Karoa 16
Dirava ena Gavamani la Lohia Matamaia
LAGANI momo herea lalodiai, Dirava ena gavamani idia abidadama henia taudia ese ena lohia negana idia naria. Bible ia gwau kamonai tauna Abraham ese “badina korikori latanai idia haginia hanuana ia naria noho, haginia bona havaraia tauna be Dirava.” (Heberu 11:10) Unai “hanua” be Dirava ena basileia. “Hanua” idia gwauraia, badina be idau negai hanua ta ta be mai edia pavapava. Unai dainai idia laloa hanua ta be basileia ta.
2 Keriso ena hahediba taudia ginigunadia idia laloa Dirava ena basileia be gau korikorina, unai dainai idia herevalaia momo. (Mataio 20:20-23) Edia henanadai ta be inai: Keriso bona ena hahediba taudia be edena negai do idia lohia matamaia? Nega ta, Iesu ia toreisi lou murinai, idia nanadaia, idia gwau: “Lohiabada e, inai negana be, basileia do oi henia lou Israela taudia dekenai, a?” (Kara 1:6, HM) Oi danu oi ura oi diba Keriso be edena negai ia lohia matamaia, a?
KERISTEN TAUDIA IDIA GURIGURILAIA GAVAMANINA
3 Keriso ese ena hahediba taudia ia hadibaia, Dirava be inai bamona do idia guriguri henia: “Oiemu Basileia do ia mai.” (Mataio 6:9, 10, HM) To Iehova ia pavapava hanaihanai ani? Vadaeni, dahaka dainai ita guriguri iena basileia do ia mai?
4 Momokani, Bible ese Iehova ia gwauraia “Noho hanaihanai Pavapavana.” (1 Timoteo 1:17) Ma ia gwau: “Iehova ese ena terono na guba ai ia haginia vadaeni; ena basileia ese gau iboudiai ia lohiaia noho.” (Salamo 103:19) Nega ibounai Iehova be Atai Herea Pavapavana bona ia havaraia gaudia iboudiai ia lohiaia noho. (Ieremia 10:10) To Eden lalonai iena lohia siahuna idia dadaraia dainai, gavamani idauna ta ia laloa. Iesu ese ena hahediba taudia ia hadibaia do idia gurigurilaia gauna unai. Hekwakwanai iboudiai, Diabolo bona ma haida ese Dirava ena lohia siahuna idia dadaraia neganai idia havaraia gaudia unai, be inai gavamani ese do ia haorea.
5 Inai Basileia gavamani matamatana be Pavapava Badana, Iehova Dirava, ese siahu bona gwaumaoro ia henia, ia lohia totona. Ia be iena basileia. Nega momo Bible ese ia gwauraia “Dirava ena basileia.” (Luka 9:2, 11, 60, 62; 1 Korinto 6:9, 10; 15:50) To Iehova ese ena Natuna ia abiahidi ena Lohia Badana ai do ia lao, unai dainai Keriso ena basileia idia gwauraia danu. (2 Petro 1:11) Taunimanima 144,000 be Keriso danu do idia lohia, inai basileia lalonai. (Apokalupo 14:1-4; 20:6) Unai dainai Bible ese ia gwauraia “edia basileia” danu.—Daniel 7:27.
6 Haida idia gwau Iesu be guba dekenai ia giroa lou neganai Basileia ia lohiaia matamaia. Idia gwau Keriso be Pentekoste dinana dekenai, lagani 33 C.E. lalonai, ia lohia matamaia, lauma helaga be ena hahediba taudia latadiai ia bubua neganai. (Kara 2:1-4) To Basileia gavamani, Satana ena gwau-edeede ese ia havaraia hekwakwanaidia iboudiai do ia haorea gauna, be unai neganai ia lohiaia matamaia lasi. Gau ta ese ia hamomokania lasi ‘mero’ ese ia laulaulaia gauna, Dirava ena gavamani Keriso ena imana dekenai, be unai neganai ia vara bona ia lohia matamaia. Lasi. (Apokalupo 12:1-10) Vadaeni, Iesu be lagani 33 C.E. lalonai basileia ma idauna ta ia abia a?
7 Oibe, unai neganai Iesu ese ena ekalesia oreana taudia ia lohiaia matamaia, guba dekenai ia danu do idia noho taudia unai. Unai dainai, Bible ia gwau tanobada dekenai idia do noho lalonai, Dirava ese “ena lalokau Natuna ena basileia lalonai” ia abidia vareai vadaeni. (Kolose 1:13) To unai “basileia,” guba maurina idia abia gwauraia taudia 144,000 sibodia ia lohiaia gauna, be idau, bona Iesu ese ena hahediba taudia ia hadibaia do idia gurigurilaia gauna be idau. Idau nega amo ema bona hari, unai ‘Dirava ena lalokau Natuna ena basileia’ ese unai bamona taudia sibodia ia lohiaia, bona unai basileia do ia ore, unai orea taudia ginigabena ia mase bena Iesu danu ia noho totona guba dekenai ia daekau neganai. Unai neganai idia be Keriso ena basileia henunai do idia noho lasi, to ia danu do idia pavapava, Dirava ena gwauhamata Basileia gavamani lalonai.
IA LOHIA MATAMAIA, ENA INAI TAUDIA BOGARAGIDIAI
8 Keriso be guba dekenai ia giroa lou neganai Dirava ena gavamani lalonai ia pavapava matamaia lasi. Ia naria noho, aposetolo Paulo ese ia gwauraia bamona: “Hari tau [Iesu Keriso] ese boubou gauna tamona ia henia ela bona hanaihanai kara dika abia oho totona, bena Dirava ena idibana kahana dekenai ia helai diho. Unai negana amo ia naria noho, ela bona ena inai taudia na ena aena atoa gauna ai do ia halaoa.” (Heberu 10:12, 13) Keriso ena lohia negana ia ginidae neganai, Iehova ese ia hamaoroa, ia gwau: “Oi lao, emu inai taudia bogaragidiai oi kwalimu.”—Salamo 110:1, 2, 5, 6.
9 Haida ese Dirava ena gavamani idia inai henia, badina be idia ura lasi taravatu maorodia ia gwauraia gavamanina henunai idia noho. Unai dainai Bible ia gwau Iehova bona ena Natuna ese tanobada idia lohiaia matamaia neganai, “Bese idauidau taudia idia badu.” (Apokalupo 11:15, 17, 18) Unai bese ese Dirava ena basileia idia abiadae lasi, badina be Satana ese ia koidia dainai idia badu henia.
10 Dirava ena gavamani ia lohia matamaia neganai, Satana bona ena aneru guba dekenai ese Basileia idia inai henia dainai, tuari be maoromaoro ia vara. Satana bona ena aneru be guba amo idia negedia diho. Bena gado badana ta ia gwau: “Harihari iseda Dirava ena hahemauri bona ena siahu bona ena basileia, bona ena Keriso ena siahu, idia ginidae vadaeni.” Dirava ena gavamani ia lohia matamaia unai! Satana bona ena aneru be guba amo idia negea dainai, Bible ia gwau: “Guba e! Guba ai umui noho taudia e! Inai dainai umui moale!”—Apokalupo 12:7-12.
11 To tanobada dekenai taunimanima idia moale lasi, badina be hekwakwanai momo negana ia matamaia. Bible ia gwau: “Tanobada bona davara, madi! Badina be Satana be umui dekenai ia diho vadaeni, ia badu dikadika, badina be ia diba ena nega be kwadogi.” (Apokalupo 12:12) Unai dainai, inai ita laloatao be namo: Dirava ena basileia ia lohia matamaia neganai, maino bona noho namo be tanobada dekenai idia vara haraga lasi. Maino momokani be gabeai do ia vara, Dirava ena basileia ese tanobada ia lohiaia vaitani neganai. Unai bamona do ia vara, inai ‘nega kwadogi’ ia ore neganai; unai neganai Satana bona ena aneru do idia koudia bena taunimanima do idia hadikaia diba lasi.
12 To edena negai Satana be guba amo idia negea bena ‘nega kwadogi’ lalonai hekwakwanai momo be tanobada dekenai ia havaraia? Edena negai Dirava ena gavamani ia lohia matamaia? Bible ese ita ia hadibaia be maoro, badina be Dirava ena Natuna ena mai ginigunana negana ia gwauraia guna, oibe, Mesia ai do ia lao laganina korikorina ia gwauraia guna. Ena mai ginigunana be mai anina bada, to ena mai iharuana be mai anina bada herea, badina be inai neganai Basileia lalonai ia lohia matamaia. Unai dainai Bible ese ena mai iharuana negana ia gwauraia guna be maoro!
13 Mesia be tanobada dekenai ia hedinarai laganina be Bible buka Daniel ese ia gwauraia guna, ia gwau: “Namona be oi diba bona oi lalo-parara, Ierusalem hanamoa lou bona haginia lou herevana do ia hedinarai negana ela bona Mesia, Hakaua Tauna, do ia mai be pura 7, bona pura 62 danu.” Pura iboudiai 69 unai. (Daniel 9:25) To idia be pura korikoridia 69 lasi, badina be unai be dina 483 o lagani ta mai kahana sibona. Inai hereva “pura” anina be dina 7 lasi to anina be lagani 7. Unai bamona, inai “pura 69” anina be lagani 483. (Numera 14:34 itaia.) Ierusalem ena magu hanamoa lou bona haginia lou herevana be lagani 455 B.C.E. lalonai idia halasia. (Nehemia 2:1-8) Unai dainai, inai “pura 69” be lagani 483 murinai idia ore, lagani 29 C.E. lalonai. Unai lagani korikori dekenai Iesu be Ioane dekenai ia lao bapatiso ia abia totona! Unai neganai Dirava ese lauma helaga amo ia horoa bona Mesia o Keriso ai ia halaoa.—Luka 3:1, 2, 21.23.
DIRAVA ENA GAVAMANI IA LOHIA MATAMAIA NEGANA
14 Keriso be Dirava ena gavamani lalonai ia pavapava matamaia laganina be Bible buka Daniel ese danu ia gwauraia guna. (Daniel 4:10-37) Au lata herea ta ia gwauraia, ia tubu daekau ela bona guba. Unai au ese Babulono ena pavapava Nebukadnesara ia laulaulaia; unai neganai ena dagi be atai herea, ma pavapava iboudiai ia hanaia. To Dirava ese ia panisia neganai ia diba ia hanaia tauna ta ia lohia noho, “Atai Herea Diravana,” “guba Pavapavana,” Iehova Dirava, unai. (Daniel 4:34, 37) Unai dainai, unai au lata herea ese Dirava ena atai herea lohia siahuna ia laulaulaia, unai siahu amo tanobada ia lohiaia. Guna Iehova be ena lohia siahuna ia hahedinaraia, Israel lohiaia totona ia haginia basileiana amo. Unai dainai idia gwau Israel taudia edia pavapava, Iuda iduhuna taudia unai, be “Iehova ena terono dekenai” idia helai.—1 Sisiga 29:23.
15 Daniel karoa 4 ia gwau unai au lata herea idia utua. To ena badina idia rakatania, bona auri gauna bona kapa gauna amo idia gegea. Unai dainai do ia tubu lou diba lasi ela bona Dirava ena nega korikori dekenai unai gegea gaudia do ia kokidia. To edena dala amo bona edena negai Dirava ena lohia siahuna idia utua?
16 Iuda ena basileia, Iehova ese ia haginia gauna, be ia dika ia lao ela bona ia dika rohoroho; unai dainai King Nebukadnesara dekenai maoro ia henia, do ia haorea, do ia utua. Bena unai bamona ia karaia, lagani 607 B.C.E. lalonai. Unai negai Iehova ese Sedekia, Iuda dekenai Iehova ena terono ai ia helai pavapavana ginigabena, ia hamaoroa, ia gwau, “Korona oi kokia oho. . . . ta ese do ia abia lasi, ela bona biaguna korikorina do ia mai, bena ia dekenai do lau henia.” —Esekiel 21:25-27.
17 Anina be Dirava ena lohia siahuna, “au” ese ia laulaulaia gauna, be lagani 607 B.C.E. lalonai idia utua. Unai nega amo ia lao, Dirava ena lohia siahuna tanobada dekenai be gavamani ta lalonai ia hedinarai lasi. Unai dainai, lagani 607 B.C.E. lalonai “idau bese edia nega” ia matamaia. (Luka 21:24) Edia nega lalonai Dirava ese gavamani ta ia abiahidi lasi, ena lohia siahuna tanobada dekenai hahedinaraia totona.
18 To dahaka do ia vara, unai “idau bese edia nega” ia doko neganai? Iehova ese lohia siahuna na “biaguna korikorina” dekenai do ia henia. Unai be Iesu Keriso. Bema ita be “idau bese edia nega” ena dokona ita davaria diba, Keriso ia pavapava matamaia negana danu ita davaria diba.
19 Daniel karoa 4 ese ia hahedinaraia unai “nega” ena lata be “lagani 7.” Ia hahedinaraia “lagani 7” lalodiai Dirava ena lohia siahuna, “au” ese ia laulaulaia gauna, be tanobada dekenai do ia gaukara lasi. (Daniel 4:16, 23) To unai “lagani 7” edia anina be dahaka?
20 Apokalupo karoa 12, siri 6 bona 14, ese ia hahedinaraia dina 1,260 be “lagani ta bona lagani rua bona lagani kahana” hegeregerena. Unai be lagani 3 1/2. Unai dainai “lagani ta” be dina 360 hegeregeredia, bona “lagani 7” be dina 360 X 7, dina 2,520 unai. Bema Bible ena hereva ta hegeregerena ita gwau dina ta ta be lagani ta ta edia toana, unai “lagani 7” edia anina be lagani 2,520.—Numera 14:34; Esekiel 4:6.
21 Ita davaria vadaeni “idau bese edia nega” be lagani 607 B.C.E. lalonai ia matamaia. Bema unai lagani amo lagani 2,520 ita duahia, lagani 1914 C.E. ita davaria. Unai lagani lalonai “idau bese edia nega” ia doko. Hari idia mauri noho taudia momo herea ese lagani 1914 lalonai idia vara gaudia idia laloatao. Unai lagani lalonai Tuari Badana Ginigunana ese hekwakwanai momo negana ia hamatamaia. Anina be, lagani 1914 lalonai Iesu Keriso ia pavapava matamaia, Dirava ena guba gavamani lalonai. Basileia ia lohia matamaia dainai, namona be ita guriguri do ia “mai” bona Satana ena orea ibounai be tanobada amo do ia kokia!—Mataio 6:10; Daniel 2:44.
22 To reana ta ia henanadai, ia gwau: ‘Bema Keriso be ia giroa mai vadaeni, dahaka dainai ita itaia diba lasi?’
[Study Questions]
1. (a) Nega daudau lalonai abidadama taudia be dahaka idia naria? (b) Dahaka dainai Dirava ena basileia be “hanua ta” idia gwauraia?
2. (a) Dahaka dainai ita diba Keriso ena hahediba taudia ginigunadia idia laloa Basileia be gau korikorina? (b) Idia ura dahaka idia diba ia dekenai?
3, 4. (a) Dahaka ese ia hahedinaraia Dirava be nega ibounai ia pavapava? (b) Dahaka dainai Keriso ese ena hahediba taudia ia hadibaia Dirava ena basileia ena mai do idia gurigurilaia?
5. Bema inai basileia be Dirava ena, dahaka dainai Keriso ena basileia bona 144,000 edia basileia idia gwauraia danu?
6. Haida idia laloa Dirava ena basileia be edena negai ia lohia matamaia?
7. Lagani 33 C.E. amo ema bona harihari Keriso ese edena taudia ia lohiaia?
8. (a) Dahaka ese ia hahedinaraia Keriso ia toreisi lou murinai ia naria noho ela bona ia lohia matamaia? (b) Keriso ena lohia negana ia ginidae neganai, Dirava be dahaka ia gwau ia dekenai?
9. (a) Dahaka dainai haida ese Dirava ena gavamani idia ura henia lasi? (b) Dirava ena gavamani ia lohia matamaia neganai, bese idauidau be dahaka idia karaia?
10, 11. (a) Dirava ena gavamani ia lohia matamaia neganai, dahaka ia vara guba dekenai? (b) Dahaka ia vara tanobada dekenai? (c) Unai dainai, dahaka ita laloatao be gau badana?
12. Dahaka dainai ita laloa Bible ese Dirava ena basileia ia lohia matamaia negana be ita dekenai ia hadibaia be maoro?
13. Mesia be tanobada dekenai ia hedinarai laganina be Bible ese edena bamona ia gwauraia guna?
14. Daniel karoa 4 ese ia gwauraia “auna” ese dahaka ia laulaulaia?
15. “Au” idia utua neganai, dahaka dainai ena badina idia gegea?
16. (a) Edena dala amo bona edena negai Dirava ena lohia siahuna idia utua? (b) “Iehova ena terono” ai ia helai pavapavana ginigabena dekenai Iehova be dahaka ia gwau?
17. Edena nega be lagani 607 B.C.E. lalonai ia matamaia?
18. “Idau bese edia nega” ia doko neganai, dahaka do ia vara?
19. Dirava ena lohia siahuna tanobada dekenai idia utua murinai, “lagani” hida do idia ore bena ia lohia matamaia lou?
20. (a) “Lagani” ta ena lata be hida? (b) “Lagani 7” edia lata be hida? (c) Dahaka dainai ita gwau dina ta ta be lagani ta ta edia toana?
21. (a) “Idau bese edia nega” be edena negai ia matamaia bona edena negai ia doko? (b) Dirava ena gavamani be edena negai ia lohia matamaia? (c) Dahaka dainai Dirava ena basileia ena mai ita do gurigurilaia be maoro?
22. Reana haida be edena bamona idia henanadai?
[Chart on page 140, 141]
607 B.C.E. ai Dirava ena Basileia Iuda ai ia moru
1914 C.E. ai Iesu Keriso be Dirava ena guba gavamani ai ia lohia matamaia
607 B.C.E.—1914 C.E.
October, 607 B.C.E.-October, 1 B.C.E. = LAGANI 606
October, 1 B.C.E.-October, 1914 C.E. = LAGANI 1,914
IDAU BESE EDIA LAGANI 7 = LAGANI 2,520
[Picture on page 134]
“Inai negana be, basileia be do oi henia lou Israela taudia dekenai, a?”
[Picture on page 139]
Au latana Daniel karoa 4 lalonai ese Dirava ena lohia siahuna ia laulaulaia. Guna unai siahu be Iuda ena basileia amo ia hahedinaraia
[Picture on page 140, 141]
Au idia utua, Iuda ena basileia idia hadikaia ore neganai