Iehova—Kara Maoromaoro Bona Hahemaoro Maoromaoro Ura Henia Diravana
KEKENI ta Sarajevo ai be ena lalona ai ia henanadai, badina be dahaka iena siti ai idia noho maragidia ese hisihisi bada idia ania. Ia gwau: “Ai be kara ta ai karaia lasi. Aiemai kerere be lasi.” Argentina ai edia lalona idia hisihisi bada hahinedia momo be lagani 15 bamona lalodiai Buenos Aires ena ariara ta idia vadivadi henia, gavamani maumau henia totona, badina be edia natudia memerodia idia boio dainai. Africa tanona ta ai tuari ia vara neganai, tau ta ladana Emmanuel ena sinana bona ena taihuna toiosi be idia aladia mase mai edia dagedage ida. Hari tau ia gwau: “Namona be taunimanima iboudiai ese edia kara ena davana maorona idia abia . . . Ai ura hahemaoro maoromaoro do ai abia.”
Hahemaoro maoromaoro be Iehova Dirava ena kara badana ta. Baibel ia gwau: “Iena dala ibounai be maoro, bona iena kota be momokani.” (Deuteronomi 32:4; Salamo 33:5) Dirava do ita diba namonamo totona, namona be iena hahemaoro maoromaoro ita lalo-pararalaia bona ita tohotohoa.—Hosea 2:19, 20; Efeso 5:1.
Reana ita ese hahemaoro maoromaoro ita laloa, taunimanima momo ese idia laloa bamona. Tano haida lalodiai, hahemaoro maoromaoro be inai amo idia laulaulaia: Hahine ta, ena matana be muko amo idia koua, be ena imana ta ai tuari kaiana ta ia dogoatao bona ena imana ta ai sikele ta ia dogoatao. Idia gwau hahemaoro maoromaoro be maka tamona amo taunimanima kota henidia karana, anina be, edia moni eiava edia dagi idia itaia lasi o idia laloa lasi. Namona be idia samania tauna ena kara idia sikelia namonamo bena idia diba ia be mai ena kerere eiava lasi. Namona be hahemaoro maoromaoro be ena tuari kaiana amo kerere lasi taudia ia naria bona kara kerere taudia ia panisia.
Buka ta ladana Right and Reason—Ethics in Theory and Practice ia gwau: “Hahemaoro maoromaoro ai, taravatu, maduna, maoro, bona gaukara be mai anina, bona ia ese maka tamona amo taunimanima ia hahemaoro henidia bona edia kara hegeregerena davana ia henidia.” To Iehova ena hahemaoro maoromaoro ese unai ia hereaia. Bema Iesu Keriso ena kara ita laloa namonamo, unai do ita lalo-pararalaia, badina be iena kara bona iena toana be ena Tamana guba ai ena kara bona ena toana hegeregerena.—Heberu 1:3.
Evanelia torea tauna Mataio ia gwau Isaia 42:3 ena hereva be mai anina Iesu dekenai, ia gwau: “Idia moia sirihona do ia hamakohia lasi, bona ena kwalahu ia daekau uikina do ia habodoa lasi, ela bona hahemaoro ia siaia lao bena ia kwalimu.” Haida ese idia hamakohia bona idia moia sirihona bamona taudia dekenai Iesu ese hagoadaia herevana ia harorolaia. Idia be lamepa ena uiki ta, ena kwalahu ia daekau uikina, bamona, edia mauri siahuna be kahirakahira ia ore. Iesu ese idia moia sirihodia bamona taudia ia hamakohia lasi bona edia kwalahu ia daekau uikidia bamona taudia ia habodoa lasi, to ia ese hisihisi ania taudia ia hebogahisi henidia, ia hadibadia bona ia hamauridia, bona Iehova Dirava ena hahemaoro maoromaoro ena anina ia hamaorolaidia. (Mataio 12:10-21, NW) Isaia ena peroveta herevana hegeregerena, unai bamona hahemaoro maoromaorona ese helaro namona ia havaraia.
Hebogahisi Bona Iehova Ena Hahemaoro Maoromaorona
Hebogahisi be Dirava ena hahemaoro maoromaoro ena kahana ta. Iesu be tanobada ai ia noho neganai, unai ia hedinarai goevagoeva. Ia ese Dirava ena hahemaoro maoromaoro bona ena kara maoromaoro ia hahedinaraia goevagoeva. To, Iuda tomadihona ena taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia ese taravatu badinaia karana amo kara maoromaoro taudia ai idia lao toho—unai taravatu momo be sibodia edia. Nega momo edia kota karaia dalana ai hebogahisi be lasi. Iesu bona Farisea taudia ese idia heailaia momo gauna be inai: Hahemaoro maoromaoro bona kara maoromaoro be dahaka?—Mataio 9:10-13; Mareko 3:1-5; Luka 7:36-47.
Sivarai hegeregerena ta amo Iesu ese taunimanima kara maoromaoro henidia dalana ia hahedinaraia. Nega ta Taravatu hadibaia tauna ta ese Iesu ia nanadaia, edena bamona do ia karaia be namo, mauri hanaihanai do ia abia totona. Iesu ese henanadai ta ia henia, bena unai tau ia gwau, taravatu badadia ruaosi be, Dirava do oi lalokau henia mai emu lalona ibounai, mai emu mauri ibounai, mai emu darana ibounai, bona mai emu goada ibounai, bona oiemu badibadinai tauna do oi lalokau henia, sibomu oi lalokau henia hegeregerena. Ena haere dainai Iesu ese ia hanamoa. Bena unai tau ese ia nanadaia, ia gwau: “Lauegu badibadinai tauna be daika?” Iesu ese ia haere henia neganai, Samaria tauna namona parabolena ia hamaorolaia.—Luka 10:25-37.
Samaria tauna parabolena ai, Iesu ese Iehova ena kara maoromaoro bona ena hebogahisi ia haheitalaia. Samaria tauna ese ia diba lasi bero tauna ta ia durua; unai be kara maoromaoro bona hebogahisi karana. Iesu be tanobada ai ia noho neganai, ia be unai bamona ia kara. Ia be kara maoromaoro tauna. Inai danu, ogogami taudia, kara dika bona goevadae lasi taudia, hisihisi, gorere, bona mase ese idia hadikaia taudia, dainai, ia ese ena mauri ia henia. Aposetolo Paulo ese kara maoromaoro bona mauri davalaia boubouna ia gwauraia hebou. Ia gwau: “Tau tamona ena kara dika ese taunimanima ibounai ia hadikaia. Unai bamona danu, tau tamona ena kara maoromaoro ese taunimanima ibounai edia kerere davana ia kokia, vadaeni mauri idia abia.” (Roma 5:18) “Tau tamona ena kara maoromaoro” dainai, Dirava ese kamonai taudia be Adamu ena kara dika dainai idia vara hahedikadia amo do ia hamauridia.
Dirava be ena hahemaoro maoromaoro hegeregerena kara dika taudia davalaia dalana ia tahua, ia ura unai do ia karaia neganai taravatu maoromaorodia do ia badinaia. Bema kara dika ia laloa lasi, unai be maoro lasi bona lalokau karana lasi, badina be unai ese haida ia hagoadaia taravatu do idia utua. Bona, bema Dirava ese ena hahemaoro karana ai kara namo ena davana eiava kara dika ena davana ia henia sibona, taunimanima be mai edia dala lasi. Badina be Baibel ia gwau: “Kara dika ena davana be mase” bona “kara maoromaoro tauna be ta lasi, lasi bona lasi momokani.” (Roma 3:10; 6:23) Vadaeni, Iehova ese kara dika dainai herohemaino boubouna ia henia, unai amo ia bona ena Natuna lalokauna danu ese hisihisi bada idia ania.—1 Ioane 2:1, 2.
Mauri ena davana henia karana ese ia hahedinaraia Dirava ese ena hahemaoro maoromaoro bona lalokau maorona (Greek gado, a·gaʹpe) ia kwatua hebou. Momokani, Dirava ese ena taravatu maoromaorodia dainai ia hahemaoro maoromaoro—ena kara maoromaoro ia hahedinaraia unai. Unai dainai, Dirava ese a·gaʹpe lalokauna ia gaukaralaia neganai, unai lalokau dainai ia hahemaoro maoromaoro. (Mataio 5:43-48) Unai dainai, bema Iehova ena hahemaoro maoromaoro ita lalo-pararalaia, iena hahemaoro herevadia do ita abidadama henia vaitani. Ia be “tanobada ibounai ena kota biaguna,” bona nega ibounai ena kota dalana be maoromaoro.—Genese 18:25; Salamo 119:75.
Iehova Ena Hahemaoro Maoromaoro Oi Tohotohoa
Baibel ese ita ia hagania, ia gwau: “Dirava ena kara bamona do umui karaia.” (Efeso 5:1) Anina be iena hahemaoro maoromaoro bona ena lalokau danu do ita tohotohoa be namo. To, ita goevadae lasi dainai, Iehova Dirava ena dala be iseda dala ataiai. (Isaia 55:8, 9; Esekiela 18:25) Vadaeni, edena bamona do ita hamomokania diba ita be kara maoromaoro bona hahemaoro maoromaoro ura henia taudia? Dalana be ‘mauri matamata do ita atoa, dabua matamata ita atoa bamona. Inai mauri matamata dainai, eda toana be Dirava ena toana bamona, ia ese ia karaia gauna. Inai mauri matamata ena kara be maoromaoro, helaga bona momokani.’ (Efeso 4:24) Unai bamona do ita karaia neganai, Dirava ese ia ura henia gaudia do ita ura henia bona ia inai henia gaudia do ita inai henia. ‘Kara maoromaoro’ ese dagedage, kara bodaga, sihari kava, bona hereva momokani negea karana ia dadaraia, badina be unai kara ese kara helaga idia hadikaia. (Salamo 11:5; Efeso 5:3-5; 2 Timoteo 2:16, 17) Hahemaoro maoromaoro, Dirava ena bamona, ese danu ita ia hamarerea, taunimanima ma haida edia namo do ita tahua mai eda momokani ida.—Salamo 37:21; Roma 15:1-3.
Inai danu, bema ita abia dae Dirava ia hahemaoro mai ena hebogahisi ida, do ita ura lasi iseda lauma tadikakadia o taihudia do ita hahemaoro henidia. Edena bamona ita lalo-pararalaidia goevagoeva diba, Iehova ese ia lalo-pararalaidia goevagoeva bamona? Ita be siboda eda lalohadai kererena hegeregerena do ita hahemaoro henidia, ani? Unai dainai Iesu ia gwau: “Umui emui lalona dekenai taunimanima umui gwauraia kerere lasi, vadaeni Dirava ese umui do ia gwauraia kerere lasi. Badina be umui gwauraia kerere karana hegeregerena Dirava ese umui do ia gwauraia kerere. Taunimanima dekenai umui kara henia hegeregerena be Dirava ese danu umui dekenai do ia kara henia. Badina be dahaka au ena momoru oiemu tadikakana ena matana lalonai oi itaia, to au badana oiemu matana lalonai ia noho be oi laloa lasi? Badina be dahaka oiemu tadikakana oi hamaoroa, oi gwau, ‘Mani au ena momoru oiemu matana dekena amo lau kokia,’ to au badana be oiemu matana dekenai ia do noho? Koikoi tauna e, au badana oiemu matana dekena amo do oi kokia guna, oi itaia namonamo totona. Unai murinai au ena momoru oiemu tadikakana ena matana dekena amo do oi kokia diba.” (Mataio 7:1-5) Bema siboda eda manoka ita laloa mai eda momokani ida, Iehova ese ia gwauraia kerere dalana ai do ita hahemaoro lasi.
Kongregesen lalonai elda taudia be mai edia maduna, kara dika rohorohodia do idia hahemaorolaidia. (1 Korinto 5:12, 13) Unai bamona idia karaia neganai, idia diba Dirava ena hahemaoro dalana be, bema mai dalana, hebogahisi ia hahedinaraia. Bema unai be mai badina lasi—hegeregere bema kara dika taudia idia helalo-kerehai lasi—hebogahisi idia hahedinarai henidia diba lasi. To elda taudia ese unai bamona kara dika taudia be kongregesen murimurinai idia atoa be idia lalo-dika henidia dainai lasi. Edia ura be, kara dika tauna be kongregesen murimurinai atoa karana ese ia ha-uraia do ia helalo-kerehai totona. (Esekiela 18:23 itaia.) Keriso ena kwara dagina ena siahu henunai, elda taudia idia hahemaoro mai edia maoromaoro ida, bona ‘idia ta ta ibounai be lai koua gabuna hegeregere ai idia lao’ danu. (Isaia 32:1, 2) Unai dainai gau badana be maka tamona amo idia hahemaoro mai edia manau ida.—Deuteronomi 1:16, 17.
Kara Maoromaoro Ena Uhe Oi Hadoa
Dirava ena kara maoromaoro tanobadana matamatana ita naria noho lalonai, namona be “kara maoromaoro” ita tahua, Dirava ese ita do ia lalo-namo henia totona. (Sepanaia 2:3; 2 Petero 3:13) Hosea 10:12 ese unai lalohadai be inai hereva namodia amo ia gwauraia: “Israela e, uhe namodia, kara maoromaoro ena uhe do umui hadoa, bona umui utua neganai, egu lalokau ese, umui dekenai hanamoa do ia henia, badina harihari umui ese lau, Lohiabada do umui tahua be namo. Unai neganai lau be do lau mai, umui do lau hanamoa, medu namona bamona.”
Dina ta ta iboudiai, nega momo ita be mai eda dala ‘kara maoromaoro ena uhe ita hadoa,’ Iesu ese Samaria tauna namona parabolena ai ia hahedinaraia hegeregerena. Iehova ese dala do ia karaia, bena ‘ita utua neganai, ena lalokau ese ita dekenai hanamoa do ia henia.’ Bema hahemaoro ‘dalana maorona’ ai ita raka noho, Basileia ena lohia siahuna henunai ia ese kara maoromaoro be ita do ia hadibalaia noho. (Isaia 40:14) Gabeai, do ita lalo-parara goevagoeva, Iehova be kara maoromaoro bona hahemaoro maoromaoro ura henia Diravana.—Salamo 33:4, 5.
[Picture on page 23]
Samaria tauna namona ese Iehova ena kara maoromaoro ia haheitalaia
[Picture on page 23]
Iesu ese hisihisi ania taudia, idia moia sirihodia bamona taudia, ia hebogahisi henidia