Kaisara do umui henia, Dirava ena, Dirava do umui henia.”—⁠Luka 20⁠:20-25.

5 Iesu idia dogoatao neganai ia vara gauna ese ia hahedinaraia, ia ese Roma ia gwau-edeede henia lasi, bona ia ura lasi ena hahediba taudia be unai bamona idia karaia. Unai neganai Roma ena tuari taudia bona Iuda taudia haida, edia imana be mai edia tuari kaia bona edia au, idia mai Iesu dogoatao totona. (Ioane 18⁠:3, 12; Mar. 14⁠:43) Unai dainai, aposetolo Petro ese ena tuari kaia ia veria, tau ta ena taiana ia utua oho. To Iesu ese Petro ia gwau henia, ia gwau: “Emu tuari kaia be ena gabu dekenai oi atoa lou, badina be tuari kaia idia abia taudia ibounai be tuari kaia dekenai do idia mase.” (Mat. 26⁠:51, 52) Kerukeru dabai, Pilato vairanai ia gini neganai, Iesu ese ena kara ena badina ia gwauraia, ia gwau: “Lauegu Basileia be inai tanobada gauna lasi. Bema lauegu Basileia be inai tanobada gauna, egu hesiai taudia be do idia tuari, Iuda taudia edia imana dekena amo lau do idia hamauria. Gau tamona, lauegu Basileia be iniseni lasi.”—⁠Ioane 18⁠:36.

6 Samani herevadia ia kamonai murinai, Pilato ia gwau Iesu ena ‘kerere ta ia davaria lasi.’ To Iuda taudia edia boiboi ia kamonai henia bona Iesu ia hasatauroa.—⁠Luka 23⁠:13-15; Ioane 19⁠:12-16.

HAHEDIBA TAUDIA ESE IDIA TOHOTOHOA

7 Keristen taudia ginigunadia edia sivarai, Bible lalonai bona buka idaudia lalodiai idia torea, ese ia hahedinaraia Iesu ena hahediba taudia idia lalo-parara edena dala amo idia be “tanobada ena lasi” be namo. Tanobada ena lauma idia dadaraia. Roma taudia edia gadara helulu mai edia dagedage karadia bona edia drama dikadia mai edia matabodaga karadia be idia ese idia dadaraia. Unai dainai taunimanima ese idia gwauraidia dika, idia gwau idia ese taunimanima iboudiai idia inai henidia. To edia dekena taudia idia inai henidia lasi, to edia goada bona edia nega idia haorea, do idia durudia, Iehova ena hahemauri dalana amo namo idia davaria totona.

8 Edia Biaguna hegeregerena, idia ese dagedage bada herea ena hisihisi idia ania; nega momo badina be gavamani taudia dekenai idia samanidia koikoi dainai. (Ioane 15⁠:18-20) To lagani 56 C.E. hegeregerena ai aposetolo Paulo ese Keristen taudia ia tore henidia, Iesu ena sisiba ia gwauraia lou. Paulo ia hamaorodia “gavamani do idia kamonai henia. Badina be gavamani ta ia noho diba lasi bema Dirava ia ura lasi neganai.” Iehova ese tanobada ena gavamani ia haginidia lasi, to iena gwaumaoro dainai idia lohia noho. Paulo be ma ia gwau idia “gini noho, Dirava ese edia gabu ta ta ai ia atodia hegeregerena,” (NW) anina be Dirava ia diba guna edena be siahu do ia abia guna, edena be gabeai. Unai dainai, Dirava ena palani hegeregerena idia be hari inai nega lalonai do idia noho, ela bona Dirava sibona ena Basileia Keriso ena imana dekenai ese do ia haoredia, bena unai gavamani tamona ese tanobada do ia lohiaia. Unai dainai Paulo ese Keristen taudia ia sisiba henidia, gavamani ena siahu taudia do idia matauraidia bona edia oda hegeregeredia takisi monina do idia henidia.—⁠Roma 13⁠:1-7; Tito 3⁠:1, 2.

9 To Paulo ia gwau lasi, gavamani idia kamonai henia neganai, Dirava, Dirava ena Hereva, bona edia Keristen lalohadaina do idia laloa lasi. Idia diba Iesu ese Iehova sibona ia tomadiho henia, ia ura lasi taunimanima ese ia king ai do idia halaoa, bona Petro ia hamaoroa iena tuari kaia do ia atoa lou. Edia Biaguna idia tohotohoa mai edia momokani danu. Buka ta ladana On the Road to Civilization—⁠A World History ia gwau: “Keristen taudia idia ura lasi Roma taudia edia kara haida idia karaia. Keristen taudia  .  .  .  idia laloa bema ami lalonai idia vareai edia abidadama idia hadikaia unai. Idia ura lasi politikol dagina idia abia. King idia tomadiho henia lasi.”

10 Iesu ena hahediba taudia ginigunadia edia nega lalonai politikol hepapahuahu bona tuari idia vara, to idia be unai ibounai amo idia gini siri. Unai neganai Iudea be Roma ena gavamani ena provinsi ta, to lagani 66 C.E. lalonai Iuda taudia idia toreisi, Roma ena gavamani idia tuari henia. Kara haraga Roma ena ami ese Ierusalem ia koua hegege. Unai hanua dekenai idia noho Keristen taudia be dahaka idia karaia? Iesu ena sisiba idia laloatao, ia gwau tuari do idia durua lasi to unai ami ruaosi padadia amo do idia heau mauri. Bena Roma ena ami taudia idia raka oho neganai, Keristen taudia idia heau mauri, Ioridane Sinavaina idia hanaia bena idia heau ela bona Pela ena ororo gabuna. (Luka 21⁠:20-24) Unai hepapahuahu bona tuari amo idia siri be haheitalai namona Keristen gabedia dekenai.

DOKONA NEGANA LALONAI KERISTEN TAUDIA IDIA GINI SIRI

11 Lagani 1914 C.E. amo ema bona hari be “dokona negana.” Tanobada ena sivarai ese ia hahedinaraia orea ta be inai nega lalonai tanobada besedia edia hepapahuahu bona tuari amo idia gini siri, unai idau negai Keristen taudia idia karaia hegeregerena, a? Oibe, Iehova ena Witness taudia be unai bamona idia karaia. Tanobada ibounai lalonai idia haroro noho, idia gwau Dirava ena Basileia sibona ese maino, noho namo bona noho hanaihanai moalena kara maoromaoro idia ura henia taudia iboudiai dekenai do ia mailaia, tanobada ibounai lalonai. (Mat. 24⁠:14) To bese idauidau edia hepapahuahu bona tuari amo idia gini siri momokani.

12 To Kerisendom ena haroro taudia be idau vaitani. Tanobada ena politikol karadia lalodiai idia vareai momokani. Tano haida dekenai elekseni neganai haida idia durudia momokani politikol dagi idia abia totona, bona haroro taudia haida danu ese unai dagi idia abia. Haroro taudia ma haida ese politikol taudia idia doridia auka, idia ura henia gaukaradia idia durua totona. Tano haida dekenai, haroro taudia haida ese gavamani ena siahu taudia idia durudia noho lalonai, ma haida ese gavamani idia tuari henia taudia idia durudia. To Iehova ena Witness taudia, herevana edena tano dekenai idia noho, to politik idia durua lasi. Bema taunimanima haida idia ura politikol pati ta lalonai idia vareai, o elekseni neganai idia gini o idia vouti, Witness taudia ese idia koudia toho lasi. To Iehova ena Witness taudia be politikol karadia iboudiai amo idia gini siri, badina be Iesu ia gwau iena hahediba taudia be “tanobada ena lasi.”

