Dahaka Dainai Dirava Ita Gari Henia, Taunimanima Lasi?
“TAUNIMANIMA gari henidia ese idoa ia atoa, to Iehova ia abidadama henia tauna be do ia dika lasi.” (Hereva Lada-isidia 29:25) Inai peroveta herevana be ita ia hadibaia edena gari ese iseda lalona ia hamanokaia diba—unai be taunimanima gari henidia karana. Ia be idoa bamona. Dahaka dainai? Badina animal maragina, mada bamona, be idoa lalonai ia vareai neganai gau ta ia karaia diba lasi. Ia ura ia heau mauri, to unai idoa lalonai ia noho dainai ena dala be lasi. Ia be tauanina hamarerea diba lasi animal ta bamona.
Bema taunimanima garina ita gari, ita be unai mada bamona. Ita diba dahaka do ita karaia. Bona reana ita ura ita karaia. To taunimanima garina ita gari dainai ita karaia lasi. Unai neganai ita be tauanina hamarerea diba lasi tauna ta bamona.
Taunimanima Gari Henidia ena Idoa
Bible lalonai, idau negai haida ese taunimanima gari henidia ena idoa lalonai idia vareai taudia edia sivarai haida oi lalodia. Iosua ena nega lalonai, Israel taudia ese Kanana taudia idia do tuari henidia lasi neganai, tatau 12 idia siaidia unai tano idia itaia guna totona. Unai spai taudia idia giroa neganai rua idia gwau unai tano be namo herea momokani, Dirava ia gwauraia hegeregerena. To ten idia gwau unai gabu taudia be bada bona mai goadadia. Vadaeni, idia be taunimanima garina idia gari dainai, idia gwauraia sivaraina ese Israel bese ibounai ia hagaridia dikadika. Dirava ese Israel besena ia hamaorodia Kanana dekenai do idia vareai bona idia tuari henidia tano idia abia totona, to idia gari dainai Dirava ena hereva idia badinaia lasi. Unai dainai murina lagani 40 lalodiai idia ese tano gagaena dekenai idia loaloa neganai, unai uru tau badadia kahirakahira iboudiai idia mase ore, haida sibodia be tano gagaena dekenai idia mase lasi.—Numera 13:21–14:38.
Iona danu be taunimanima garina ia gari. Nineve hanua badana dekenai ia haroro totona Dirava ia siaia gwauraia neganai, “ia toreisi, Tarasisi do ia heau henia totona, Iehova vairana amo do ia heau oho gwauraia.” (Iona 1:3) Dahaka dainai? Iona ia diba Nineve taudia edia kara be dika bona idia dagedage momo. Bona taunimanima garina ia gari dainai, Nineve dekenai ia lao lasi to idau gabu ia heau henia. Momokani, gabeai unai gabu dekenai ia lao, to dala idauna dekenai Iehova ia sisiba henia murinai ia lao.—Iona 1:4, 17.
Pavapava taudia danu be taunimanima garina idia gari. Nega ta, Pavapava Saul ese Dirava ena hahegani ia dekenai ia badinaia lasi. Dahaka dainai? Ia gwau: “Lau kara dika vadaeni; badina be Iehova ena hahegani bona oiemu hereva lau utua vadaeni, badina be egu orea taudia garidia lau gari.” (1 Samuel 15:24) Lagani hundred momo murinai, Babulono taudia ese Ierusalem idia tuari henia neganai, mai ena abidadama peroveta tauna, Ieremia, ese Pavapava Sedekia ia sisiba henia, ia gwau namona be tuari ia hadokoa Ierusalem dekenai, rara bada herea ia diho garina. To Sedekia ia ura lasi. Dahaka dainai? Ieremia dekenai ia gwau: “idia imadia ai lau do idia atoa bena idia ese lau do idia hadikaia garina lau gari.”—Ieremia 38:19.
Danu, aposetolo taudia be idia gari diba. Iesu ia mase dinana ai, ia ese ena hahediba taudia ia hamaorodia idia iboudiai ese ia do idia rakatania. To, mai goada danu Petro ia gwau: “Lohiabada e, lau be oi danu do ita lao ela bona dibura ruma, ela bona mase.” (Luka 22:33; Mataio 26:31, 33) To murinai iena hereva hegeregerena ia karaia lasi! Unai bamona ia hereva ena hora haida murinai, Petro ia gari dikadika dainai ia koikoi, ia gwau Iesu danu ia raka hebou lasi, ia diba lasi ia. Taunimanima garina ia gari unai! Oibe, taunimanima gari henia be lalona hamanokaia gauna.
Daidia Do Ita Gari Henia?
Taunimanima gari henidia koua dalana be dahaka? Gari namona ese ia koua diba. Aposetolo Petro ese inai gari namona ia herevalaia, ia gwau: “Dirava do umui gari henia.” (1 Petero 2:17) Apokalupo lalonai Ioane ese ia itaia aneru ese taunimanima dekenai ia boiboi, ia gwau: “Dirava do umui gari henia.” (Apokalupo 14:7) Aonega tauna pavapava Solomon ese taunimanima ia hagoadadia unai gari namona idia abia totona, ia gwau: “Gaukara dokona be inai; hereva iboudiai oi kamonai vadaeni. Dirava garina do oi gari, bona ena hahegani do oi badinadia; badina be unai be taunimanima ena kara korikori.” (Kohelete 12:13) Oibe, iseda maduna be Dirava garina do ita gari.
Dirava gari henia karana amo hahenamo idia vara. Salamo torea tauna ia gwau: “Momokani [Iehova] ena hahemauri be ia garina idia gari taudia dekenai do ia kau.” (Salamo 85:9) Bible ena siri ma ta ia gwau: “Iehova gari henia karana ese mauri do ia hadaudaua.” (Hereva Lada-isidia 10:27) Oibe, Iehova gari henia be gau namona, ita do ia durua. To reana oi gwau ‘to Iehova be lalokau Diravana. Dahaka dainai ia garina do ita gari?’
Lalokau Diravana Oi Gari Henia, A?
Gau dikadia idia vara neganai taunimanima idia gari dikadika, to Dirava gari henia be unai bamona lasi. Dirava gari henia be natuna ese ena tamana ia gari henia hegeregerena, ia ese ena tamana ia lalokau henia bona ia diba ena tamana ia lalokau henia.
Bema Dirava garina oi gari unai anina be Havaraia Diravana oi hahelagaia, badina oi diba ia be kara maoromaoro, hahemaoro maoromaoro, aonega, bona lalokau Diravana, ma ta be ia bamona lasi. Anina be ita ura lasi Dirava ita habadua badina ia be Hahemaoro Tauna badana bona ia be mai ena siahu taunimanima ia hanamodia eiava davana dikana ia hendia totona. Aposetolo Paulo ia gwau: “Mauri Dirava ena imana ese ita do ia panisi henia, be mai gari bada momokani.” (Heberu 10:31) Dirava ena lalokau be abia kava gauna lasi, bona taunimanima do ia hahemaoro henidia. Unai dainai Bible lalonai ia gwau: “Iehova gari henia karana be aonega ena matamaia.”—Hereva Lada-isidia 9:10.
To, namona be inai ita laloatao, ena be Iehova be mai ena siahu ena taravatu idia utua taudia ia hahemaoro henidia totona—bona nega momo unai ia karaia vadaeni—to ia be taunimanima hamasedia eiava hahisidia kava Diravana lasi. Ia be lalokau Diravana, momokani, tamana bona sinana bamona, nega haida mai ena maoro danu ia badu. (1 Ioane 4:8) Unai dainai ia garina ita gari be gau namona. Ita ia durua iena taravatu ita badinadia totona, unai taravatu ia henia ita ese namo ita davaria totona. Dirava ena taravatu badinadia karana amo moale ia vara, to unai taravatu utudia karana amo, hanaihanai dika ia havaraia. (Galatia 6:7, 8) Salamo torea tauna ia gwau: “Ena helaga taudia e, Iehova garina do umui gari, badina ia garina idia gari taudia do idia dabu lasi.”—Salamo 34:9.
Daidia Oi Gari Henidia?
Dirava ita gari henia neganai unai ese ita edena bamona ia durua taunimanima ita gari henidia lasi totona? Dala maorona ita badinaia dainai, reana taunimanima ese ita do idia kirikirilaia eiava ita idia dagedage henia, bona unai neganai metau ita huaia. To bema mai hemataurai danu Dirava garina ita gari do ita goada karaia dala maorona ita badinaia totona, badina ita ura lasi Dirava ita habadua. Danu, bema Dirava ita lalokau henia do ita ura ita hamoalea. Ma danu, inai ita laloatao, bema dala maorona ita badinaia Dirava ese ita do ia hanamoa bada, unai dainai ita lalokau henia bada bona ita ura iena ura do ita karaia. Vadaeni, Dirava ena kara ita diba namonamo neganai, unai ese ita ia durua taunimanima garina ita gari lasi totona.
Haheitalai be inai, taunimanima momo ese kara kerere idia karaia badina edia bamodia garina idia gari dainai. Sikuli dekenai reana memero kekeni taudia ese kuku idia ania, hereva dikadia idia gwauraia, sihari kava karadia idia heagilaidia (herevana idia karaia eiava idia karaia lasi), bona kekero muramura eiava drag idia ania toho. Dahaka dainai? Ena be nega haida idia ura lasi to idia karaia badina edia bamodia garina idia gari dainai, idia ura edia kara be idia tamona, idia ura edia bamodia idia lalo-namo henidia dainai. Memero bona kekeni idia ura lasi haida ese do idia hevasehalaidia bona idia kirikirilaidia, unai hisihisi mamina be tauanina hahisia mamina hegeregerena.
Taunimanima badadia danu be idia kara kerere diba haida garina idia gari dainai. Reana gaukara biaguna ese ena gaukara tauna do ia hamaoroa gau ta ena davana ia habadaia koikoi totona, eiava ia ura kampani ena takisi pepana ia torea koikoi do ia henia takisi monina maragina ia henia totona. Reana Keristen tauna ia laloa bema biaguna ena hereva ia badinaia lasi, gaukara amo do ia hadokoa diba. Unai neganai, taunimanima garina ia gari dainai reana kara kerere do ia karaia.
Unai haheitalai rua lalodiai, bema Dirava garina ia gari bona mai hemataurai danu iena taravatu ia badinadia, unai Keristen tauna be taunimanima garina do ia gari lasi. Bona ia ese Dirava ia lalokau henia dainai, kara ta do ia karaia lasi Dirava ena taravatu ia utua totona. (Hereva Lada-isidia 8:13) Ma danu, Dirava dekenai ia be mai ena abidadama dainai ia diba bema Bible ena hereva hegeregerena ia karaia, herevana dahaka do ia vara Dirava ese do ia durua. Aposetolo Paulo be mai ena abidadama bona ia gwau: “Lau ia hasiahua, vadaeni gau ibounai lau goadalaia diba.”—Filipi 4:13.
Bible lalonai tatau bona hahine momo edia sivarai idia noho, ena be hetoho bada idia davaria to edia abidadama Iehova dekenai idia dogoatao noho, ena be “idia kirikirilaidia, idia kwadidia, auri dekenai idia guidia, bona dibura ruma lalonai idia koudia. Nadi dekenai idia hododia idia mase, ira dekenai idia utua, ela bona edia tauanina kahana rua kahana rua idia lao, idia mase, tuari kaia dekena amo idia aladia mase.” (Heberu 11:36, 37) To taunimanima gari henia karana idia koua dainai edia lalona ia hamanokaia lasi. Iesu ese ena hahediba taudia ia henia sisibana idia tohotohoa, ia gwau: “Tauanina be do idia alaia diba, to lauma be do idia alaia diba lasi taudia dekenai do umui gari lasi. To lauma bona tauanina ruaosi lahi ia araia gabuna [Gehena] dekenai do ia alaia mase diba Diravana dekenai be do umui gari, be namo.”—Mataio 10:28.
Idau negai Keristen taudia ese Iesu ia herevalaia sisibana idia badinaia dainai Dirava idia gari henia, taunimanima idia gari henidia lasi, unai dainai “Sivarai Namona dainai” hekwakwanai idauidau, hetoho idauidau bona dagedage karadia idia haheaukalaidia diba. (Filemona 13) Aposetolo Paulo ena kara be haheitalai namona. Ena toretore iharuana Korinto taudia dekenai ia hahedinaraia ena be dibura rumana dekenai idia koua, idia kwadia, nadi amo idia hodoa, davara dekenai ia gui kau boutina ia mutu, bona dala dekenai henao taudia ese idia hadikaia, ena mahuta dalana be lasi, ia hitolo, ia ranu mase, ia keru, ena dabua be hegeregere lasi, to unai kara iboudiai ia haheaukalaidia diba badina Dirava garina ia gari dainai.—2 Korinto 11:23-27.
Idau negai, Roma Gavamani henunai idia noho Keristen taudia ese dagedage karadia dikadia idia haheaukalaidia diba badina Dirava garina idia gari dainai, idia haida be dagedage uda boroma edia magu lalonai idia negedia, raraia taudia ese edia mase idia moalelaia totona. Unai be edia gadara ta. Diba ia do bada lasi negana lalonai, edia abidadama idia dogoatao noho dainai haida idia kwatudia au dekenai, bona taunimanima idia raraia neganai lahi amo idia aradia mase. Tanobada Ibounai Tuari Iharuana lalonai, Keristen taudia momo be dibura kamepa dekenai hisihisi bada idia ania bona idia mase, badina idia ura lasi Dirava habadua karana idia karaia. Dirava gari henia karana ena siahu be bada herea! Momokani, hekwakwanai ia vara neganai unai Keristen taudia ia hagoadadia bona taunimanima garidia idia gari lasi, bona ita danu ia hagoadaia diba herevana dahaka hekwakwanai ita davaria neganai.
Hari inai nega lalonai, Satana Diabolo ese ita ia doria momo Dirava habadua karana ta ita karaia totona. Unai dainai namona be Keristen korikori taudia be aposetolo Paulo ena kara idia tohotohoa, ia gwau: “Ita be boio taudia lasi. Lasi, to ita be abidadama taudia dainai mauri do ita abia.” (Heberu 10:39) Iehova garina ita gari be ita ia hagoadaia gauna. Ena heduru dainai, “mai goada danu, inai bamona do ita hereva, ‘[Iehova] be lauegu durua Tauna, lau be lau gari diba lasi. Taunimanima edena bamona lau do idia hadikaia diba?’ ”—Heberu 13:6.
[Picture on page 7]
Paulo idia kwadia, dibura dekenai idia atoa, vanagi ia mutu neganai kahirakahira ia mase, to ia be Dirava garina ia gari dainai unai hekwakwanai gaudia momo ia haheaukalaidia diba.—2 Korinto 11:23-27