Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • rs rau 195-198
  • Iehova

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Iehova
  • Buka Helaga Herevalaia
  • Inai Bamona Atikol
  • A4 Dirava Ena Ladana Heberu Toretoredia Ai
    Nega Matamata Trensleisen Ena Buka Helaga
  • Iehova be Daika?
    Baibel Henanadai Edia Haere
Buka Helaga Herevalaia
rs rau 195-198

Iehova

Anina: Dirava momokanina tamona ena ladana korikori. Ia sibona ese ia hatoa. Iehova ese gau iboudiai ia havaradia, unai dainai ia ese gau iboudiai ia lohiadia be maoro. Heberu gado ai ena ladana be inai leta hani, יהוה, amo idia torea, anina be “Ia ese Ia Havaraia.” Unai Heberu leta be gado momo ai idia hahanaia neganai, inai leta JHVH o YHWH idia torea.

Dirava ena ladana be edeseniai idia torea Baibel lalonai?

Buka Helaḡa: Inai buka ena kahana ginigunana ladana Taravatu Gunana lalonai, Genese amo ela bona Malaki, inai ladana, “Iehova” be nega momo herea idia torea. Idia torea gabudia ta be Salamo 83⁠:⁠18 ai. Buka Helaḡa ena kahana iharuana ladana Taravatu Matamatana lalonai, Roma 9⁠:29 bona Iakobo 5⁠:4 dekenai idia torea.

Taravatu Matamatana (Hiri Motu gado ai idia torea bukana): Mareko 12⁠:36 ai bona Luka 20⁠:42 ai, inai ladana “Iehova” idia torea.

Inai ladana “Iehova” be Keristen Greek Revarevadia torea taudia ese idia torea, eiava?

Jerome be lagani 300 C.E. murinai ia torea herevana be inai: “Mataio, iena ladana ma ta be Levi, guna ia be takisi gogoa tauna, bena gabeai aposetolo ta ai ia lao; ia ese Keriso ena Evanelia bukana ta ia torea guna, Iudea dekenai. Heberu gado bona revareva ai ia torea, peritome taudia, hereva momokani idia abia dae taudia, durudia totona.” (De viris inlustribus, chap. III) Unai Evanelia bukana lalonai, siri 11 edia hereva be Heberu Revarevadia amo ia torea hanai, idia lalodiai Iehova ena ladana be Heberu leta hani, יהוה, amo idia torea. Unai hereva ia torea hanai neganai ia haidaudia be badina ta lasi.

Keristen Greek Revarevadia idia torea taudia ma haida ese siri handred momo be Septuagint amo idia torea hanai, Heberu Revarevadia be Greek gado ai idia hahanaia bukana unai. Septuagint bukadia ginigunadia lalodiai, unai siri momo lalodiai, Greek revareva lalonai Iehova ena ladana be Heberu leta hani, יהוה, amo idia torea vareai. Iesu ese ena Tamana ena ladana ia laloa bada; unai hegeregerena, Iesu ena hahediba taudia ese unai ladana be unai siri amo idia kokia diba lasi.​—⁠Ioane 17⁠:​6, 26 itaia.

Buka ta ladana Journal of Biblical Literature lalonai, George Howard, Georgia ena Iunivesiti tauna ta, be ia gwau: “Ai diba momokani, Greek gado ai idia hereva Iuda taudia ese יהוה idia torea edia Greek Revarevadia lalodiai. Danu, ai laloa Iuda Keristen taudia, Greek gado ai idia hereva taudia, ese unai kara idia hadokoa lasi. Ena be edia revareva ma haida lalodiai inai hereva [Dirava] bona [Lohiabada] idia torea reana, to Dirava ena ladana, Heberu leta hani, יהוה, ai idia torea ladana, be Baibel ena revareva amo idia kokia lasi. . . . Unai ladana be Greek gado Baibel bukadia, matamana neganai ia noho ekalesiana ena Buka Helagadia, lalodiai idia torea vadaeni, unai dainai ai laloa T[aravatu] M[atamatana] torea taudia ese Buka Helaga ena hereva haida idia torea hanai neganai, unai ladana be unai Heberu leta hani, יהוה, amo idia torea hanai danu. . . . To haida ese Greek gado T[aravatu] G[unana] amo idia kokia neganai, T[aravatu] G[unana] amo T[aravatu] M[atamatana] lalonai idia torea hanai revarevadia amo idia kokia danu. Unai dainai, lagani 100 A.D. bamona ai, inai ladana Iehova, Heberu leta hani, יהוה, amo idia torea gauna, be Taravatu Gunana bona Taravatu Matamatana amo idia kokia bona ladana idaudia be ena gabu dekenai idia torea.”​—⁠Vol. 96, No. 1, March 1977, pp. 76, 77.

Dahaka dainai Dirava ena ladana ita diba bona ita herevalaia be gau badana?

Iena ladana oi diba lasi tauna oi tura henia diba lasi, ani? Dirava ena ladana idia diba lasi taudia momo idia laloa ia be siahu ta sibona; ia idia diba lasi bona idia lalokau henia lasi, bona ia idia guriguri henia lasi mai edia lalona ida. Bema idia guriguri henia neganai, idia duahia vadaeni herevadia idia gwauraia lou gwauraia lou sibona.

Iesu Keriso ese Keristen taudia momokanidia ia haganidia, bese iboudiai lalodiai taunimanima be hahediba taudia ai do idia halaodia. Do idia hadibadia neganai, Dirava momokanina bona unai bese edia dirava koikoidia edia idau be edena bamona do idia gwauraia hedinarai? Dalana tamona be, Iena ladana korikori do idia hatoa, Baibel ese ia hatoa hegeregerena.​—⁠Mat. 28⁠:​19, 20; 1 Kor. 8⁠:​5, 6.

Eso. 3⁠:15: “Dirava ia hereva lou Mose dekenai, ia gwau, Israela taudia dekenai dohore oi hamaoroa, oi gwau, ‘Iehova, umui emui sene taudia edia Dirava . . . ia siaia lau umui dekenai.’ Lauegu ladana be inai, ia lao hanaihanai, gabeai ia mai nega ibounai lalonai inai bamona lauegu ladana dohore umui gwauraia.”

Isa. 12⁠:4: “Iehova ba hanamoa, ia ladana ba hahanea; ena kara na bese idau-idau ba hadibalaidia, ba gwauraia hedinarai, ia ladana na herea-dae.”

Esek. 38⁠:​17, 23: “Ḡaubada Iehova na ini e gwau tomamu: . . . Egu herea-dae bona egu helaḡa baina hahedinaraidia, bona bese momo vairadiai sibogu baina hahedinarai. Bena idia bae diba lau na Iehova.”

Mal. 3⁠:16: “Bena Iehova garina e gariva taudia na e hereva heheniva; Iehova ese e hakala henidia, bona edia hereva e kamonai, bena Iehova garina e gariva bona ia ladana e helalolaiava taudia ilalo-taodia bukana vada e torea ia vairanai.”

Ioane 17⁠:26: “[Iesu ese ena Tamana ia guriguri henia, ia gwau:] Oiemu ladana danu lau hadibaia vadaeni idia [iena hahediba taudia] dekenai, bona do lau hadibaia noho, vadaeni lau dekenai oi henia lalokau badana be idia edia lalona dekenai do ia noho. Bona lau danu idia edia lalona dekenai do lau noho.”

Kara 15⁠:14: “Simeona ese ita ia hamaoroa vadaeni Dirava ese gunaguna idau bese taudia ia laloa, bona idia dekena amo bese ta ia abia hidi, iena ladana idia abia.”

“Taravatu Gunana” lalonai Dirava ena ladana idia hatoa Iehova, to “Taravatu Matamatana” lalonai ena ladana idia hatoa Iesu Keriso, a?

Mat. 4⁠:10: “Iesu ma ia haere henia, ia gwau, ‘Satani e, idau gabu dekenai oi lao, badina be Buka Helaga lalonai ia torea, ia gwau, “Lohiabada oiemu Dirava do oi tomadiho henia, ia sibona dekenai hesiai gaukara do oi karaia.” ’ ” (Iesu ia gwau lasi taunimanima ese ia do idia tomadiho henia be namo.)

Ioane 8⁠:54: “Iesu . . . [ese Iuda taudia ia haere henidia,] ia gwau, ‘Lau sibona bema lau hekokoroku, be do lau hekokoroku kava, to egu Tamana ese ladana bada ia henia lau dekenai, vadaeni umui gwau ia be umui emui Dirava.’ ” (Heberu Revarevadia ese idia hahedinaraia goevagoeva, Iuda taudia ese Iehova idia gwauraia idia edia Dirava. Iesu ia gwau lasi ia sibona be Iehova, to ia gwau Iehova be iena Tamana. Ia hahedinaraia goevagoeva ia be ta bona iena Tamana be ma ta.)

Sal. 110⁠:1: “Iehova ese egu [David ena] lohia e hamaoroamu, e tomu ‘Lau idibagu kahana ai ba helai, ela bona oi inaimu na aemu ihadaidia ḡaudia ai baina halaodia.’ ” (Mataio 22⁠:​41-45 dekenai Iesu ese ia hahedinaraia ia sibona be David ena “Lohiabada,” unai salamo ese ia gwauraia tauna. Unai dainai Iesu be Iehova lasi, to ia be Iehova ese unai bamona ia hereva henia tauna.)

Fil. 2⁠:​9-11: “Unai dainai Dirava ese Keriso ia abia isi, gabu bada herea momokani ia henia. Bona ladana ta ia henia, inai ladana ese ladana ibounai ia hanaia. Bona Iesu ena ladana hanamoa totona ibounai do idia tui diho, guba taudia, tanobada taudia, bona tanobada henunai noho taudia danu. Bona taunimanima ibounai ese Iesu Keriso do idia gwauraia hedinarai ‘Lohiabada,’ badina be unai dekena amo Tamana Dirava ena ladana do idia abia isi momokani.” (Mani inai oi laloa, inai siri ese idia hahedinaraia Iesu Keriso be ta bona Tamana Dirava be ma ta, bona Iesu Keriso be ena Tamana ena siahu henunai.)

Bema Iehova ita gari henia be namo, edena bamona ita lalokau henia diba danu?

Baibel ia gwau namona be Iehova do ita lalokau henia (Deut. 6⁠:5; Luka 10⁠:27) bona do ita gari henia danu. (1 Pet. 2⁠:17; Her. 1⁠:7; 2⁠:​1-5; 16⁠:⁠6) Bema Dirava ita gari henia maoromaoro, do ita naria namonamo do ita habadua garina. Iehova ita lalokau henia dainai, ita ura hamoalea karadia do ita karaia, bona ita tanikiu henia, ena lalokau bona ena hebogahisi karadia momo dainai.

Hereva hegeregerena ta: Mero ese ena tamana do ia habadua garina ia gari be maoro, to ena tamana ese ia durua totona ia karaia karadia iboudiai ia laloa bada dainai, ia lalokau henia momokani danu be maoro. Unai hegeregerena, namona be Dirava ita lalokau henia sibona lasi, to habadua karana ta do ita karaia garina ita gari danu be namo.

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia