“Emui Hakaua Tauna be Tamona Sibona, Keriso Inai”
“Umui be ‘Hakaua Taudia’ do idia gwauraia lasi, badina be emui Hakaua Tauna be tamona sibona, Keriso inai.”—MAT. 23:9, 10.
1. Iehova ena Witnes taudia edia Hakaua Tauna be daika, bona dahaka dainai?
KERISENDOM bona dubu ma haida be taunimanima ese idia hakaua, hegeregere Katolik dubu be mai ena pope. To, Iehova ena Witnes taudia be taunimanima ta ese ia hakaudia lasi. Idia be tau ta murinai idia raka lasi. Iehova be iena Natuna ia perovetalaia, ia gwau: “Itaia, lau ese ia be bese idauidau edia hereva hamomokania tauna ai lau halaoa, bona bese idauidau do ia gunalaia, bona edia lohia ai do ia lao.” (Isa. 55:3, 4, BHğ) Tanobada hegegemadai idia noho horoa Keristani taudia bona “mamoe idaudia” be Iehova ese ia abia hidi hakaua tauna sibona idia badinaia. (Ioa. 10:16) Idia ese Iesu ena hereva idia abia dae: “Emui Hakaua Tauna be tamona sibona, Keriso inai.”—Mat. 23:10.
Israela Ia Hakaua Aneru
2, 3. Edena dala ai Dirava ena Natuna ese Israela taudia ia hakaua?
2 Lagani haida gunanai Iehova ese aneru ta ia gaukaralaia iena taunimanima ia hakaua totona. Iehova ese Aigupito amo Israela taudia ia hamauria murinai, ia hamaorodia: “Umui itaia, aneru ta emui vairana dekenai lau siaia noho. Ia ese dala dekenai do ia naria namonamo umui, ia lao bona lau abia hegaegae gabuna dekenai umui do ia hakaua vareai. Ia dekenai do umui kamonai namonamo, iena gadona do umui kamonai henia, bona iena hereva do umui utua lasi. Badina be ia ese emui kara dika do ia gwauatao lasi, ia ese lauegu siahu ia abia dainai.” (Eso. 23:20, 21) Ita abia dae diba unai aneru be Dirava ena Natuna roboana badina ia be ‘Dirava ena siahu ia abia.’
3 Taunimanima bamona ia do vara lasi neganai, Dirava ena Natuna ena ladana be Mikaela. Daniela bukana ese Mikaela ia gwauraia “Israela taudia edia lohia.” (Dan. 10:21, NW ) Hahediba tauna Iuda ia hahedinaraia Daniela ia do vara lasi neganai, Mikaela be Israela taudia ia gunalaia. Mose ia mase murinai Satani ia ura Israela taudia ese Mose ena tauanina be kaivakuku bamona idia tomadiho henia. Mikaela ese unai kara ia koua toho. Iuda ia gwau: “Gunaguna, Mikaela, aneru badana momokani be Satani danu idia hepapahuahu. Idia ruaosi, daika ese Mose ena tauanina do ia abia, idia hepapahuahulaia. Unai neganai Mikaela ia hekokoroku lasi, ia ese Satani ia gwau henia lasi. Inai bamona sibona ia hereva, ia gwau, ‘Lohiabada ese oi do ia gwau henia.’ ” (Iuda 9) Gabeai, Ieriko hanuana idia do hadikaia lasi neganai, Mikaela be “Lohiabada ena tuari orea ia gunalaia tauna” Iosua dekenai ia hedinarai bona ia hamaoroa Dirava ese ia do ia durua. (Iosua 5:13-15 duahia.) Aneru ta be Daniela dekenai mai anina bada herevana ta ia laohaia, to demoni goadana ta ese ena dala ia koua. Unai neganai aneru badana Mikaela ese unai aneru ia durua.—Dan. 10:5-7, 12-14.
Idia Perovetalaia Hakaua Tauna Ia Ginidae
4. Daniela ese Mesia do ia ginidae negana be edena bamona ia perovetalaia?
4 Iehova ese ena aneru, Gabriela be peroveta tauna Daniela dekenai ia siaia “Mesia” do ia ginidae peroveta herevana ia hadibaia totona. (Dan. 9:21-25)a Idia perovetalaia hegeregerena lagani 29 C.E. ai, Ioane ese Iesu ia bapatisoa. Iehova ese Iesu be lauma helaga amo ia horoa neganai, ia be Keriso o Mesia ai ia lao. (Mat. 3:13-17; Ioa. 1:29-34; Gal. 4:4) Unai nega amo, ia be Hakaua Tauna hereadaena ai ia lao!
5. Keriso be tanobada ai ena hesiai gaukara ia karaia neganai, edena dala ai ia hahedinaraia ia be Gunalaia Tauna?
5 Iesu be tanobada ai ena hesiai gaukara ia hamatamaia negana amo, ia hamomokania ia be “Mesia” o Hakaua Tauna. Dina haida lalonai, ia ese ena hahediba taudia ia abia hidi bona hoa kara ginigunana ia karaia. (Ioa. 1:35–2:11) Ia ese Basileia ena sivarai namona be gabu idauidau ai ia harorolaia neganai, iena hahediba taudia ese ia idia bamoa. (Luka 8:1) Idia dekenai haroro gaukara dalana ia hadibaia bona unai gaukara ia gunalaia namonamo. (Luka 9:1-6) Hari inai negai, Keristani elda taudia ese Iesu ena haheitalai idia tohotohoa be namo.
6. Edena dala ai Keriso ese ia hamomokania ia be Mamoe Naria Tauna bona Gunalaia Tauna?
6 Iesu ia gwau ia be lalokau mamoe naria tauna ta bamona. W. M. Thomson ese ena buka ladana The Land and the Book ai ia gwau: “Mamoe naria tauna be ia raka guna bona ena mamoe be ena murinai idia raka, unai amo do ia itaia ena mamoe be gabu namona ai do idia raka eiava lasi. . . . Ena itotohi ia gaukaralaia ena mamoe ia hakaua aniani gabuna namona dekenai, bona edia inai taudia amo ia gimadia.” Iesu ese ia hahedinaraia ia be Mamoe Naria Tauna bona Gunalaia Tauna namona, ia gwau: “Lau be mamoe naria tauna namona inai. Mamoe naria tauna namona ese iena mauri ia atoa diho mamoe totona. Egu mamoe ese lauegu gadona idia kamonai, lau diba vadaeni idia, bona idia ese lauegu murina dekenai idia raka.” (Ioa. 10:11, 27) Iesu be ena hereva hegeregerena ena mauri ia bouboulaia ena mamoe totona, to Iehova ese ia hatorea isi lou bona “iseda Gunalaia Tauna bona Hamauria Tauna” ai ia halaoa.—Kara 5:31; Heb. 13:20.
Keristani Kongrigeisen Ia Gunalaia Tauna
7. Edena dala ai Iesu ese Keristani kongrigeisen ia gunalaia?
7 Guba dekenai ia do lao lasi neganai, ia toreisi lou vadaeni tauna Iesu ese ena hahediba taudia ia hamaoroa: “Siahu ibounai guba dekenai bona tanobada dekenai be lau dekenai ia henia vadaeni.” (Mat. 28:18) Iehova ese Iesu ia gaukaralaia lauma helaga be iena hahediba taudia dekenai ia henia totona, unai amo hereva momokani idia dogoatao noho diba. (Ioa. 15:26) Pentekoste 33 C.E. ai Iesu ese lauma helaga be Keristani taudia ginigunadia latanai ia bubua. (Kara 2:33) Unai neganai Keristani kongrigeisen ginigunana ia matamaia. Iehova ese Iesu dekenai siahu ia henia tanobada dekenai idia noho kongrigeisen ibounai do ia gunalaia totona. (Efeso 1:22; Kolose 1:13, 18 duahia.) Iesu ese Iehova ena lauma helaga amo Keristani kongrigeisen ia naria bona “aneru . . . ibounai be Keriso henunai idia noho.”—1 Pet. 3:22.
8. Guna Iesu ese daidia ia gaukaralaia iena hahediba taudia idia gunalaia totona, bona hari ia ese daidia ia gaukaralaia?
8 Danu, lauma helaga amo Iesu ese “harihari gaudia taunimanima dekenai ia henia,” haida be mamoe naria taudia bona ma haida be “hadibaia taudia.” (Efe. 4:8, 11) Aposetolo Paulo ese Keristani elda taudia ia sisiba henia: “Umui sibona do umui naria namonamo, bona mamoe orea ibounai danu. Inai orea naria taudia Lauma Helaga ese umui ia halaoa vadaeni.” (Kara 20:28) Keristani kongrigeisen ginigunana lalonai elda taudia ibounai be horoa taudia. Aposetolo taudia bona Ierusalema kongrigeisen ai idia noho elda taudia be hakaua oreana lalonai idia noho. Keriso ese idia ia gaukaralaia tanobada ai idia noho horoa “tadikaka” ia gunalaia totona. (Heb. 2:11, NW; Kara 16:4, 5) Inai nega dokona ai, Keriso ese “iena kohu ibounai”—tanobada ai idia noho Basileia ena kohu unai, be “hesiai tauna mai ena kamonai bona kara maoromaoro” ena Hakaua Oreana dekenai ia henia. (Mat. 24:45-47) Horoa taudia bona mamoe idaudia idia diba idia be hari ia noho Hakaua Oreana idia badinaia neganai, idia be edia Gunalaia Tauna, Keriso idia badinaia unai.
Keriso ese Haroro Gaukara Ia Hamatamaia
9, 10. Edena dala ai Keriso ese Basileia sivarai namona harorolaia gaukarana ia gunalaia?
9 Iesu be ena haroro gaukara ia hamatamaia negana amo ema bona hari, ia ese tanobada hegegemadai haroro bona hahediba gaukarana ia gunalaia noho. Danu, Basileia ena sivarai namona be taunimanima dekenai harorolaia dalana ia hegaegaelaia. Ena hahediba taudia dekenai ia gwau: “Bese idauidau taudia dekenai do umui lao lasi, bona Samaria taudia edia hanua ta dekenai do umui raka vareai lasi. To Israela besena dekenai umui lao, idia be idia boio vadaeni mamoe bamona. Umui raka noho neganai do umui haroro, umui gwau, ‘Guba Basileia be kahirakahira ia mai vadaeni.’ ” (Mat. 10:5-7) Pentekoste 33 C.E. murinai hahediba taudia ese Iuda taudia bona Iuda tomadihona idia abia dae taudia idia haroro henidia.—Kara 2:4, 5, 10, 11; 5:42; 6:7.
10 Gabeai, Iesu ese lauma helaga amo aposetolo taudia ia siaia Samaria taudia bona idau bese taudia dekenai Basileia ena sivarai idia harorolaia totona. (Kara 8:5, 6, 14-17; 10:19-22, 44, 45) Idau bese taudia dekenai sivarai namona harorolaia gaukara ia habadaia totona, Iesu ese Taso tauna Saulo be Keristani tauna ai ia halaoa. Iesu ese Anania ia hamaoroa: “Oi toreisi, dala ladana ‘Maoro’ dekenai oi lao. Unuseni tau ta ladana Iuda ena ruma dekenai Taso tauna ladana Saulo oi tahua. . . . Oi lao, badina inai tau be lau ese lau abia hidi vadaeni, idau bese taudia bona king bona Israela taudia edia vairanai lauegu ladana do ia gwauraia.” (Kara 9:3-6, 10, 11, 15) “Inai tau” be gabeai aposetolo Paulo ai ia lao.—1 Tim. 2:7.
11. Edena dala ai Iesu ese lauma helaga ia gaukaralaia haroro gaukara ia habadaia totona?
11 Idau bese taudia huanai Basileia sivaraina harorolaia gaukarana ia bada ia lao neganai, lauma helaga ese Paulo ia hasiahua Asia Minor bona Europe dekenai ia lao totona. Kara bukana lalonai Luka ese inai sivarai ia torea: “Idia [Suria, Antioka dekenai ia noho kongrigeisen ena peroveta bona hahediba taudia] ese Lohiabada dekenai idia tomadiho bona aniani idia taravatua neganai, Lauma Helaga ese idia ia hamaoroa, ia gwau, “Banaba bona Saulo ruaosi umui abia siri, badina be gaukara ta lau abia hidi, idia karaia totona.” Vadaeni, aniani idia taravatua, bona idia guriguri, bona edia imana idia ruaosi edia kwarana latanai idia atoa, bona ruaosi idia siaia lao.” (Kara 13:2, 3) Iesu sibona ese Taso tauna Saulo ia “abia hidi” idau bese taudia dekenai iena ladana do ia gwauraia hedinarai totona; unai haroro gaukara dalana matamatana be kongrigeisen Gunalaia Tauna Keriso ese ia abia hidi. Paulo ena misinari loaloa iharuana ai, Iesu ese lauma helaga amo haroro gaukara ia gunalaia karana ia hedinarai goevagoeva. Unai sivarai ia gwau “Iesu ena Lauma,” anina be Iesu ese lauma helaga amo Paulo bona ia idia bamoa taudia ia naria bona do idia haroro gabudia dekenai ia hakaudia lao, bona matahanai ta amo idia ia hadibaia Europe dekenai do idia lao.—Kara 16:6-10 duahia.
Iesu ese Kongrigeisen Ia Gunalaia
12, 13. Edena dala ai Apokalupo bukana ese ia hahedinaraia Iesu be kongrigeisen lalonai idia vara gaudia ia diba?
12 Iesu be horoa Keristani taudia edia kongrigeisen lalonai idia vara gaudia ia diba. Apokalupo karoa 2 bona 3 ese ia hahedinaraia Iesu be Kongrigeisen ta ta edia manoka bona goada gaudia ia diba namonamo. Ia ese Asior Minor dekenai idia noho kongrigeisen seven edia ladana ia gwauraia hedinarai. (Apok. 1:11) Unai amo ita abia dae diba ia be unai nega ai idia noho kongrigeisen ma haida edia manoka bona goada gaudia ia diba danu.—Apokalupo 2:23 duahia.
13 Kongrigeisen haida be edia haheauka karana, hekwakwanai negadiai idia gini goada karana, iena hereva idia badinaia karana, bona aposteit taudia idia dadaraia karana dainai Iesu ese ia hanamodia. (Apok. 2:2, 9, 13, 19; 3:8) To danu, Iesu ese kongrigeisen ma haida ia sisiba henia badina edia lalokau Iesu dekenai ia keru, idia be kaivakuku idia tomadiho henia bona matabodaga karadia idia karaia, bona sibona edia huanai idia heiriheiri. (Apok. 2:4, 14, 15, 20; 3:15, 16) Ena be Iesu ese kongrigeisen haida dekenai sisiba auka ia henia, to mai lalokau ida ia hereva: “Lau ura henia taudia ibounai, be lau ese lau sisiba henia noho, bona lau matakani henia noho. Unai dainai, oiemu kara do oi laloa namonamo, kara namo do oi karaia mai goada danu, bona oiemu lalona do oi giroa.” (Apok. 3:19) Herevana Iesu be guba dekenai ia noho, to lauma helaga amo tanobada ai idia noho kongrigeisen ibounai ia gunalaia noho. Unai kongrigeisen ta ta dekenai ia henia hereva dokona be: “Mai ena taiana tauna, namona be Lauma Helaga ena hereva ekalesia oreadia dekenai do ia kamonai!”—Apok. 3:22.
14-16. (a) Edena dala ai Iesu be mai gari lasi ida Iehova ena taunimanima ia gunalaia noho? (b) Iesu be ena hahediba taudia “danu” ia noho “ela bona tanobada dokona” dainai, dahaka ia vara? (c) Stadi gabena ai dahaka do ita herevalaia?
14 Inai stadi amo ita itaia Mikaela (Iesu) be Israela besena ia hakaua aneru goadana. Gabeai, Iesu be mai gari lasi ida ena hahediba taudia ginigunadia ia gunalaia bona mai lalokau ida ia hakaudia. Tanobada ai ia noho neganai ia be haroro gaukara ia gunalaia. Bona ia toreisi lou murinai, tanobada hegegemadai Basileia ena sivarai namona harorolaia gaukarana ia do gunalaia noho.
15 Lauma helaga ena siahu amo Iesu ese haroro gaukara be tanobada ena kahana ibounai dekenai do ia habadaia. Guba dekenai ia do lao lasi neganai, ena hahediba taudia dekenai ia gwau: “Umui be dohore siahu umui abia, Lauma Helaga umui dekenai ia diho neganai, bona lauegu ladana do umui gwauraia hedinarai Ierusalema dekenai, Iudea ibounai, Samaria ena kahana ibounai, do ia lao bona tanobada ena kahana ibounai.” (Kara 1:8; 1 Petero 1:12 duahia.) Keriso ena hakaua henunai Keristani taudia ginigunadia ese taunimanima momo idia haroro henia.—Kol. 1:23.
16 Iesu ia gwau unai gaukara be do idia karaia ela bona nega dokona. Ena hahediba taudia ia haganidia bese ibounai do idia haroro henidia bona hahediba taudia do idia halaoa murinai. Idia ia gwauhamata henia, ia gwau: “Lau be hanaihanai umui danu ita noho ela bona tanobada dokona.” (Mat. 28:19, 20) Iesu be lagani 1914 ai king dagina ia abia murinai, ia be hanaihanai ena hahediba taudia “danu” ia noho bona ia be edia Hakaua Tauna. Lagani 1914 amo ema bona hari ia karaia gaukarana be stadi gabena ai do ita herevalaia.
[Footnote]
a Unai peroveta herevana ai diba ma haida oi abia totona, Daniela Ena Peroveta Herevana Oi Laloa Namonamo! bukana ena karoa 11 oi itaia.
Riviu
• Edena dala ai Dirava ena Natuna be Israela besena ena Hakaua Tauna?
• Keriso be edena dala ai ena kongrigeisen tanobada ai ia gunalaia?
• Keriso be edena dala ai tanobada hegegemadai sivarai namona harorolaia gaukarana ia hakaua?
• Dahaka ese ia hahedinaraia Keriso be kongrigeisen ta ta edia manoka bona goada gaudia ia diba?
[Picture on page 21]
“Aneru ta emui vairana dekenai lau siaia”
[Picture on page 23]
Guna ia karaia bamona, Keriso ese elda taudia ia gaukaralaia iena mamoe idia durua totona