13 Iesu be guna ia hereva bamona, inai “dokona negana” lalonai bese idauidau idia tuari loulou, bona bese ta ta lalodiai orea idauidau idia tuari heheni. (Mat. 24⁠:3, 6, 7) To unai bamona idia karaia noho lalonai, Iehova ena Witness taudia be dahaka idia karaia? Tanobada ibounai lalonai taunimanima idia diba idia be unai kara iboudiai amo idia gini siri. Iesu bona ena hahediba taudia ginigunadia edia kara hegeregerena, The Watchtower, November 1, 1939 ena, ia gwau: “Lohiabada ena kaha dekenai idia gini taudia iboudiai be bese idauidau edia tuari amo do idia gini siri, bona Lohia Badana [Iehova] bona ena King [Iesu Keriso] do idia badinaia mai edia lalona ibounai danu.” Iehova ena Witness taudia edia sivarai ese ia hahedinaraia bese iboudiai lalodiai idia be nega ibounai unai bamona idia karaia noho. Ena be tanobada besedia be politik dainai idia parara bona idia tuari heheni, to Iehova idia tomadiho henia taudia bese iboudiai lalodiai be tadikaka bamona idia lalo-tamona noho.—⁠Isa. 2⁠:3, 4; 2 Korinto 10⁠:3, 4 itaia.

14 Iehova ena Witness taudia edia sivarai ita tahua namonamo neganai, ita davaria ena be hanaia lagani 50 bamona lalodiai idia doridia tuari dabua idia atoa totona bona tuari gaudia idia abia totona, to unai idia karaia lasi. Tuari taudia durudia karadia idaudia idia dadaraia danu, bona bema gavamani ese gaukara idauna ia gwauraia, bema ia gwau unai gaukara be tuari gaukarana ena gabunai do idia karaia, unai danu idia dadaraia. Badina be dahaka? Badina be Dirava ena taravatu idia stadilaia vadaeni bena idia ta ta be sibona sibona idia lalohadai dahaka do idia karaia. Ta ese ia oda henidia lasi. Bona idia ese ma haida idia abia hidi dalana idia hadikaia lasi. To haida ese Iehova ena Witness taudia edia kara ena badina idia nanadailaia neganai, idia gwau idia be Dirava idia gwauhamata henia dainai edia gwauhamata hegeregerena edia tauanina be iena hesiai gaukara lalonai do idia gaukaralaidia, Dirava ena ura idia dadaraia taudia do idia henidia lasi idia biagudia totona.—⁠Roma 6⁠:12-14; 12⁠:1, 2; Mika 4⁠:3.

15 Unai dainai, Iesu ia hereva bamona: “Umui be tanobada ena lasi  .  .  .  unai dainai tanobada ese umui do ia badu henia.” (Ioane 15⁠:19) Iehova ena Witness taudia momo be dibura dekenai idia koudia, badina be Keristen taudia hegeregeredia tanobada ena tuari amo idia gini siri dainai. Haida idia dagedage henidia bada ela bona idia mase. Ma haida, ena be lagani momo lalodiai dibura dekenai idia noho, to tanobada ena hepapahuahu amo gini siri karana idia badinaia noho. Buka ta ladana Values and Violence in Auschwitz ia gwau: “Taunimanima iboudiai idia diba [dibura kampa dekenai] bema Iehova ena Witness tauna ta idia oda henia kara ta ia karaia totona bona unai oda ese iena tomadiho lalohadaina bema ia hadikaia, vadaeni do ia karaia lasi. Bona herevana tau ta be ala-ala tauna bona pulisi tauna mai dagedagena, to kara ta do ia karaia lasi unai tau hadikaia totona. To bema gaukara ta ese ena lalona ia hadikaia lasi, ena diba hegeregerena do ia karaia; unai gaukara be taunimanima ese idia ura lasi momokani be herevana.”

16 Iehova ena Witness taudia idia diba bese iboudiai be “Siahu Ibounai Diravana ena Dina Badana” ena tuari Aramagedono dekenai be idia lao henia noho. Iehova ena hesiai taudia be mai edia lalo-tamona danu Iena Mesia ena Basileia ena kaha dekenai idia gini. Idia naria namonamo, haida ese idia koidia bena unai Basileia idia dadaraia taudia idia durudia garina. (Apok. 16⁠:14, 16; 19⁠:11-21) Idia diba Iesu ia gwau iena hahediba taudia korikoridia be “tanobada ena lasi,” bona idia diba unai be hereva mai metauna. Idia diba inai tanobada gunana be kahirakahira do ia ore, bona Dirava ena ura idia karaia momokani taudia sibodia do idia mauri noho ela bona hanaihanai.—⁠1 Ioane 2⁠:15-17.

INAI HEREVALAIA LOU

● Ia be “tanobada ena lasi” tauna ena kara korikori be Iesu ese edena bamona ia hahedinaraia?

● Keristen taudia ginigunadia edia lalohadai be dahaka, inai gaudia dekenai: (1) tanobada ena lauma? (2) gavamani taudia bona takisi monina? (3) tuari?

● Hari inai nega lalonai Iehova ena Witness taudia be edena bamona idia hahedinaraia tanobada taudia edia hepapahuahu bona tuari amo idia gini siri?

[Study Questions]

1. (a) Nega ta Iesu be ena hahediba taudia dainai edena bamona ia guriguri? (b) Dahaka dainai idia be “tanobada ena lasi” be gau badana?

2. Edena dala amo Iesu be “tanobada ena lasi”?

3. (a) Iuda tomadiho gunalaia taudia ese Iesu edena bamona idia samania Pilato vairanai, bona badina be dahaka? (b) Dahaka ese ia hahedinaraia Iesu ia ura lasi king ai ia lao tanobada dekenai?

4. Iesu ena lalohadai be dahaka, takisi monina Kaisara henia karana dekenai?

5. (a) Iesu idia dogoatao neganai, dahaka ia hadibaia iena hahediba taudia dekenai? (b) Iesu ese ena kara ena badina edena bamona ia gwauraia hedinarai Pilato dekenai?

6. Unai kota dainai dahaka ia vara?

7. Keristen taudia ginigunadia be edena bamona idia hahedinaraia tanobada ena lauma idia dadaraia to taunimanima idia lalokau henidia?

8. (a) Unai hahediba taudia ginigunadia be “tanobada ena lasi” dainai, dahaka ia vara idia dekenai? (b) To idia be dahaka idia laloa, gavamani gunalaia taudia bona takisi monina dekenai, bona dahaka dainai unai bamona idia laloa?

9. (a) Gavamani idia kamonai henidia noho lalonai, dahaka idia laloaboio lasi be namo? (b) Edia sivarai ese edena bamona ia hahedinaraia unai Keristen taudia ginigunadia ese Keriso ena kara idia tohotohoa namonamo?

10. (a) Dahaka dainai Keristen taudia Ierusalem dekenai ese unai hanua idia rakatania lagani 66 C.E. lalonai? (b) Edia haheitalai be namo daidia dekenai?

11. (a) Iehova ena Witness taudia be dahaka gaukara idia goadalaia noho, bona badina be dahaka? (b) Idia be dahaka amo idia gini siri?

12. (a) Edena dala amo Witness taudia edia kara be idau bona Kerisendom ena haroro taudia edia kara be ma ia idau?

(b) Iehova ena Witness taudia be politik amo edena bamona idia gini siri?

13. Iehova ena Witness taudia be tuari lalonai idia vareai eiava?

14. (a) Hepapahuahu bona tuari amo idia gini siri dainai Witness taudia be dahaka danu idia karaia lasi? (b) Edia kara ena badina be edena bamona idia gwauraia hedinarai?

15. (a) Iehova ena Witness taudia be tanobada amo idia gini siri dainai, dahaka hisihisi idia davaria? (b) Ena be dibura dekenai idia noho, to Keristen taravatu be edena bamona idia badinaia noho?

16. (a) Bese iboudiai be dahaka idia raka henia noho, bona Iehova ena Witness taudia be dahaka dekenai idia naria namonamo? (b) Vadaeni, dahaka dainai tanobada amo idia parara be gau badana?

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia