Karoa 13
Dirava ena Maino Gavamani
TAUNIMANIMA edia gavamani, ena be idia haida be mai edia ura namodia, to taunimanima idia durudia momokani diba lasi, ani? Taravatu utua karadia bona bese idauidau idia badu heheni karadia idia koua diba lasi, bona edia tano taudia haida edia aniani bona ruma be hegeregere lasi. Gorere idia koua momokani diba lasi. Gavamani iboudiai ese mase idia koua diba lasi bona mase taudia idia hamauridia lou diba lasi. Maino bona noho namo idia havaraia diba lasi. Taunimanima edia gavamani be hegeregere lasi, edia lalo-hekwarahi iboudiai do idia haoredia.
2 Dirava ia diba, taunimanima iboudiai ese mauri mai anina bona mai moalena idia abia totona, kara maoromaoro gavamanina idia abia be namo. Unai dainai Bible ia gwauhamata Dirava ese gavamani matamatana ta do ia haginia. Bible ena hereva lalonai unai gavamani ena sivarai be gau badana.
3 Isaia 9:6, 7 ese unai gavamani ia gwauraia. Authorized Version Bible lalonai unai siri rua idia gwau: “Badina be natuna ta ia vara, ita eda, natuna merona ta ia henia ita dekenai; bona gavamani be iena pagana dekenai do ia atoa. Bona iena ladana do idia hatoa, Hereadae, Sisiba Henia Tauna, Siahu Bada Diravana, Noho Hanaihanai Tamana, Maino Lohiana. Iena gavamani habadaia karana bona maino do idia doko lasi.”
4 Unai siri lalodiai, Bible ia gwau natuna ta do ia vara bena gabeai lohia badana, “Maino Lohiana,” ai do ia lao. Gavamani hereadaena ta do ia gunalaia. Unai gavamani ese tanobada ibounai do ia hamainoa ela bona hanaihanai. Unai natuna, unai siri ese ena vara idia perovetalaia merona, be Iesu. Aneru Gabriel ese Iesu ena vara be Maria dekenai ia gwauraia guna neganai, ia gwau: “King ai do ia lao ela bona hanaihanai. Ena basileia be do ia doko lasi.”—Luka 1:30-33.
IDIA HAHEDINARAIA BASILEIA BE GAU BADANA
5 Iesu Keriso bona ena heduru taudia be tanobada dekenai idia noho neganai, edia gaukara badana be Dirava ena basileia idia harorolaia bona idia hadibalaia. (Luka 4:43; 8:1) Nega momo idia gwauraia, bona Iesu ese ena hahediba taudia ia hadibaia, Dirava be inai bamona do idia guriguri henia, do idia gwau: “Oiemu Basileia do ia mai, oiemu ura gauna tanobada dekenai do ai karaia, guba dekenai idia karaia bamona.” (Mataio 6:10, HM) Unai basileia be gavamani momokanina ta a? Oibe, ia be gavamani momokanina ta bona Dirava ena Natuna Iesu Keriso be ena pavapava. Tanobada ibounai do ia lohiaia. Unai neganai bese idauidau do idia parara lasi bona do idia heiriheiri lasi, to taunimanima iboudiai be maino dekenai do idia noho mai edia lalo-tamona danu, Dirava ena Basileia gavamani henunai!
6 Ioane Bapatiso ese unai gavamani ia harorolaia matamaia, taunimanima ia hamaorodia, ia gwau: “Emui lalona umui giroa, badina be Dirava ena Basileia be kahirakahira ia mai.” (Mataio 3:1, 2, HM) Unai bamona ia hereva, badina be Iesu, Dirava ena guba gavamani ena lohia ai do ia lao tauna, be bapatiso ia abia gwauraia bona Dirava ese ena lauma helaga amo ia horoa gwauraia. Gabeai Iesu ese Farisea taudia ia hamaorodia, ia gwau: “Dirava ena basileia be umui huanai ia noho.” (Luka 17:21) Unai bamona ia hereva, badina be, Iesu, Dirava ese pavapava ai ia halaoa tauna, be idia dekenai ia noho. Iesu be lagani toi mai kahana lalodiai ia haroro bona ia hadibaia bona Dirava ia badinaia ela bona mase. Unai amo ia hahedinaraia pavapava ai ia lao be maoro.
7 Iesu idia kota henia neganai idia herevalaia gaudia ese idia hahedinaraia Dirava ena basileia be gau badana, Keriso ena haroro gaukara lalonai. Unai neganai Iesu idia samania, idia gwau: “Inai tau ai davaria, aiemai bese taudia dekenai ia hereva henia mai goada danu, Kaisara ena takisi monina henia totona ia gwauatao, bona sibona ia gwauraia ia be Keriso, king ta.” Unai dainai Pontio Pilato, Roma gavana tauna, ese Iesu ia nanadaia, ia gwau: “Oi be Iuda edia king, a?”—Luka 23:1-3, HM.
8 Iesu ia haere, ia gwau: “Lauegu Basileia be inai tanobada gauna lasi . . . lau egu Basileia be iniseni lasi.” Iesu be unai bamona ia haere, badina be ena basileia be tanobada gauna lasi. Tanobada dekenai taunimanima ta bamona do ia lohia lasi, to guba dekena amo do ia lohia. Iesu idia samania, badina be idia laloa gwaumaoro ia abia lasi pavapava ai do ia lao. Unai dainai Pilato ese ia nanadaia lou, ia gwau: “Inai dainai, oi be king ta, a?”
9 Momokani, Iesu hamasea dalana idia tahua, badina be gavamani matamatana ta ia harorolaia dainai. Unai dainai Iesu ese Pilato inai bamona ia haere henia, ia gwau: “Inai be oi ese oi hereva lau be king. Hereva momokani gwauraia hedinarai totona lau vara bona lau mai inai tanobada dekenai.” (Ioane 18:36, 37, HM) Oibe, Iesu be tanobada dekenai ia noho neganai, hereva momokanina hereadaena, Dirava ena Basileia gavamani ena sivarai unai, ia harorolaia. Iena haroro herevana badana unai. Bona hari inai nega lalonai danu Basileia be do mai anina bada. To inai henanadai ia do noho: Edena gavamani be mai anina bada iseda mauri lalonai—taunimanima edia gavamani ta, eiava Dirava ena basileia mai ena lohia Keriso, a?
TANOBADA ENA GAVAMANI MATAMATANA HAVARAIA DALANA
10 Satana ese Adam bona Eva ia hakereredia neganai, Iehova ia diba gavamani matamatana ta taunimanima totona ia havaraia be namo. Unai dainai unai bamona gavamani be maoromaoro ia gwauhamatalaia, gaigai ia gwau henia neganai. Unai neganai Satana Diabolo ia hamaoroa, ia gwau: “Lau ese badu oi bona hahine huanai do lau atoa bona oi emu garana bona iena garana huanai. Ia ese emu kwarana do ia haberoa, bona oi ese iena aena geduna do oi haberoa.”—Genese 3:14, 15.
11 To reana oi henanadai, oi gwau: ‘Gavamani ia herevalaia lasi, ani?’ To namona be unai hereva ena anina ita tahua namonamo bena do ita lalo-parara. Ia gwau Satana bona “hahine” do idia inai heheni bona Satana ena “garana” bona hahine ena “garana,” edia natudia unai, be do idia inai heheni danu. Namona be ita diba guna hari “hahine” be daika.
12 Ia be tanobada hahinena ta lasi. Satana ese tanobada hahinena ta ia inai henia bada lasi. Bible buka Apokalupo ese hari “hahine” ia gwauraia, ia hahedinaraia ia be hahine korikorina lasi to gau ta ena laulau. Ia gwau “ena dabua be dina, bona hua be ena aena henudiai, bona hisiu 12 be ena kwarana dekenai ia kwatua, korona ta bamona.” Apokalupo ese ita ia durua, hari “hahine” ese ia laulaulaia gauna ita diba totona, badina be ia be ma ia gwau: “Hahine ia mara, mero ia abia, ia ese bese iboudiai auri itotohina amo do ia lohiaia, bona mero be maoromaoro idia abia isi Dirava dekenai bona ena terono dekenai.”—Apokalupo 12:1-5.
13 Bema ita diba unai “mero” be daika, unai ese ita do ia durua, unai “hahine” ese ia laulaulaia gauna ita diba totona. Ia be hahine korikorina lasi; unai hegeregerena, mero be taunimanima korikorina lasi. Bible ia gwau unai “mero” ese “bese iboudiai do ia lohiaia.” Unai dainai unai “mero” ese Dirava ena gavamani mai ena pavapava Iesu Keriso ia laulaulaia. Unai hegeregerena, “hahine” ese Dirava ena kamonai anerudia edia orea ia laulaulaia. “Mero” be “hahine” amo ia vara hegeregerena, King Iesu Keriso be guba oreana amo ia mai, unai orea taudia be guba dekenai idia gaukara hebou Dirava ena ura karaia totona. Galatia 4:26 ese unai orea ia gwauraia “ataiai ia noho Ierusalem.” Adam bona Eva ese Dirava ena lohia siahuna idia dadaraia neganai, Iehova ese dala ia karaia, Basileia gavamani do ia havaraia, kara maoromaoro ura henia taudia durudia totona.
IEHOVA ESE ENA GWAUHAMATA IA LALOATAO
14 Iehova ia gwauhamata, “garana” ta do ia siaia bena, Dirava ena gavamani ena lohia tauna ai do ia lao. Unai lohia ese Satana ena kwarana do ia moia bona do ia haorea. (Roma 16:20; Heberu 2:14) Gabeai Iehova ese kamonai tauna Abraham ia hamaoroa unai “garana” be iena amo do ia vara, ia gwau: “Tanobada besedia iboudiai be oi emu garana dainai namo do idia davaria.” (Genese 22:18) Unai “garana,” Abraham ena bese lalonai do ia vara tauna, be daika? Gabeai Bible ese ia gwauraia hedinarai, ia gwau: “Gwauhamata be Abraham bona ena garana dekenai ia gwauraia. Ia gwau lasi: ‘Garana haida dekenai,’ momo ia gwauraidia bamona, to tamona sibona ia gwauraia bamona: ‘Oi emu garana dekenai,’ Keriso unai.” (Galatia 3:16) Iehova ese danu Abraham ena natuna Isako bona ena tubuna Iakobo ia hamaorodia Dirava ena “hahine” ena “garana” be edia bese lalonai do ia vara.—Genese 26:1-5; 28:10-14.
15 Iakobo ese ia hahedinaraia unai “garana” be pavapava ta ai do ia lao. Ia peroveta, ia gwau: “Lohia ena kepata be Iuda ese ia dogoatao, dohore idia kokia lasi. Ena aena ruaosi edia huanai ia atoa vadaeni. Ena siahu do ia dogoatao noho, ia lao bona siahu momokani ena biaguna do ia mai. Vadaeni bese ibounai ia dekenai dohore idia kamonai henia.” (Genese 49:10, HM) Iesu Keriso be Iuda ena iduhu tauna. Ia be “siahu momokani ena biaguna” bona “bese ibounai ia dekenai dohore idia kamonai henia.”—Heberu 7:14.
16 Lagani 700 bamona Iakobo be unai bamona ia peroveta murinai, Iehova ese David, Iuda ena iduhu tauna, inai bamona ia gwauraia: “Egu hesiai tauna David lau davaria vadaeni . . . Iena garana do lau haginia hanaihanai, iena terono do ia noho, guba do ia noho dinadia hegeregerena.” (Salamo 89:20, 29) Inai gwauhamata ena anina be dahaka? Anina be Basileia gavamani Iesu Keriso ena imana dekenai be do ia noho ela bona hanaihanai. Edena bamona unai ita diba?
17 Iehova ena aneru Gabriel ese Maria ia hamaoroa, ia gwau: “Oi be do oi rogorogo, mero ta do oi abia, ena ladana do oi hatoa Iesu.” To Iesu be mero ta bamona eiava tau ta bamona tanobada dekenai do ia noho hanaihanai lasi. Gabriel be ma ia gwau: “Ia be tau bada herea momokani, ia be Dirava Ataiai Momokani ena Natuna do idia gwauraia, Lohiabada Dirava ese ena tamana Davida ena king dagina do ia henia, bona ia be Iakobo ena bese edia king do ia lao ela bona hanaihanai. Ena basileia be do ia doko lasi.” (Luka 1:31-33, HM) Iehova ese dala ia karaia, kara maoromaoro gavamanina do ia haginia, ia idia lalokau henia bona idia abidadama henia taudia ia durudia hanaihanai totona, be hoa gauna momokanina ani?
18 Nega daudau lasi murinai Dirava ena Basileia gavamani ese tanobada ena gavamani iboudiai do ia haoredia. Unai neganai Pavapava Iesu Keriso do ia kwalimu. Bible ia gwau: “Unai pavapava edia negai guba Diravana ese basileia ta do ia haginia, nega ta ai do idia hadikaia ore diba lasi gauna. . . . Unai basileia iboudiai do ia hamakohidia maragimaragi bona do ia haoredia, bena ia sibona do ia gini ela bona hanaihanai.” (Daniel 2:44; Apokalupo 19:11-16) Unai gavamani iboudiai idia ore murinai, Dirava ena gavamani ese taunimanima do ia durudia momokani. Pavapava Iesu Keriso ese do ia durudia dainai, ta do ia gorere lasi, ta do ia buruka ia lao lasi, ta do ia mase lasi. Kara dika, ogogami bona hitolo do ia haoredia. Maino momokani bona noho namo be tanobada ibounai lalonai do idia vara.—2 Petro 3:13; Apokalupo 21:3-5.
[Study Questions]
1. Taunimanima edia gavamani be dahaka idia karaia diba lasi?
2. Bible ena hereva badana be dahaka?
3. Isaia 9:6, 7 ese Dirava ena gavamani edena bamona ia gwauraia?
4. Dirava ena gavamani ena lohia ai do ia lao merona be daika?
5. (a) Bible lalonai edena bamona ia hedinarai Basileia be mai anina bada? (b) Dirava ena basileia be dahaka, bona dahaka do ia karaia?
6. Iesu be tanobada dekenai ia noho neganai, dahaka dainai Ioane Bapatiso ia gwau Basileia “be kahirakahira ia mai,” bona Iesu ia gwau Basileia be “umui huanai ia noho”?
7 Dahaka ese ia hahedinaraia Basileia be gau badana ta bamona idia hepapahuahulaia, Iesu be tanobada dekenai ia noho neganai?
8. (a) Pilato ese Iesu ia nanadaia ia be pavapava ta eiava lasi neganai, Iesu be edena bamona ia haere? (b) Iesu ena hereva, “lauegu Basileia be iniseni lasi,” anina be dahaka?
9. (a) Iesu be dahaka hereva momokanina hereadaena ia harorolaia? (b) Dahaka henanadai badana ia do noho?
10. (a) Edena negai Dirava ese gavamani matamatana ia lalohadailaia? (b) Bible lalonai, unai gavamani be edeseniai ia herevalaia guna? (c) Dirava ese gaigai ia gwau henia neganai, iena hereva be mai anina daika dekenai?
11. Daidia do idia inai heheni?
12. Apokalupo karoa 12 ese hari “hahine” be edena bamona ia gwauraia?
13. “Mero” ese dahaka ia laulaulaia bona “hahine” ese dahaka ia laulaulaia?
14. (a) Iehova be edena bamona ia hahedinaraia, iena gwauhamata, “garana” ta ese Satana do ia haberoa gwauhamatana, ia laloatao? (b) Gwauhamata “garana” be daika?
15, 16. Dahaka ese ia hahedinaraia unai “garana” be pavapava ai do ia lao?
17. Dahaka dainai ita diba gwauhamata lohiana be Iesu Keriso?
18. (a) Bible ese tanobada ena gavamani edia dokona edena bamona ia gwauraia? (b) Dirava ena gavamani ese taunimanima edena bamona do ia durudia?
[Picture on page 112, 113]
Iesu ese ena hahediba taudia ia siaidia Dirava ena basileia idia harorolaia totona
[Picture on page 114]
Iesu idia kota henia neganai Dirava ena basileia ia harorolaia noho
[Picture on page 119]
Oi laloa Iesu be edena bamona—kwalimu pavapavana ta eiava natuna maragina ta?