Iehova Ena Hahegari Dinana be Kahirakahira
“Buka ta lalonai be Lohiabada idia gari henia taudia, bona Lohiabada idia matauraia noho taudia edia ladana idia torea.”—MALAKI 3:16.
1, 2. Malaki ese edena hahegari dinana ia herevalaia?
HAHEGARI GAUNA! August 6, 1945 ai ia vara. Daba rere ai, miniti tamona lalonai, siti badana ta idia hadikaia ore. Taunimanima 80,000 bamona idia mase! Tausen momo edia bero dainai, gabeai idia mase! Lahi ia ara badabada! Niuklia bomu ta ese ia karaia. Unai dika badana lalonai Iehova ena Witness taudia be edena bamona? Unai neganai Witness tauna tamona sibona be Hiroshima ai ia noho—ena Keristani kara maoromaoro dainai dibura rumana ena magu aukadia lalonai idia koua vadaeni. Bomu ese dibura rumana ia hadikaia, to iseda tadikaka ia bero lasi. Ia gwau atom bomu ese dibura rumana amo ia halasia—unai bomu ese ia havaraia hahenamo tamona be unai reana.
2 Ena be unai bomu ena pou be mai garina, to kahirakahira do ia vara dinana, “taunimanima be do idia gari bada momokani” dinana ida ita hahegeregerea neganai, ia be gau ta lasi bamona. (Malaki 4:5) Momokani, hahegari dinadia haida be gunaguna idia vara, to Iehova ena dina ese do ia hereadia momokani.—Mareko 13:19.
3. Abata ia do mai lasi neganai, “taunimanima” bona Noa ena ruma bese edia idau be dahaka?
3 Noa ena nega ai “taunimanima edia kara be dika momokani,” bona Dirava ia gwau: “Ibounai do lau hamasea haorea, badina tanobada be edia kara dika dekenai ia honu momokani.” (Genese 6:12, 13) Mataio 24:39 ai, Iesu ia gwau taunimanima “idia laloa lasi dahaka do ia vara, . . . vadaeni abata ranu ese ibounai ia abia lao.” To kamonai tauna Noa, “kara maoromaoro ia harorolaia tauna,” bona ena ruma bese, Dirava gari henia taudia, be idia roho mauri.—2 Petero 2:5.
4. Sodoma bona Gomora edia haheitalai amo dahaka sisiba ita abia?
4 Iuda 7 ia gwau, “Sodoma bona Gomora, bona idia kahirakahira noho hanuadia danu . . . ese sihari kava bona kara bodaga idauidau idia karaia momo. Unai dainai Dirava ese edia kerere davana ia henidia, noho hanaihanai lahi ena hisihisi be unai. Edia dika davana be toana ta, ia hedinaraia ita dekenai, vadaeni ita ese idia bamona do ita karaia lasi.” Unai gwau-edeede taudia edia dika rohoroho miro karadia dainai idia mase. Namona be hari tanobada ena lebulebu hanuadia ese unai idia laloa! To, mani oi laloa; Dirava gari henia tauna, Lota, bona ena natuna kekeni rua be unai dika amo idia roho mauri hegeregerena, ia mai haraga noho hisihisi badana lalonai Iehova idia tomadiho henia taudia be iena henari do idia abia.—2 Petero 2:6-9.
5. Ierusalema idia hahemaoro henia bona panisia karana amo, dahaka ita dibaia?
5 Ita idia sisiba henia haheitalai mani oi laloa danu. Iehova ese idau bese ena tuari oreadia ia gaukaralaia Ierusalema ia hadikaia totona; guna ia be hanua mai hairaina bona “tanobada taunimanima ibounai ia hamoalea noho.” (Salamo 48:2) Guna, 607 B.C.E. ai unai dika ia vara, bena 70 C.E. ai ia vara lou badina sibodia idia gwauraia Dirava ena bese taudia ese tomadiho momokanina idia rakatania. Gau namona ta be Iehova idia badinaia hesiai taudia idia roho mauri. Lagani 70 C.E. ena dika badana idia gwauraia “nega dika bada, idaunegai Dirava ese tanobada ia karaia ia mai bona harihari, dika unai bamona be lasi.” (Laulau be henunai) Hereva momokani ia negea Iuda oreana ia haorea vaitani, bona unai bamona oreana “do ia vara lou lasi.” (Mareko 13:19) To unai nega ai, Dirava ena hahemaoro hegeregerena ia panisidia be laulau sibona, hari tanobada oromana ibounai do ia davaria hisihisi badana ia laulaulaia.—Apokalupo 7:14.
6. Dahaka dainai Iehova ese dika badadia ia koua lasi?
6 Dahaka dainai Dirava ese dika badadia, taunimanima momo idia mase negadia, ia koua lasi? Noa, Sodoma bona Gomora, bona Ierusalema edia nega lalodiai, tanobada ai sibodia edia dala idia hadikaia taudia, edia kara bona edia momoru negea kava karana amo tanobada idia hamiroa taudia, bona tomadiho momokanina idia negea o dadaraia taudia be Dirava ese panisi ia henidia. Hari inai nega lalonai, ita be tanobada ibounai hahemaoro henia negana kahirakahira dekenai ita gini noho.—2 Tesalonika 1:6-9.
“Nega Dokona Dekenai”
7 Unai gunaguna dika badadia be 2 Petero 3:3-13 ese ia herevalaia gari havaraia hisihisi badana idia perovetalaia. Aposetolo tauna ia gwau: “Inai hereva do umui diba guna be namo: Nega dokona dekenai, tauanina ena ura sibona idia karaia taudia be do idia hedinarai. Dirava badinaia kara do idia kirikirilaia.” Bena Petero ese Noa ena nega ia torelaia: “Unai tanobada gunana be ranu dekena amo ia hadikaia ore, abata badana dekena amo. To harihari idia noho guba bona tanobada be Dirava ese, iena oda hereva dekena amo ia naridia noho. Oibe, idia noho hegaegae, ela bona Kota Badana Dinana dekenai. Unai neganai, lahi badana ese tanobada bona guba do ia araia ore, bona Dirava idia negea taudia be do idia boio.” Unai hisihisi iboudiai ia hereadia hisihisi badana murinai, idia naria daudau vadaeni Mesia ena Basileia ena lohia karana do ia bada ia lao—“guba matamata bona tanobada matamata . . . Unai gabu dekenai be kara maoromaoro sibona do ia noho.” Unai be moale bada havaraia helarona!
8. Tanobada ai idia vara gaudia be edena bamona idia bada idia lao noho, ela bona idia bada momokani?
8 Lagani 1900 ema bona hari, tanobada ai idia vara gaudia idia bada idia lao ela bona idia bada momokani. Ena be Hiroshima idia hadikaia be Dirava ena hahemaoro henia dinana lasi, to ia be Iesu ese ia perovetalaia nega dokona lalonai do idia vara “ma gari bada gaudia” ta. (Luka 21:11) Niuklia garina ia henia matamaia taunimanima ibounai dekenai, bona unai gari ia do noho. Unai dainai, The New York Times, November 29, 1993, ena hereva kwarana ta ia gwau: “Reana Ipidi Idia Raraka Sisina, to Niuklia Bomu Idia Do Gini Hegaegae Noho.” Danu, bese idauidau, kopi idauidau, bona iduhu idauidau idia tuari heheni, bona momo herea idia hamasea noho. Tuari gunadia lalonai, idia mase taudia kahirakahira iboudiai be tuari taudia. Hari, tuari lalonai idia mase taudia amo, 80 pesen be tuari taudia lasi, bona ma milioni milioni ese idia noholaia tanodia idia heautania.
9. Tomadiho gunalaia taudia ese tanobada tura henia karana be edena bamona idia hahedinaraia?
9 Nega momo tomadiho gunalaia taudia idia hahedinaraia vadaeni ‘tanobada danu idia turana karaia,’ bona idia do karaia noho, tuari bona heai karadia durua karana amo. (Iamesi 4:4) Haida be tanobada ena mataganigani bisinesi tatau badadia ida idia gaukara hebou, tuari kohu momo idia karaia bona drag halasia oreadia idia habadaia neganai. Hegeregere, South America ai drag dikadia oreana ena biagua tauna idia alaia ia herevalaia neganai, The New York Times ia gwau: “Sibona ia gwau moni bada ia davaria bisinesi maorodia amo bona taunimanima momo ia durudia karana amo, iena drag dikadia hoihoilaia karana ia hunia. Ia be mai ena reidio program, bona nega momo Roman Katolik pris ese ia idia bamoa.” Drag dikadia tabekau karana amo taunimanima milioni milioni edia mauri ia hadikaia, danu, ia sibona ese tausen tausen hamasea totona oda ia henia, be The Wall Street Journal ese ia ripotilaia. London ena The Times ia gwau: “Nega momo, unai ala-ala taudia be Mass idauna idia hoia edia tanikiu henia totona . . . bona idia alaia tauna ena guria Mass be nega tamona ai gabu ma ta dekenai idia karaia noho.” Dika rohoroho unai!
10. Tanobada ia dika ia lao be edena bamona ita laloa be namo?
10 Inai tanobada dekenai, demoni idia hasiahua taudia ese edena bamona dika do idia havaraia, be daika ia diba? 1 Ioane 5:19 ia hereva bamona, “Satani ese tanobada taudia ibounai ia gunalaia noho.” Hari, “tanobada bona davara, madi o, nega dika bada do umui davaria! Badina be Satani ese umui dekenai ia lao vadaeni, mai ena badu dikadika. Ia badu, badina ia diba iena nega be ia kwadogi sibona.” (Apokalupo 12:12) To ita moale, badina Roma 10:13 ia gwau, “Dirava ena ladana idia noinoi henia taudia ibounai, be mauri do idia davaria.”
Dirava Ia Mai Hahemaoro Henia Totona
11 Nega daudau lasi tanobada taudia dekenai do ia vara gauna be Malaki ena peroveta herevana ese ia hahedinaraia. Heberu peroveta taudia momo edia ladadia idia torea murinai, ginigabena be Malaki. Lagani 607 B.C.E. ai, Israela besena ese Ierusalema hadikaia ore karana idia mamia vadaeni. To lagani 70 murinai, Iehova ese unai bese be edia tano dekenai ia loulaia mai ena hebogahisi ida. To lagani 100 idia do ore lasi neganai, Israela ese kara dika bona tomadiho momokani negea karana idia karaia matamaia lou. Iehova ena ladana idia hadikaia, ena taravatu maorodia idia laloa lasi, bona animal dikadia, matakepulu, aena dika, bona gorere gaudia unai, be boubou gaudia ai idia halaodia dainai iena dubu idia hamiroa. Edia eregabe negana ai idia adavaia hahinedia idia hadihoa, idau bese hahinedia do idia adavaia diba totona.—Malaki 1:6-8; 2:13-16.
12, 13. (a) Edena dala ai horoa hahelaga taudia oreana idia hagoevaia be namo? (b) Hagoevaia karana amo, hutuma badana be dahaka namo idia davaria?
12 Hagoevaia gaukarana ia vara be namo. Malaki 3:1-4 ese ia herevalaia. Gunaguna Israela besena bamona, Iehova ena Witness taudia iseda nega lalonai be guna idia hagoevaia be namo, unai dainai Malaki ese ia herevalaia gaukarana be mai anina idia dekenai. Tanobada ibounai tuarina ginigunana be kahirakahira do ia doko bona edia ladana idia gwauraidia Bible Students neganai, Witness taudia haida be tanobada dekenai idia vara gaudia amo idia gini siri momokani lasi. Lagani 1918 lalonai, Ena lauma dubu helagana dekenai Iehova ese Iena “hereva do ia gwauraia Tauna”, Iesu Keriso, ia siaia, Iena tomadiho taudia edia orea maragina be tanobada ena miro amo ia hagoevaia totona. Peroveta herevana lalonai, Iehova ia nanadaia: “To [hereva gwauraia Tauna] be do ia ginidae neganai daika be do ia goada noho? Bona do ia hedinarai neganai, daika do ia gini diba? Badina ia be sopu goadana bamona, dabua mirona huria gauna. Bona ia be golo ia hagoevaia ena lahi bamona. Ia be do ia mai, taunimanima do ia kota henidia, tau ta ese lahi dekenai siliva ia hamanadaia bona hagoevaia bamona. Io, Lohiabada ena hereva gwauraia Tauna ese hahelagaia taudia [horoa hahelaga taudia oreana] do ia hagoevaia, tau ta ese golo bona siliva ia hagoevaia bamona. Unai neganai, idia ese boubou gaudia maorodia Lohiabada ena vairana dekenai do idia mailaia.” Idia hagoevaia besena bamona, unai hegeregerena idia karaia vadaeni!
13 Unai horoa hahelaga taudia oreana ena memba taudia be 144,000 sibona. (Apokalupo 7:4-8; 14:1, 3) To hari, idia gwauhamata vadaeni Keristani taudia ma haida be edena bamona? Hari edia namba be ia bada daekau milioni milioni dekenai, idia be ‘hutuma bada herea’ ai idia lao bona tanobada karadia amo idia hagoevaia be gau badana, ‘edia dabua idia huria vadaeni Mamoe ena Natuna ena rarana lalonai, vadaeni edia dabua be kurokuro bona goeva momokani.’ (Apokalupo 7:9, 14) Mamoe ena Natuna, Iesu Keriso, ena boubou gauna abidadama henia karana amo, mai goeva ida Iehova vairanai idia gini noho diba. Hisihisi badana, Iehova ena hahegari dinana, amo do idia roho mauri gwauhamatana idia abia vadaeni.—Sepanaia 2:2, 3.
14. Dirava ena bese taudia hari inai negai ese edena hereva idia badinadia be namo, mauri matamatana idia goadalaia noho lalonai?
14 Unai hutuma badana, hahelaga taudia oredia ida, ese Dirava ena hereva ma haida idia kamonaia be gau badana: “Lau be umui dekenai do lau mai, umui do lau kota henia. Lau ese karaharaga inai bamona kara dika taudia do lau samania: Vada idia karaia taudia, heudahanai taudia, kota dekenai idia hereva koikoi taudia, edia gaukara taudia edia davana koikoi dekena amo idia hamaragia taudia, vabu bona ogogami taudia idia hisihisi henidia taudia, bona idau bese taudia idia hadikaia noho taudia. Inai bamona idia karaia noho taudia ese lau idia gari henia lasi . . . Lau be Lohiabada, bona lauegu kara lau haidaua lasi.” (Malaki 3:5, 6) Momokani, Iehova ese ena taravatu ia haidaudia lasi. Unai dainai hari, Iehova idia gari henia dainai, iena bese taudia ese kaivakuku tomadiho henia karadia ibounai idia dadaraia, idia koikoi lasi, bona henia karana idia goadalaia Keristani mauri matamatana idia goadalaia noho lalonai.—Kolose 3:9-14.
15. (a) Iehova ese dahaka hebogahisi boiboina ia henia? (b) Iehova amo “henaoa” be edena bamona ita reaia diba?
15 Iehova ese iena kara maoromaoro daladia idia rakatania taudia ia boiria mai, ia gwau: “Lau dekenai umui giroa mai neganai, . . . umui dekenai do lau giroa lou.” Bema idia henanadai: “Edena bamona oi dekenai do ai giroa mai?” Iehova ia haere: ‘Lau dekena amo umui henaohenao.’ Bona inai henanadai ma ta: “Edena bamona ai ese oiemu gau ai henaoa?” ena haere ia henia neganai, Iehova ia gwau Iena dubu helagana ai boubou gaudia bamona edia kohu namodia idia mailaia lasi dainai iena gau idia henaoa. (Malaki 3:7, 8) Ita be Iehova ena taunimanima dainai, iseda goada, diba, bona kohu ena kahana namona ita ura ita gaukaralaia Iehova hesiai henia totona. Unai dainai, Dirava dekena amo ita henaoa lasi, to ‘iena Basileia bona iena kara maoromaoro ita tahua guna.’—Mataio 6:33.
16. Malaki 3:10-12 ai, dahaka hagoadaia herevadia ita davaria?
16 Tanobada ena mataganigani bona kohu ura henia karadia idia rakatania taudia be mai edia ahuna, Malaki 3:10-12 ese ia hahedinaraia unai: “Lau [Iehova] do umui tohoa karaia. Unai kahana ta lau dekenai do umui henia, vadaeni lauegu kara namona do umui itaia. Lau ese guba ena uindo do lau kehoa, bona gau namodia momo herea umui dekenai do lau bubua diho.” Unai bamona kara idia laloa bada taudia dekenai, Iehova ese noho namona bona huahua bada lauma dalanai ia gwauhamatalaia. Danu, ia gwau: “Bese idauidau taudia ibounai ese umui do idia hanamoa, do idia gwau, ‘Idia edia noho be namo herea.’ ” Unai be momokani Dirava ena bese lalonai, ia idia tanikiu henia taudia milioni milioni ihuanai, ani?
Kara Maoromaoro Taudia Mauri Bukana Lalonai
17 Hari, iseda tadikaka bona taihu Rwanda lalonai edia kara maoromaoro ita herevalaia diba. Lauma dalana ai, hanaihanai idia ese boubou gaudia namodia idia abia lao Iehova ena tomadiho rumana dekenai. Hegeregere, December 1993 lalonai, pablisa taudia 2,080 edia gaukara dainai, edia “Dirava Ena Hahediba” Distrik Hebouhebouna dekenai idia mai taudia ibounai edia namba be 4,075. Bapatiso idia abia Witness matamatadia 230 amo, kahirakahira 150 be hua ginigunana idia bapatiso murinai heduru painia gaukara idia karaia.
17-19. (a) Rwanda dekenai idia vara gau dikadia dainai, dahaka ia vara iseda tadikaka dekenai? (b) Unai abidadama taudia be dahaka idia diba momokani dainai idia gaukara noho?
18 April 1994 ai, iduhu rua idia tuari heheni matamaia neganai, iseda tadikaka 180 bona ma haida, edia siti badana, Kigali, ena siti naria tauna mai ena ruma bese ibounai danu, idia aladia mase. Kigali lalonai Watch Tower Society ena opesi ai, gado hahanaia taudia 6, Hutu taudia hani bona Tutsi taudia rua, ena be dagedage bada idia davaria pura haida lalonai to idia gaukara ela bona Tutsi taudia be unai gabu idia heautania be namo. Madi, dala idia koua gabuna ai idia hamasedia. Unai murinai, idia do noho taudia hani ese edia kompiuta idia huaia lao Goma, Zaire dekenai, bona unuseniai mai abidadama ida Gima Kohorona idia hahanaia noho Kinyarwanda gado ai.—Isaia 54:17.
19 Unai taudia, edia gabu idia heautania Witness taudia, ena be edia noho be dika, to lauma aniani idia noia guna, bona aniani gaudia be gabeai. Mai edia hekwarahi bada bona lalokau ida, tano idauidau tadikakadia ese heduru gaudia idia abia lao diba. Edia hereva bona edia kara namona hekwakwanai idia davaridia noho negana ai, unai edia gabu idia heautania taudia ese uitnesi namona idia henia. Momokani, Iehova ena tomadiho dekenai edia gau namodia ena kahana idia henia noho. Paulo ena hereva Roma 14:8 ai ia gwauraia bamona, inai abidadama idia hahedinaraia: “Bema ita mauri, be Lohiabada dekenai ita mauri, bona bema ita mase, be Lohiabada dekenai do ita mase. Unai dainai ita mauri noho o do ita mase, ita be Lohiabada ena.”
20, 21. (a) Daidia edia ladadia be Iehova ena laloatao bukana lalonai ia torea lasi? (b) Daidia edia ladadia be unai buka lalonai idia hedinarai, bona dahaka dainai?
20 Iehova idia hesiai henia mai kara maoromaoro ida taudia edia ladana do ia laloaboio lasi. Malaki ena peroveta herevana lalonai ia gwau: “Gabeai Lohiabada dekenai idia gari henia taudia ese idia ta ta dekenai idia herevahereva, bona Lohiabada ese edia hereva ia kamonai. Vadaeni Lohiabada ese guba dekenai oda ia gwauraia, bona buka ta lalonai be Lohiabada idia gari henia taudia, bona Lohiabada idia matauraia noho taudia edia ladana idia torea.”—Malaki 3:16.
21 Hari, Iehova ena ladana ita matauraia bona Dirava gari henia karana ita hahedinaraia be gau badana! Unai amo, hahemaoro aukana ena hisihisi, inai tanobada ena oreadia idia durua taudia do idia abia bamona, do ita abia lasi. Apokalupo 17:8 ia gwau “edia ladana mauri buka lalonai ia torea lasi.” Vadaeni, Iehova ena mauri bukana lalonai ia torea ladana badana be mauri ia mailaia Tauna Badana, Dirava ena Natuna Merona, Iesu Keriso. Mataio 12:21 ia gwau: “Iena ladana dainai, be bese ibounai ese ia do idia naria, mai laloa namona bona abidadama danu.” Iesu ena boubou gauna ese mauri hanaihanai ia hamomokania, idia abidadama henia taudia ibounai totona. Unai buka lalonai, ita ta ta eda ladadia be Iesu ena ladana danu idia torea be hahenamo badana!
22. Iehova ia hahemaoro karaia neganai, taunimanima be edena daladia ai edia idau do ia hedinarai?
22 Hahemaoro negana lalonai, Dirava ena hesiai taudia be edena bamona? Malaki 3:17, 18 dekenai, Iehova ia haere: “Lau ese idia do lau hamauria, tau ta ese iena natuna, iena ura ia karaia merona, ia hamauria bamona. Unai neganai lauegu kara ena idau do umui itaia lou, kara maoromaoro taudia dekenai edena bamona do lau karaia, bona kara dika taudia dekenai edena bamona do lau karaia. Oibe, do umui itaia Dirava ena gaukara idia karaia, bona iena gaukara idia karaia lasi taudia dekenai, dahaka do ia vara.” Taunimanima iboudiai do idia diba Dirava ese ia hapararadia: kara dika taudia be mase totona, bona kara maoromaoro taudia be mauri hanaihanai Basileia henunai do idia abia totona. (Mataio 25:31-46) Vadaeni, mamoe bamona taudia hutuma badana be Iehova ena hahegari dinana amo do idia roho mauri.
Oi Laloatao, A?
◻ Baibel lalonai, Iehova ese edena hahemaoro karadia ia karaia?
◻ Hari idia vara gaudia bona gunaguna idia vara gaudia be edena dala ai idia hegeregere bamona?
◻ Dahaka hagoevaia karana ia vara vadaeni be Malaki ena peroveta herevana ia hagugurua?
◻ Daidia edia ladadia be Dirava ena laloatao bukana lalonai ia torea vadaeni?
7. (a) Dirava ena gunaguna hahemaoro herevadia ese dahaka idia perovetalaia? (b) Edena moale ia havaraia helarona be do ia guguru?
11. Dahaka be Israela lalonai ia vara dainai Malaki ena peroveta herevana ia henia?