KAROA 11
Ia Gima, Bona Ia Naria Noho
1, 2. Elia be dahaka gaukara aukana do ia karaia, bona edena dala ai ia bona Ahaba be idia idau?
ELIA ia ura dikadika ia sibona do ia noho, ena guba Tamana ia guriguri henia totona. To, taunimanima hutuma idia itaia peroveta tauna momokanina Elia be guba amo lahi ia boiria diho, bona reana momo idia ura Elia idia hedavari henia bona hanamoa, unai amo idia do ia lalonamo henia. Iehova Dirava ia guriguri henia totona, Karamele Ororona dekenai ia do daekau lasi neganai, gaukara aukana ta ia karaia. Ia ese King Ahaba do ia hereva henia.
2 Unai tatau rua be ta ta amo idia idau. Ahaba be king ena dabua hairaina ia hahedokilaia, ia be mataganigani, lalomanoka, bona Dirava dadaraia tauna. To, Elia be peroveta tauna ena dabua ia hahedokilaia—dava bada lasi dabua, reana animal kopina eiava kamelo o nanigosi huina amo idia karaia gauna. Bona ia be gari lasi, kara maoromaoro, bona abidadama goada tauna. Unai dina ai idia vara gaudia ese Elia bona Ahaba edia kara ena idau ia hahedinaraia.
3, 4. (a) Dahaka dainai Ahaba bona Bala tomadiho henia taudia dekenai unai be dina dikana? (b) Edena henanadai do ita herevalaia?
3 Ahaba bona Bala tomadiho henia taudia ma haida totona unai be dina dikana. Israela iduhu 10 basileiana lalonai, Ahaba bona ena adavana Kwini Iesebele ese idia abia dae tomadiho koikoi dekenai dika bada ia vara. Taunimanima idia laloparara Bala be dirava koikoina. Ena be Bala peroveta taudia idia boiboi badabada, idia mavaru bona edia tauanina idia utua, to unai mauri lasi diravana be lahi ia havaraia lasi. Danu, unai tatau dikadia 450 idia hamasea neganai, Bala be idia ia gimaia lasi. To unai dirava koikoi ia kwalimu lasi gauna ma ta be kahirakahira do ia hedinarai. Lagani toi mai kahana lalonai Bala ena peroveta taudia ese medu ia diho totona edia dirava dekenai idia noinoi goadagoada, to Bala be ia hegeregere lasi. Kahirakahira, Iehova ese medu do ia hadihoa, bona unai amo do ia hahedinaraia ia be Dirava momokanina.—1 Ki. 16:30–17:1; 18:1-40.
4 To, edena negai Iehova be unai do ia karaia? Elia be unai nega totona ia naria noho lalonai, dahaka do ia karaia? Bona unai abidadama tauna amo, dahaka do ita dibaia? Namona be Baibel lalonai Elia ena sivarai ita itaia.—1 King Taudia 18:41-46 duahia.
Ia Guriguri Noho
5. Elia ese Ahaba ia hamaoroa dahaka do ia karaia, bona Ahaba ese unai dina ai idia vara gaudia amo diba ia abia, a?
5 Elia be Ahaba dekenai ia gwau: “Oi daekau lao, oi aniani bona oi inuinu, badina medu bada ena regena ia mai noho.” King dikana ese unai dina ai idia vara gaudia amo diba ia abia, a? Baibel ese unai ia gwauraia hedinarai lasi, to ita itaia Ahaba be helalo-kerehai herevana ia gwauraia lasi, bona Elia ia noia lasi Iehova ese ena kerere ia gwauatao totona. To Ahaba be “ia daekau lao ia aniani bona ia inuinu totona.” (1 Ki. 18:41, 42) Elia be dahaka ia karaia?
6, 7. Elia be dahaka totona ia guriguri, bona dahaka dainai?
6 “Elia be Karamele Ororo ai ia daekau lao bona tano dekenai ia tui diho bona ena vairana be tuina rua huanai ia atoa.” Unai nega ai Ahaba be aniani totona ia lao, bona Elia be mai ena nega ena guba Tamana ia guriguri henia totona. Elia ena manau toana ita laloa, tano ai ia tui diho bona ena vairana be tuina rua kahirakahira dekenai ia atoa. Elia ena kara ese dahaka ia hahedinaraia? Baibel ai Iamesi 5:18 ese ita ia hadibaia Elia ese medu ia diho totona ia guriguri. Reana Karamele Ororo ena ataiai dekenai unai guriguri ia gwauraia.
Elia ena guriguri ese ia hahedinaraia ia ura bada Dirava ese ena ura do ia hagugurua negana ia itaia
7 Guna, Iehova ese Elia ia hamaoroa, ia gwau: “Lau ese tano latanai medu do lau hadihoa.” (1 Ki. 18:1) Unai dainai Elia ia guriguri, unai amo Iehova ena ura do ia guguru, bona unai hegeregerena, lagani tausen bamona murinai Iesu ese ena hahediba taudia ia hadibaia idia guriguri Dirava ena ura ia guguru totona.—Mat. 6:9, 10.
8. Elia ena guriguri karana amo dahaka ita dibaia?
8 Elia ena guriguri ese ita dekenai gau momo ia hadibaia. Elia ia laloa bada gauna be Dirava ese ena ura do ia hagugurua. Ita guriguri neganai, namona be inai ita laloatao: “Herevana dahaka ita gurigurilaia, bema unai be iena ura hegeregerena ia ese ita do ia kamonai henia.” (1 Ioa. 5:14) Dirava ese iseda guriguri ia abia dae totona, iena ura ita diba be namo, unai dainai dina ta ta ai Baibel ita stadilaia be gau badana. Momokani, Elia ia ura medu do ia diho badina iena hanua dekenai hitolo be bada herea. Unai dina lalonai Iehova ese ia karaia hoa gauna ia itaia dainai, Iehova ia tanikiu henia bada. Elia bamona iseda guriguri lalonai ita ura tanikiu herevadia bona taunimanima edia namo ita laloa bada karana ita gwauraia hedinarai.—2 Korinto 1:11; Filipi 4:6 duahia.
Ia Abidadama Bona Ia Gima Noho
9. Elia ese ena hesiai tauna ia hamaoroa dahaka ia karaia totona, bona edena kara namodia rua do ita herevalaia?
9 Elia ia diba Iehova ese medu do ia hadihoa, to unai do ia vara negana be ia diba lasi. Elia ia naria noho lalonai, dahaka ia karaia? Baibel ia gwau: “Elia be ena hesiai tauna dekenai ia gwau: ‘Mani oi daekau lao bona davara kahana oi itaia.’ Vadaeni hesiai tauna ia daekau lao bona davara kahana ia itaia bona ia gwau: ‘Gau ta lau itaia lasi.’ Elia be nega 7 hesiai tauna ia hamaoroa, do ia giroa lou bona davara kahana ia itaia.” (1 Ki. 18:43) Elia ena haheitalai amo gau rua ita dibaia. Ginigunana be, peroveta tauna ena abidadama ita laloa. Bena iharuana be ena gima noho karana ita laloa.
Elia be Iehova ese kara ta do ia karaia ena toa haida ia ura itaia
10, 11. (a) Edena dala ai Elia ese Iehova ena gwauhamata ia abidadama henia? (b) Dahaka dainai ita danu ita abidadama diba?
10 Elia ese Iehova ena gwauhamata ia abidadama henia dainai, Iehova ese medu do ia mailaia ena toa haida ia ura itaia. Elia ese ena hesiai tauna ia siaia atai gabuna ta ai davara kahana dekenai medu do ia diho ena toa haida ia itaia totona. Ia giroa lou neganai, mai moale lasi ida ia gwau: “Gau ta lau itaia lasi.” Davara kahana bona guba dekenai ori ta be lasi. To Elia ena hereva oi laloatao? Elia ese King Ahaba ia hamaoroa vadaeni: “Medu bada ena regena ia mai noho.” To, guba dekenai ori koremadia be lasi, dahaka dainai peroveta tauna ia gwau medu do ia diho?
11 Elia be Iehova ena gwauhamata ia diba. Ia be Iehova ena peroveta bona gwaukau tauna dainai, ia diba momokani iena Dirava ese ena hereva do ia hagugurua. Elia ia abidadama dainai, ena be medu ia diho lasi, to ia ese medu bada ia diho ena regena ia kamonai bamona. Unai be Baibel ese Mose ena kara ia herevalaia dalana hegeregerena, ia gwau: “Ia gini goada noho, ita itaia diba lasi Diravana ia itaia bamona.” Oi laloa Dirava be momokani ia noho, a? Dirava bona ena gwauhamata ita abidadama henia totona, ia ese ita dekenai hamomokania gaudia ia hahedinaraia.—Heb. 11:1, 27.
12. Edena dala ai Elia ia hahedinaraia ia gima noho, bona ori maragina ia hedinarai ena sivarai ia kamonai neganai, dahaka ia karaia?
12 Hari, mani Elia ia gima noho karana ita herevalaia. Ia ese ena hesiai tauna be nega tamona eiava rua ia siaia lasi, to nega 7 ia siaia! Mani oi piksaia, unai hesiai tauna be reana unai gaukara ia karaia loulou dainai ia hesiku, to Elia be ia hesiku lasi toa ta totona ia naria noho. Vadaeni, nega namba 7 hesiai tauna ia giroa lou bona ia gwau: “Itaia, ori maragina ta, tau ta ena imana bamona, be davara kahana amo ia hedinarai.” Inai oi piksaia, unai hesiai tauna be ena imana ia abia isi bona ena imana palapala ia gaukaralaia ori maragina ena bada ia diba totona. Reana hesiai tauna ia laloa unai ori maragina be anina bada lasi. To, Elia ia laloa ia be mai anina bada. Bena, ena hesiai tauna ia hamaoroa do ia haraga, ia gwau: “Oi lao, bona Ahaba oi hamaoroa, oi gwau, ‘Emu kariota oi abia hegaegae. Bona oi diho lao, unai amo medu bada ese oi do ia koua lasi!’”—1 Ki. 18:44.
13, 14. (a) Edena dala ai Elia ena gima noho karana ita tohotohoa diba? (b) Dahaka dainai Iehova hesiai henia karana ita goadalaia be namo?
13 Oibe, Elia be haheitalai namona ita totona. Ita danu be Dirava ese kahirakahira ena ura do ia hagugurua negana ai ita noho. Elia ia naria noho medu ia diho totona; hari inai negai danu, Dirava ena hesiai taudia idia naria noho inai tanobada dikana do ia ore totona. (1 Ioa. 2:17) Ita gima noho ela bona Iehova ese ena ura do ia hagugurua, Elia ia karaia bamona. Dirava ena Natuna, Iesu ese ena hahediba taudia ia hagania: “Umui gima noho, badina umui diba lasi edena dina ai emui Lohiabada do ia mai.” (Mat. 24:42) Iesu ena hereva anina be ena hahediba taudia ese dokona ia ginidae negana do idia diba lasi, a? Lasi, ia ese dokona negana ia kahirakahira lalonai, tanobada ai do idia vara gaudia ia herevalaia. Hari, ita ibounai ese “inai nega oromana ena dokona ena toana” ia guguru karana ita itaia noho.—Mataio 24:3-7 duahia.
Elia be ori maragina ia itaia neganai, ia diba Iehova ese kara ta do ia karaia. Dina dokona ena toana dainai namona be hesiai gaukara ita goadalaia
14 Idia vara toa ta ta ese unai ia hamomokania. Unai gaudia idia vara dainai Iehova ena hesiai gaukara ita goadalaia, a? Elia be davara kahanai ori maragina sibona ia itaia, to ia diba Iehova ese kara ta do ia karaia. Oi laloa unai abidadama peroveta tauna be lalohadai maorona ia abia, a?
Iehova ese Heduru Bona Hahenamo Ia Mailaia
15, 16. Dahaka gaudia idia vara haraga, bona Elia ia laloa Ahaba be dahaka do ia karaia?
15 Baibel ia gwau: “Daudau lasi murinai, guba be ori koremadia ese ia koua, lai ia toa, bona medu bada ia diho. Bona Ahaba be ena kariota amo Ieserele ia lao henia noho.” (1 Ki. 18:45) Gau idauidau idia vara haraga. Elia ena hesiai tauna be Ahaba dekenai peroveta tauna ena hereva ia do gwauraia lasi neganai, unai ori maragina be ori momo ai idia lao bona guba ia hadiburaia. Danu, lai badana ia toa. Hari, lagani toi mai kahana murinai, Israela ena tano dekenai medu ia diho lou. Medu ese tano kaukauna ia haparia namo herea. Medu bada ia diho dainai, Kisona sinavaina ia bada daekau bona idia hamasea Bala peroveta taudia edia rara ia huria oho. Danu, unai ese dala ia kehoa idia gwau-edeede Israela taudia be Bala tomadiho idia rakatania, bona Iehova ese edia dika do ia gwauatao diba.
“Medu bada ia diho”
16 Elia ia ura Israela ai Bala tomadiho do idia kokia! Reana ia ura diba, idia vara kara badadia dainai Ahaba be dahaka do ia karaia. Ahaba do ia helalo-kerehai bona Bala tomadiho henia karana do ia dadaraia, a? Unai dina ai idia vara gaudia dainai, ena kara do ia haidaua be namo. Ita diba lasi unai neganai Ahaba be dahaka ia laloa. Badina Baibel be inai sibona ia gwauraia: “Ahaba be ena kariota amo Ieserele ia lao henia noho.” Ia hahedinaraia, Ahaba be gau ta ia lalopararalaia, a? Ena lalona ia hadaia ena kara do ia haidaua, a? Gabeai idia vara gaudia ese idia hahedinaraia ena kara ia haidaua lasi. Unai dina ia do ore lasi neganai, Ahaba bona Elia dekenai gau ma haida idia vara.
17, 18. (a) Elia be Ieserele ia lao henia lalonai, ia dekenai dahaka ia vara? (b) Dahaka dainai Elia be Karamele amo ia heau lao Ieserele dekenai be hoa gauna? (Futnout itaia danu.)
17 Iehova ena peroveta tauna be Ahaba ia lao dalana ia badinaia danu. Elia ia lao henia gabuna be daudau, gabu ia dibura ia lao bona medu ia diho. To, hoa karana ta ia vara.
18 “Iehova ese Elia dekenai siahu ia henia, bona ia ese ena dabua be ena koekoena ai ia kwatua hegege bona Ahaba ena vairanai ia heau ela bona Ieserele dekenai.” (1 Ki. 18:46) Momokani, hoa dalana ai “Iehova ese Elia dekenai siahu ia henia.” Ieserele hanua ena daudau be kilomita 30 bona Elia be mero matamata lasi.a Inai oi piksaia, unai peroveta tauna ese ena dabua latana be ena koekoena ai ia kwatua hegege, unai amo do ia heau namonamo, bena medu lalonai dala ai ia heau lao—ia heau haraga dainai, king ena kariota ia heau hanaia!
19. (a) Dirava ese Elia ia hagoadaia karana amo ita ese edena peroveta herevadia ita laloatao? (b) Elia be Ieserele dekenai ia heau lao neganai, dahaka ia dibaia?
19 Elia dekenai unai be hahenamo badana! Ia mamia ia abia goada be reana ia mero matamata neganai ia abia goadana ia hereaia—unai ia moalelaia bada. Reana ita ese peroveta hereva haida ita laloatao diba, kahirakahira do ia vara tanobada Paradaisona ai abidadama taudia edia tauanina be do idia goevadae bona goada bada do idia abia. (Isaia 35:6 duahia; Luka 23:43) Elia be medu lalonai unai dala dekenai ia heau lao neganai, ia abia dae momokani ena Tamana Iehova, Dirava momokanina unai, ese ia lalonamo henia!
20. Iehova ena hahenamo idauidau ita abia totona dahaka do ita karaia?
20 Iehova ia ura dikadika ita ia hanamoa. Ena hahenamo ita abia totona, ita gaukara goada be mai anina bada. Elia bamona, namona be ita gima noho bona idia vara gaudia ita itaia namonamo, badina unai hamomokania gaudia ese do idia hahedinaraia inai nega dikana lalonai Iehova be kara ta do ia karaia. Elia hegeregerena, idia vara gaudia dainai Iehova ena gwauhamata ita abidadama henia diba, badina ia “be kara momokani Diravana.”—Sal. 31:5.
a Daudau lasi murinai, Iehova ese Elia ia hamaoroa Elisaia do ia treinia, ia be gabeai “Elia ena imana dekenai ranu ia bubua tauna” do idia gwauraia. (2 Ki. 3: 11) Elia be ia buruka dainai, ia durua totona Elisaia be ena hesiai tauna ai ia lao.