Gau Iboudiai Karaia Maoromaoro
“Aiemai lalona be maoromaoro Dirava ena vairanai. Ai ura be nega ibounai kara maoromaoro do ai karaia.”—HEBERU 13:18.
1, 2. (a) Hari inai nega lalonai taunimanima momo idia kara maoromaoro a? (b) Edena bamona taudia be koikoi karadia idia karaia?
TAUNIMANIMA burukadia be nega gunana idia laloatao, unai nega lalonai, gabu momo dekenai, taunimanima ese edia iduara idia lokaia lasi. Henaohenao eiava koikoi karadia idia lalohadailaia lasi. Bema moni idia abia torehai, idia laloa gabeai do idia haloua be maoro. Bona edia hereva be momokani sibona. Unai nega lalonai taunimanima ta ta sibodia idia koikoi eiava idia henaohenao, to hari inai nega lalonai tanobada be henaohenao bona koikoi karadia amo ia honudae. Bona koikoi karadia momo be ladana namona taudia ese idia karaia; unai taudia be taoni edia gabu namodia dekenai idia noho, dabua namona idia hadokilaia, reana tomadiho dalana ta idia badinaia, bona idia laloa idia be taunimanima namodia. Momokani, gavamani taudia bona bisinesi taudia edia koikoi karadia be taunimanima momo idia diba vadaeni.
2 United States lalonai, lagani ta ta iboudiai koikoi karadia badadia 11 milion bamona idia ripotilaia. Bona lagani ta ta iboudiai taunimanima be edia gaukara o bisinesi amo idia abia bena takisi monina gogoa taudia edia amo idia hunia monina ena bada be K250 bilion. New York City lalonai, dina ta ta iboudiai taunimanima 100,000 bamona be tereini ai idia gui to davana idia henia lasi. Gavamani tauna ta ia gwau bema hari kerere taudia iboudiai be pulisi ese idia dogodiatao, “hua haida lalodiai ai ese kota taudia do ai hahekwarahidia bada.” Japan lalonai, takisi monina henia taudia edia kara idia tahua neganai, idia davaria idia 100 100 amo 95 95 idia koikoi. Hua tamona lalonai taunimanima 16,000 idia davaridia, tereini ai idia gui to davana idia henia lasi.
3. Headava taudia momo be edena dala amo idia koikoi?
3 Headava lalodiai danu koikoi karadia idia bada idia lao. Lagani haida idia lao vadaeni, ripoti ta ia hahedinaraia America hahinedia 100 100 amo 30 30 be idia heudahanai. Vanegai headava hahinedia 100,000 edia kara idia nanadailaidia neganai, idia rua rua amo ta ta idia gwau idia heudahanai vadaeni. Unai kara ia tahua tauna ta ia gwau, headava tataudia 10 10 amo reana 9 9 ese edia adavadia unai bamona idia koidia.
“Nega Dokonai” Idia Vara Karadia
4. Dahaka dainai koikoi karadia idia bada idia lao neganai, unai ita hoalaia lasi?
4 Koikoi karadia idia bada idia lao be Iehova ena hesiai taudia ese idia hoalaia lasi. Idia diba inai be “nega dokona” ena toana ena kahana ta. Dirava ena Hereva ia gwau, iseda nega lalonai taunimanima ‘ese idia edia ura sibona do idia tahua, moni do idia mataganigani henia, helaga karadia do idia negea, do idia lebulebu, kara namodia do idia ura henia lasi, Dirava badinaia kara be toana sibona do idia hedinaraia, to iena anina momokani do idia negea, edia kara dika bona edia koikoi do idia habadaia.’ (2 Timoteo 3:1-5, 13) Taunimanima edia kara idia tahua namonamo taudia edia orea ta be ia gwau, tanobada taudia ese “taravatu idia negea bona lalo-maoromaoro amo idia raka siri.”
5. Kerere momo be idau negai Israel basileiana lalonai idia karaia neganai, dahaka ia vara?
5 Hari inai nega lalonai tanobada ia dika momokani, ena dika ese idau negai Israel basileiana ena dika ia hereaia. Iehova ese unai basileia ia panisia gwauraia negana be Hosea 4:1-3 ese inai bamona ia gwauraia: “Iehova ese tano noholaia taudia ia samanidia inai, badina be inai tano dekenai hereva momokani be lasi, hebogahisi danu be lasi, bona Dirava diba karana danu be lasi. Hadikaia herevadia idia gwauraia bona idia koikoi bona idia ala-ala bona idia henaohenao bona idia heudahanai, bona rara bubua karadia momo idia karaia danu. Unai dainai tano do ia taitai, bona noholaia taudia iboudiai do idia boio.” Iehova ese ia panisidia lagani 740 B.C.E. lalonai; unai lagani lalonai Asuria ia koua lasi bena unai bese ese Israel mai ena hanua badana Samaria idia abia bona noholaia taudia be idau gabuna dekenai idia hakaudia lao.
6. Dahaka dainai Dirava ese inai tanobada do ia panisia, bona dahaka dainai ita diba momokani ia be unai bamona do ia karaia?
6 Unai hegeregerena, Iehova ese inai koikoi tanobadana ia ‘samania.’ Bible ese ia hahedinaraia goevagoeva Iehova ese ia kota henia vadaeni, ia gwau, do ia hadikaia ore neganai do ia “boio.” “Harihari idia noho guba bona tanobada be Dirava ese, ena oda hereva dekena amo ia naridia noho. Oibe, idia noho hegaegae ela bona Kota Badana Dinanai. Unai neganai lahi badana ese tanobada bona guba do ia araia ore, bona Dirava idia negea taudia be do idia boio.” (2 Petro 3:7) Dirava ena Hereva ese ia hahedinaraia unai be momokani do ia vara, ia gwau: “Lohiabada do ia mai, bona iena aneru helagadia daha momo be ia danu do idia hedinarai. Lohiabada ese taunimanima ibounai do ia kota henia. Ia ese Dirava idia badinaia lasi taudia edia dika davana do ia gwauraia, Dirava idia negea dainai. Ma idia momo ese Dirava idia hereva dika henia vadaeni. Idia danu be Lohiabada ese edia kerere davana do ia gwauraia.”—Iuda 14, 15.
7. Iehova ena hesiai taudia be dahaka hedibagani do idia davaria noho, ela bona Iehova ese inai tanobada dikana do ia haorea?
7 To Dirava ena hesiai taudia be inai koikoi tanobadana lalonai do idia noho, ela bona Dirava ese do ia hadokoa. Ena be Keristen taudia be “tanobada dekenai” idia noho, to, Iesu ena hereva hegeregerena, “Idia be tanobada ena lasi.” (Ioane 17:11-14) Inai dainai, dina ta ta iboudiai kara idauidau idia lalohadailaia, unai kara be maoromaoro eiava. Edia gaukara gabudia dekenai, sikuli dekenai, edia ruma taudia bogaragidiai, eiava edia turadia bogaragidiai, kara idauidau be unai bamona idia lalohadailaia. Iehova ena hesiai taudia be sibodia edia lalona na Bible amo idia hadibaia vadaeni, unai dainai hedibagani iboudiai lalodiai aposetolo Paulo ena lalohadai idia abia be maoro; ia gwau: “Aiemai lalona be maoromaoro Dirava ena vairanai. Ai ura be nega ibounai kara maoromaoro do ai karaia.”—Heberu 13:18.
Ita Kara Maoromaoro ena Badina Maorona
8. Dahaka dainai kara maoromaoro be Iehova ena hesiai taudia edia kara korikori ta?
8 Haida idia gwau, kara maoromaoro ita karaia be namo badina be unai kara amo sibona eda namo ita habadaia dainai. To Keristen taudia ese unai sibona idia laloa lasi. Idia diba kara maoromaoro be nega ibounai idia karaia be maoro. Idia be Iehova ena hesiai taudia dainai, inai tanobada dikana ena koikoi karadia idia tohotohoa diba lasi, lasi vaitani. To idau, namona be edia kara iboudiai lalodiai Dirava ena taravatu idia badinaia. Bona iena taravatu kara maoromaoro dekenai be ia haidaua vadaeni lasi.
9. Iehova ena Taravatu idau negai Israel dekenai ese edena bamona ia hahedinaraia idia kara maoromaoro be gau badana?
9 Iehova ese idau negai Israel besena ia hereva henidia, ia gwau: “Oi heuda hanai lasi. Oi henaoa lasi. Taunimanima ta dekenai oi samania koikoi lasi. Taunimanima ta ena . . . kohu ta dekenai do oi mama lasi.” (Esodo 20:14-17) Unai Hegeregerena, Levitiko 19:11, 12 ia gwau: “Gau ta umui henaoa lasi. Umui koikoi lasi. Umui ta ese ena bamona dekenai do ia kara koikoi lasi. Lauegu ladana ai umui gwauhamata koikoi lasi, emu Dirava ena ladana oi hadikaia garina. Lau inai Iehova.”
10. Bible ese Keristen taudia edena bamona ia hagoadadia, kara maoromaoro idia karaia totona?
10 Unai bamona taravatu be idia gwauraia lou, Keristen taudia ese do idia badinaia totona. Dirava ena Hereva ia gwau: “Umui diba lasi, a, kara dika taudia be Dirava ena Basileia do idia davaria lasi? Umui sibona umui koia lasi, Lebulebu taudia, kaivakuku idia tomadiho henia taudia, heudahanai taudia, eiava lebulebu hahine edia kara idia tohotohoa tatau, eiava tatau ese tatau danu hemarai karadia idia karaia taudia. Eiava henaoa taudia, mataganigani taudia, kekero taudia, edia hereva dekenai haida idia hadikaia taudia, eiava haida edia gau idia dadia taudia. Inai bamona taudia ta lasi be Dirava ena Basileia do ia davaria diba”; bona “koikoi idia ura henia bona badinaia taudia” ta lasi do ia davaria diba. (1 Korinto 6:9, 10; Apokalupo 22:15) Idia ura Dirava ena nega matamatana lalonai do idia noho taudia iboudiai ese iena kara namodia idia tohotohoa be namo, unai kara namona ta be, “Dirava be koikoi diba lasi.” (Tito 1:2; Heberu 6:18) Koikoi karadia be Satana ena amo idia matamaia, “ia be koikoi ibounai edia tamana.”—Ioane 8:44.
11, 12. (a) Dahaka dainai hari inai negai kara maoromaoro ita dibaia be namo? (b) Dahaka dainai ita be Dirava ena orea lalonai ita noho namonamo?
11 Dirava ese “tanobada matamata” ia gwauhamatalaia, “Unai gabu dekenai be kara maoromaoro sibona do ia noho” dainai, “noholaia taudia ese kara maoromaoro do idia dibaia.” (2 Petro 3:13; Isaia 26:9) Unai dainai, Paradaiso tanobadana idia noholaia gwauraia taudia be ‘Iehova ese ena kara ia hadibalaidia’ hari inai nega lalonai; anina be kara maoromaoro ia hadibalaidia danu. (Isaia 2:3, 4) Unai dainai Dirava ena Hereva ese ita ia sisiba henia, ia gwau: “Umui ta ta dekenai umui koikoi lasi. Badina be emui mauri gunana mai ena dika dabua gunana bamona umui kokia vadaeni.” (Kolose 3:9) Ma ia gwau: “Henaoa tauna be do ia henaoa lou lasi. To gaukara namona iena imana dekena amo do ia karaia, vadaeni ia ese ogogami taudia do idia durudia diba.”—Efeso 4:28.
12 Unai dainai Iehova ena hesiai taudia be kara iboudiai idia karaia maoromaoro be gau badana. Nega matamatana lalonai taunimanima iboudiai be unai bamona do idia karaia, unai dainai Dirava ena orea taudia be hari inai nega lalonai unai bamona idia karaia be namo. Bona ita moale bada, badina be iseda orea taudia milion toi mai kahana bese idauidau amo be kara maoromaoro idia goadalaia toho! Inai lauma paradaisona be Dirava ena lauma helaga mai siahuna ese ia havaraia, “inai Lauma be Dirava ese ia henia iena kamonai taudia dekenai.” (Kara 5:32) Inai lauma paradaisona lalonai ita noho namo herea, to inai tanobada, “inai tanobada ena dirava” ese ia biagua gauna, be idau vaitani, badina be lalohadai dikadia amo ia honudae.—2 Korinto 4:4; Galatia 5:19-24.
Edia Kara Maoromaoro Be Haida ese Idia Laloa
13, 14. Taunimanima haida ese Iehova ena orea taudia edia kara maoromaoro edena bamona idia gwauraia?
13 Dirava ena orea taudia edia kara maoromaoro be nega momo haida ese idia itaia bona idia laloa. Italy ena niuspepa ta ladana Il Piccolo duahia taudia ta ena revareva be niuspepa lalonai idia torea hedinarai; ia gwau: “ Lau ura hahine ta lau tanikiu henia; ia gwau ia be Iehova ena Witness hahinena ta, bona kara maoromaoro namo hereana ia hahedinaraia, lau haboioa monina momo herea be inai niuspepa amo lau dekenai ia haloua neganai.” United States lalonai, niuspepa ta ladana The Indianapolis Star ese Witness taudia rua ia herevalaidia, unai tau mai ena adavana ida ese $4,000 idia davaria bena unai moni ena biaguna dekenai idia siaia lou. Niuspepa ia gwau, idia ruaosi be “idia daradara lasi edena bamona do idia karaia be namo.” Badina be dahaka? Idia gwau: “Ai dogoatao diba lasi. Ai be Iehova ena Witness taudia.”
14 Witness tauna ta Missouri dekenai ese $9,500 ia davaria, bena pulisi taudia ia henidia neganai, niuspepa ta lalonai pulisi tauna ta ena hereva idia torea, ia gwau: “Kahirakahira taunimanima iboudiai bema unai bamona moni idia davaria, ai idia henia lasi. Guna unai bamona ia karaia tauna ta be lau diba lasi. Ai hoa bada.” Unai sivarai ia gwau, unai Witness tauna be “nega ta lasi ia laloa moni be reana do ia dogoatao.” Pulisi opesa ia gwau, unai Witness tauna ena kara dainai “ia laloa kara maoromaoro taudia haida be taunimanima bogaragidiai idia do noho.” Witness tauna ia haere, ia gwau: “Aiemai orea ai heagilaia, badina be gau iboudiai ai karaia maoromaoro dainai.”
15, 16. Dahaka sivarai ese idia hahedinaraia, gau maragidia ita karaia maoromaoro negadiai haida ese unai idia laloa?
15 Namona be gau badadia sibodia ita karaia maoromaoro lasi, to gau maragidia danu ita karaia maoromaoro be namo. (Luka 16:10) Witness ruma besena ta be hotele ta lalonai, Florida dekenai idia noho neganai, edia natuna merona be pilo dabuana ta ia abia, badina be ia laloa ia be ena singlesi. Hotele dekenai idia siaia lou, bena hotele ena biaguna ia tore henidia, ia gwau: “Ai ura umui ai tanikiu henia bada, emui kara maoromaoro dainai. Aiemai pilo dabuana umui siaia lou be reana kara idauna ta lasi umui dekenai, to unai bamona umui karaia dainai umui ai hanamoa.” Unai hegeregerena, Witness taudia rua, tau mai adavana ida, ese peni ta Georgia ena hotele ta amo idia abia oho kava, bena gabeai idia haloua neganai, hotele ena biaguna ese ia tore henidia, ia gwau: “Umui lau tanikiu henia inai, badina be hari peni, emui kohu danu umui udaia kava gauna, umui siaia lou dainai. Inai bamona revareva, kara maoromaoro bona hebogahisi taudia ese idia siaia gaudia, ai davaria negadiai ai moale!”
16 Witness merona ta be beisibolo dekenai ia gadara sikuli dekenai. Nega ta idia diba lasi ia “aut” eiava lasi, to ia sibona ia diba ia “aut.” Iena tim taudia idia gwau ia “seifi.” Bena idia gadara henidia taudia ta ia gwau hereva momokani davaria dalana ta ia noho. Ia gwau: “Ia umui nanadaia, ia aut eiava lasi. Ia be Witness tauna, bona Witness taudia idia koikoi lasi.” Unai mero be kara idauidau ia karaia maoromaoro vadaeni bona haida ese unai idia itaia vadaeni. Momokani, Dirava ena taravatu idia badinaia neganai, “natudia maragidia . . . edia uduna dekenai Dirava idia hanamoa namonamo” diba.—Mataio 21:16.
17, 18. Iehova ena taravatu kara maoromaoro dekenai ese lalo-maoromaoro taudia edena bamona ia hanamodia diba?
17 Nigeria lalonai, Witness hahinena ta ena adavana ia badu dikadika, sekit hebouhebouna ta dekenai ia lao dainai. Unai dainai ia murina amo ia lao bona hekwarahi ia havaraia toho. Program ia doko murinai, ia gwau: “Hari lau ese umui Witness taudia do lau tohoa.” Ta ese ia itaia lasi neganai, pepa moni be ena poketi amo ia kokia, maka be ia dekenai ia torea, ia hamakukua, bena tano dekenai ia negea. Gabeai, ia gwau iena moni ia boio. To idia hamaoroa do ia laloa momo lasi, badina be do ia abia lou. Moni ia negea gabuna ia lou henia, to ia davaria lasi. Ia gwau: “Aha, emui kerere lau davaria inai, umui koikoi noho!” Bena idia hamaoroa, moni be unuseniai ia noho lasi badina ta ese ia abia lao vadaeni Boio bona Davaria Gaudia Dipatmen dekenai. Momokani, unai moni, ia dekenai maka ia karaia vadaeni gauna, be unai dipatmen dekenai ia noho, bona idia henia lou. Inai gau be ia dekenai ia vara dainai, ena adavana ia abia dae herevadia be ia ese ia tahua matamaia, bona hari inai nega lalonai ia be Iehova ena Witness tauna ta.
18 Hahine ta, Witness lasi hahinena unai, ese Iehova ena Witness taudia edia hedikwota New York lalonai ia tore henia, iena natuna kekenina dekenai ia vara gauna ia kikilaia. Unai kekeni ia sikuli noho lalonai, ta ese ena hosi hakaua varona, Dava bada gauna, ia henaoa, bena lagani rua idia ore murinai revareva ta ia davaria, unai revareva lalonai ia torea herevana be inai: “Dia Lili, Emu hosi hakaua varona, lagani rua idia lau vadaeni ta ese oi amo ia henaoa gauna, be inai. Lau ese lau henaoa, to hari lau be Iehova ena Witness tauna ta, bona lauegu lalona matamatana ia hegeregere lasi inai gau do lau dogoatao. Lau sori momokani. Mani lauegu dika oi gwauatao.” Oibe, bema ita ura Iehova ena hesiai gaukara ita karaia, namona be ‘iseda lalona be maoromaoro Dirava ena vairanai, badina be ita ura be nega ibounai kara maoromaoro do ita karaia.’—Heberu 13:18
Orea Ia Goeva be Namo
19. (a) Bema Keristen tauna ta be koikoi karana ta ia karaia, dahaka ia karaia be namo? (b) Bema iseda orea taudia be koikoi karadia idia karaia loulou, edena bamona do idia kara henidia, bona dahaka dainai?
19 Dirava ena hesiai tauna ta ia naria namonamo lasi neganai bema koikoi karaia ta ia karaia, bena unai ia lalo-parara neganai eiava ta ese ia hamaorolaia neganai, kara haraga iena kerere ia hamaoromaoroa be namo. Bona, bema iseda orea haida ese Bible ena taravatu idia laloa lasi dainai koikoi karadia idia karaia loulou, orea amo do idia atodia siri, Dirava ena orea taudia do idia hakereredia garina. (1 Korinto 5:11-13) Inai dekenai ita diba momokani heduru be guba amo do ita abia, badina be Iesu ia gwau: “Taunimanima ena natuna ese ena aneru do ia siaia, vadaeni taunimanima idia hakererea taudia, bona karadika taudia ibounai, ena Basileia dekena amo do idia abia siri . . . Unai neganai Dirava ena kara maoromaoro taudia be edia Tamana ena Basileia lalonai do idia diaridiari, dina bamona.”—Mataio 13:41-43.
20, 21. (a) Dahaka dainai ita ese lalo-manau taudia ita boiridia diba, idia be ita ida Iehova do ita tomadiho henia totona? (b) Dahaka kara maoromaoro dalana ma ta be hereva gabena lalonai do ita herevalaia hebou?
20 Iehova ena orea be inai bamona idia naria dainai, ia be nega ibounai ia goeva. Unai dainai, lalo-maoromaoro taudia ese ena diari idia itaia bona idia ura ia dekenai do idia mai. Unai dainai ita ese tanobada ena lalo-manau taudia ita hereva henidia mai eda lalo-goada danu, ita gwau: “Umui mai, Iehova ena ororo [tomadiho momokani ena atai gabuna] dekenai do ita daekau, . . . ia ese ena kara do ia hadibaia ita dekenai, bona ita be ena dala dekenai do ita raka.—Mika 4:2.
21 Namona be Iehova ena hesiai taudia be gau iboudiai idia karaia maoromaoro; anina be edia bisinesi karadia danu, Witness taudia ma haida ida idia karaia hebou karadia unai. Inai kara dekenai danu, gau haida ese idia dibaganidia diba, edia kara maoromaoro idia negea totona. Inai hedibagani gaudia be dahaka dahaka? Idia dekenai edena bamona ita karaia diba? Stadi herevana ma ta ese inai do ia gwauraia.
Henanadai Haida
□ Hari inai nega lalonai kara maoromaoro ia noho a? Dahaka dainai?
□ Bible be edena bamona ia hahedinaraia ita kara maoromaoro be namo?
□ Dahaka dainai kara maoromaoro ita goadalaia toho, nega matamatana ia do ginidae lasi neganai?
□ Dahaka sivarai ese kara maoromaoro ena namo idia hahedinaraia?
□ Dahaka gwauhamata ese idia hahedinaraia kara maoromaoro be iseda huanai do ia noho hanaihanai?
[Picture on page 13]
Hari inai negai, Dirava ena nega matamatana idia noholaia gwauraia taudia be Iehova ese ena kara maoromaoro dalana ia hadibalaidia