Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w01 12/15 rau 15-20
  • “Lau Dekenai Diba Do Umui Tahua”

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • “Lau Dekenai Diba Do Umui Tahua”
  • Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2001
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Iesu ese Taunimanima Ia Kara Henia Dalana
  • Iesu Bona Farisea Taudia Edia Idau
  • Iesu Ena Lalohadai
  • Iesu ese Edena Dala ai Hekwakwanai Ia Hanamoa?
  • Iesu Ena Hadibaia Herevadia Idia Havaraia Anina
  • ‘Farisea Taudia Edia Hatubua Muramura Dainai Naria Namonamo’
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2012
  • Farisea Tauna ida Ia Aniani
    Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
  • Kara Maoromaoro be Sene Herevadia amo Ia Mai Lasi
    1991 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Iesu ese Sabati ai Gorere Ia Hanamoa
    Baibel amo Do Oi Dibaia Gaudia
Ma Haida Itaia
Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2001
w01 12/15 rau 15-20

“Lau Dekenai Diba Do Umui Tahua”

“Egu huaia auna be emui pagana dekenai do umui atoa, lau dekenai diba do umui tahua, badina lau be dagedage lasi bona manau tauna. Vadaeni emui laumana be do idia laga-ani.”​​—⁠MATAIO 11:⁠29.

1. Dahaka dainai Iesu amo diba ita abia karana be namo bona iseda mauri ia hanamoa?

IESU KERISO be hanaihanai ia laloa, ia hadibaia, bona ia kara maoromaoro. Ena be inai tanobada dekenai ena nega ia kwadogi, to ia ese anina bona moale ia havaraia gaukarana ia karaia, bona ia moale noho. Hahediba taudia ia haboua bona idia dekenai Dirava tomadiho henia, taunimanima lalokau henia, bona tanobada halusia dalana ia hadibaia. (Ioane 16:33) Nega vairai do idia abia gaudia namodia amo edia kudouna ia hahonua bona “Sivarai Namona dekena amo mauri hanaihanai ia hedinaraia.” (2 Timoteo 1:10) Bema oi be Iesu ena hahediba tauna ta, oi laloa unai ena anina be dahaka? Iesu ese hahediba taudia totona ia gwauraia herevana ita tahua neganai, iseda mauri ita hanamoa dalana do ita dibaia. Unai ena anina be iena lalohadai ita abia dae bona iena hakaua hereva badadia ita badinaia.​​—⁠Mataio 10:​24, 25; Luka 14:​26, 27; Ioane 8:​31, 32; 13:35; 15:⁠8.

2, 3. (a) Iesu ena hahediba tauna ena anina be dahaka? (b) Dahaka dainai ia namo ita sibona ita nanadaia ‘Lau be daika ena hahediba tauna ai lau lao?’

2 Keristani Greek Revarevadia lalonai, inai hereva “hahediba tauna” ena anina be gau ta dekenai ena lalona ia atoa tauna, eiava diba ia tahua tauna. Unai bamona hereva ta be iseda sinado ena siri badana, Mataio 11:​29, dekenai ia hedinarai: “Egu huaia auna be emui pagana dekenai do umui atoa, lau dekenai diba do umui tahua, badina lau be dagedage lasi bona manau tauna. Vadaeni emui laumana be do idia laga-ani.” Oibe, hahediba tauna be diba ia tahua tauna. Nega momo Evanelia Bukadia lalonai inai hereva “diba tahua taudia” ese Iesu ena murinai idia raka taudia, ia haroro neganai ia ida idia loaloa bona idia ia hadibaia taudia, ia herevalaia. Taunimanima haida be reana hehuni dalanai Iesu ena hadibaia herevadia idia abia dae. (Luka 6:​17; Ioane 19:38) Evanelia Bukadia idia torea taudia ese “Ioane Bapatiso ena diba tahua taudia bona . . . Farisea orea edia diba tahua taudia” idia herevalaia danu. (Mareko 2:18) Iesu ese ena murinai idia raka taudia ia hamaoroa “Farisea taudia . . . edia hadibaia” hereva dainai do idia naria namonamo, ita sibona ita nanadaia diba, ‘Lau be daika ena hahediba tauna ai lau lao?’​​—⁠Mataio 16:⁠12.

3 Bema ita be Iesu ena hahediba taudia, bema ia amo diba ita abia, namona be ma haida ida ita noho neganai, idia ese lauma dalanai ita amo goada idia abia. Namona be idia itaia ita be dagedage lasi bona manau taudia. Bema iseda gaukara be ma haida ita biagua, bema ita be tama sina, eiava bema Keristani kongregesen lalonai mamoe naria gaukarana ena maduna idauidau ita abia, ita naria taudia edia hemami be Iesu ia naria taudia ese idia abia hemami hegeregerena, a?

Iesu ese Taunimanima Ia Kara Henia Dalana

4, 5. (a) Dahaka dainai Iesu ese mai edia hekwakwanai taudia ia kara henia dalana ita diba be auka lasi? (b) Iesu be Farisea tauna ta ena ruma dekenai ia aniani neganai, dahaka ia vara?

4 Iesu ese taunimanima ia kara henia dalana, bona hekwakwanai badadia idia davaria taudia ia kara henia dalana ita diba be namo. Unai ita dibaia be auka lasi; Baibel lalonai Iesu ese ma haida, idia haida be hisihisi idia abia taudia, ia kara henia dalana ena sivarai momo idia noho. Namona be Farisea taudia, bona tomadiho gunalaia taudia ma haida, ese unai bamona hekwakwanai idia davaria taudia idia kara henia dalana mani ita itaia danu. Edia kara hahegeregerea karana ese iseda diba do ia habadaia.

5 Lagani 31 C.E. ai, Iesu be Galilea ai ia haroro neganai, “Farisea tauna ta ese Iesu dekenai ia boiboi, do idia aniani hebou” totona. Iesu ese unai boiboi ia abia dae. “Vadaeni Iesu ese inai Farisea tauna ena ruma dekenai ia raka vareai, aniani gabuna dekenai ia helai diho. Unai hanua ena hahine ta, ariara hahine, ia diba Iesu be Farisea tauna ena ruma dekenai ia aniani, vadaeni nadi kavabuna ta ia abia lao, unai kavabu lalonai be dehoro mai bonana namo herea. Ia lao, Iesu ena . . . aena badibadinai, bona ia tai, bona iena matana ranu dekena amo Iesu ena aena ia hapariparia, vadaeni iena huina dekena amo ia dahua kaukau. Vadaeni Iesu ena aena ia kisi henia, bona dehoro ia bubua ena aena dekenai.”​​—⁠Luka 7:​36-38.

6. Dahaka dainai “ariara hahine” ta be Farisea tauna ena ruma dekenai ia lao?

6 Unai oi laloa diba, a? Buka ta ia gwau: “Unai hahine (siri 37) ese hanua ena kastom ta ia gaukaralaia, edia kastom be ogogami taudia be unai bamona aria dekenai idia lao diba aniani oredia idia abia totona.” Unai dainai, tau ta ia lao diba, ena be idia boiria lasi. Ma haida danu be reana idia noho, aniani oredia idia gogoa totona. To, unai hahine ena kara be idau. Ia be aniani ia ore totona idia naria taudia ida ia gini lasi. Ia be kara dika hahinena, momo idia diba ia be “ariara hahine,” unai dainai Iesu ia gwau “ena dika idia bada.”​​—⁠Luka 7:​47.

7, 8. (a) Bema Luka 7:​36-​38 ese ia herevalaia gauna ia vara ita dekenai, edena bamona lalohadai do ita abia diba? (b) Simona be dahaka ia laloa?

7 Mani oi laloa oi be unai nega ai oi noho bona Iesu dekenai ia vara gauna be oi dekenai ia vara. Edena bamona oi kara? Oi hemarai badina unai hahine be oi dekenai ia mai, a? Unai ese edena bamona oiemu kara ia haidaua diba? (Luka 7:​45) Unai kara dainai oi hoa bada bona oi dadaraia, a?

8 Bema oi be vadivadi taudia ma haida huanai oi noho, reana Farisea tauna Simona bamona oi laloa sisina, a? “Farisea tauna, Iesu dekenai ia boiboi tauna, ese unai kara ia itaia, vadaeni ena lalona dekenai ia laloa, ia gwau, ‘Inai tau bema ia peroveta tauna, do ia diba inai ia dekenai ia kamokau hahinena be ariara hahinena.’ ” (Luka 7:39) To, Iesu be hebogahisi bada tauna. Unai hahine ena hekwakwanai ia lalo-pararalaia bona ena lalo-hekwarahi ia mamia. Kara dika dalana ia badinaia matamaia ena badina be Baibel ese ia gwauraia lasi. Bema ia be ariara hahinena momokani, unai taoni ena Iuda tomadihona idia badinaia tatau ese ia idia durua lasi.

9. Iesu ena haere be dahaka, bona dahaka ia vara?

9 To Iesu ia ura unai hahine ia durua. Ia dekenai ia gwau: “Oiemu dika be lau gwauatao vadaeni.” Bena ma ia gwau: “Oiemu abidadama ese ia hamauria oi. Mai maino danu oi lao.” (Luka 7:​48-50) Sivarai be unuseniai ia doko. Reana ta ia gwau diba Iesu be ia totona gau momo ia karaia lasi. To, Iesu ese unai hahine ia hanamoa bona ia siaia lao. Oi laloa ia be ena mauri dalana dikana dekenai ia giroa lou, a? Ena be unai ita diba lasi, to mani Luka ese unai murinai ia gwauraia herevana ita laloa. Ia gwau: “Iesu ese hanua badadia bona hanua maragidia edia lalonai ia haroro loaloa, Dirava ena Basileia ena Sivarai Namona ia harorolaia.” Luka ia gwau danu “hahine haida” be Iesu bona ena hahediba taudia ida idia loaloa bona “idia ese [unai hahine edia] gau dekena amo Iesu idia ubua.” Reana unai helalo-kerehai bona hari ia moale hahinena be idia huanai ia noho, mai ena lalona ena mamina goevana ida Dirava ia hamoalea mauri dalana ia badinaia matamaia, ena mauri be mai badina, bona ena lalokau Dirava dekenai ia habadaia.​​—⁠Luka 8:​1-3.

Iesu Bona Farisea Taudia Edia Idau

10. Dahaka dainai Iesu bona Simona ena ruma dekenai ia noho hahinena ena sivarai ita tahua be namo?

10 Unai sivarai namona amo dahaka ita dibaia? Iseda hemami ia hamarerea, ani? Mani oi laloa, oi be Simona ena ruma lalonai oi noho. Oiemu hemami be edena bamona? Iesu ia hereva bamona do oi hereva, eiava emu hemami be Iesu ia boiria Farisea tauna ena hemami bamona? Iesu be Dirava ena Natuna, unai dainai ena hemami bona ia karaia gaudia hegeregerena do ita karaia diba lasi. To, reana ita ura lasi ita laloa ita be Farisea tauna Simona bamona. Haida sibona be do idia hekokoroku bema ta ia gwau idia be Farisea taudia bamona.

11. Dahaka dainai ita ura lasi Farisea taudia bamona ita kara?

11 Baibel bona tanobada bukadia idia hahedinaraia gaudia idia stadilaia karana amo idia itaia, Farisea taudia ese sibodia idia laloa bada, badina idia laloa idia be taunimanima bona edia bese dekenai namo idia havaraia taudia. Idia abia dae lasi Dirava ena taravatu ia hedinarai goevagoeva bona taunimanima ese idia lalo-pararalaia haraga diba. Bema idia laloa Taravatu ena kahana ta be gau ta ia herevalaia maoromaoro lasi, badinaia daladia idia atoa kau, taunimanima ese edia lalona ena mamina idia tahua be badina lasi totona. Unai tomadiho gunalaia taudia ese gau ibounai dekenai, gau maragidia dekenai danu, taravatu idia havaraia.a

12. Farisea taudia be edena bamona sibodia idia laloa?

12 Aposetolo taudia edia nega ai ia noho histori torea tauna Josephus ese ia hahedinaraia Farisea taudia idia laloa idia be hebogahisi, manau, kara maoromaoro, bona edia gaukara totona idia hegeregere momokani taudia. Ita daradara lasi, idia haida be unai bamona kara idia hahedinaraia danu. Reana Nikodemo oi laloatao. (Ioane 3:​1, 2; 7:​50, 51) Nega ia lao lalonai, idia haida be Keristani dalana idia abia dae. (Kara 15:⁠5) Keristani aposetolo tauna Paulo ese Iuda taudia haida, hegeregere Farisea taudia bamona, ia herevalaia, ia gwau: “Idia ese Dirava ena hesiai gaukara idia ura karaia namonamo, to karaia dalana be idia diba lasi.” (Roma 10:⁠2) To, Evanelia Bukadia ese idia be hanua taudia ese idia itaia hegeregerena idia hahedinaraia​​—⁠idia hekokoroku, sibodia edia ladana idia abia isi, sibodia edia kara maoromaoro idia laloa bada, kerere idia tahua momo, ma haida idia hahemaoro henidia, bona ma haida idia laloa maragi.

Iesu Ena Lalohadai

13. Iesu ese Farisea taudia be edena bamona ia herevalaia?

13 Iesu ese Farisea taudia bona taravatu hadibaia taudia ia gwauraia koikoi taudia. “Idia ese huaia gaudia mai metau danu idia kwatua, taunimanima edia latanai idia atoa, to edia imana kwakikwakina sibona dekena amo durua sisina idia henia lasi.” Oibe, taunimanima idia huaia gaudia be mai edia metau bona idia abia huaia auna be mai ena hekwarahi. Iesu ese taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia ia gwauraia “kavakava” taudia. Kavakava tauna be ia noho gabuna dekenai dika ia karaia. Iesu ese taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia ia gwauraia matakepulu “hakaua taudia” bona ia gwau idia ese ‘taravatu ena hereva badadia, kota henia, bona bogahisihisi, bona abidadama, idia negea.’ Daika ia ura Iesu ia laloa ia be Farisea tauna bamona?​​—⁠Mataio 23:​1-4, 16, 17, 23.

14, 15. (a) Iesu ese Mataio Levi ia kara henia dalana ese Farisea taudia edia kara dekenai dahaka ia hahedinaraia? (b) Unai sivarai amo dahaka mai anina bada gauna ita dibaia?

14 Evanelia Bukadia ia duahia tauna ese Farisea taudia momo edia kara aukana ia itaia diba. Iesu be takisi gogoa tauna, Mataio Levi, be ena hahediba tauna ai ia lao totona ia boiria murinai, Levi ese Iesu totona aria badana ia karaia. Unai sivarai ia gwau: “To Farisea taudia bona taravatu hadibaia taudia ese idia dekenai idia maumau, Iesu ena diba tahua taudia dekenai idia nanadaia, idia gwau, ‘Dahaka dainai takisi gogoa taudia bona kara dika taudia danu umui aniani hebou?’ Iesu ese ia haere idia dekenai, ia gwau, ‘ . . . kara maoromaoro taudia boiria totona lau mai lasi, to kara dika taudia edia lalona do idia giroa totona lau mai.’ ”​​—⁠Luka 5:​27-32.

15 Iesu ese unai nega ai ia gwauraia gauna ta be Mataio Levi ese ia lalo-pararalaia, ia gwau: “Umui lao, inai Buka Helaga hereva ena anina do umui laloa, inai bamona ia torea: ‘Lau be bogahisihisi lau ura, to boubou gauna be lau ura lasi.’ ” (Mataio 9:13) Ena be Farisea taudia idia gwau Heberu peroveta taudia edia toretore idia abidadama henia, to Hosea 6:6 ena hereva idia abia dae lasi. Idia laloa bema idia kara dika, namona be sene taravatudia dainai unai ia vara. Ita ta ta ese sibona ita nanadaia diba, ‘Taunimanima idia diba lau be taravatu haida, sibona egu lalohadai eiava taunimanima momo edia lalohadai idia hahedinaraia taravatudia, lau badinaia momokani tauna, a? Eiava ma haida idia laloa lau be hebogahisi bona kara namo tauna, a?’

16. Farisea taudia edia kara be dahaka bona edena dala ai edia kara ita dadaraia diba?

16 Farisea taudia edia kara be ma haida edia kara idia maumauraia loulou. Farisea taudia ese kara kerere ibounai idia tahua​​—⁠herevana ia be momokani eiava idia laloa gauna sibona. Taunimanima idia diba Farisea taudia ese do idia badu henidia bona edia kerere idia hahedinaraia loulou. Farisea taudia be aniani ava maragimaragi ibounai edia kahana 10 amo kahana ta ta henia karana dekenai idia hekokoroku. Edia dabua amo edia helaga toana idia hahedinaraia bona idia ura edia bese idia hakaua. Momokani, bema ita ura eda kara be Iesu ena haheitalai hegeregerena, namo lasi hanaihanai ma haida edia kerere ita tahua bona herevalaia.

Iesu ese Edena Dala ai Hekwakwanai Ia Hanamoa?

17-19. (a) Iesu ese dika bada ia havaraia diba hekwakwanai ia hamaoromaoroa dalana mani oi gwauraia hedinarai. (b) Dahaka dainai unai gauna ese lalo-hekwarahi bona dika ia havaraia diba? (c) Bema oi be unai nega ai oi noho bona unai hahine be Iesu dekenai ia lao, edena bamona do oi kara?

17 Iesu ese hekwakwanai ia hanamoa dalana be Farisea taudia edia amo ia idau momokani. Iesu ese dika bada ia havaraia diba gauna ta ia hamaoromaoroa dalana mani ita laloa. Unai be lagani 12 lalonai rara gorerena ia abia hahinena dekenai ia vara. Luka 8:​42-​48 dekenai unai sivarai oi duahia diba.

18 Mareko ia gwau unai hahine ia “heudeheude mai gari danu.” (Mareko 5:33) Dahaka dainai? Reana badina ia diba Dirava ena Taravatu ia utua. Levitiko 15:​25-​28 ena hereva hegeregerena, bema dala idauna ai hahine ta ena rara ia heau, unai rara ia heau ena daudau ibounai, bona pura ma ta ai, do ia goeva lasi. Ia dogoatao gaudia bona taunimanima ibounai idia miro. Unai hahine be Iesu dekenai ia lao totona taunimanima momo edia huanai ia lao. Lagani 2,000 murinai unai sivarai ita duahia neganai, ia ita hebogahisi henia.

19 Bema oi be unai nega ai oi noho, edena bamona unai gauna oi laloa? Reana dahaka oi gwau? Mani oi itaia Iesu be hebogahisi, lalokau, bona ena hemami ia laloa dalanai unai hahine ia kara henia, ia karaia kara dainai idia vara diba hekwakwanai ia gwauraia lasi.​​—⁠Mareko 5:​34.

20. Bema Levitiko 15:​25-​28 be hahegani ta hari inai negai, dahaka hekwarahi do ita davaria?

20 Unai sivarai amo gau ta ita dibaia diba, a? Mani oi laloa, oi be Keristani kongregesen ena elda ta bona Levitiko 15:​25-​28 be Keristani taudia idia abia haheganina, to Keristani hahine ta ia lalo-hekwarahi bona ia mamia heduru be lasi dainai, unai taravatu ia utua. Edena bamona do oi kara? Taunimanima edia vairanai ia do oi sisiba henia auka, a? Reana oi gwau, “O, unai bamona do lau karaia lasi! Iesu ena haheitalai do lau tohotohoa, bona do lau hekwarahi bada, hebogahisi, lalokau, bona ena namo laloa karana lau hahedinaraia totona.” Namo herea! To gau badana be unai oi karaia, Iesu ena haheitalai oi tohotohoa momokani.

21. Taravatu dekenai Iesu ese dahaka ia hadibaia taunimanima dekenai?

21 Momokani, taunimanima idia mamia Iesu amo laga-ani idia abia, idia ia hagoadaia. Bema Dirava ena Taravatu ia goada, idia badinaia sibona. Bema ia goada lasi, edia lalona ena hemami do idia gaukaralaia bona edia abia hidi karana amo edia lalokau Dirava dekenai idia hahedinaraia diba. Taravatu be edia mauri ia hametaua lasi. (Mareko 2:​27, 28) Dirava be ena taunimanima ia lalokau henidia, hanaihanai edia namo totona ia gaukara, bona idia kerere neganai mai ena ura ida ia hebogahisi henidia. Iesu be unai bamona danu.​​—⁠Ioane 14:⁠9.

Iesu Ena Hadibaia Herevadia Idia Havaraia Anina

22. Iesu ena hahediba taudia ese Iesu amo diba idia abia dainai edena bamona idia laloa?

22 Iesu idia kamonai bona ena hahediba taudia ai idia lao taudia ese ia gwauraia herevana ena momokani idia laloa bada, ia gwau: “Lauegu huaia auna be ia metau lasi, bona huaia neganai danu hekwarahi lasi.” (Mataio 11:30) Idia mamia ia ese idia ia hametaua lasi, hahekwakwanaia lasi, bona idia ia hereva auka lasi. Idia be mai edia ura-kwalimu, idia moale, bona idia diba edia hetura karana Dirava ida bona idia ta ta ida ia namo. (Mataio 7:​1-5; Luka 9:​49, 50) Ia amo idia diba bema ta ia ura ia be lauma dalanai ma haida ia hakaua tauna, namona be ma haida ese ia amo laga-ani idia abia, bona mai ena lalona bona kudouna ibounai ida manau karana ia hahedinaraia.​​—⁠1 Korinto 16:​17, 18; Filipi 2:⁠3.

23. Iesu ena hahediba taudia be ia ida idia noho karana amo dahaka mai anina bada gauna idia dibaia bona idia ia durua edena bamona idia laloa totona?

23 Danu, momo be Keriso ida idia lalo-tamona ena namo bona ia hahedinaraia laloa dalana idia badinaia ena namo idia laloa bada. Iena hahediba taudia ia hamaoroa: “Egu Tamana ese lau ia lalokau henia hegeregerena, lau danu umui lau lalokau henia. Egu lalokau dekenai do umui noho hanaihanai. Bema umui ese lauegu taravatu do umui badinaia, vadaeni egu lalokau dekenai do umui noho, lau hegeregerena, egu Tamana ena taravatu lau badinaia, vadaeni iena lalokau dekenai lau noho.” (Ioane 15:​9, 10) Bema idia ura Dirava ena hesiai taudia namodia ai idia lao, namona be Iesu amo idia dibaia gaudia idia badinaia namonamo, Dirava ena sivarai namona harorolaia bona hadibaia gaukarana ai bona edia ruma bese bona turadia idia kara henia neganai. Tadikaka oreana ia bada bona kongregesen idia haginidia neganai, namona be idia ese sibodia idia hadibaia loulou Iesu ena dala be dala maorona. Ia hadibaia gaudia be momokani, bona ia hahedinaraia mauri dalana idia tahua goadagoada be namo.​​—⁠Ioane 14:6; Efeso 4:​20, 21.

24. Iesu ena haheitalai amo dahaka gaudia ita laloa bada be namo?

24 Ita herevalaia vadaeni gaudia haida oi laloa neganai, oi hanamoa be namo daladia haida oi itaia, a? Oi abia dae hanaihanai Iesu ena laloa dalana, hadibaia dalana, bona kara be maoro, a? Vadaeni, oi goada noho. Ena hagoadaia herevadia ita dekenai be: “Inai bema umui diba, bona bema umui karaia, be do umui namo.”​​—⁠Ioane 13:⁠17.

[Footnote]

a “[Iesu bona Farisea taudia] edia idau ita itaia goevagoeva dalana tamona be Dirava dekenai edia lalohadai edia idau ita diba. Farisea taudia idia laloa Dirava be gau momo ia ura abia tauna; to Iesu ia laloa Ia be manau bona hebogahisi Diravana. Farisea tauna ese Dirava ena namo bona lalokau ia dadaraia lasi, to ia laloa unai gaudia Ia hahedinaraia dalana be harihari gauna bamona Torah [Taravatu] ia henia bona dala ia kehoa taravatu ese ia gwauraia gaudia idia karaia diba. . . . Idia laloa edia tubudia edia hereva amo idia abia taravatudia, bona taravatu ena anina idia gwauraia gaudia danu be ta ese ia badinaia neganai, . . . ia ese Taravatu ia badinaia guguru. To Iesu ese Dirava bona ma haida lalokau henia karana ia abia isi (Mat. 22:​34-​40) bona edia tubudia edia hereva amo idia abia taravatudia ia dadaraia . . . unai kara dainai Iesu be Farisea taudia amo ia idau momokani.”​​—⁠The New International Dictionary of New Testament Theology.

Edena Bamona Do Oi Haere?

• Iesu ena hahediba tauna ai oi lao ena anina oi dekenai be dahaka?

• Iesu ese taunimanima be edena bamona ia kara henidia?

• Iesu ena hadibaia dalana amo dahaka ita dibaia diba?

• Iesu bona Farisea taudia be edena dala amo idia idau?

[Pictures on page 18, 19]

Iesu ese taunimanima ia kara henia dalana be Farisea taudia edia amo ia idau momokani!

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia