Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • re karoa 16 rau 89-99
  • Hosi Guia Taudia Hani Idia Heau!

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Hosi Guia Taudia Hani Idia Heau!
  • Apokalupo—Ena Hagugurua Negana Ia Kahirakahira!
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Hosi Kurokurona Bona Ena Guia Tauna Badana
  • Mai Kwalimu Danu Ia Lao
  • Itaia, Hosi Kakakakana!
  • Hosi Koremana ta Ia Heau Lao
  • Hosi Kurokurona Bona Ena Guia Tauna
  • Hosi Guia Taudia Foa​—⁠Idia be Daidia?
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Pablik)—2017
  • Apokalupo Ena Hereva Badadia
    Nega Matamata Trensleisen Ena Buka Helaga
  • Hosi foa idia heau
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Pablik)—2017
  • Aneru Edia Hereva, Iseda Nega Ena
    1989 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
Apokalupo—Ena Hagugurua Negana Ia Kahirakahira!
re karoa 16 rau 89-99

Karoa 16

Hosi Guia Taudia Hani Idia Heau!

Matahanai 3​—⁠Apokalupo 6:​1-​17

Anina: Hosi guia taudia 4 edia heau, pata helagana henunai idia alaia mase haroro taudia, bona Dirava ena badu dinana badana

Hagugurua negana: Lagani 1914 amo ela bona hari nega dikana ia ore negana

HARI hekwakwanai neganai, ita ura dikadika “kahirakahira do idia vara gaudia” ita diba, ani? Momokani, ita ura diba badina idia be mai anina ita dekenai! Vadaeni, mani Ioane ida ita gini, Iesu ese buka ia kehoa neganai. Hoa gauna be Ioane ese unai buka ia duahia lasi. Dahaka dainai? Badina ena hereva be “toa amo” idia hahedinaraia ia dekenai. Unai toa be laulau, bona idia lalonai gau momo idia vara haraga.​—⁠Apokalupo 1:​1, 10, NW.

2 Iesu ese buka ena koua toana ginigunana ia makohia neganai, Ioane ena hereva oi kamonaia, ia gwau: “Vadaeni Mamoe ena Natuna lau itaia, ia ese buka ena koua toana ginigunana ia makohia, ia kehoa. Bona mauri gaudia 4 edia huanai, idia ta, iena gadona be guba ia boiboi bamona, ia gwau, ‘Oi mai.’ ” (Apokalupo 6:⁠1) Kerubi ginigunana ia boiboi unai. Iena toana be leona ena toana bamona dainai, Ioane ia diba Iehova ena orea ia gari lasi, to Iehova ena hahemaoro maoromaorodia do ia karaia. Bona unai hahegani be daika dekenai ia henia? Ia be Ioane dekenai lasi, badina Ioane idia boiria vadaeni unai peroveta laulaudia lalonai do ia vareai totona. (Apokalupo 4:⁠1) Unai “guba ia boiboi bamona” gadona ese laulau hani ena laulau ginigunana lalonai idia vareai taudia ia boiridia mai.

Hosi Kurokurona Bona Ena Guia Tauna Badana

3 Ioane, bona hari inai negai idia gaukara goadagoada Ioane oreana taudia bona edia bamodia, ese ia heau haraga drama ta idia itaia. Unai drama idia itaia be hahenamo badana idia dekenai! Ioane ia gwau: “Vadaeni hosi kurokurona ta lau itaia. Hosi dekenai ia guia tauna be mai ena peva. Unai tau dekenai kwara gauna namona idia henia, vadaeni mai goada danu ia lao, do ia kwalimu totona.” (Apokalupo 6:⁠2) Oibe, guba ena boiboi bamona, gado ta ia gwau, “Oi mai” neganai, hosi kurokurona ta ia heau lao. Baibel lalonai nega momo hosi ese tuari idia laulaulaia. (Salamo 20:7; Aonega Herevadia 21:31; Isaia 31:⁠1) Reana unai hosi be hosi maruanena mai ena hairai. Iena kurokuro momokani toana ese ia hahedinaraia ia goevagoeva momokani bona ia helaga herea. (Apokalupo 1:14; 4:4; 7:9; 20:11 itaia danu.) Unai be maoro, badina unai hosi ese ia laulaulaia gauna be inai: Tuari goevana bona maoromaorona Iehova ena matana helagadia vairanai!​—⁠Apokalupo 19:​11, 14 itaia danu.

4 Unai hosi ia Guia Tauna be daika? Tuari karaia gauna, peva, ia dogoatao, to korona idia henia danu. Lohiabada ena dina lalonai, kara maoromaoro taudia Iesu bona elda taudia 24 idia laulaulaia oreana sibodia ese korona idia abia. (Daniela 7:​13, 14, 27; Luka 1:​31-​33; Apokalupo 4:​4, 10; 14:14)a Ita gwau diba lasi elda taudia 24 amo, ta ese korona do ia abia, ia sibona ena kara dainai. Unai dainai, unai hosi guia tauna be Iesu Keriso sibona. Ioane ese guba dekenai ia itaia negana be lagani 1914. Unai negai Iehova ia gwau: “Lau, lau inai, ese lauegu pavapava . . . lau haginia vadaeni,” bona ia hamaoroa, unai ia karaia ‘bese idauidau ia dekenai do ia henia, iena ahuna’ totona. (Salamo 2:​6-8)b Unai dala amo, Iesu ese koua toana ginigunana ia makohia neganai, ia hahedinaraia Dirava ia abia hidi vadaeni negana ai, ia be Pavapava matamatana bamona do ia heau, tuari do ia karaia totona.

5 Unai laulau be Salamo 45:​4-7 ena hereva hegeregerena. Unai siri lalonai Iehova ese ia haginia Pavapavana be inai bamona ia hereva henia: “Emu hosi ai oi guia, mai emu siahu danu oi lao, oi kwalimu, hereva momokani bona lalo-manau bona kara maoromaoro durudia totona, bona emu imana idibana ese hagaria gaudia oi dekenai do ia hadibaia. Oiemu diba be mai edia matana, pavapava ena inai taudia edia kudoudia idia gwadaia; bese idauidau taudia be oi henunai idia moru. Dirava be oiemu terona ela bona hanaihanai; emu basileia auna be kara maoromaoro auna. Kara maoromaoro oi ura henia bona kara dika oi inai henia. Unai dainai, Dirava, oiemu Dirava ese oi moale dehoro amo ia horoa bada, oi danu idia gaukara hebou taudia ia horoa maragi.” Ioane ese unai peroveta herevana ia diba dainai, ia diba unai ese Iesu ena Pavapava gaukarana ia gwauraia.​—⁠Heberu 1:​1, 2, 8, 9 itaia danu.

Mai Kwalimu Danu Ia Lao

6 To dahaka dainai unai Pavapava matamatana be tuari dekenai ia lao? Badina be ena pavapava siahuna ia abia neganai, Iehova ena inai tauna badana, Satana Diabolo, bona​—⁠herevana idia diba eiava idia diba lasi​—⁠Satana ena ura idia karaia tanobada taudia, ese Iesu idia dadaraia vaitani. Basileia idia haginia neganai tuari badana be guba dekenai ia vara. Iesu ia tuari neganai ena ladana idia hatoa Mikael, unai ladana ena anina be “Daika be Dirava Bamona?” Iesu ese Satana bona ena demoni ia halusidia bona ia negedia diho tanobada dekenai. (Apokalupo 12:​7-​12) Lohiabada ena dina ena lagani ginigunadia lalodiai, Iesu ese hosi ia guia bona ia kwalimu noho bona mamoe bamona taudia ia gogodia do idia roho mauri totona. Ena be “Satani ese tanobada taudia ibounai ia gunalaia noho,” to Iesu be mai ena lalokau ida ena horoa tadikakadia bona edia bamodia ia hakaudia, bona idia ta ta ia durudia edia abidadama lalonai do idia kwalimu totona.​—⁠1 Ioane 5:⁠19.

7 Lohiabada ena dina ena lagani 90 bona ma haida lalonai, Iesu be ma dahaka dekenai ia kwalimu? Tanobada ibounai lalonai, Iehova ena orea taudia, ta ta iboudiai bona kongregesen iboudiai, ese hekwakwanai, hahetoho bona dagedage momo idia davaria, aposetolo Paulo ese ena hesiai gaukara ena momokani ia hahedinaraia totona ia gwauraia gaudia bamona. (2 Korinto 11:​23-​28) Iehova ena Witness taudia idia haheauka totona, Dirava amo ia mai “siahu badana” idia abia be namo, bona tuari bona dagedage gabudia ai idia noho neganai, unai be gau badana. (2 Korinto 4:⁠7) To, hekwakwanai badadia negadiai, Iehova ena kamonai Witness taudia ese Paulo ena hereva idia hamomokania diba, ia gwau: “Lohiabada ese lau ia durua, bona lau ia hagoadaia, vadaeni Sivarai Namona ibounai lau gwauraia.” (2 Timoteo 4:⁠17) Oibe, idia totona Iesu ia kwalimu vadaeni. Bema iseda lalona ita hadaia iseda abidadama dekenai do ita kwalimu totona, Iesu be ita totona do ia kwalimu lao.​—⁠1 Ioane 5:⁠4.

8 Iehova ena Witness taudia tanobada ibounai lalonai be nega momo lalodiai idia kwalimu. Idia kwalimu Pavapava ena heduru amo. Lagani 1918 ai, nega sisina lalonai Satana ena politikol oreana ese Bible Student taudia idia halusidia. To unai neganai, Iesu ese ia naridia dainai, politikol taudia ese idia hadikadia ore lasi. To lagani 1919 ai, ia harohodia mauri totona, dibura rumana ena auri ia makohia, bena ia hamauridia sivarai namona be “tanobada ena kahana ibounai” dekenai do idia harorolaia totona.​—⁠Apokalupo 13:7; Kara 1:⁠8.

9 Tanobada Ibounai Tuarina Iharuana ia do mai lasi neganai bona unai tuari lalonai danu, tano momo dekenai Axis gavamanidia ese Iehova ena Witness taudia idia hadikaia ore toho. Unai tano lalodiai ia hedinarai dubu gunalaia taudia, Katolik dubu taudia badadia danu, ese dagedage lohia taudia idia durudia eiava idia koudia lasi. To tuari be lagani 1939 ai ia matamaia neganai, idia haroro Witness taudia edia namba be 71,509. Ena be idia 10,000 bona ma haida be lagani momo lalodiai dibura rumadia bona dibura kamepadia dekenai idia noho bona idia 2,000 bamona idia hamasedia vadaeni, to edia namba ia bada daekau ela bona tuari be lagani 1945 ai ia ore neganai, edia namba be 141,606. Hari inai negai tanobada ibounai lalonai idia gaukara noho Witness taudia edia namba ia bada ia lao bona milion 6 ia hanaia. Katolik tanodia ai bona dagedage ia bada tanodia​—⁠hegeregere, Germany, Italy, bona Japan lalodiai, edia namba ia bada ia lao haraga. Unai tano toi ta ta lalonai pablisa taudia edia namba ese 600,000 ia hanaia.⁠​—⁠​Isaia 54:17; Ieremia 1:​17-​19.

10 Iseda kwalimu Pavapavana ena gaukara goadagoada orea taudia be kota dekenai bona lohia taudia vairadiai “Sivarai Namona ena momokani” idia gwauraia neganai, ia ese ia durudia do idia kwalimu totona. (Filipi 1:7; Mataio 10:18; 24:⁠9) Tano momo lalodiai unai ia vara​—⁠Australia, Argentina, Canada, Greece, India, Swaziland, Switzerland, Turkey, bona ma tano haida dekenai. United States ena Supreme Court dekenai Iehova ena Witness taudia be nega 50 ai idia kwalimu. Unai bamona kwalimu dainai gwaumaoro idia henidia “ruma dekenai, bona taunimanima vairanai” sivarai namona do idia harorolaia bona bese tomadiho henia karadia amo do idia gini siri totona. (Kara 5:42; 20:20; 1 Korinto 10:14) Unai dainai dala ia kehoa tanobada ibounai lalonai haroro gaukara do idia karaia totona.

11 Iesu be edena bamona ena kwalimu ia hagugurua?c Do ita itaia tomadiho koikoi ia hadikaia bona Satana ena tanobada oreana be “lahi gohuna” dekenai, mase hanaihanai dekenai, ia negedia, Iehova ena lohia siahuna hamomokania totona. Mai daradara lasi, ita naria ela bona Aramagedono lalonai iseda “king ibounai edia King” ese Satana ena dagedage politikol oreana ia halusia vaitani! (Apokalupo 16:16; 17:14; 19:​2, 14-​21; Esekiela 25:17) To harihari, ia lusi diba lasi Kwalimu Tauna, hosi kurokurona ia guia tauna, ia heau lao noho bona Iehova ese kudou-maoro taudia be Iena kara maoromaoro besena dekenai ia hakapudia. (Isaia 26:2; 60:22) Ioane oreana horoa taudia ida, Basileia gaukarana oi habadaia, a? Bema oibe, ma koua toadia toi idia kehoa neganai aposetolo Ioane ese ia itaia gaudia ese oi do idia hagoadaia hari inai negai emu ahuna Iehova ena gaukara lalonai do oi habadaia totona.

Itaia, Hosi Kakakakana!

12 Iesu ena hesiai gaukara tanobada dekenai ia ore gwauraia neganai, ena hadibaia taudia ese idia nanadaia: “Do oi giroa mai, bona tanobada dokona danu, ena toana be dahaka?” Iesu ia haere ia gwau hekwakwanai do idia vara, bona “unai be hisihisi nega ena hamatamaia sibona, natuna havaraia ena hisihisi bamona.” Iesu ia gwau: “Bese ta bese ta danu do idia alaia ta ta dekenai bona basileia ta basileia ta danu do idia tuari. Gabu ibounai dekenai tano do idia mareremarere, hitolo bada, bona ta ta dekenai do ia hanaia gorerena do idia vara, gari gaudia bona guba ena toana badadia do idia hedinarai.” (Mataio 24:​3, 7, 8; Luka 21:​10, 11) Buka ena koua toadia oredia idia kehoa neganai, Ioane ia itaia gaudia ese Iesu ena peroveta herevana idia hamomokania. Itaia! Hairai tauna Iesu ese buka koua toana iharuana ia kehoa!

13 “Unai neganai Mamoe ena Natuna ese koua toana iharuana ia makohia. Ma mauri gauna iharuana lau kamonai, ia gwau, ‘Oi mai.’ ” (Apokalupo 6:⁠3) Kerubi iharuana, ena toana be boromakau tau bamona, ese unai hahegani ia henia. Ia ese siahu maoromaorona ia laulaulaia. To hari Ioane ese gau idauna ta, mase havaraia siahuna dika hereana ta, do ia itaia.

14 “Oi mai” boiboina iharuana murinai, dahaka ia vara? “Vadaeni hosi kakakakana ta ia mai. Ia dekenai ia guia tauna be siahu idia henia, ia ese tanobada dekena amo maino do ia kokia, taunimanima sibodia ta ta do idia alaia mase totona. Unai tau dekenai tuari kaia badana ta idia henia.” (Apokalupo 6:​4) Laulau dika herea unai! Ena anina dekenai ita daradara lasi, anina be tuari! Unai be Iehova ena kwalimu Pavapavana ena tuari karadia maoromaorodia lasi, to taunimanima edia dagedage tuaridia tanobada ibounai lalonai, rara idia bubua kava bona taunimanima idia hahisidia kava. Vadaeni, unai hosi guia tauna ena hosi be kakakaka be maoro!

15 Momokani, Ioane ia ura lasi unai hosi guia tauna bona ena heau dalana do ia durua, badina Dirava ena orea taudia be inai bamona idia perovetalaia vadaeni: “Tuari dalana do idia hadibaia lou lasi.” (Isaia 2:⁠4) Ena be Ioane, bona hari inai negai Ioane oreana taudia bona hutuma bada herea taudia danu, be ‘tanobada dekenai idia noho,’ to idia be “tanobada ena lasi,” anina be, inai nega dikana ena rara bubua karana amo idia gini siri. Iseda tuari gaudia be lauma gaudia bona “Dirava dekena amo ia mai siahuna” dainai, hereva momokani ita harorolaia, bona tanobada ena tuari amo ita gini siri.​—⁠Ioane 17:​11, 14; 2 Korinto 10:​3, 4.

16 Lagani 1914 ai, hosi kurokurona ia Guia Tauna ese ena korona ia abia. Unai lagani ia do mai lasi neganai, tuari momo idia vara vadaeni. To hosi kakakakana ia guia tauna dekenai “tuari kaia badana ta idia henia.” Anina be dahaka? Tanobada Ibounai Tuarina Ginigunana ia matamaia neganai, taunimanima be tuari lalonai rara bada herea idia bubua diba bona gau momo idia hadikaia ore diba. Lagani 1914-​18 tuarina lalonai, tuari taraka badadia, hodahoda mai poisini, peleini, sabmarin, ipidi badadia, bona tuari gaudia ma haida be nega ginigunana ai idia gaukaralaia, eiava idia gaukaralaia karana idia habadaia momokani. Bese 28 lalodiai, taunimanima momo herea, tuari taudia sibodia lasi to hanua taudia momo herea danu, idia doridia, tuari lalonai do idia vareai totona. Taunimanima momo herea ese bero idia abia. Tuari taudia 9 milion bona ma haida be tuari lalonai idia alaia mase, bona tuari lasi taudia momo herea danu idia mase. Unai tuari ena dokona murinai, maino momokanina be tanobada dekenai ia vara lou lasi. Lagani 50 bona ma haida unai tuari ia ore murinai, Germany gavamani tauna ta, Konrad Adenauer, ia gwau: “Lagani 1914 amo, noho namona bona maino be taunimanima edia mauri lalonai idia boio vadaeni.” Momokani, hosi kakakakana ia guia tauna ese siahu ia abia, maino be tanobada amo do ia kokia totona!

17 Bena, hosi kakakakana ia guia tauna ia ura dikadika ma rara momo do ia bubua, unai dainai, Tanobada Ibounai Tuarina Iharuana ia havaraia. Taunimanima alaia gaudia be dika herea, bona unai tuari lalonai idia mase taudia idia momo herea; Tanobada Ibounai Tuarina Ginigunana ai idia mase taudia edia namba be nega 4 amo ia habadaia. Lagani 1945 lalonai atom bomu rua be Japan dekenai idia hapoua. Unai bomu ta ta be taunimanima tausen momo idia hamasea haraga herea. Tanobada Tuarina Iharuana lalonai, hosi kakakakana ia guia tauna ese taunimanima 55 milion bamona ia alaia mase, to ia ura ma momo ia hamasedia danu. Tanobada Ibounai Tuarina Iharuana murinai, taunimanima 20 milion bona ma haida idia mase “tuari kaia badana” dainai.

18 Unai dainai, tuari kohudia idia havaraia saiens taudia be idia kwalimu, a? Lasi, to unai ese ia hamomokania hebogahisi lasi hosi kakakakana ia heau. Bona ena heau be edena bamona do ia ore? Saiens taudia haida idia gwau, aksiden ta amo niuklia tuarina do ia vara diba. To madi, unai hereva amo idia ese taunimanima idia ura karaia niuklia tuarina ena vara dalana idia gwauraia lasi! To, hosi kurokurona ia Guia Tauna ia kwalimu noho bona ena lalohadai be idau.

19 Bema taunimanima ese edia bese idia heagilaia noho bona bese idaudia idia inai henidia noho, niuklia tuari idia vara diba. Bema bese badadia ese edia niuklia tuari kohudia iboudiai idia negea badina idia gari dainai, unai gaudia havaraia bona gaukaralaia karana do idia laloatao noho. Nega sisina lalonai, edia niuklia tuari gaudia dikadia idia karaia lou diba; unai dainai niuklia lasi tuaridia be nega sisina lalonai idia bada idia lao ela bona niuklia tuari badana ia vara. Hari, bese badadia idia heagi bona idia inai heheni dainai, taunimanima ese sibodia do idia hamasea ore gwauraia, to unai bamona do ia vara lasi bema hosi kurokurona ia Guia Tauna ese hosi kakakakana ena heau dalana ia koua. Namona be ita hamomokania Pavapava Keriso do ia heau ela bona Satana ese ia biagua tanobadana dekenai ia kwalimu momokani, bona Dirava bona taunimanima lalokau henidia karana amo nega matamatana be tanobada dekenai do ia haginia totona. Hari iseda nega lalonai, unai lalokau ese ia havaraia mainona ese niuklia tuari koua gaudia ia hereaia momokani.​—⁠Salamo 37:​9-​11; Mareko 12:​29-​31; Apokalupo 21:​1-5.

Hosi Koremana ta Ia Heau Lao

20 Iesu ese buka koua toana ihatoina ia kehoa! Ioane e, dahaka oi itaia? “Mamoe ena Natuna ese koua toana ihatoina ia makohia. Ma mauri gauna ihatoina lau kamonai, ia gwau, ‘Oi mai.’ ” (Apokalupo 6:5a) Unai kerubi ihatoina “ena vairana be taunimanima ta bamona,” lalokau ia laulaulaia unai. Dirava ena nega matamatana lalonai lalokau karana be do ia bada, hari inai nega lalonai Iehova ena orea ibounai lalonai ia noho hegeregerena. (Apokalupo 4:7; 1 Ioane 4:16) Hosi kurokurona ia Guia Tauna “ese gau ibounai do ia biagua, ela bona Dirava ese ia dekenai idia tuari taudia ibounai iena aena henunai do ia atodia.” Ita diba momokani, mai ena lalokau ida ia ese inai hekwakwanai neganai, Ioane be kahirakahira do ia itaia gauna unai, do ia kokia.​—⁠1 Korinto 15:⁠25.

21 Vadaeni, nega ihatoina “Oi mai” idia boiboilaia murinai, Ioane ese dahaka ia itaia? “Vadaeni lau itaia, hosi koremana ta ia hedinarai. Ia dekenai ia guia tauna ese metau hahetohoa gauna sikele ta iena imana dekenai ia dogoatao.” (Apokalupo 6:5b) Doe dikana! Hari peroveta laulau ena anina be unai. Ia hahedinaraia Lohiabada ena dina ia matamaia neganai, aniani be sikele amo idia haria. Lagani 1914 amo doe be tanobada ibounai lalonai idia vara. Hari inai nega tuaridia ese doe idia havaraia, badina hitolo taudia ubudia totona moni idia negea lasi, to edia moni idia henia tuari gaudia do idia abia totona. Biru taudia idia oda henia tuari oreana lalonai do idia vareai, bona tuari ese uma gabudia idia hadikaia dainai bona uma gabudia idia araia ore dainai, aniani momo idia havaraia lasi. Tanobada Ibounai Tuarina Ginigunana lalonai unai ia vara, taunimanima milion milion idia hitolo bona hitolo dainai idia mase! Danu, tuari ena dokona ai hosi koremana ia guia tauna ia laga-ani lasi. Lagani 1930 ia lao 1939 lalonai, Ukraine dekenai doe tamona ai, taunimanima 5 milion be hitolo dainai idia mase. Tanobada Ibounai Tuarina Iharuana murinai, aniani be momo lasi bona doe idia vara. Hosi koremana ia heau lao noho neganai, The World Food Council ia gwau lagani 1987 ena huanai taunimanima 512 milion idia hitolo bada herea bona hitolo dainai dina ta ta iboudiai natu maragidia 40,000 idia mase.

22 Ioane be ma ia gwau: “Gado ta, mauri gaudia 4 edia huanai dekena amo lau kamonai, ia gwau, ‘Uiti kilogarama ta sibona be dina ta ena gaukara davana, bona bali kilogarama toi sibona be dina ta ena gaukara davana. To dehoro bona uaina be do umui hadikaia lasi.’ ” (Apokalupo 6:⁠6) Kerubi 4 ibounai idia gwau namona be aniani idia naria namonamo​—⁠lagani 607 B.C.E. ai Ierusalem idia do hadikaia ore lasi neganai, taunimanima ese “mai gari danu edia paraoa idia haria bena idia ania” hegeregerena. (Esekiela 4:16) Ioane ena nega lalonai, idia gwau tuari tauna ta dekenai uiti kilogram tamona idia henia dina ta ta iboudiai be maoro. Unai ena davana be hida? Dina ta ena gaukara davana! (Mataio 20:⁠2)d Bema tau ta be mai ena ruma bese, dahaka do ia vara? Bali kilogram toi ia hoia diba. To ruma bese badana dekenai unai be hegeregere lasi. Danu idia laloa uiti be aniani namona, to bali be aniani namona lasi.

23 “To dehoro bona uaina be do umui hadikaia lasi” herevana ena anina be dahaka? Haida idia laloa unai hereva ena anina be, ena be taunimanima momo edia aniani be momo lasi bona idia haida idia hitolo bada herea, to taga taudia edia aniani namo herea do idia ore lasi. To Middle East tanodia ai, dehoro bona uaina be taga taudia sibodia edia aniani lasi. Baibel negadiai, taunimanima momo ese paraoa, dehoro, bona uaina idia gaukaralaia. (Genese 14:18; Salamo 104:​14, 15 itaia danu.) Nega momo ranu ia dika, unai dainai uaina idia gaukaralaia momo, idia inua totona, bona gorere idia hanamoa totona. (1 Timoteo 5:23) Elia ena negai, Sarefata vabuna ia ogogami momokani, to ia dekenai dehoro sisina ia do noho, ena paraoa orena do ia gabua totona. (1 King Taudia 17:12) Unai dainai, “dehoro bona uaina be do umui hadikaia lasi” herevana be sisiba herevana ta, unai aniani badadia do idia haorea haraga lasi, to sisina sisina sibona idia gaukaralaia. Bema unai bamona idia karaia lasi, dehoro bona uaina do idia ‘hadikaia,’ anina be, hitolo negana ia do ore lasi neganai, unai gaudia do idia haorea.

24 Ita moale badina hosi kurokurona ia Guia Tauna be nega sisina murinai hosi koremana ena heau do ia koua! Ia be mai ena lalokau ida tanobada matamatana do Ia lohiaia dalana be inai bamona idia gwauraia: “Ena nega lalonai kara maoromaoro tauna do ia tubu, bona maino do ia bada daekau ela bona hua ia ore negana. . . . Aniani reidia be tano dekenai do idia vara momomomo; ororo edia dorina dekenai aniani momo do idia vara.”​—⁠Salamo 72:​7, 16; Isaia 25:​6-8 itaia danu.

Hosi Kurokurona Bona Ena Guia Tauna

25 Unai sivarai ia do ore lasi. Ioane ese ita ia hadibaia Iesu ese buka koua toana namba 4 ia kehoa murinai dahaka ia vara, ia gwau: “Ma Mamoe ena Natuna ese koua toana namba 4 ia hamakohia. Bona mauri gauna namba 4 lau kamonai, ia gwau, ‘Oi mai.’ ” (Apokalupo 6:⁠7) Kerubi ta ia boiboi unai, ena toana be ia roho noho ugavana bamona. Unai ese aonega badana ia hahedinaraia. Momokani, Ioane, Ioane oreana taudia, bona Dirava ena tanobada hesiai taudia ma iboudiai ese hari laulau ena anina dainai aonega dalana idia badinaia be namo. Unai bamona ita karaia neganai, reana inai heagi bona sihari kava uruna ena aonega taudia edia hisihisi bona hekwakwanai momo do ita davaria lasi.​—⁠1 Korinto 1:​20, 21.

26 Hosi guia tauna namba 4 ia heau lalonai, dahaka dika matamatadia idia vara? Ioane ia gwau: “Vadaeni hosi ta lau itaia, ena kala be labora bamona. Ia dekenai ia guia tauna ena ladana be Mase, bona Mase Gabuna be ia murinai ia lao.” (Apokalupo 6:8a) Hosi ginigabena ia guia tauna be mai ena ladana: Mase. Apokalupo ena hosi haniosi guia taudia amo, ia sibona ese ena ladana ia gwauraia goevagoeva. Mase ese hosi labora bamona ia guia. Greek bukadia lalonai Greek gado herevana khlo·rosʹ idia gaukaralaia gorere taudia edia vairana kurokurona idia herevalaia neganai. Danu, Mase ena murinai Mase Gabuna (Hade) ia heau mai, badina hosi guia tauna namba 4 ese ia hadikaia taudia momo be Hade dekenai idia lao. “Mase, bona mase taudia edia gabu ese idia lalonai idia koua noho taudia idia henia daekau lou” neganai, unai taudia do idia toreisi lou. (Apokalupo 20:13) To edena dala amo Mase ese unai taunimanima ia abia?

27 Matahanai ese unai dala haida inai bamona ia gwauraia: “Idia ruaosi ese siahu idia abia, vadaeni tanobada idia haria kahana 4. Vadaeni kahana ta be idia ese idia biagua. Iena taunimanima idia alaia mase, tuari dekena amo, hitolo dekena amo, gorere dekena amo, bona dagedage gaudia dekena amo.” (Apokalupo 6:8b) Ita gwau diba lasi unai hereva ena anina be, taunimanima 4 4 iboudiai amo Mase ese 1 1 do ia hadikaia. Lasi, to anina be, unai hosi ia heau neganai tanobada ena kahana badana, taunimanima momo gabudia bona taunimanima momo lasi gabudia danu, do ia hadikaia. Hosi guia tauna namba 4 ese hosi guia tauna iharuana ena tuari kaia badana dainai bona hosi ihatoina guia tauna ena doe dainai idia mase taudia iboudiai ia abidia. Danu, Luka 21:​10, 11 ena hereva hegeregerena, gorere amo bona tano mareremarere amo idia mase taudia ia abidia.

28 Hari, unai “gorere” ena anina do ita tahua. Tanobada Ibounai Tuarina Ginigunana ia ore murinai, lagani 1918-​19 ena hua haida lalonai Spanish udu kurukuru ese taunimanima 20 milion bona ma haida ia hamasea. Unai gorere be gabu iboudiai dekenai ia vara, St. Helena motumotuna sibona ese unai gorere ia davaria lasi. Gabu haida dekenai taunimanima kahirakahira iboudiai be Spanish flu dainai idia mase, unai gabu dekenai taunimanima edia mase tauanidia idia haboudia, bena idia gabudia. Bona hari inai negai kudou gorerena bona kensa dainai taunimanima momo idia mase. Unai gorere momo be kuku kwalahuna dainai idia vara. Lagani 1980 ia lao 1989 idia gwauraia “dika herea laganidia.” Unai nega lalonai taunimanima edia mauri dalana be Baibel ena taravatu hegeregerena lasi; unai dainai unai “gorere” ta be AIDS gorerena. Lagani 2000 ai, U.S. pablik-helt dipatmen gunalaia tauna ia gwau “tanobada ibounai dekenai AIDS gorerena be gorere dikana momokani.” Ia gwau tanobada hegegemadai taunimanima 52 milion be HIV/AIDS gorerena idia abia, bona 20 milion idia mase vadaeni. Iehova ena orea taudia idia moale badina ena Hereva ena sisiba namona dainai idia sihari kava lasi bona rara idia gaukaralaia kerere lasi. Hari inai negai unai kara ese gorere momo idia havaraia!​—⁠Kara 15:​28, 29; 1 Korinto 6:​9-​11 itaia danu.

29 Ioane ena matahanai lalonai mase ia havaraia dalana namba 4 be dagedage gaudia ese taunimanima idia alaia mase. Momokani, idaunegai taunimanima idia laloa koua toana namba 4 idia makohia neganai idia hedinarai gaudia​—⁠tuari, hitolo, gorere, bona dagedage gaudia⁠​—⁠⁠be taunimanima momo hamasedia gaudia. Unai dainai idia laulaulaia gauna be inai: Hari inai negai idia buruka lasi taudia edia mase ena badina idauidau ia hahedinaraia. Unai be Iehova ese Israel ia sisiba henia hegeregerena, ia gwau: “Hahemaoro karadia 4 negana ai unai bamona do ia vara danu​—⁠tuari kaia bona doe bona dagedage gaudia bona daihanai gorerena​—⁠Ierusalem dekenai do lau siaia, ena taunimanima bona boromakau do lau hadikaia ore totona.”​—⁠Esekiela 14:⁠21.

30 Hari inai negai niuspepa dekenai dagedage animal edia ala-ala karana idia gwauraia momo lasi, to siahu tanodia dekenai dagedage animal ese taunimanima momo idia alaia mase vadaeni. Vaira negana lalonai, bema tuari dainai ma tano haida lalonai taunimanima momo idia mase, eiava bema doe ese edia tauanina ia hamanokaia dainai taunimanima edia goada ia hegeregere lasi dagedage boromadia do idia koua totona, reana dagedage animal ese ma momo do idia hamasedia. Danu, taunimanima momo be aonega lasi animal bamona, bona edia kara be dagedage gaudia bamona, Isaia 11:​6-9 ese ia gwauraia karadia bamona lasi. Hari inai negai unai bamona taudia idia kara dika, idia ala-ala, taunimanima idia hagaria bona bomu idia hapoua; tanobada ibounai lalonai edia kara idia bada daekau. (Esekiela 21:31; Roma 1:​28-​31; 2 Petero 2:12 itaia danu.) Hosi guia tauna namba 4 be unai dagedage taudia ese idia hamasedia taudia ia abidia danu. Momokani, unai laulau ena anina badana be, hosi laborana ia guia tauna be dala idauidau amo taunimanima momo ia alaia mase.

31 Koua toadia ginigunadia 4 idia makohia neganai idia hedinarai gaudia ese iseda lalona idia hamainoa, badina ita lalo-parara tuari, hitolo, gorere bona mase havaraia gaudia ma haida dainai ita lalohisihisi bada be anina lasi. Danu, tanobada lohia taudia ese hekwakwanai idia hanaia diba lasi dainai iseda helaro ita haboioa be namo lasi. Tanobada dekenai idia vara gaudia idia hahedinaraia, hosi kakakakana, hosi koremana bona hosi laborana idia guia taudia idia heau lao; vadaeni, oi laloaboio lasi, hosi kurokurona ia Guia Tauna ese ena heau ia hamatamaia guna. Iesu ese Pavapava dagina ia abia vadaeni; bona Satana be guba amo ia negea diho neganai, ia kwalimu. Danu, ena kwalimu karadia ma haida be, lauma Israel taudia oredia bona bese idauidau hutuma bada herea taudia milion milion ia gogodia vadaeni, hisihisi bada herea amo do idia roho mauri totona. (Apokalupo 7:​4, 9, 14) Do ia heau lao ela bona ena kwalimu karana ia hagugurua.

32 Koua toadia ginigunadia 4 idia kehoa neganai, ta ia boiboi, “Oi mai.” Unai nega ta ta iboudiai dekenai, hosi ta mai ena guia tauna ia heau lao. Koua toana namba 5 idia kehoa negana amo, unai boiboi ita kamonaia lasi. To, unai hosi guia taudia idia heau noho, bona do idia heau ela bona hari nega ena dokona. (Mataio 28:20 itaia danu.) Iesu ese koua toadia oredia toi ia kehoa neganai, dahaka mai anina bada gaudia idia hedinarai? Taunimanima ese unai gau haida idia itaia diba lasi. Taunimanima ese ma gau haida idia itaia diba, to vaira neganai do idia vara. To unai gau edia anina do idia vara momokani. Mani unai gaudia edia anina ita tahua.

[Footnotes]

a To, Apokalupo 12:1 lalonai, “hahine” be inai bamona ia gwauraia: “Hisiu 12 ese iena kwarana idia hagegea,” korona ta bamona.

b Iesu be lagani 1914 ai ena Basileia lalonai ia lohia matamaia herevana hamomokania totona, Iehova ena Witnes taudia ese idia karaia bukana, Baibel be Dahaka Ia Hadibaia? ena rau 215-​18 itaia.

c Taravatu Matamatana lalonai ia gwau “do ia kwalimu totona.” To unai siri lalonai “kwalimu” be Greek gado ai idia torea dalana ena anina be, ena kwalimu ia hagugurua. Unai dainai, Robertson ena buka, Word Pictures in the New Testament, ia gwau: ‘Inai siri lalonai unai hereva idia torea dalana ena anina be do ia kwalimu momokani.’

d New World Translation Reference Bible ena futnout oi itaia.

[Study Questions]

1. Iehova be edena dala amo Iesu ese ia kehoa bukana lalonai idia noho gaudia be Ioane dekenai ia hahedinaraia?

2. (a) Ioane ese dahaka ia itaia bona dahaka ia kamonaia, bona kerubi ena toana dainai Ioane be dahaka ia diba? (b) Kerubi ginigunana ese ena oda be daika ia henia, bona emu haere ena badina be dahaka?

3. (a) Ioane ese dahaka ia gwauraia? (b) Baibel ena laulau dalana hegeregerena, hosi kurokurona ese dahaka ia laulaulaia?

4. Hosi kurokurona ia Guia Tauna be daika? Anina oi gwauraia.

5. Salamo ia torea tauna ese hosi Guia Tauna ia gwauraia neganai, edena bamona ena hereva be Apokalupo 6:⁠2 ena hereva hegeregerena?

6. (a) Dahaka dainai hosi Guia Tauna ia lao do ia kwalimu totona? (b) Edena lagani lalodiai ia heau lao noho do ia kwalimu totona?

7. Lohiabada ena dina ena lagani ginigunadia lalodiai, Iesu be dahaka dekenai ia kwalimu, bona namona be iseda lalona ita hadaia dahaka do ita karaia totona?

8, 9. (a) Iehova ena Witness taudia tanobada ibounai lalonai be dahaka gau dekenai idia kwalimu vadaeni? (b) Edena gabu ai Iehova ena Witness taudia edia namba ia bada ia lao haraga?

10. Kwalimu Pavapavana ese ena orea taudia ia hanamodia dainai, kota dekenai bona lohia taudia vairadiai “Sivarai Namona ena momokani” idia gwauraia neganai, edena bamona idia kwalimu?

11. (a) Hosi Guia Tauna be edena bamona ena kwalimu ia hagugurua? (b) Namona be koua toadia iharuana, ihatoina bona ihahanina idia makohia sivaraina ese ita do ia hagoadaia dahaka do ita karaia totona?

12. Iesu ia gwau dahaka toa amo do ia hedinarai ia be Pavapava bamona ia noho?

13. Ioane ese dahaka gau do ia itaia gwauraia?

14. Ioane ese dahaka hosi bona guia tauna ia itaia, bona unai matahanai ese dahaka ia laulaulaia?

15. Dahaka dainai ita ura lasi hosi guia tauna iharuana ena heau dalana ita durua?

16. Hosi kakakakana ia guia tauna dekenai edena negai bona edena dala ai “tuari kaia badana ta” idia henia?

17. Tanobada Ibounai Tuarina Ginigunana murinai, “tuari kaia badana” be edena bamona idia gaukaralaia noho?

18, 19. (a) Tanobada Ibounai Tuarina Iharuana amo ema bona hari, taunimanima momo idia hamasedia. Unai ese ia hamomokania lasi tuari kohudia idia havaraia saiens taudia idia kwalimu, to ia hamomokania gauna be dahaka? (b) Taunimanima ese dahaka gau dika hereana idia davaria diba, to hosi kurokurona ia Guia Tauna ese dahaka do ia karaia unai dika koua totona?

20. Dahaka dainai ita diba momokani, hosi kurokurona ia Guia Tauna ese hekwakwanai iboudiai do ia kokia?

21. (a) Hosi koremana bona ena guia tauna ese dahaka idia laulaulaia? (b) Dahaka ese ia hamomokania hosi koremana ia heau lao noho?

22. (a) Gado ta be dahaka ia gwau, bona unai ese ia hahedinaraia taunimanima ese dahaka idia karaia be namo? (b) Uiti kilogram ta bona bali kilogram toi edia davana edia anina be dahaka?

23. “Dehoro bona uaina be do umui hadikaia lasi” herevana ena anina be dahaka?

24. Dahaka dainai hosi koremana ena heau be kahirakahira do ia ore?

25. Iesu ese buka koua toana namba 4 ia makohia neganai, Ioane be daika ena gado ia kamonai, bona unai ese dahaka ia hahedinaraia?

26. (a) Hosi guia tauna namba 4 be daika, bona dahaka dainai ena hosi ena kala be mai ena badina? (b) Daika be hosi guia tauna namba 4 ena murinai ia heau mai, bona ia hadikaia taudia dekenai dahaka ia vara?

27. (a) Hosi guia tauna Mase be edena dala amo taunimanima ia alaia mase? (b) Tanobada ena kahana 4 amo, Mase ese kahana ta ia biagua ena anina be dahaka?

28. (a) “Gorere” ia perovetalaia herevana be edena bamona ia guguru? (b) Edena bamona hari inai negai Iehova ena orea taudia ese gorere momo idia abia lasi?

29, 30. (a) Hari inai negai, Esekiela 14:21 lalonai ia gwauraia “hahemaoro karadia 4” edia anina be dahaka? (b) Apokalupo 6:8 lalonai ia gwauraia “dagedage gaudia” edia anina be dahaka? (c) Unai peroveta laulau ena anina badana be dahaka?

31. Ena be hosi kakakakana, hosi koremana bona hosi laborana idia guia taudia ese hekwakwanai momo idia havaraia, to dahaka dainai ita lalo-moale diba?

32. Koua toadia ginigunadia 4 idia kehoa neganai, dahaka ia vara?

[Box on page 92]

Pavapava Ia Kwalimu

Lagani 1930 ia lao 1949 lalonai, idia dagedage goadagoada taudia idia gwau Iehova ena Witness taudia edia hesiai gaukara ese gavamani ena taravatu ia utua, taunimanima ia hadikaia, bona gavamani ia hamorua toho. (Salamo 94:20) Lagani 1936 ai, United States dekenai, pulisi ese Witness taudia 1,149 idia dogoatao. Kota ese Witness taudia ia samania neganai, nega momo United States Supreme Court dekenai idia lao, unai kota badana lalonai apil idia karaia totona. Henuai, kota lalonai idia kwalimu negadia haida edia sivarai ai torea.

May 3, 1943 dekenai, Murdock v. Pennsylvania ena kota idia karaia neganai, Supreme Court ia gwau Witness taudia ese laisens idia dogoatao lasi neganai buka idia hariharilaia bona harihari monidia idia abia be kerere lasi. Unai dina tamona dekenai, Martin v. City of Struthers ena kota idia karaia neganai, idia gwau Witness taudia ese pepapepa bona hadibaia gaudia ma haida idia hariharilaia neganai, bema ruma ena iduara dekenai idia pidipidi eiava iduara ena belo idia hataia, taravatu idia utua lasi.

June 14, 1943 dekenai, Taylor v. Mississippi ena kota idia karaia neganai, Supreme Court ia gwau Witness taudia be edia haroro amo taunimanima idia veridia lasi, gavamani do idia gwau-edeede henia totona. Unai dina tamona dekenai, West Virginia State Board of Education v. Barnette ena kota lalonai, unai Court ia gwau sikuli gunalaia taudia ese Iehova ena Witness taudia edia natudia be sikuli amo idia hadokoa bese ena pepe idia hanamoa lasi dainai be maoro lasi. June 15, 1943 ai, Australia ena High Court ese gavamani ena taravatu Iehova ena Witness taudia dekenai ia kokia, bona ia gwau unai taravatu be taunimanima edia “ura sibona, ia be badina korikori lasi bona ia be maoro lasi dagedage karana.”

[Box on page 94]

“Siahu Idia Henia, Ia ese Tanobada Dekena amo Maino Do Ia Kokia”

Saiens taudia edia gaukara ese dahaka ia havaraia? Toronto, Canada ena niuspepa ta, The Globe and Mail, January 22, 1987 gauna, ese Ivan L. Head, International Development Research Centre ena presiden, ena hereva ia gwauraia. Iena hereva haida be inai:

“Diba momo taudia idia gwau saiens taudia 4 4 iboudiai amo 1 1 ese tuari gaudia havaraia gaukarana idia durua. . . . Lagani 1986 ai, banika ese moni ia haidaua taravatudia hegeregere, miniti ta ta iboudiai lalonai $1.5-milion bona kahana idia negea. . . . Unai saiens karadia ese iseda noho dalana idia hanamoa, a? Bese badadia edia niuklia tuari gaudia lalonai idia atoa hapoua muramurana ena bada be hegeregere Tanobada Ibounai Tuarina Iharuana lalonai idia gaukaralaia hapoua muramurana ibounai be nega 6,000 amo idia habadaia bamona. Unai be hegeregere, Tanobada Ibounai Tuarina Iharuana be nega 6,000 idia karaia bamona. Lagani 1945 amo ia mai hari, wiki 6 bona kahana sibona tanobada ibounai lalonai tuari ta be lasi. Hari inai nega, United Nations ena nega lalonai, saiens taudia ese tuari gaudia dika herea idia havaraia. Lagani 1945 amo, tuari 150 bona ma haida idia vara; unai tuari haida lalonai bese idauidau taudia idia tuari heheni, ma haida lalonai bese tamona taudia idia tuari heheni. Unai tuari momo lalodiai saiens taudia ese idia havaraia tuari gaudia dika hereadia idia gaukaralaia. Unai tuari lalonai taunimanima 19.3 milion idia mase.”

Lagani 2005 ai, tuari lalonai taunimanima 20 milion mai kahana idia mase vadaeni.

[Box on page 98, 99]

Apokalupo Bukana Ena Kahana Badadia

Apokalupo bukana ena hereva haida ita kikilaia vadaeni dainai, unai buka ena kahana badadia ita itaia namonamo diba. Apokalupo bukana ena hereva ginigunadia (Apokalupo 1:​1-9) ese iseda lalona idia veria, bena ena hereva oredia be inai matahanai 16 dekenai ita haria diba:

MATAHANAI NAMBA 1 (1:10–3:22): Lauma helaga ena siahu amo Ioane ese hairai tauna Iesu ia itaia. Iesu ese sisiba herevadia namodia be kongregesen 7 dekenai ia siaidia.

MATAHANAI NAMBA 2 (4:1–5:14): Iehova Dirava ena guba terona hairaina. Iehova ese buka ta ia henia Mamoe ena Natuna dekenai.

MATAHANAI NAMBA 3 (6:​1-​17): Mamoe ena Natuna ese buka ena koua toadia ginigunadia 6 ia makohia neganai, ia hahedinaraia Lohiabada ena dina dekenai dahaka dahaka do idia vara. Apokalupo ena hosi guia taudia 4 idia heau; Dirava ena hesiai taudia, idia alaia mase vadaeni taudia unai, ese dabua kurokurodia idia abia; bona badu dikadika dinana ena sivarai idia gwauraia.

MATAHANAI NAMBA 4 (7:​1-​17): Aneru ese lai 4 edia toa dalana idia koua ela bona lauma Israel taudia 144,000 ese maka be edia baguna dekenai idia abia. Bese iboudiai amo hutuma bada herea taudia idia gogodia, hisihisi bada herea amo do idia roho mauri totona.

MATAHANAI NAMBA 5 (8:1–9:21): Buka koua toana namba 7 idia kehoa neganai, kibi 7 idia hiriria. Unai kibi ginigunadia 6 be matahanai namba 5 bona Iehova ena hahemaoro karadia taunimanima dekenai idia harorolaia. Kibi namba 5 bona kibi namba 6 ese dika ginigunana bona dika iharuana idia hahedinaraia.

MATAHANAI NAMBA 6 (10:1–11:19): Aneru goadana ta ese buka maragina ta be Ioane dekenai ia henia. Ioane ese dubu helaga ena bada ia hahetohoa, bona “uitnesi taudia rua” edia sivarai idia gwauraia. Unai matahanai ena dokona ai, kibi namba 7 idia hiriria. Iehova bona ena Keriso edia Basileia ia gini sivaraina idia harorolaia unai. Unai sivarai be dika ihatoina Dirava ena inai taudia dekenai.

MATAHANAI NAMBA 7 (12:​1-​17): Basileia idia haginia, bona Mikael ese gaigai, Satana, be tanobada dekenai ia negea diho.

MATAHANAI NAMBA 8 (13:​1-​18): Goada herea dagedage gauna be davara amo ia daekau, bona dagedage gauna mai ena doana rua, mamoe ena natuna ena doana toana bamona, ese taunimanima ia oda henidia dagedage gauna ginigunana do idia tomadiho henia totona.

MATAHANAI NAMBA 9 (14:​1-​20): Siona Ororona dekenai 144,000 taudia idia gini. Tanobada ibounai lalonai taunimanima ese aneru edia hadibaia herevadia idia kamonaia. Tanobada ena vain huahua idia utua, bona Dirava ena badu moia gabuna dekenai idia moimoi.

MATAHANAI NAMBA 10 (15:1–16:21): Dirava ena noho gabuna guba dekenai, bena Iehova ena badu be disi 7 amo idia bubua diho tanobada dekenai. Danu, inai kahana lalonai Satana ena orea ena nega dokona idia perovetalaia.

MATAHANAI NAMBA 11 (17:​1-​18): Ariara hahine badana, Babulono Badana, ese dagedage gauna kakakakana ia guia. Dagedage gauna be guri dobu masemase gabuna dekenai ia lao, to nega sisina murinai ia daekau lou bona ariara hahine ia hadikaia momokani.

MATAHANAI NAMBA 12 (18:1–19:10): Babulono Badana ia moru bona idia hadikaia ore sivaraina idia harorolaia. Unai murinai, haida idia taitai, ma haida ese Iehova idia hanamoa; Mamoe ena Natuna ena headava negana idia harorolaia.

MATAHANAI NAMBA 13 (19:​11-​21): Iesu ese guba tuari oreadia ia gunalaidia, Dirava ena badu hahemaoro herevadia be Satana ena tanobada oromana, ena tuari oreadia, bona ena turadia do idia henidia totona. Manu ese edia mase tauanina idia ania.

MATAHANAI NAMBA 14 (20:​1-​10): Satana Diabolo be guri dobu masemase gabuna dekenai idia negea, Keriso bona ena pavapava bamodia be Lagani 1,000 lalonai idia lohia hebou, taunimanima edia hahetoho ginigabena ia vara, bona Satana bona ena demoni idia hadikaia vaitani.

MATAHANAI NAMBA 15 (20:11–21:⁠8): Taunimanima momo idia toreisi lou, bona Kota Badana Dinana; guba matamatana bona tanobada matamatana idia hedinarai, kara maoromaoro taudia ese hahenamo idia abia ela bona hanaihanai.

MATAHANAI NAMBA 16 (21:9–22:⁠5): Ierusalem Matamatana, Mamoe ena Natuna ena adavana be mai hairai bada danu ia hedinarai. Dirava ese ia henia gaudia taunimanima hanamodia bona hamauridia totona be unai hanua amo idia aru lao.

Apokalupo bukana ena hereva dokodia dekenai, Iehova, Iesu, aneru, bona Ioane ese hanamoa herevadia bona sisiba herevadia idia henia. Taunimanima iboudiai idia boiridia, idia gwau: “Oi mai.”​—⁠Apokalupo 22:​6-​21.

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia