Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w99 12/15 rau 14-19
  • Namona be Do Ita Raka Boio Lasi!

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Namona be Do Ita Raka Boio Lasi!
  • 1999 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Raka Boio Ena Anina be Dahaka?
  • Keristani Taudia Idia Raka Siri Totona Ia Gaukaralaia Daladia
  • Do Idia Raka Boio Lasi be Namo Ena Badina
  • Do Ita Raka Boio Lasi be Namo Ena Badina
  • Ita be Abidadama Taudia be Namo
    1999 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Mauri Ena Heau Helulu Lalonai Oi Hesiku Lasi!
    1998 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Naria Namonamo, Abidadama be Lasi Garina
    1998 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Iehova Ena Lauma Dubuna ai Tomadiho Karana Oi Laloa Bada
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia E Herevalaiamu (Stadi)—2023
Ma Haida Itaia
1999 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w99 12/15 rau 14-19

Namona be Do Ita Raka Boio Lasi!

“To ita be Dirava ena dala do ita rakatania lasi. Ita be boio taudia lasi.”​—⁠HEBERU 10:⁠39.

1. Dahaka ia vara bena aposetolo Petero be gari mamina ia abia?

REANA aposetolo taudia idia hoa bada, badina edia lalokau Biaguna, Iesu, ese idia ia hamaoroa do idia heau bona ia do idia rakatania. Heduru do ia abia be namo negana ai, edena bamona unai ia vara diba? Petero ia gwau: “Taunimanima ibounai do idia rakatania oi, to oi do lau rakatania lasi momokani.” Petero be gari lasi tauna korikorina. To Iesu ena mase dalana idia karaia bona ia idia abia neganai, aposetolo taudia​—⁠Petero danu​—⁠idia heau. Gabeai, Hahelaga Tauna Badana Kaiapa ena ruma dekenai Iesu idia henanadai henia neganai, Petero be mai lalo-hekwarahi ida ariara gabuna dekenai ia naria. Unai keru hanuaboina ai ia noho lalonai, reana Petero ia gari matamaia, reana ia laloa Iesu bona ia idia bamoa taudia ibounai do idia hamasea. Idia noho taudia haida ese Petero ena toana idia itaia bona Iesu ia bamoa tauna ta ia idia gwauraia neganai, ia gari bada. Nega toi ia gwau Iesu ia bamoa lasi. Ia gwau Iesu ia diba lasi!​​—⁠Mareko 14:​27-​31, 66-​72.

2. (a) Dahaka dainai Petero be Iesu idia abia hanuaboina ai ia gari dainai ‘Dirava ena dala ia rakatania’ tauna ai ia lao lasi? (b) Dahaka totona iseda lalona ita hadaia be gau badana?

2 Unai nega ai Petero ia manoka momokani, ita laloa diba unai nega be ena mauri ibounai lalonai ia lalohisihisilaia. To unai hanuaboi ai Petero ia karaia karana dainai, ia be gari tauna, a? Unai kara dainai ia be gabeai aposetolo Paulo ese ia herevalaia “taudia,” ‘Dirava ena dala do idia rakatania bona idia boio taudia’ bamona, a? (Heberu 10:39) Ita momo ita abia dae Petero be Paulo ese ia gwauraia taudia bamona lasi. Dahaka dainai? Badina Petero be unai nega kwadogina sibona lalonai gari mamina ia abia, to iena mauri lalonai gari lasi karana bona abidadama goadana ia hahedinaraia. Unai hegeregerena, ita momo ese guna ita karaia gaudia haida danu be mai hemarai ida ita laloatao, idia vara badina gari dainai ita laloa maoromaoro lasi bona ena be ita ura hereva momokani dainai do ita gini goada to ita manoka. (Roma 7:​21-​23 itaia.) Namona be do ita diba unai bamona ita manoka sisina neganai, raka boio taudia ai ita lao lasi. To, gau badana be iseda lalona ita hadaia unai bamona taudia ai do ita lao lasi. Dahaka dainai? Bona edena bamona unai ita koua diba?

Raka Boio Ena Anina be Dahaka?

3. Edena dala ai peroveta taudia Elia bona Iona be gari mamina idia abia?

3 Paulo ese ‘Dirava ena dala idia rakatania’ taudia ia herevalaia neganai, ia ese nega kwadogina lalonai gari mamina idia abia taudia ia herevalaia lasi. Paulo be Petero dekenai ia vara gauna bona unai bamona gaudia ma haida ia diba. Elia, gari lasi peroveta tauna ta, be nega ta ia gari bona ia heau mauri, badina Kwini dikana Iesebele ese ia hamasea gwauraia. (1 King Taudia 19:​1-4) Nega ta peroveta tauna Iona ia gari bada. Iehova ese Nineva, dagedage bona dika bada hanuana, dekenai ia siaia. To Iona be karaharaga Tarasisi dekenai ia lao boutina ia guia​—⁠Tarasisi ena daudau Nineva amo be kilomita 3,500! (Iona 1:​1-3) To, unai abidadama peroveta taudia rua bona aposetolo Petero be Dirava ena dala idia rakatania taudia ita gwauraia be maoro lasi. Dahaka dainai?

4 Paulo ia gwauraia herevana ibounai mani oi itaia: “To ita be Dirava ena dala do ita rakatania lasi. Ita be boio taudia lasi.” Unai hereva “boio” ena anina be dahaka? Ia gaukaralaia Greek herevana be nega haida hadikaia ore ia gwauraia. Unai hereva be unai karoa ena siri ma haida edia hereva ia hahedinaraia. Paulo be guna ia gwau: “Keriso ena hereva momokani ita diba murinai, bema iseda ura dekenai kara dika ita karaia noho, boubou gauna ta lasi ese unai dika do ia gwauatao diba. To iseda dokona be unai mai gari bada danu, be Kota Badana do ita naria noho. Badina lahi siahu bada herea ese Dirava idia negea taudia ibounai do ia gabua ore.”​—⁠Heberu 10:​26, 27.

4, 5. (a) Edena dala ai siri ma haida ese ita idia durua diba, Heberu 10:​39 ai Paulo ia gaukaralaia herevana “boio” ena anina ita diba totona? (b) Paulo be inai hereva, ‘Ita be Dirava ena dala do ita rakatania bona ita boio taudia lasi,’ ia gwauraia neganai ena anina be dahaka?

5 Unai dainai, Paulo be ena abidadama tamona taudia dekenai inai hereva, ‘Ita be Dirava ena dala do ita rakatania bona ita boio taudia lasi,’ ia gwauraia neganai, ena anina be ia bona ena revareva idia duahia abidadama Keristani taudia be edia lalona idia hadaia vadaeni, Iehova do idia rakatania lasi bona ena hesiai gaukara do idia hadokoa lasi. Bema idia rakatania, mase hanaihanai ena dala dekenai idia vareai. Iuda Iskariote be unai bamona ia karaia bona ia boio tauna ta, bona mai edia ura ida Iehova ena lauma helaga idia dadaraia bona hereva momokani idia inai henia taudia ma haida danu be unai bamona. (Ioane 17:12; 2 Tesalonika 2:⁠3) Unai bamona taudia danu be “gari taudia,” lahi gohuna ese ia laulaulaia gauna, mase hanaihanai, do idia abia. (Apokalupo 21:⁠8) Momokani, ita ura lasi ita be unai bamona taudia!

6. Satani Diabolo ia ura dahaka do ita karaia?

6 Satani Diabolo ia ura do ita raka boio. Ia be “koikoi karadia” ia karaia tauna badana, bona ia diba nega momo kara maragidia amo taunimanima be mase dalana ai do idia raka matamaia. (Efeso 6:11) Bema ena ura be dagedage badana amo ia hagugurua diba lasi, ia ese Keristani taudia momokanidia edia abidadama be hunia dalanai ia hadikaia toho. Ia ura Iehova ena Witness taudia mai edia lalo-goada bona gari lasi do ia hamanokaia. Paulo ese ia tore henia Heberu Keristani taudia koia totona Satani ese ia gaukaralaia daladia haida ita itaia be namo.

Keristani Taudia Idia Raka Siri Totona Ia Gaukaralaia Daladia

7. (a) Ierusalema kongregesen ena sivarai be edena bamona? (b) Lauma dalanai, Paulo ena revareva idia duahia taudia haida be edena bamona?

7 Gau haida ese idia hahedinaraia Paulo be lagani 61 C.E. bamona lalonai Heberu taudia ia tore henia. Ierusalema kongregesen ese dika idauidau ia davaria. Iesu ena mase murinai, dagedage bada karana ia vara, bona unai dainai Keristani taudia momo idia heau. To, maino negana ia vara bona Keristani taudia edia namba ia bada daekau. (Kara 8:4; 9:​31) Idia hanaia laganidia lalonai, nega haida dagedage bona hekwakwanai idia vara lou. Toana be Paulo ese Heberu taudia ia tore henia neganai, kongregesen ese maino negana ia moalelaia. To, hekwakwanai haida idia davaria noho. Iesu ese Ierusalema do idia hadikaia ore karana ia perovetalaia negana amo lagani 30 bamona idia hanaia vadaeni. Reana haida idia laloa dokona be ia mai metairametaira, reana edia mauri negana lalonai do ia mai lasi. Ma haida, reana abidadama matamata taudia, ese dagedage ena hahetoho idia do davaria lasi bona idia lalo-parara lasi hedibagani lalonai haheauka karana be mai anina bada. (Heberu 12:⁠4) Ita diba momokani Satani ese unai nega ia gaukaralaia. Ia gaukaralaia “koikoi karadia” be edena bamona?

8. Iuda taudia momo edia lalohadai Keristani kongregesen matamatana dekenai be edena bamona?

8 Ierusalema bona Iudea dekenai idia noho Iuda taudia ese Keristani kongregesen matamatana idia laloa maragi. Paulo ese ena revareva lalonai ia gwauraia gaudia amo ita diba sisina Iuda tomadiho gunalaia taudia mai edia hekokoroku bona idia murinai idia raka taudia be edena dala dikana ai Keristani taudia idia herevalaia. Reana idia gwau: ‘Lagani handred momo amo ema bona hari, ai be mai emai dubu badana Ierusalema dekenai! Ia lalonai hahelaga tauna badana bona ena pris taudia idia gaukara noho. Dina ta ta iboudiai, boubou gaudia idia henia. Ai be mai emai Taravatu, aneru ese Mose dekenai idia henia bona Sinai Ororona dekenai idia hedinarai toa badadia amo idia havaraia. Inai orea matamata maragina, inai Keristani taudia, Iuda tomadihona idia negea taudia, be inai bamona gaudia idia abia lasi!’ Unai bamona hereva ese edia ura ia hagugurua, a? Toana be Heberu Keristani taudia haida be unai dainai idia lalohisihisi. Paulo ena revareva be nega maorona ai idia ia durua.

Do Idia Raka Boio Lasi be Namo Ena Badina

9. (a) Paulo ese Heberu taudia dekenai ia torea revarevana lalonai dahaka ia hedinarai goevagoeva? (b) Edena dala ai Keristani taudia edia dubu ese Ierusalema ena dubu ia hereaia?

9 Paulo ese Iudea dekenai idia noho tadikaka bona taihu dekenai do idia raka boio lasi be namo ena badina rua ia henia, mani unai ita laloa. Gau ginigunana​—⁠Keristani tomadiho dalana be namo herea​—⁠be Heberu taudia dekenai ia torea revarevana lalonai ia hedinarai goevagoeva. Ena revareva ibounai lalonai, Paulo ese unai lalohadai ia habadaia. Ierusalema dekenai ia noho dubuna be gau namo hereana ta, Iehova ena lauma dubuna, “taunimanima ese idia karaia lasi gauna,” ena laulau sibona. (Heberu 9:​11) Unai Keristani taudia idia abia hahenamo be lauma dalanai tomadiho goevana idia badinaia diba. Idia be gwauhamata hereadaena lalonai hesiai gaukara idia karaia, gunaguna idia perovetalaia gwauhamata matamatana unai, bona ia haginia tauna, Iesu Keriso, ese Mose ia hereaia.​—⁠Ieremia 31:​31-​34.

10, 11. (a) Dahaka dainai Iesu be Arona ena bese tauna lasi, to lauma dubuna lalonai Hahelaga Tauna Badana ena gaukara ia karaia diba? (b) Edena dala ai Iesu ena hahelaga gaukarana ese Ierusalema ena dubu ai idia karaia hahelaga gaukarana ia hereaia?

10 Unai Keristani taudia edia Hahelaga Tauna Badana, Iesu Keriso, danu be hereadae. Momokani, ia be Arona ena bese tauna lasi. To, ia be Hahelaga Tauna Badana, “Melekisedeka hegeregerena.” (Salamo 110:⁠4) Melekisedeka, iena bese ita diba lasi, be idaunegai Salema ena king bona ena hahelaga tauna badana. Unai dainai ia ese dala namona ai Iesu ia laulaulaia, ia ese ena bese dainai hahelaga tauna dagina ia abia lasi, to unai ia hereaia gauna dainai​—⁠Iehova Dirava ena gwauhamata unai. Melekisedeka hegeregerena, Iesu be Hahelaga Tauna Badana sibona lasi to ia be King danu, do ia mase lasi tauna unai.​—⁠Heberu 7:​11-​21.

11 Danu, Ierusalema ena dubu dekenai ia gaukara hahelaga tauna badana be lagani iboudiai boubou gaudia ia henia loulou, to Iesu be idau. Ia henia boubou gauna be iena mauri goevadaena, bona ia ese nega tamona sibona ia henia. (Heberu 7:​27) Unai dubu lalonai idia henia boubou gaudia ibounai be laulau sibona, Iesu ese ia henia boubou gauna idia laulaulaia. Iena boubou gauna goevadaena dainai Dirava ese abidadama taudia ibounai edia kara dika ia gwauatao diba. Paulo ena hereva ese edia kudouna ia hamarerea danu, badina ia hahedinaraia unai Hahelaga Tauna Badana be Ierusalema Keristani taudia idia diba tauna, ena kara ia haidaua lasi tauna Iesu. Ia manau, ia kara namo, bona “ita ia bogahisihisi henia diba.” (Heberu 4:15; 13:⁠8) Unai horoa Keristani taudia edia helaro be Keriso henunai hahelaga gaukarana do idia karaia! Idia ese Iuda tomadiho ena “manoka bona anina lasi” karadia dekenai idia giroa lou karana idia laloa be badina lasi, ani?​—⁠Galatia 4:⁠9.

12 To unai sibona lasi, Paulo ese Heberu taudia dekenai do idia raka boio lasi ena badina iharuana ia henia​—⁠sibona edia haheauka karana. Ia gwau: “Nega gunana do umui laloa lou be namo. Dirava ena diari umui davaria murinai, hisihisi momo umui abia, to umui gini goada.” Paulo be idia ia hamaoroa haida ese “taunimanima ibounai edia vairanai” idia gwauraidia dika bona idia hahisia. Idia haida be dibura dekenai idia negea; ma haida be dibura dekenai idia noho taudia idia hebogahisi henia bona idia durua. Oibe, idia ese abidadama bona haheauka bada karana idia hahedinaraia vadaeni. (Heberu 10:​32-34) To, dahaka dainai Paulo ia gwau unai bamona hisihisi gaudia idia “laloa lou be namo”? Unai ese idia do ia hamanokaia diba, ani?

12, 13. (a) Paulo ese ia henia badina iharuana, idia raka boio lasi totona be dahaka? (b) Edena dala ai Heberu Keristani taudia ese guna idia hahedinaraia haheauka karana ese idia ia durua do idia raka boio lasi totona?

13 Lasi, ‘nega gunana idia laloa lou’ dainai Heberu taudia be do idia laloatao Iehova ese hahetoho lalonai idia ia durua. Iena heduru dainai, idia ese Satani ena dagedage karadia momo idia koua vadaeni. Paulo ia gwau: “Dirava ena kara be gagevagageva lasi, ia be maoromaoro momokani. Unai dainai ia ese emui kara namodia do ia laloaboio lasi.” (Heberu 6:10) Oibe, Iehova ese edia abidadama karadia ibounai ia laloatao, bona iena laloatao karana be mai ena hetoana lasi. Unai hereva dainai ita ese Iesu ena hereva, guba dekenai kohu haboua totona, ita laloatao. Henaohenao tauna ta ese unai kohu ia henaoa diba lasi; manumanu ta bona raraka danu ese idia hadikaia diba lasi. (Mataio 6:​19-​21) Momokani, bema Keristani tauna ia raka boio, unai nega sibona ai unai kohu be do idia dika. Unai kara ese guba dekenai ia haboua kohu ibounai do ia hadikaia. Paulo ese Heberu Keristani taudia dekenai unai kara idia karaia lasi totona badina namona ia henia! Lagani momo lalonai idia karaia abidadama karadia idia negea kava be mai badina lasi, ani? Do idia haheauka noho be maoro bona ena namo be bada herea.

Do Ita Raka Boio Lasi be Namo Ena Badina

14. Ita bona Keristani taudia ginigunadia idia davaria hekwakwanai be dahaka dahaka?

14 Hari inai negai Keristani taudia momokanidia danu be mai edia badina namona do idia raka boio lasi totona. Gau ginigunana be, ita laloatao noho Iehova ese ita dekenai ia kehoa tomadiho dala goevana be hahenamo badana. Keristani taudia ginigunadia hegeregerena, iseda negai danu tomadiho orea badadia ese ita idia kirikirilaia, mai edia hekokoroku ida edia dubu badadia bona edia idaunegai sene karadia idia heagilaia. To, Iehova ese ita ia hamaoroa, ia ese iseda tomadiho dalana ia abia dae. Oibe, hari ita abia hahenamo haida be Keristani taudia ginigunadia idia abia lasi. Reana oi hoa bona oi laloa, ‘Edena bamona unai ia vara diba?’ Idia be lauma dubuna ia matamaia negana lalonai idia noho. Keriso be lagani 29 C.E. ai bapatiso ia abia neganai ena Hahelaga Tauna Badana ai ia lao. Idia haida ese Dirava ena Natuna, hoa karadia ia karaia tauna, idia itaia. Bona ena mase murinai, hoa karadia momo idia vara danu. To, idia perovetalaia hegeregerena gabeai unai hoa karadia idia ore.​—⁠1 Korinto 13:⁠8.

15. Hari inai negai Keristani taudia momokanidia be edena peroveta herevana ia guguru negana lalonai idia noho, bona unai ena anina ita dekenai be dahaka?

15 To, ita be Esekiela ena karoa 40-​48 ai ia hedinarai dubu ena peroveta herevana badana ia guguru negana lalonai ita noho.a Unai dainai, ita be Dirava ese tomadiho goevana ia haginia lou negana ita itaia. Unai lauma dubuna be tomadiho kara mirodia bona kaivakuku tomadiho karadia ibounai amo ia hagoevaia vadaeni. (Esekiela 43:9; Malaki 3:​1-5) Unai hagoevaia karana ese ita dekenai ia havaraia namo haida mani oi laloa.

16. Keristani taudia ginigunadia edia lalona ia hamanokaia diba gauna be dahaka?

16 Keristani taudia ginigunadia edia negai, Keristani kongregesen ena vaira negana ena toana be dika. Iesu ia gwau unai be hegeregere uiti idia hadoa uma gabu matamatana dekenai ava idia hadoa danu, bona uiti bona ava edia idau idia itaia be auka. (Mataio 13:​24-​30) Bona unai bamona ia vara. Lagani 100 C.E. ia kahirakahira neganai, aposetolo tauna burukana Ioane sibona ese unai hadikaia karana ia koua noho lalonai, hereva momokani negea karana be ia bada vadaeni. (2 Tesalonika 2:6; 1 Ioane 2:​18) Aposetolo taudia idia mase bena nega sisina murinai, dubu gunalaia taudia oreana idauna ia vara, mamoe oreana idia hadikaia bona toana idauna idia hahedinaraia. Hereva momokani negea karana ia bada ia lao. Unai ese abidadama Keristani taudia edia lalona ia hametaua! Idia itaia tomadiho goevana be idia hadikaia gauna ese ia koua. Unai be Keriso ese kongregesen ia haginia bena lagani handred idia do ore lasi murinai ia vara vadaeni.

17. Edena dala ai hari inai negai Keristani kongregesen ena noho negana ese Keristani kongregesen ginigunana ena noho negana ia hanaia vadaeni?

17 Hari, inai gau idauna mani ita laloa. Hari inai negai, tomadiho goevana ia goada noho negana be aposetolo taudia idia mauri noho negana ia hanaia vadaeni! Inai magasin be lagani 1879 ai idia halasia matamaia negana amo ema bona hari, Iehova ese iseda tomadiho dalana ia hagoevaia noho. Lagani 1918 ai, Iehova bona Keriso Iesu be lauma dubuna lalonai idia vareai idia hagoevaia totona. (Malaki 3:​1-5) Lagani 1919 amo ema bona hari, Iehova Dirava tomadiho henia dalana be ia goeva ia lao noho. Iseda lalo-parara Baibel ena peroveta herevadia bona hakaua herevadia dekenai ia bada ia lao. (Aonega Herevadia 4:​18) Unai be daika dainai ia vara? Goevadae lasi taudia dainai lasi. Iehova sibona ese, iena Natuna, kongregesen ena Kwarana amo, inai nega dikana lalonai dika amo Iena taunimanima ia gimaia diba. Unai dainai, namona be Iehova ita tanikiu henia hanaihanai, badina hari inai nega lalonai tomadiho goevana ita badinaia diba. Bona namona be iseda lalona ita hadaia momokani do ita raka boio lasi!

18. Do ita raka boio lasi ena badina ta be dahaka?

18 Unai Heberu Keristani taudia bamona, ita be mai eda badina iharuana gari bona raka siri karana do ita dadaraia totona​—⁠sibona eda haheauka karana. Herevana lagani momo lalonai Iehova ita hesiai henia eiava vanegai sibona ita hesiai henia matamaia, to ita ese Keristani karadia ita karaia vadaeni. Ita momo ese dagedage ita davaria, reana dibura lalonai ita idia koua, iseda gaukara idia taravatua, ita idia kara dika henia, eiava iseda kohu idia hadikaia. Ma momo ese ruma bese taudia edia dagedage karana, taunimanima edia hevaseha karadia bona laloa lasi karadia idia haheaukalaia. Ita ibounai ita haheauka noho, herevana mauri lalonai hekwakwanai bona hahetoho ita davaria, to mai eda abidadama ida Iehova ita hesiai henia noho. Unai ita karaia lalonai, ita ese haheauka karana ita hahedinaraia badabada noho bona Iehova ese unai do ia laloaboio lasi, unai be guba dekenai ita haboua kohu bamona. Unai dainai, hari be ita rakatania tanobada dikana dekenai ita giroa lou be namo lasi! Iseda hekwarahi ibounai ita negea kava ena badina ta be lasi, ani? Hari inai negai unai be momokani, badina “nega sisina sibona” ia do noho bena dokona do ia ginidae.​—⁠Heberu 10:⁠37.

19. Hereva gabena lalonai dahaka do ita herevalaia?

19 Oibe, namona be iseda lalona ita hadaia ita be “Dirava ena dala do ita rakatania lasi. Ita be boio taudia lasi”! To ita be “abidadama taudia.” (Heberu 10:39) Edena dala ai ita hamomokania diba ita be unai bamona taudia, bona edena bamona iseda Keristani tadikaka do ita durua diba unai idia karaia totona? Hereva gabena lalonai unai do ita herevalaia.

[Footnote]

a Gima Kohorona, March 1, 1999, rau 8-​23 itaia.

Oi Laloatao, A?

◻ Raka boio ena anina be dahaka?

◻ Paulo ese ia tore henia Heberu Keristani taudia idia davaria hekwakwanai be dahaka dahaka?

◻ Paulo ese Heberu taudia dekenai dahaka badina ia henia, idia raka boio lasi totona?

◻ Do ita raka boio lasi ena badina haida be dahaka?

[Pictures on page 15]

Petero be nega ta ia gari, to unai dainai ‘Dirava ena dala ia rakatania’ tauna ai ia lao lasi

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia