Dagedage Ena Dokona Momokani—Edena Bamona?
UNITED STATES ena siti momo be ia bada ia lao noho dagedage karana idia koua totona, kara idauna ta idia karaia toho—moni eiava kohu idia henia ipidi gaudia idia abia totona, bona idia nanadaia lasi idia be edeseni amo idia abia. Dahaka ia vara? Siti ta, St. Louis ai, K456,940 idia henia ipidi gaudia 8,500 idia abia totona. New York City be unai bamona program idia hamatamaia bona ipidi tausen ta ia hanaia idia abia.
Unai ese raskol karadia ia hamaragia, a? Madi, ia haidaua bada lasi. Lagani ta murinai, ipidi amo idia havaraia ala-ala karana ia bada herea St. Louis dekenai. New York City dekenai, idia laloa idia noho taudia ese ipidi milioni rua idia do dogoatao noho. United States ai, ena taunimanima ese ipidi milioni 200 idia dogoatao; anina be ta ia noho tatau, hahine, bona natu ta ta iboudiai totona. Tano ma haida dekenai ipidi dekena amo idia karaia dagedage karadia edia namba ia bada daekau haraga. The Economist niuspepa ta ia gwau Britain dekenai, “lagani 1983 bona 1993 ihuanai, pulisi idia torea rekodi lalonai, ipidi dekena amo idia karaia dagedage karadia edia namba be nega rua amo idia habadaia ia lao 14,000.” Ena be unai gabu dekenai ala-ala ia vara momo lasi, to taunimanima be gwaumaoro idia abia lasi ipidi milioni ta bamona idia dogoatao.
Momokani, idia noho ipidi gaudia edia momo hamaragia be namo. To ai herevalaia vadaeni program be hegeregere lasi dagedage ena badina kokia totona. Ena badina be dahaka? Badina momo idia noho, to idia haida be inai: Ruma bese ia dika bona memero kekeni idia hadibadia namonamo lasi dainai idia daradara bona idia laloa raskol grup idia vareai bona turadia korikori do idia davaria. Haida be moni idia ura henia dainai idia dagedage. Kara gageva idia vara dainai ma haida idia badu bona dagedage amo idia ura idia hamaoromaoroa. Tano, bese, eiava ladana heagilaia karana dainai taunimanima ese ma haida edia hisihisi idia laloa lasi. Dagedage ena ramuna idia dobu bona ta ese ia hanamoa haraga diba lasi.
Dahaka Idia Karaia Diba?
Pulisi ma haida, nega daudau dibura dekenai noho, ipidi taravatua, mase be kara dika ena davana ta—unai gaudia idia kikilaia bena dagedage bona raskol karana hamaragia totona idia tohoa. Nega haida ia durua sisina, to madi dagedage ia haorea lasi, ia do noho. Dahaka dainai? Badina dagedage ena badina idia haorea lasi, ena toana sibona.
To, diba bada taudia momo idia laloa dagedage haorea dalana be edukeisini. Unai lalohadai be namo, to namona be ita laloatao dagedage be edukeisini abia dalana ia auka tanodia sibona dekenai ia vara lasi. To ita gwau diba dagedage bada herea idia mamia tanodia haida be edukeisini bada tanodia. Unai dainai ita itaia edukeisini sibona lasi to edukeisini maorona be gau badana. Edena be maorona? Daika be taunimanima dekenai maino, lalokau, bona kara maoromaoro ia hadibaia diba?
“Lau inai [Iehova], emui Dirava. Emui namo habadaia dalana, be umui dekenai lau hadibaia noho. Emui raka dalana namona dekenai umui lau hakaua noho. Egu oda hereva bema umui kamonai henia neganai, emui noho be do ia namo, mai maino danu, sinavai hegeregerena, bona emui kara maoromaoro be goada, davara ena hurehure bamona.” (Isaia 48:17, 18) Iehova Dirava ese taunimanima dekenai maino, lalokau, bona kara maoromaoro be edena bamona ia hahedibalaia? Dala badana be iena Hereva, Baibel, amo ia karaia.
Dirava Ena Hereva Ena Siahu
Baibel be gori sivaraidia o anina lasi sivarai gunadia idia haboua tamona bukana ta lasi. Ia lalonai taunimanima edia Havaraia Tauna ena hakaua herevadia bona ena lalohadai idia noho. Ena atai gabuna amo gau ibounai ia itaia diba dainai taunimanima ia dibaia namonamo. Iehova Dirava ia gwau: “Badina guba be tanobada ena ataiai daudau herea hegeregerena, lauegu dala be emui dala edia ataiai idia noho, bona egu laloa be emui laloa edia ataiai idia noho.”—Isaia 55:9.
Unai dainai, aposetolo Paulo ia gwau: “Dirava ena hereva be ia mauri noho, bona ia be mai ena siahu. Ia be mai ena matana momokani. Iena matana ese kaia mai ena kahana ruaosi ena matana ia hereaia momokani. Ia ese tau ta ia gwadaia neganai, unai tau ena lalona momokani dekenai ia vareai. Ia vareai ela bona lalona bona lauma ruaosi ia hapararaia. Bona ia ese iseda lalona bona iseda kudouna ena ura ibounai ia tahua diba.” (Heberu 4:12) Oibe, Dirava ena Hereva ena siahu ese tau ta ena lalona ia veria bona ena laloa bona kara dalana ia haidaua diba. Unai be hari iseda nega lalonai taunimanima edia dagedage karadia haidaua gauna korikorina, ani?
Iehova ena Witness taudia, hari edia momo be milioni ima bamona bona tano 230 bona ma haida ai idia noho, ese idia hamomokania Dirava ena Hereva ena siahu ese taunimanima edia mauri ia hanamoa diba. Idia be bese idauidau, gado idauidau, bona kopi idauidau taudia. Edia mauri daladia be idauidau, bona edia kastom be idauidau. Guna idia haida be dagedage bona hekwakwanai momo mauri dalana idia badinaia. To edia mauri gunanai dainai idia ihuanai taunimanima inai henia karana, ma haida edia gaukara maumauraia, eiava kopi idau taudia inai henia karana ia noho lasi; unai kara idia dadaraia bona maino, lalokau, bona lalo-tamona oreana lalonai idia vareai. Dahaka gau ese unai bamona kara ia havaraia?
Dagedage Haorea Gaukarana
Iehova ena Witness taudia idia ura taunimanima ese Dirava ena Hereva ese ia hahedinaraia hereva momokanina idia dibaia namonamo. Tanobada hegegemadai, idia be Iehova ena dala idia ura badinaia bona ena hahediba idia ura dibaia taudia idia tahua noho. Edia hekwarahi amo ahuna namona idia abia noho. Edia hahediba gaukarana amo peroveta herevana ta idia hagugurua.
Lagani 2,700 gunanai, peroveta tauna Isaia ia torea, ia gwau: “Nega gabeai be inai bamona do ia vara: . . . taunimanima do idia gwau, ‘Umui mai, [Iehova] ena ororo dekenai do ita daekau, Israela ena Dirava ena Dubu Helaga dekenai do ita lao. Ia ese iena kara ita dekenai do ia hadibaia, bona ita ese unai Dirava ena dala dekenai do ita raka.’ ”—Isaia 2:2, 3.
Iehova ena hahediba bona ena dala rakalaia ese taunimanima edia mauri ia hanamoa. Unai peroveta herevana lalonai hahenamo ta ia kikilaia, ia gwau: “Idia ese tuari kaia be hama dekenai do idia makohia, bona unai makohia auri dekena amo, tano geia auri do idia karaia. Bona idia edia io ena auri danu do idia botaia palaka, au rigi utua kaia do idia halaoa. Bese ta ese bese ta dekenai do ia tuari henia lou lasi, bona tuari dalana be do idia hadibaia lou lasi.” (Isaia 2:4) Taunimanima momo ese unai siri idia duahia vadaeni. Momokani, unai siri be New York City ai, United Nations Plaza ena haba ta dekenai idia torea. Ia be United Nations edia tahua gauna to idia hagugurua lasi. Taunimanima idia haginia politikol oreana ta ese tuari bona dagedage do ia haorea diba lasi. Iehova Dirava sibona ia hegeregere. To edena bamona do ia karaia?
Momokani, iboudiai lasi do idia ura ‘Iehova ena ororo dekenai do idia daekau’ bona ‘iena kara idia dekenai do ia hadibaia’ bona ‘Dirava ena dala dekenai do idia raka’; iboudiai do idia ura lasi ‘tuari kaia do idia makohia, tano geia auri do idia karaia totona bona io ena auri do idia botaia, au rigi utua kaia do idia halaoa.’ Iehova be unai bamona taudia dekenai dahaka do ia karaia? Ia be mauri davaria dalana do ia kehoa hanaihanai lasi bona edia kara idia haidaua totona idia do ia naria hanaihanai lasi. Dagedage ia haorea totona, Iehova ese dagedage daladia idia badinaia taudia do ia haorea.
Ita Ia Hadibaia
Dirava ena kara Noa ena nega lalonai ese ita ia hadibaia. Baibel ia hahedinaraia unai neganai tanobada dekenai edena bamona kara ia noho: “Taunimanima ibounai be dika momokani Dirava ena vairana dekenai, bona edia dika be gabu ibounai dekenai.” Dirava ese Noa ia hamaoroa, ia gwau: “ ‘Mauri gaudia ibounai do lau haorea. Ibounai do lau hamasea haorea, badina tanobada be edia kara dika dekenai ia honu momokani.’ ”—Genese 6:11, 13.
To gau ta ita laloa be namo. Dirava ese unai nega ai idia noho taudia dekenai Abata ia siaia neganai, Noa bona ena famili ia hamauria. Dahaka dainai? Baibel ese haere ia henia: “Noa be kara namo tauna, ia tamona sibona dekenai Dirava ia moale. Ia be Dirava danu ia noho, turana hegeregerena.” (Genese 6:10; 7:1) Reana unai neganai taunimanima iboudiai be dagedage taudia lasi, to Noa bona ena famili sibona be ‘Dirava danu idia noho.’ Unai dainai Dirava ese dagedage tanobadana ia haorea neganai idia roho mauri.
Hari iseda tanobada lalonai dagedage be “gabu ibounai dekenai,” bona Dirava ese inai ia itaia diba. Noa ena nega ia karaia hegeregerena, kahirakahira kara ta do ia karaia bona dagedage do ia haorea—momokani. To danu, roho mauri dalana do ia kehoa ‘Dirava danu idia ura noho,’ iena maino hahedibalaia gaukarana idia abia dae taudia totona.
Salamo ia tore tauna amo, Iehova ese ita ia hamaoroa: “Nega daudau lasi lalonai kara dika taudia do idia ore. Edia gabu do umui tahua, to do umui davaria lasi. To manau taudia ese noho gabuna tano do idia abia, do idia helai namonamo, mai moale bona mai maino danu.”—Salamo 37:10, 11.
Iehova ena Witness taudia be mai moale danu oi ida Baibel do idia stadilaia, bena inai hereva idia gwauraia taudia ida do oi gwau: ‘Iehova ena ororo dekenai do ita daekau, Israela ena Dirava ena Dubu Helaga dekenai do ita lao. Ia ese iena kara ita dekenai do ia hadibaia, bona ita ese unai Dirava ena dala dekenai do ita raka.’ (Isaia 2:3) Unai amo, kara dika bona dagedage edia dokona do idia itaia taudia ihuanai do oi gini. Do oi noho diba “mai moale bona mai maino danu.”
[Picture Credit Line on page 5]
Reuters/Bettmann