Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • Fig Auna amo Abidadama Karana Ia Hadibaia
    Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
    • Iesu bona ena hahediba taudia idia itaia huahua ia atoa lasi fig auna ia kakoro

      KAROA 105

      Fig Auna Amo Abidadama Karana Ia Hadibaia

      MATAIO 21:19-27 MAREKO 11:19-33 LUKA 20:1-8

      • IA KAKORO FIG AUNA—ABIDADAMA KARANA IA HADIBAIA

      • IESU ENA SIAHU IDIA HEPAPAHUAHULAIA

      Monday adorahi ai, Iesu be Ierusalema ia rakatania bona Betania dekenai ia giroa, unai be Olive Ororona ena ist kahanai. Reana hanuaboi ai ena turadia Lasaro, Maria, bona Mareta edia ruma ai ia mahuta.

      Inai be Nisan 11 ena daba kahana. Iesu bona ena hahediba taudia be Ierusalema dekenai idia giroa, unai be ena nega ginigabena dubu helaga dekenai do ia lao. Danu, unai be iena haroro dinana ginigabena, bena hanuaboi ai Pasova aria do ia karaia, bona ena mase ena Memorial aria do ia hamatamaia, unai murinai ia do idia kota henia bona hamasea.

      Betania idia rakatania bona Olive Ororona amo Ierusalema dekenai idia lao neganai, Petero be Iesu ese ia gwau henia fig auna ia itaia. Ia gwau: “Rabi e, itaia! Oi gwau henia fig auna be ia kakoro vadaeni.”​—Mareko 11:21.

      To dahaka dainai Iesu ese unai au ia gwauraia dika bena ia kakoro? Ena badina ia inai, ia gwau: “Umui lau hamaoroa momokani, bema umui be mai emui abidadama bona umui daradara lasi, fig auna dekenai lau karaia gauna sibona do umui karaia lasi, to danu bema inai ororo dekenai umui gwau, ‘Oi toreisi bona davara lalonai oi diho,’ unai do ia vara. Bona mai abidadama ida umui gurigurilaia gaudia ibounai be do umui abia.” (Mataio 21:21, 22) Guna ia gwauraia herevana ma ia gwauraia, ia gwau abidadama ese ororo ia hamarerea diba.​—Mataio 17:20.

      Unai dainai Iesu ese au ia gwauraia dika bona ia kakoro karana amo ena hahediba taudia ia hadibaia, Dirava idia abidadama henia be namo. Ia gwau: “Umui gurigurilaia bona noinoilaia gaudia ibounai totona namona be umui abidadama, unai gaudia do umui abia, bona do umui abia momokani.” (Mareko 11:24) Iesu ena murinai idia raka taudia ibounai dekenai unai be mai anina bada! Unai ese aposetolo taudia ia durua vaira negai do idia vara hahetoho idia haheaukalaia totona. To unai fig auna ia kakoro karana bona abidadama karana dekenai gau ma ta ita dibaia.

      Unai fig auna bamona, Israela besena be ia koikoi bona ena kara korikorina ia hunia. Unai bese be Dirava ida gwauhamata ia karaia, bona reana toana sibona amo ia hahedinaraia ia be Dirava ena Taravatu ia badinaia. To ena kara amo ia hahedinaraia ia be abidadama lasi, bona huahua namodia ia atoa lasi. Ia ese Dirava ena Natuna korikorina ia dadaraia danu! Unai dainai Iesu ese fig auna ia hakakoroa neganai, ia ese unai abidadama lasi bona huahua ia havaraia lasi besena dekenai do ia vara gauna ia hahedinaraia.

      Nega sisina murinai, Iesu bona ena hahediba taudia be Ierusalema dekenai idia vareai. Vaia ia karaia bamona, Iesu be dubu helaga dekenai ia lao bona ia hadibaia matamaia. Dubu biagudia bona hanua tau badadia be Iesu ese moni senisia taudia dekenai ia karaia karana idia laloa dainai, ia dekenai idia gwau: “Edeseni amo siahu oi abia inai gaudia oi karaia totona? Eiava daika be oi dekenai inai siahu ia henia inai gaudia oi karaia totona?”​—Mareko 11:28.

      Iesu ia haere: “Umui dekenai henanadai ta do lau henia. Bema lau umui haere henia, vadaeni umui do lau hamaoroa edeseni amo siahu lau abia unai gaudia lau karaia totona. Ioane ese ia karaia bapatiso be guba amo eiava taunimanima amo? Lau umui haere henia.” Dubu biagudia bona hanua tau badadia dekenai unai henanadai ia henia dainai, sibodia idia herevahereva edena bamona ia do idia haere: “Bema ita gwau, ‘Guba amo,’ do ia gwau, ‘Vadaeni dahaka dainai Ioane umui abidadama henia lasi?’ Eiava do ita gwau, ‘Ia be taunimanima amo,’ a?” Hutuma dekenai idia gari dainai unai bamona idia hereva, “badina hutuma idia laloa Ioane be peroveta tauna.”​—Mareko 11:29-32.

      Ena inai taudia be haere namona ta idia davaria lasi dainai, idia gwau: “Ai diba lasi.” Iesu danu ia gwau: “Lau danu be umui do lau hamaoroa lasi edeseni amo siahu lau abia unai gaudia lau karaia totona.”​—Mareko 11:33.

      • Dahaka dainai Nisan 11 be mai anina bada?

      • Iesu ese ia gwauraia dika fig auna ia kakoro karana amo dahaka ia hadibaia?

      • Ena inai taudia idia ura diba daika ena siahu amo hoa karadia ia karaia neganai, Iesu be edena bamona ia haere?

  • Vain Umana Ena Parabole Rua
    Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
    • Biru taudia ese uma biaguna ena natuna idia hamasea

      KAROA 106

      Vain Umana Ena Parabole rua

      MATAIO 21:28-46 MAREKO 12:1-12 LUKA 20:9-19

      • NATUNA RUA ENA PARABOLE

      • VINE UMA AI IDIA GAUKARA TAUDIA ENA PARABOLE

      Dubu helaga ai, Iesu ese dubu biagudia bona hanua tau badadia ia hereva henia, badina idia ura diba daika ena siahu amo ia karaia gaudia ia karaia. Iesu ena haere dainai, hereva ta idia gwauraia lasi. Bena parabole ta amo edia kara korikorina ia hahedinaraia.

      Iesu ia gwau: “Tau ta be mai ena natuna rua. Natuna ginigunana dekenai ia lao bona ia gwau, ‘Egu natuna e, hari dina oi lao bona vain umana dekenai oi gaukara.’ Ia haere ia gwau, ‘Do lau lao lasi,’ to gabeai ia gwauraia hereva dainai ena hemami ia dika bona ia lao. Natuna iharuana dekenai ia lao bona unai hereva tamona ia gwauraia. Unai natuna ia haere, ‘Egu tamana e, do lau lao,’ to ia lao lasi. Idia rua amo daika be ena tamana ena ura ia karaia?” (Mataio 21:28-31) Haere ia hedinarai goevagoeva—mero ginigunana be gabeai tamana ena ura ia karaia.

      Vadaeni Iesu ese ena inai taudia ia hamaoroa: “Umui lau hamaoroa momokani, takisi gogoa taudia bona ariara hahinedia be emui vairanai Dirava ena Basileia lalonai do idia vareai guna.” Matamanai takisi gogoa taudia bona ariara hahinedia be Dirava idia hesiai henia lasi. To natuna ginigunana bamona, gabeai idia helalo-kerehai bona hari Dirava idia hesiai henia. To tomadiho gunalaia taudia be natuna iharuana bamona, idia gwau Dirava idia hesiai henia, to unai idia karaia lasi. Iesu ia gwau: “Ioane [Bapatiso] be umui dekenai ia mai bona kara maoromaoro dalana ia hahedinaraia, to umui abidadama henia lasi. To takisi gogoa taudia bona ariara hahinedia ese idia abidadama henia, to umui, ena be unai umui itaia, to emui lalona umui haidaua bona ia umui abidadama henia lasi.”​—Mataio 21:31, 32.

      Bena Iesu ese parabole ma ta gwauraia. Ia hahedinaraia tomadiho gunalaia taudia be taunimanima dikadia bona Dirava ena hesiai gaukara idia karaia lasi. Iesu ia gwau: “Tau ta ese vain umana ta ia karaia bona magu ia haginia. Bena greips moia gabuna bona kohoro ta ia haginia. Vadaeni biru taudia dekenai ia henia idia naria totona, bena tano idauna ta dekenai ia lao. Huahua haboua negana ai, ia ese hesiai tauna ta be biru taudia dekenai ia siaia, idia amo vain umana ena huahua haida ia gogoa totona. To idia ese ia idia abia, idia dadabaia, bena imana kavakava idia siaia giroa. Ia ese hesiai tauna ma ta ia siaia lou, bona idia ese ena kwarana idia haberoa bona idia hahemaraia. Bona ia ese hesiai tauna ma ta ia siaia lou, bona idia ese ia idia alaia mase. Danu hesiai taudia momo ia siaia, to haida idia dadabaia bona ma haida idia alaia mase.”​—Mareko 12:1-5.

      Iesu ena hereva idia kamonai taudia ese parabole idia lalopararalaia, a? Reana idia ese Isaia ena hereva idia laloatao, ia gwau: “Iehova ena vain uma be Israela besena, Iuda taudia be ia lalokau henia vain uma unai. Ia ura kota maoromaoro do idia karaia, To kota maoromaoro idia karaia lasi.” (Isaia 5:7) Iesu ena parabole be unai hegeregerena. Uma biaguna be Iehova, bona vine umana be Israela besena, Dirava ese ena Taravatu amo idia ia gimaia. Iehova ese peroveta taudia ia siaia ena taunimanima do idia hadibaia bona durua huahua namodia idia havaraia totona.

      To idia dekenai ia siaia “hesiai taudia” be “biru taudia” ese idia hahisia bona hamasea. Iesu ia gwau: “To [vain uma biaguna ida] tamona ia noho, unai be iena lalokau natuna. Dokonai, idia dekenai unai natuna ia siaia, ia laloa, ‘Idia ese egu natuna do idia matauraia.’ To biru taudia be sibodia huanai idia herevahereva idia gwau, ‘Inai be vain umana do ia abia tauna. Mai, ita alaia, bena uma do ita abia.’ Vadaeni ia idia dogoatao, [bona] idia alaia.”​—Mareko 12:6-8.

      Bena Iesu ese ia nanadaidia: “Vain umana ena biaguna be dahaka do ia karaia?” (Mareko 12:9) Tomadiho gunalaia taudia idia haere: “Idia be taunimanima dikadia dainai, ia ese idia do ia hadikaia ore bona vain umana be biru taudia ma haida dekenai do ia henia idia naria totona, bona huahua haboua negana ai idia ese ia dekenai huahua do idia henia.”​—Mataio 21:41.

      Tomadiho gunalaia taudia idia laloparara lasi idia be sibodia idia hahemaoro henia, badina idia be Iehova ena “vain umana,” Israela besena, ena “biru taudia” huanai. Iehova ia ura unai biru taudia amo ia abia huahua be, iena Natuna, Mesia, idia abidadama henia danu. Iesu ese tomadiho gunalaia taudia ia itaia bona ia gwau: “Toretore Helagadia umui duahia lasi, a? Ia gwau, ‘Ruma haginia taudia ese idia dadaraia nadina be kona nadi badana ai ia lao. Unai be Iehova ena amo ia vara, bona iseda matana ai ia be gau namo hereana.’” (Mareko 12:10, 11) Bena Iesu ese ena hereva ena anina ia gwauraia: “Unai dainai umui lau hamaoroa, Dirava ese ena Basileia be umui amo do ia kokia bena huahua ia havaraia besena dekenai do ia henia.”​—Mataio 21:43.

      Taravatu hadibaia taudia bona dubu biagudia “idia laloparara Iesu be unai parabole amo idia ia herevalaia.” (Luka 20:19) Unai dainai idia ura ia, “vain uma do ia abia tauna,” idia hamasea. To taunimanima dekenai idia gari, badina idia laloa Iesu be peroveta tauna ta, unai dainai unai nega ai ia idia hamasea lasi.

      • Iesu ena parabole ai natuna rua be daidia idia laulaulaia?

      • Parabole iharuana ai, “tano biaguna,” “vain umana,” “biru taudia,” “hesiai taudia,” bona “vain umana do ia abia tauna” be daika idia laulaulaia?

      • Vaira nega ai “biru taudia” dekenai dahaka do ia vara?

  • King ese Headava Aria Dekenai Haida Ia Boiria
    Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
    • King ena hesiai taudia ese headava dabua ia karaia lasi tauna idia negea raka-lasi

      KAROA 107

      King Ese Headava Aria Dekenai Haida Ia Boiria

      MATAIO 22:1-14

      • HEADAVA ARIA ENA PARABOLE

      Iesu ena haroro gaukara be kahirakahira ia ore neganai, ia ese parabole amo taravatu hadibaia taudia bona dubu biagudia edia kerere ia hahedinaraia. Unai dainai idia ura ia idia hamasea. (Luka 20:19) Herevana dahaka, Iesu ese edia kara dika ia gwauraia hedinarai. Parabole ma ta ia gwauraia:

      “Guba Basileia be king ta bamona, ena natuna mero totona headava aria ia karaia. Bona ena hesiai taudia ia siaia ia boiria taudia do idia hamaoroa headava aria dekenai idia mai totona, to idia ura lasi idia mai.” (Mataio 22:2, 3) Iesu ena parabole be inai hereva “Guba Basileia” amo ia matamaia. Anina be “king” be Iehova Dirava. To king ena natuna bona headava aria dekenai idia boiria taudia be daidia? Ia hedinarai goevagoeva, king ena natuna be Iehova ena Natuna, parabole ia gwauraia tauna unai, bona king ese ia boiria taudia be ena Natuna ida guba Basileia ai do idia lohia taudia.

      Ia boiria taudia ginigunadia be daidia? Iesu bona ena aposetolo taudia be daidia dekenai Basileia idia harorolaia? Unai be Iuda taudia. (Mataio 10:6, 7; 15:24) Lagani 1513 B.C.E. ai, unai bese ese Taravatu kontrakana idia abia dae, unai amo idia be “basileia ena hahelaga taudia” ginigunadia ai idia lao. (Esodo 19:5-8) To Iehova ese edena nega ai idia be “headava aria” dekenai ia boiria? Lagani 29 C.E. ai, Iesu ese guba Basileia ia harorolaia matamaia neganai, unai boiboi herevana ia halasia.

      Israela besena be unai boiboi herevana idia abia dae, a? Iesu ia gwau, “idia ura lasi idia mai.” Tomadiho gunalaia taudia bona taunimanima momo idia abia dae lasi Iesu be Mesia bona Dirava ese ia abia hidi King.

      To Iesu ese ia hahedinaraia, king be Iuda taudia ia boiria lou, ia gwau: “[King ese] hesiai taudia ma haida ia siaia lou, ia gwau, ‘Lau boiria taudia umui hamaoroa: “Egu aniani lau hegaegaelaia vadaeni, egu boromakau tau bona animal namodia be idia alaia, bona gau ibounai idia hegaegaelaia vadaeni. Headava aria dekenai umui mai.”’ To ia boiria taudia be unai idia laloa bada lasi, bona idia lao, ta be ena uma dekenai, bona ma ta be ena bisinesi dekenai, to ma haida ese ena hesiai taudia idia dogoatao, idia botaia, bona idia alaia mase.” (Mataio 22:4-6) Keristani kongrigeisen idia haginia neganai, unai ia vara. Unai nega ai, dala ia kehoa Iuda taudia be Basileia lalonai idia vareai totona, to momo be unai idia dadaraia, bona king ena “hesiai taudia” idia dadabaia danu.​—Kara 4:13-18; 7:54, 58.

      Unai dainai dahaka ia vara? Iesu ia gwau: “King be ia badu dikadika bona ena tuari taudia ia siaia, unai ala-ala taudia idia alaia bona edia siti idia gabua.” (Mataio 22:7) Lagani 70 C.E. ai, Roma taudia ese “edia siti,” Ierusalema, idia hadikaia neganai, Iuda taudia be unai idia mamia.

      Idia ese king ena boiboi herevana idia dadaraia dainai, ma haida do ia boiria lasi, a? Iesu ena parabole ai haere ita davaria. Iesu ma ia gwau: “Bena [king be] ena hesiai taudia dekenai ia gwau, ‘Headava aria be ia hegaegae vadaeni, to headava ariana totona idia hegeregere lasi taudia lau boiria. Unai dainai, dala badadia dekenai umui lao bona umui davaria taudia ibounai be headava aria dekenai umui boiria mai.’ Vadaeni, hesiai taudia be dala badadia dekenai idia lao bona idia davaria taudia ibounai idia haboua, kara dika bona kara namo taudia, bona headava rumana be vadivadi taudia amo ia honu.”​—Mataio 22:8-10.

      Aposetolo Petero be gabeai Idau Bese taudia—idia be Iuda bese amo lasi—ia durudia bona idia be Keristani taudia ai idia lao. Lagani 36 C.E. ai, Roma ami ofesa Korenelio bona ena ruma bese be lauma helaga idia abia, bona idia be Iesu ese ia gwauraia guba Basileiana lalonai idia vareai.​—Kara 10:1, 34-48.

      Iesu ese ia hahedinaraia aria dekenai idia mai taudia ibounai be “king” ese do ia abia dae lasi. Ia gwau: “King be vadivadi taudia itaia totona ia vareai neganai, ia itaia tau ta be headava aria totona headava dabua ia karaia lasi. Vadaeni ia dekenai ia gwau, ‘Edena bamona iniseniai oi vareai, oi be headava dabua oi karaia lasi?’ Ia be hereva ta ia gwauraia lasi. Bena king be ena hesiai taudia dekenai ia gwau, ‘Iena imana bona aena umui kwatua bona murimuri ena dibura dekenai umui negea. Unuseniai do ia taitai bona ena isena do ia koria.’ King ese taunimanima momo ia boiria, to haida sibona ia abia hidi.”​—Mataio 22:11-14.

      Dubu gunalaia taudia be unai parabole idia kamonai neganai, reana ena anina idia lalopararalaia lasi. To idia badu bona idia ura dikadika idia ia hahemaraia tauna idia hamasea.

      • Iesu ena parabole ai daika be “king,” daika be “natuna,” bona headava aria dekenai ia boiria taudia ginigunadia?

      • Edena negai Iuda taudia ia boiria bona gabeai daidia ia boiria?

      • Momo ia boiria to haida sibona ia abia hidi karana ese dahaka ia hahedinaraia?

  • Iesu ese Edia Tarapu Ia Koudia
    Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
    • Iesu ese takisi koini amo Farisea taudia edia henanadai koikoina ia haerelaia

      KAROA 108

      Iesu Ese Edia Tarapu Ia Koudia

      MATAIO 22:15-40 MAREKO 12:13-34 LUKA 20:20-40

      • KAISARA ENA GAUDIA KAISARA HENIA

      • TOREISI LOU TAUDIA DO IDIA HEADAVA, A?

      • HAHEGANI HEREADAENA

      Iesu idia inai henia dubu taudia idia badu. Ia ese parabole toi amo edia kerere ia hahedinaraia. Unai dainai, Farisea taudia be dala idia tahua Iesu idia tarapua totona. Idia ura Iesu be hereva kererena ia gwauraia, bena Roma ena gavana dekenai do idia samania. Unai dainai edia hahediba taudia haida dekenai moni idia henia, ia idia tarapua totona.​—Luka 6:7.   

      Idia gwau: “Hadibaia Tauna e, ai diba emu hereva bona hahediba herevadia be momokani bona taunimanima edia toana oi laloa lasi, to hereva momokani hegeregerena Dirava ena dala oi hadibaia. Kaisara dekenai takisi moni henia karana be maoro eiava lasi?” (Luka 20:21, 22) To edia hereva amo Iesu idia koia diba lasi, badina ia diba idia koikoi. Bema ia gwau, ‘Lasi, takisi umui henia be maoro lasi,’ do idia gwau ia be Roma gavamani ia gwau-edeede henia. To bema ia gwau, ‘Oibe, takisi umui henia,’ Roma gavamani ena siahu henunai idia ura lasi noho taudia do idia daradara bona ia do idia gwauraia dika. Vadaeni edena bamona ia haere?

      Ia gwau: “Koikoi taudia e, dahaka dainai lau umui tohoa? Lau dekenai takisi koini ta umui hahedinaraia.” Vadaeni ia dekenai denario ta idia mailaia, bena ia nanadaidia: “Inai be daika ena laulau bona ladana?” Idia haere: “Kaisara ena.” Bena Iesu ese ia haganidia: “Unai dainai Kaisara ena gaudia be Kaisara dekenai umui henia, to Dirava ena gaudia be Dirava dekenai umui henia.”​—Mataio 22:18-21.

      Iesu ena hereva dekenai idia hoa. Vadaeni hereva ta idia gwauraia lasi, bona idia lao. To unai dina lalonai, idia ura ia idia tarapua lou. Farisea taudia idia kwalimu lasi dainai, tomadiho orea ma ta ena gunalaia taudia be Iesu dekenai idia mai.

      Sadukea taudia be toreisi lou herevana idia abia dae lasi, idia be Iesu dekenai toreisi lou bona nakimi adavaia karana idia henanadailaia. Idia gwau: “Hadibaia Tauna e, Mose ia gwau: ‘Bema tau ta be natuna lasi bona ia mase, namona be ena tadikaka ese ena vabu ia adavaia bona ena tadikaka totona natuna do ia havaraia.’ Ruma bese ta lalonai tadikaka ibounai be 7. Ginigunana ia headava bena ia mase, ia be natuna lasi, bona ena tadikaka ese ena vabu ia adavaia. Unai bamona ia vara tadikaka iharuana bona ihatoina dekenai ela bona tadikaka namba 7. Dokonai unai hahine ia mase. Vadaeni toreisi lou ai, unai tadikaka 7 amo ia be daika ena adavana? Badina idia ibounai ese ia idia adavaia.”​—Mataio 22:24-28.

      Sadukea taudia be Mose ena toretore idia abia dae, bona Iesu be unai ia gaukaralaia, ia gwau: “Umui be Toretore Helagadia eiava Dirava ena siahu umui diba lasi, unai dainai umui be umui kerere. Taunimanima be mase amo idia toreisi lou neganai, tatau bona hahine be do idia headava lasi, to idia be guba aneru bamona do idia noho. To mase amo toreisi lou karana dekenai, Mose ena buka lalonai, au ginigini ena sivarai umui duahia lasi, a? Ia gwau: ‘Lau be Aberahamo ena Dirava, Isako ena Dirava, bona Iakobo ena Dirava.’ Ia be mase taudia edia Dirava lasi, to mauri taudia edia Dirava. Umui be umui kerere momokani.” (Mareko 12:24-27; Esodo 3:1-6) Hutuma be unai hereva dekenai idia hoa.

      Iesu ese Farisea bona Sadukea taudia edia uduna ia koua, unai dainai unai orea rua idia haboua bona idia mai Iesu tohoa totona. Taravatu hadibaia tauna ta ia henanadai: “Hadibaia Tauna e, Taravatu dekenai, edena be mai anina bada?”​—Mataio 22:36.

      Iesu ia haere: “Ginigunana be inai, ‘Israela taudia e, umui kamonai, Iehova iseda Dirava be Iehova tamona, bona Iehova emu Dirava do oi lalokau henia mai emu kudouna ibounai, mai emu mauri ibounai, mai emu lalona ibounai, bona mai emu goada ibounai ida.’ Iharuana be inai, ‘Namona be emu dekena tauna oi lalokau henia, oi sibona oi lalokau henia hegeregerena.’ Taravatu ma ta ese unai taravatu rua ia hereaia lasi.”​—Mareko 12:29-31.

      Taravatu hadibaia tauna be unai ia kamonai neganai, ia gwau: “Hadibaia Tauna e, emu hereva be maoro, hereva momokani hegeregerena, ‘Dirava be tamona sibona bona ma ta be ia hegeregerena lasi.’ Tau ta ese Dirava do ia lalokau henia mai ena kudouna ibounai, mai ena laloparara ibounai, mai ena goada ibounai, bona ena dekena tauna do ia lalokau henia ia sibona ia lalokau henia hegeregerena. Unai ese boubou gaudia ibounai ia hereaia momokani.” Iesu ia itaia taravatu hadibaia tauna be mai aonega ida ia haere dainai, ia hamaoroa: “Oi be Dirava ena Basileia amo oi daudau lasi.”​—Mareko 12:32-34.

      Dina toi (Nisan 9, 10, bona 11) lalonai, Iesu be dubu helaga lalonai ia hadibaia. Taunimanima haida, hegeregere unai taravatu hadibaia tauna, be mai moale ida idia kamonai. To tomadiho gunalaia taudia be idia “gari ia idia nanadaia lou” totona.

      • Iesu tarapua totona, Farisea taudia be dahaka idia karaia, to dahaka ia vara?

      • Sadukea taudia idia ura Iesu idia tarapua neganai, dahaka ia gwau?

      • Taravatu hadibaia tauna ia haere henia totona, Iesu ia gwau dahaka be mai anina bada?

  • Ena Inai Taudia Ia Gwauraia Dika
    Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
    • Iesu ese ena inai taudia edia kerere ia gwauraia hedinarai

      KAROA 109

      Ena Inai Taudia Ia Gwauraia Dika

      MATAIO 22:41–23:24 MAREKO 12:35-40 LUKA 20:41-47

      • KERISO BE DAIKA ENA NATUNA?

      • ENA INAI TAUDIA EDIA KERERE IA GWAURAIA HEDINARAI

      Iesu ena inai taudia idia ura iena ladana idia hadikaia o idia tarapua, bena Roma taudia dekenai idia henia, to unai ia vara lasi. (Luka 20:20) Nisan 11 ai, Iesu be dubu helaga dekenai ia do noho, bona idia dekenai ia hahedinaraia ia be daika. Ia nanadaidia: “Dahaka umui laloa Keriso dekenai? Ia be daika ena natuna?” (Mataio 22:42) Momo idia diba Keriso, eiava Mesia, be Davida ena bese amo do ia mai. Bona unai bamona idia haere.​—Mataio 9:27; 12:23; Ioane 7:42.

      Iesu ia henanadai: “Vadaeni, dahaka dainai Davida be lauma helaga ena siahu amo Keriso ia gwauraia Lohiabada, ia gwau, ‘Iehova be egu Lohiabada dekenai ia gwau: “Egu imana idiba kahanai oi helai ela bona emu inai taudia be emu aena henunai lau atoa”’? Bema Davida ese ia gwauraia Lohiabada, vadaeni edena bamona ia be Davida ena natuna?”​—Mataio 22:43-45.

      Farisea taudia idia hereva lasi, badina idia laloa Davida ena bese tauna ta ese Roma taudia edia lohia dalana amo idia do ia ruhaia. To Iesu be Davida ena hereva Salamo 110:1, 2 dekenai ia gwauraia neganai, ia hahedinaraia Mesia be taunimanima ta sibona lasi. Ia be Davida ena Lohiabada, bona Dirava ena imana idiba kahanai ia helai murinai, do ia lohia matamaia. Iesu ena haere dainai ena inai taudia be hereva ta idia gwauraia lasi.

      Hahediba taudia bona taunimanima hutuma be unai idia kamonai. Iesu ese ia hamaorodia, taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia dekenai do idia naria namonamo. Idia be “Mose ena helai gabuna idia abia,” Dirava ena Taravatu hadibaia totona. Iesu ese kamonai taudia ia hamaoroa: “Umui dekenai idia gwauraia gaudia ibounai do umui badinaia, to edia kara umui tohotohoa lasi, badina idia hereva to idia herevalaia gauna idia badinaia lasi.”​—Mataio 23:2, 3.

      Bena Iesu ese edia koikoi karadia ia gwauraia hedinarai, ia gwau: “Sibona gimaia totona, idia kwatua maua maragidia idia habadaia.” Iuda taudia haida ese unai maua be edia baguna eiava imana dekenai idia kwatua, maua lalonai Taravatu ena hereva haida idia noho. Farisea taudia ese edia maua idia habadaia, badina idia ura hahedinaraia idia be Taravatu idia badinaia namonamo. Danu, idia ese “edia dabua dorina idia halataia.” Israela taudia be edia dabua dorina ai herahera gaudia idia turia, to Farisea taudia edia be idia halataia. (Numera 15:38-40) Unai ibounai idia karaia “taunimanima ese idia itaia totona.”​—Mataio 23:5.

      Iesu ena hahediba taudia be reana dagi bada idia ura henia, unai dainai ia sisiba henidia: “Namo lasi umui idia gwauraia Rabi, badina emui Hadibaia Tauna be tamona, bona umui ibounai be tadikaka. Danu, tanobada ai tau ta umui gwauraia lasi emui tamana, badina emui Tamana be tamona, guba dekenai ia noho. Eiava umui idia gwauraia lasi hakaua taudia, badina emui Hakaua Tauna be tamona, Keriso unai.” Vadaeni, hahediba taudia be edena bamona do idia laloa bona kara heheni? Iesu ese ia hamaorodia: “Namona be umui huanai ia bada tauna be emui hesiai tauna. Sibona ia abia isi tauna be Dirava ese do ia hamanaua, to sibona ia hamanaua tauna be Ia ese do ia abia isi.”​—Mataio 23:8-12.

      Bena Iesu ese Taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia edia koikoi karadia ia gwauraia dika, ia gwau: “Taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia, koikoi taudia e, dika do umui davaria! Badina taunimanima vairanai guba Basileia ena iduara umui lokaia. Umui be umui vareai lasi bona idia ura vareai taudia edia dala umui koua.”​—Mataio 23:13.

      Iesu ese Farisea taudia ia gwauraia dika, badina Iehova ese ia laloa bada gaudia idia laloa lasi, unai be sibodia ese idia atoa taravatu haida ese idia hahedinaraia. Hegeregere, idia gwau: “Bema ta be dubu helaga ena ladanai ia gwauhamata, unai be gau ta lasi. To bema ta be dubu helaga ena golo ena ladanai ia gwauhamata, unai gwauhamata ia hagugurua be namo.” Idia be matakepulu taudia bamona, badina golo idia laloa bada, to dubu helaga, Iehova tomadiho henia gabuna, idia laloa bada lasi. Bona idia ese “Taravatu ena hereva badadia [idia] dadaraia, hegeregere hahemaoro goeva, hebogahisi bona abidadama.”​—Mataio 23:16, 23; Luka 11:42.

      Iesu ese unai Farisea taudia ia gwauraia, “Matakepulu hakaua taudia e, umui ese nemo umui kokia, to kamelo umui hadonoa!” (Mataio 23:24) Idia ese edia wain amo nemo idia kokia, badina taravatu hegeregerena ia be miro gauna. To, Taravatu ena hereva badadia idia laloa lasi karana be hegeregere kamelo idia hadonoa bamona, unai animal badana be taravatu hegeregerena ia miro.​—Levitiko 11:4, 21-24.

      • Iesu ese Davida ena hereva Salamo 110 ai ia gaukaralaia neganai, Farisea taudia be dahaka idia gwau?

      • Dahaka dainai Farisea taudia ese edia maua idia habadaia bona edia dabua dorina ena herahera idia halataia?

      • Iesu ese ena hahediba taudia dekenai dahaka sisiba ia henia?

  • Iesu Ena Dina Ginigabena Dubu Helaga Ai
    Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
    • Iesu ia itaia ogogami vabu ta ese maua lalonai koini maragidia rua ia udaia

      KAROA 110

      Iesu Ena Dina Ginigabena Dubu Helaga ai

      MATAIO 23:25–24:2 MAREKO 12:41–13:2 LUKA 21:1-6

      • IESU ESE TOMADIHO GUNALAIA TAUDIA IA HAHEMAORO HENIA

      • DUBU HELAGA DO IDIA HADIKAIA

      • OGOGAMI VABU TA ESE KOINI MARAGIDIA RUA IA UDAIA

      Iesu ena nega ginigabena dubu dekenai ia noho neganai, ia ese taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia edia koikoi karadia ia gwauraia hedinarai, taunimanima vairanai idia ia gwauraia koikoi taudia. Haheitalai ia gaukaralaia, ia gwau: “Kapusi bona disi edia murimuri kahana umui hagoevaia, to edia lalona be mataganigani bona sibona hamoalea karadia amo idia honu. Matakepulu Farisea tauna e, kapusi bona disi edia lalona oi hagoevaia guna, unai amo ena murimuri kahana danu do ia goeva.” (Mataio 23:25, 26) Farisea taudia be taravatu ese ia gwauraia hagoevaia karana bona murimuri toana sibona idia laloa bada, to edia lalona bona edia kudouna idia hagoevaia lasi.

      Danu, peroveta taudia edia gara gabudia idia haginia bona hahairaia, unai amo edia koikoi karana ia hedinarai. Iesu ia gwau idia be “peroveta taudia idia alaia taudia edia natudia.” (Mataio 23:31) Iesu idia ura hamasea karana ese unai ia hahedinaraia.​—Ioane 5:18; 7:1, 25.

      Bema tomadiho gunalaia taudia idia helalo kerehai lasi, idia dekenai do ia vara gauna be Iesu ese ia gwauraia: “Gaigai ena natudia e, Gehena ena hahemaoro amo edena bamona do umui heau mauri?” (Mataio 23:33) Ierusalema kahirakahira ia noho Hinoma kourana idia gaukaralaia momoru gabua totona, unai ese dika hanaihanai ia laulaulaia bona taravatu hadibaia taudia bona Farisea taudia dekenai unai do ia vara.

      Iesu ena hahediba taudia be “peroveta taudia, aonega taudia bona hadibaia taudia” ai do idia lao. Edena bamona do idia kara henidia? Iesu ese tomadiho gunalaia taudia ia hamaoroa: “Idia [egu hahediba taudia] haida do umui alaia bona au dekenai do umui kokoa. Ma haida be emui sinagoga lalodiai do umui dadabaia bona siti idauidau dekenai do umui dagedage henidia. Unai amo tanobada ai idia alaia kara maoromaoro taudia ibounai edia rara be umui latanai do ia noho, kara maoromaoro tauna Abela ena rara amo ela bona . . . Sekaraia, ena rara.” Ma ia gwau: “Umui lau hamaoroa momokani, inai gaudia ibounai be inai uru latanai do idia vara.” (Mataio 23:34-36) Lagani 70 C.E. ai, Roma tuari taudia ese Ierusalema idia hadikaia bona Iuda taudia tausen momo idia mase neganai, unai ia guguru.

      Unai gari havaraia negana laloa karana ese Iesu ena lalona ia hahisia. Mai lalohisihisi ida ia gwau: “Ierusalema e, Ierusalema e, oi ese peroveta taudia oi alaia bona oi dekenai idia siaia taudia be nadi amo oi hodoa mase. Nega momo lau ura emu natudia lau haboua, kokoroku ese ena natudia be ena apena henunai ia haboua hegeregerena! To oi ura lasi. Kamonai! Emu dubu helaga be do ia noho kava.”​—Mataio 23:37, 38.

      Iesu ma ia gwau: “Oi lau hamaoroa, oi be lau do oi itaia lasi ela bona oi gwau, ‘Iehova ese iena ladanai ia mai tauna ia hanamoa!” (Mataio 23:39) Bena Salamo 118:26 ena peroveta herevana ia gwauraia: “Iehova ena ladana dekenai ia mai tauna be hanamoa ia abia, ai ese Iehova ena ruma amo oi ai hanamoa.” Ia hedinarai goevagoeva, inai dubu helaga idia hadikaia murinai, ta be Dirava tomadiho henia totona unuseni do ia lao lasi.

      Vadaeni Iesu be dubu ena kahana ta dekenai ia lao, unuseniai moni mauadia idia noho. Taunimanima ese maua atai ia noho matu lalonai moni idia udaia diba. Iesu ia itaia Iuda taudia haida be unai idia karaia, “taga taudia momo be koini momo idia udaia” harihari gauna bamona. Bena Iesu ese ogogami vabu ta ia itaia, “koini maragidia rua” ia udaia. (Mareko 12:41, 42) Iesu ia diba Dirava be unai vabu dekenai ia moale.

      Iesu ese ena hahediba taudia ia boiria bona ia gwau: “Umui lau hamaoroa momokani, inai ogogami vabu ese ia udaia moni be ibounai ese maua lalonai idia udaia monina ia hereaia.” Edena dala ai? Ia gwau: “Idia ibounai be edia moni momo amo sisina sibona idia udaia, to ena be unai vabu ia ogogami momokani, ia ese sibona ena mauri durua moni ibounai ia udaia.” (Mareko 12:43, 44) Unai vabu ena lalohadai bona kara be tomadiho gunalaia taudia edia amo ia idau!

      Nisan 11 ai, Iesu ena nega ginigabena dubu helaga ia rakatania. Iena hahediba tauna ta ia gwau: “Hadibaia Tauna e, mani inai nadi bona ruma badadia mai edia hairai oi itaia!” (Mareko 13:1) Momokani, dubu helaga ena nadi haida be badadia momokani dainai, idia laloa dubu ia goada bona do ia dika lasi. To idia hoa badina Iesu ia gwau: “Inai ruma badadia oi itaia, a? Iniseniai nadi ta be nadi ta latanai do ia noho lasi, lasi vaitani, to idia ibounai do idia moru.”​—Mareko 13:2.

      Unai ia hereva murinai, Iesu bona ena aposetolo taudia be Kidron Kourana idia hanaia bona Olive Ororona dekenai idia lao. Iena aposetolo 4 ida—Petero, Iamesi, Ioane, bona Andrea. Unuseni amo dubu hairaina idia itaia diba.

      • Iesu ena nega ginigabena dubu ia lao neganai, dahaka ia karaia?

      • Iesu ia gwau dubu dekenai dahaka do ia vara?

      • Dahaka dainai Iesu ia gwau, vabu ese ia atoa moni ese taga taudia idia atoa moni ia hereaia?

  • Aposetolo Taudia be Toa ta Totona Idia Noinoi
    Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
    • Iesu ese aposetolo 4 edia henanadai ia haerelaia

      KAROA 111

      Aposetolo Taudia Be Toa Ta Totona Idia Noinoi

      MATAIO 24:3-51 MAREKO 13:3-37 LUKA 21:7-38

      • HAHEDIBA TAUDIA 4 BE TOA TA TOTONA IDIA NOINOI

      • KERISTANI TAUDIA GINIGUNADIA EDIA NEGA AI BONA UNAI NEGA MURINAI IA GUGURU

      • NAMONA BE ITA GIMA NOHO

      Inai be Tuesday adorahi, bona Nisan 11 be kahirakahira do ia ore. Iesu ena dina gabedia lalonai ia bisi bada, bona kahirakahira tanobada do ia rakatania. Dina ai, dubu helaga lalonai ia hadibaia, bona hanuaboi ai, hanua murimuriai ia noho. Taunimanima momo be ena hereva idia ura henia dainai, “daba momokani ai, . . . dubu helaga dekenai idia mai, ena hereva idia kamonai totona.” (Luka 21:37, 38) Unai ore murinai, hari Olive Ororo ai Iesu be ena aposetolo 4 ida ia helai—Petero, Andrea, Iamesi, bona Ioane.

      Iesu be sibona ia noho neganai, ia dekenai idia lao. Idia be dubu helaga totona idia laloa momo, badina Iesu ia gwau nadi ta be nadi ta latanai do ia noho lasi. To gau ma haida idia laloa danu. Guna Iesu ese ia hamaorodia: “Umui noho hegaegae, badina umui laloa lasi horana ai taunimanima ena Natuna do ia mai.” (Luka 12:40) Danu, ia ese guna “taunimanima ena Natuna ia hedinarai dinana” ia herevalaia. (Luka 17:30) Unai hereva be dubu helaga dainai ia gwauraia herevadia ida idia hegeregere, a? Aposetolo taudia idia ura diba dainai, idia henanadai: “Ai oi hamaoroa, unai gaudia be edena negai do idia vara, bona do oi noho negana bona inai nega oromana ena dokona ena toana be dahaka?”​—Mataio 24:3.

      Reana daudau amo idia itaia diba dubu helaga do ia moru negana idia laloa. Danu, taunimanima ena Natuna ena noho negana dainai idia henanadai. Reana idia laloatao Iesu ena parabole ta ai ia gwau “king ta ena natuna” be ‘king siahuna abia totona gabu daudau ta dekenai ia lao, bena do ia giroa mai.’ (Luka 19:11, 12) Bona danu, “nega oromana ena dokona” ai do idia vara gaudia dainai idia daradara.

      Iesu ese toa ta amo Ierusalema bona ena dubu helaga do idia hadikaia negana ia hahedinaraia. Unai toa amo Keristani taudia do idia diba, idia be Iesu ena “noho negana” bona nega oromana ena dokona negana ai idia noho.

      Lagani ta ta idia hanaia lalonai, aposetolo taudia ese Iesu ena peroveta herevana ia guguru idia itaia. Oibe, ia gwauraia gaudia momo be edia nega ai idia guguru matamaia. Danu, lagani 37 murinai, lagani 70 C.E. ai, idia noga noho Keristani taudia be Ierusalema bona ena dubu helaga hadikaia negana idia naria. To, Iesu ese ia gwauraia herevadia ibounai be lagani 70 C.E. vairanai bona murinai laganidia ai idia guguru lasi. Vadaeni, dahaka ese do ia hahedinaraia Iesu be Basileia siahuna ia abia vadaeni? Iesu ese ena aposetolo taudia dekenai haere ia henia.

      Iesu ia gwau, “tuari sivaraidia do umui kamonai” bona “bese ta do ia toreisi bese ta do ia tuari henia, bona basileia ta ese basileia ta do ia tuari henia.” (Mataio 24:6, 7) Danu ia gwau, “tano mareremarere badadia do idia vara, gabu idauidau ai hitolo bada bona gorere dikadia do idia vara.” (Luka 21:11) Iesu ese ena hahediba taudia ia hamaoroa: “Taunimanima ese umui do idia dogoatao, umui do idia dagedage henia.” (Luka 21:12) Peroveta koikoi taudia do idia toreisi bona momo do idia hakaua kerere. Taravatu utua karadia do idia bada, bona momo edia lalokau do ia keru. Ia gwau danu, “Basileia ena sivarai namona be tanobada ibounai dekenai do idia harorolaia, bese ibounai idia kamonai totona, unai murinai dokona do ia ginidae.”​—Mataio 24:14.

      Ena be Roma tuari oreana ese Ierusalema idia do hadikaia lasi bona idia hadikaia laganina ai Iesu ena peroveta hereva ena kahana ia guguru, to unai peroveta hereva ena kahana badana be gabeai do ia guguru, a? Iesu ena peroveta herevana be iseda nega ai ia guguru noho, a?

      Iesu ese ia gwauraia toa ta be “dika ia havaraia gau dika rohorohona” do ia hedinarai. (Mataio 24:15) Lagani 66 C.E. ai, unai gau dika rohorohona, Roma “tuari oreadia,” ese pepe mai kaivakuku laulaudia idia dogoatao bona idia lao. Ierusalema idia hagegea bona ena magu ena kahana haida idia hadikaia. (Luka 21:20) Unai “gau dika rohorohona” be Iuda taudia edia “helaga gabuna” dekenai ia gini.

      Iesu ma ia gwau: “Hisihisi badana do ia vara, tanobada ena matamaia negana amo ema bona hari, unai bamona hisihisi ta ia vara lasi, bona do ia vara lou lasi.” Lagani 70 C.E. ai, Roma taudia ese Ierusalema idia hadikaia. Unai nega ai Iuda taudia edia “taoni helagana,” ena dubu helaga danu idia hadikaia bona taunimanima tausen momo idia hamasea, hisihisi badana unai. (Mataio 4:5; 24:21) Guna unai bamona dika badana be Iuda taudia bona edia taoni dekenai ia vara lasi, bona lagani momo lalonai Iuda taudia ese idia badinaia tomadiho dalana be unai nega ai ia doko. Unai hegeregerena, gabeai Iesu ena peroveta hereva ena kahana badana ia guguru negana be do nega dikana momokani.

      INAI NEGA DOKONA AI DO ITA GARI LASI

      Iesu be ena aposetolo taudia ida, Basileia siahuna ida do ia mai negana bona nega oromana ena dokona idia do herevalaia noho. Idia ia sisiba henia “Keriso koikoidia bona peroveta taudia koikoi” murinai do idia lao lasi. Ia gwau, idia be do idia ura “Dirava ese ia abia hidi taudia do idia hakaua kerere.” (Mataio 24:24) To unai abia hidi taudia do idia hakaua kerere lasi. Keriso koikoidia be taunimanima ese do idia itaia. To Iesu ena noho negana be ta ese do ia itaia lasi.

      Iesu ese nega oromana ena dokona ai do ia vara hisihisi badana ia herevalaia neganai, ia gwau: “Dina be do ia dibura, hua be do ia diari lasi, hisiu be guba amo do idia moru, bona guba ena siahu gaudia be do idia mareremarere.” (Mataio 24:29) Unai idia kamonai aposetolo taudia be idia diba lasi dahaka do ia vara, unai be gari negana danu.

      Do idia vara gaudia dainai, taunimanima be dahaka do idia laloa? Iesu ia gwau: “Taunimanima do idia gari dikadika bona do idia moru, badina guba dekenai siahu gaudia be do idia mareremarere.” (Luka 21:26) Oibe, Iesu ese taunimanima edia mauri ai ia do vara lasi dika badana ia herevalaia.

      Iesu be iena aposetolo taudia ia hagoadaia totona, idia dekenai ia hahedinaraia, ‘taunimanima ena Natuna be mai ena siahu bona hairai bada ida ia mai’ neganai, taunimanima haida be do idia taitai lasi. (Mataio 24:30) Matamanai ia hahedinaraia, “abia hidi taudia dainai,” Dirava ese kara ta do ia karaia. (Mataio 24:22) Unai abidadama hahediba taudia be Iesu ese ia gwauraia gaudia dainai dahaka do idia karaia? Iesu ese ia hagoadadia: “Unai gaudia idia vara matamaia neganai, do umui gini maoromaoro bona emui kwarana umui abia isi, badina emui hamauria negana be ia mai kahirakahira noho.”​—Luka 21:28.

      To Iesu ese ia perovetalaia negana ai idia noho hahediba taudia be edena bamona do idia diba dokona be kahirakahira? Iesu ese fig auna ena haheitalai ia gwauraia: “Ena rigi matamata ia tubu bona raurau ia atoa neganai, umui diba siahu negana be ia kahirakahira. Unai hegeregerena, umui danu unai gaudia ibounai umui itaia neganai, do umui diba taunimanima ena Natuna be iduara kahirakahira ia gini. Umui lau hamaoroa momokani, inai uru be do ia ore lasi ela bona unai gaudia ibounai idia vara.”​—Mataio 24:32-34.

      Iena hahediba taudia be unai toa ena kahana idauidau idia guguru idia itaia neganai, namona be idia laloparara dokona be kahirakahira. Unai nega dokona ai do idia noho hahediba taudia hagoadaia totona, Iesu ia gwau:

      “Unai dina bona hora be ta ia diba lasi, guba anerudia idia diba lasi, Natuna danu be ia diba lasi, to Tamana sibona. Noa ena nega hegeregerena, taunimanima ena Natuna ena noho negana danu be unai bamona. Badina Abata ia do mai lasi neganai, idia aniani, idia inuinu, tau bona hahine idia headava noho ela bona Noa be bouti lalonai ia vareai dinana. Unai idia laloa bada lasi ela bona Abata ia mai bona idia ibounai ia abia lao, taunimanima ena Natuna ena noho negana danu be unai bamona.” (Mataio 24:36-39) Iesu ese ia hadibadia, Noa ena negai ia vara Abata be tanobada hegegemadai ia abia, nega oromana ena dokona danu be unai bamona.

      Olive Ororo ai Iesu ena hereva idia kamonai aposetolo taudia idia laloparara, idia noga noho be gau badana. Iesu ia gwau: “Do umui naria namonamo, namo lasi aniani momo, inuinu momo, bona mauri ena lalohekwarahi ese emui kudouna idia hametaua, bona karaharaga unai dina be umui latanai do ia ginidae, tarapu ese animal ia abia bamona. Badina unai dina be tanobada dekenai idia noho taudia ibounai latanai do ia ginidae. Vadaeni umui noga noho bona hanaihanai umui guriguri goadagoada, unai amo do idia vara gaudia amo do umui heau mauri bona taunimanima ena Natuna ena vairanai do umui gini diba.”​—Luka 21:34-36.

      Iesu ese ia hahedinaraia lou, ia perovetalaia gauna be gabu ibounai dekenai do ia vara. Ia ese lagani 30 eiava 40 lalonai do idia vara gaudia ia perovetalaia lasi. Eiava, Iuda besena o Ierusalema sibona dekenai do idia vara gaudia ia herevalaia lasi. To ia perovetalaia gaudia be “tanobada dekenai idia noho taudia ibounai latanai do ia ginidae.”

      Ia gwau, ena hahediba taudia be do idia noga noho, idia gima noho, bona idia noho hegaegae be namo. Iesu ese parabole ma ta amo unai ia hahedinarai, ia gwau: “To inai umui diba be namo: Bema ruma tauna ia diba henaohenao tauna be hanuaboi ai edena hora ai do ia mai, do ia noga noho bona henaohenao tauna be ena ruma do ia makohia bona vareai lasi. Unai dainai, umui danu do umui noho hegaegae, badina umui laloa lasi horana ai, taunimanima ena Natuna do ia mai.”​—Mataio 24:43, 44.

      Iesu ese ena hahediba taudia ia hagoadaia, vaira nega ai gau namodia do idia vara. Ia hamaorodia, ena peroveta hereva ia guguru lalonai, “hesiai tauna” ta do ia noho bona do ia hegaegae bona gaukara noho. Iesu be aposetolo taudia ese idia lalopararalaia haheitalai ta ia gwauraia: “Hesiai tauna mai ena kamonai bona mai ena aonega, ena biaguna ese ia abia hidi ena hesiai taudia do ia naria, bona nega korikori ai edia aniani do ia henia tauna be daika? Bema ena biaguna ia mai bona ia itaia ia be unai bamona ia karaia noho, unai hesiai tauna be do ia moale! Umui lau hamaoroa momokani, biaguna ese do ia abia hidi iena kohu ibounai ia naria totona.” To bema “hesiai tauna” be lalohadai kererena ia abia bona ma haida ia kara dika henia, biaguna ese “ia dekenai panisi aukana momokani do ia henia.”​—Mataio 24:45-51; Luka 12:45, 46 hahegeregerea.

      To Iesu ia gwau lasi ena hahediba taudia haida be lalohadai kererena do idia abia. Vadaeni Iesu ia ura ena hahediba taudia dekenai dahaka ia hadibaia? Ia ura do idia noga noho bona gaukara noho. Parabole ma ta ai unai ia hahedinaraia.

      • Dahaka dainai aposetolo taudia be vaira nega ai do idia vara gaudia totona idia henanadai, to dahaka idia laloa danu?

      • Edena negai Iesu ena peroveta hereva ia guguru matamaia, bona edena dala ai?

      • Dahaka gaudia ese Keriso ena noho negana do idia hahedinaraia?

      • “Gau dika rohorohona” be edena dala ai ia hedinarai, unai murinai dahaka ia vara?

      • Iesu ena peroveta hereva ia guguru idia itaia taudia be dahaka idia laloa?

      • Iesu ese edena parabole amo ena hahediba taudia ia durua, unai amo do idia diba dokona be kahirakahira?

      • Dahaka ese ia hahedinaraia Iesu ena peroveta hereva be tanobada hegegemadai do ia vara?

      • Nega oromana ena dokona ai idia noho hahediba taudia dekenai Iesu be dahaka hagoadaia hereva ia henia?

  • Rami-Hebou Kekeni 10 Parabolena
    Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
    • Aonega rami-hebou kekeni 5 edia lamepa ia ara noho

      KAROA 112

      Rami-hebou Kekeni 10 Parabolena

      MATAIO 25:1-13

      • IESU ESE RAMI-HEBOU KEKENI 10 PARABOLENA IA GWAURAIA

      Iesu ese ena aposetolo taudia edia henanadai iena noho negana bona nega oromana ena dokona totona ia haerelaia. Unai murinai, ia ese parabole ta amo aonega sisibana ia henia. Unai ia ena guguru negana be ena noho neganai ai idia noho taudia ese do idia itaia.

      Unai parabole ia hamatamaia, ia gwau: “Guba Basileia be rami-hebou kekeni 10 bamona, edia lamepa idia abia bona idia lao headava matamata tauna ida idia hedavari totona. Idia 5 be kavakava bona 5 be aonega.”​—Mataio 25:1, 2.

      Iesu ia gwau lasi guba Basileia do idia abia hahediba taudia haida be kavakava bona haida be mai aonega. To ia ura hahedinaraia, Basileia abia totona ena hahediba taudia do idia abia hidi idia gima noho eiava lasi. To Iesu ia diba momokani ena hesiai taudia do idia abidadama bona iena Tamana amo hahenamo do idia abia.

      Unai parabole ai, rami-hebou kekeni ibounai idia lao headava matamata tauna idia hedavari henia totona bona ia ida headava aria lalonai do idia vareai. Ia ginidae neganai, rami-hebou kekenidia ese edia lamepa amo dala do idia hadiaria, unai amo ena adavana be ia hegaegaelaia rumana dekenai ia abia lao neganai ia do idia hanamoa. To dahaka ia vara?

      Iesu ia gwau: “Kavakava kekenidia be edia lamepa idia abia, to oela idia abia lasi. To aonega kekenidia be edia lamepa idia abia bona kavabu mai ena oela idia abia danu. Headava matamata tauna ia mai haraga lasi dainai, idia ibounai edia matana idia metau bona idia mahuta.” (Mataio 25:3-5) Headava matamata tauna be idia laloa negana ai ia ginidae lasi. Idia naria daudau dainai idia mahuta. Reana aposetolo taudia ese guna Iesu ese ia sivarailaia king ta ena natuna idia laloa, gabu daudau ta dekenai ia lao bona “king siahuna ia abia bona ia giroa lou.”​—Luka 19:11-15.

      Rami-hebou kekeni 10 parabolena ai, Iesu ese headava matamata tauna ia ginidae neganai ia vara gauna ia gwauraia: “Hanuaboi momokani ai boiboi ta idia kamonai: ‘Headava matamata tauna ia mai inai! Umui lao ia umui hedavari henia.’” (Mataio 25:6) Rami-hebou kekenidia be idia hegaegae bona idia gima noho, a?

      Iesu ma ia gwau: “Bena unai rami-hebou kekeni ibounai idia toreisi bona edia lamepa idia hegaegaelaia. Kavakava kekenidia be aonega kekenidia dekenai idia gwau, ‘Emui oela sisina be ai dekenai umui henia, badina aiemai lamepa be kahirakahira do idia bodo.’ Aonega kekenidia idia haere: ‘Reana oela be do ia hegeregere lasi umui bona ai totona. To namona be oela idia hoihoilaia taudia dekenai umui lao, bona emui oela umui hoia.’”​—Mataio 25:7-9.

      Unai kavakava rami-hebou kekeni 5 be headava matamata tauna do ia ginidae totona, idia gima noho lasi bona idia hegaegae lasi. Edia oela be hegeregere lasi dainai ma haida idia tahua. Iesu ia gwau: “Vadaeni oela hoia totona idia lao noho lalonai, headava matamata tauna ia ginidae. Idia hegaegae rami-hebou kekenidia be ia danu headava aria lalonai idia vareai, bona iduara ia koua. Unai murinai rami-hebou kekeni 5 idia mai, idia gwau, ‘Headava matamata tauna e, mani iduara oi kehoa!’ Ia haere ia gwau, ‘Umui lau hamaoroa momokani, umui lau diba lasi.’” (Mataio 25:10-12) Idia hegaegae lasi bona idia gima noho lasi dainai unai ia vara!

      Aposetolo taudia idia laloparara Iesu ese ia herevalaia headava matamata tauna be ia. Guna ia sibona be headava matamata tauna ta ida ia hahegeregerea. (Luka 5:34, 35) Bona aonega rami-hebou kekenidia? Iesu ese “orea maragi,” Basileia do idia abia taudia, ia herevalaia neganai, ia gwau: “Gaukara dabua umui atoa bona umui hegaegae, bona emui lamepa do idia araia noho.” (Luka 12:32, 35) Unai dainai rami-hebou kekenidia edia parabole ai, aposetolo taudia idia laloparara Iesu ese idia bona abidadama hahediba taudia ma haida ia herevalaia. Unai parabole amo Iesu ia ura dahaka ia hahedinaraia?

      Iesu ia ura lasi idia daradara. Parabole ena dokonai, ia gwau: “Unai dainai, do umui gima noho, badina dina eiava hora be umui diba lasi.”​—Mataio 25:13.

      Unai amo Iesu ese ia murinai idia raka abidadama taudia ia hadibaia iena noho negana idia naria lalonai, idia “gima noho” be namo. Do ia mai dainai, idia gima bona gaukara noho be namo—aonega rami-hebou kekeni 5 bamona—unai amo edia helaro namo hereana bona edia ahuna namona do idia haboioa lasi.

      • Edena dala ai aonega rami-hebou kekeni 5 be kavakava rami-hebou kekeni amo idia idau?

      • Headava matamata tauna be daika, bona rami-hebou kekenidia be daidia?

      • Iesu ese rami-hebou kekeni 10 parabolena amo ena hahediba taudia dekenai dahaka ia hadibaia?

  • Talent Ena Parabole
    Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
    • Hesiai tauna ese moni baege be tano lalonai ia hunia

      KAROA 113

      Talent Ena Parabole

      MATAIO 25:14-30

      • IESU ESE TALENT ENA PARABOLE IA GWAURAIA

      Iesu be ena aposetolo 4 ida Olive Ororo ai ia do noho neganai, parabole ma ta ia gwauraia. Dina haida gunanai, Ieriko dekenai ia do noho neganai, mina ena parabole amo ia hahedinaraia Basileia be nega daudau herea murinai do ia vara. Hari ia gwauraia parabolena ai gau haida be unai parabole hegeregerena. Inai parabole amo Iesu ese edia henanadai, iena noho negana bona nega oromana ena dokona dekenai ia haerelaia. Ia hahedinaraia ena hahediba taudia dekenai ia henia gaukarana idia karaia goadagoada be namo.

      Iesu ia gwau: “Guba Basileia be daudau gabuna do ia lao gwauraia tauna bamona. Ia ese ena hesiai taudia ia boiria bona ena kohu ia henia idia naria totona.” (Mataio 25:14) Guna Iesu be lohia tauna ta ida sibona ia hahegeregerea, gabu daudau ta dekenai ia lao “king siahuna ia abia totona,” unai dainai aposetolo taudia idia laloparara hari ia gwauraia “tauna” be Iesu.​—Luka 19:12.

      Parabole ai ia gwauraia tauna be gabu daudau dekenai ia do lao lasi neganai, iena kohu be ena hesiai taudia dekenai ia henia. Iesu ena lagani toi mai kahana hesiai gaukarana lalonai, ia ese Dirava ena Basileia ia harorolaia, bona ena hahediba taudia ia hadibadia unai gaukara idia karaia totona. Hari do ia lao bona ia diba momokani ia hadibadia gaukarana do idia karaia.​—Mataio 10:7; Luka 10:1, 8, 9; Ioane 4:38; 14:12 hahegeregerea.

      Parabole ai, unai tauna ese ena “kohu” be edena bamona ia haria? Iesu ia gwau: “Ta dekenai 5 talent ia henia, ma ta dekenai talent rua, bona ma ta dekenai talent tamona ia henia, idia ta ta edia diba hegeregerena unai ia karaia. Bena gabu daudau dekenai ia lao.” (Mataio 25:15) Unai hesiai taudia be idia abia talent amo dahaka do idia karaia? Edia biaguna ena kohu habadaia totona do idia gaukara namonamo, a? Iesu ese ena aposetolo taudia ia hamaoroa:

      “Vadaeni 5 talent ia abia tauna be maoromaoro ia lao bona unai 5 talent amo bisinesi ia karaia, bona talent ma 5 ia abia. Unai hegeregerena, talent rua ia abia tauna ese talent ma rua ia abia. To talent tamona sibona ia abia hesiai tauna be ia lao, tano ia geia bona ena biaguna ena moni ia hunia.” (Mataio 25:16-18) Edia biaguna ia giroa neganai dahaka ia vara?

      Iesu ma ia gwau: “Nega daudau murinai, unai hesiai taudia edia biaguna ia mai bona ena moni idia gaukaralaia dalana ia sekea.” (Mataio 25:19) Tatau rua be “edia diba hegeregerena” unai moni idia gaukaralaia. Idia ta ta be idia gaukara goadagoada bona idia abia gauna idia habadaia. Talent 5 ia abia tauna be talent ma 5 ia abia, bona talent rua ia abia tauna be ma rua ia abia.a Edia biaguna ese idia ta ta ia hanamoa, ia gwau: “Oi be hesiai tauna namona, oi karaia gaukara be namo herea! Gaukara maragina be mai kamonai ida oi karaia dainai, lau ese oi do lau abia hidi gaukara momo oi naria totona. Emu biaguna ida do oi moale hebou.”​—Mataio 25:21.

      1. Hesiai tauna ese moni baege be tano lalonai ia hunia; 2. Hesiai tauna be murimuri dekenai idia negea raka-lasi

      To talent tamona ia abia tauna be idau. Ia gwau: “Biaguna e, lau diba oi be biaguna aukana, oi hadoa lasi gabudiai aniani oi gogoa, bona ma haida ese momoru idia kokia witi oi haboudia. Unai dainai lau gari bona lau lao bena tano lalonai emu talent lau hunia. Emu talent inai, oi abia.” (Mataio 25:24, 25) Unai moni be banika dekenai ia atoa lasi, ena biaguna totona profit ia abia totona. Ia ese ena biaguna ena kohu ia habadaia lasi.

      Unai dainai ena biaguna ese ia gwauraia, “kara dika bona lahedo hesiai tauna.” Ia dekenai ia noho gauna be ia abia oho bona ia gaukara goadagoada hesiai tauna dekenai ia henia. Biaguna ia gwau: “Mai ena gau tauna dekenai, gau momo do idia henia bona ena gaudia be do idia momo. To gau lasi tauna dekenai ia noho gauna be ia amo do idia kokia.”​—Mataio 25:26, 29.

      Iesu ena hahediba taudia idia haroro

      Iesu ese inai parabole ai ia gwauraia gaudia be ena hahediba taudia ese idia lalohadailaia be namo. Idia itaia Iesu ese ia henia gaukarana—taunimanima be hahediba taudia ai halaoa hahenamona—be dava bada gauna. Bona ia ura unai hahenamo idia gaukaralaia namonamo. Iesu ia gwau lasi idia dekenai ia henia haroro gaukarana ai idia ibounai be gaukara dalana tamona do idia karaia. Inai parabole ese ia hahedinaraia hegeregerena, idia ta ta “edia diba hegeregerena” gaukara idia karaia be namo. Anina be Iesu do ia moale lasi bema ta ia “lahedo” bona ena Biaguna ena kohu ia gaukaralaia namonamo lasi.

      Aposetolo taudia idia moale badina Iesu ia gwau: “Mai ena gau tauna dekenai gau ma haida do idia henia”!

      a Unai negai, ta be lagani 20 bamona do ia gaukara talent tamona abia totona.

      • Talent ena parabole ai, daika be biaguna bamona, bona daidia be hesiai taudia?

      • Iesu ese ena hahediba taudia dekenai dahaka ia hadibaia?

  • Keriso Ia Mai Neganai Mamoe Bona Nanigosi Do Ia Hahemaoro Henia
    Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
    • Bese idauidau be guba idia itaia bona Iesu ena hahemaoro negana idia naria

      KAROA 114

      Keriso Ia Mai Neganai Mamoe Bona Nanigosi Do Ia Hahemaoro Henia

      MATAIO 25:31-46

      • IESU ESE MAMOE BONA NANIGOSI ENA PARABOLE IA GWAURAIA

      Olive Ororona ai, Iesu ese rami-hebou kekeni 10 bona talent edia parabole ia gwauraia. Aposetolo taudia be iena noho negana bona nega oromana ena dokona dainai idia henia henanadai ena haere be edena bamona ia hadokoa? Ia ese mamoe bona nanigosi ena parabole amo unai ia karaia.

      Iesu ese unai parabole ia hamatamaia, ia gwau: “Taunimanima ena Natuna be mai ena hairai ida ia mai neganai, aneru ibounai be ia ida do idia mai, bena ia be ena terona hairaina latanai do ia helai.” (Mataio 25:31) Ia hahedinaraia goevagoeva unai parabole ese, ia, Iesu, ia herevalaia. Nega momo ia be sibona ia gwauraia “taunimanima ena Natuna.”​—Mataio 8:20; 9:6; 20:18, 28.

      Iesu be terona latanai ia helai bona abidadama taudia be mamoe bamona ia hahemaoro henia

      Unai parabole be edena negai do ia guguru? Iesu be aneru danu “mai ena hairai ida ia mai” bona “ena terona hairaina” latanai ia helai neganai, do ia guguru. Guna ia ese “taunimanima ena Natuna be mai ena siahu bona hairai bada ida guba ena ori latanai do ia mai” bona ena aneru ida ia herevalaia. Unai be edena negai do ia vara? Maoromaoro “hisihisi badana murinai.” (Mataio 24:29-31; Mareko 13:26, 27; Luka 21:27) Vaira nega ai Iesu be mai hairai ida ia mai neganai, unai parabole do ia guguru. Unai nega ai dahaka do ia karaia?

      Iesu ia gwau: “Taunimanima ena Natuna . . . ia mai neganai, . . . bese ibounai be ia vairanai do idia hebou, bona ia ese taunimanima do ia hapararaia, mamoe naria tauna ese mamoe be nanigosi amo ia hapararaia bamona. Bona ia ese mamoe be ena idiba kahanai do ia atoa, to nanigosi be ena lauri kahanai do ia atoa.”​—Mataio 25:31-33.

      Mamoe bamona taudia dekenai dahaka do ia vara? Iesu ia gwau: “Bena King be ena idiba kahanai idia gini taudia dekenai do ia gwau: ‘Egu Tamana ese ia hanamoa taudia e, umui mai, taunimanima be tanobada ai idia vara negana amo umui totona idia hegaegaelaia vadaeni Basileiana umui abia.’” (Mataio 25:34) Dahaka dainai King ese mamoe bamona taudia ia hanamoa?

      King ia gwau: “Lau hitolo bona lau dekenai aniani umui henia. Lau ranu mase bona lau dekenai ranu umui henia. Lau be idau tauna to emui ruma dekenai lau umui abia dae. Lau be kopina kavakava bona lau dekenai dabua umui henia. Lau gorere bona umui ese lau umui naria. Dibura ruma ai lau noho bona lau umui vadivadi.” Inai mamoe, “kara maoromaoro taudia,” idia henanadai edena dala ai unai kara namodia idia karaia neganai, ia haere: “Egu tadikaka, ladana maragi taudia ta dekenai inai bamona umui karaia neganai, lau dekenai umui karaia unai.” (Mataio 25:35, 36, 40, 46) Unai kara namodia be guba dekenai idia karaia lasi, badina unuseniai gorere eiava hitolo be lasi. Unai kara namodia be tanobada ai Keriso ena tadikaka dekenai idia karaia.

      Idia abidadama lasi taudia be nanigosi bamona ia hahemaoro henia

      To lauri kahanai ia atoa nanigosi bamona taudia be edena bamona? Iesu ia gwau: “Bena [king be] ena lauri kahanai idia gini taudia dekenai do ia gwau: ‘Dirava ese ia gwauraia dika taudia e, lau dekena amo umui siri bona noho hanaihanai lahina dekenai umui lao, unai be Diabolo bona ena aneru totona idia hegaegaelaia vadaeni. Badina lau hitolo, to lau dekenai aniani umui henia lasi, bona lau ranu mase, to lau dekenai ranu umui henia lasi. Lau be idau tauna, to emui ruma ai lau umui abia dae lasi. Lau be kopina kavakava, to lau dekenai dabua umui henia lasi. Lau gorere bona dibura ruma ai lau noho, to lau umui naria lasi.’” (Mataio 25:41-43) Unai hahemaoro idia abia badina tanobada ai nanigosi bamona taudia ese Keriso ena tadikaka idia kara namo henidia lasi.

      Aposetolo taudia idia laloparara mamoe bona nanigosi bamona taudia hahemaoro henia karana ese ta ena mauri do ia haidaua momokani. Iesu ese ia hamaorodia: “Bena [king] do ia [gwau]: ‘Umui lau hamaoroa momokani, ladana maragi taudia ta dekenai unai bamona umui karaia lasi neganai, lau dekenai unai bamona umui karaia lasi.’ Bona unai taudia be do idia mase ela bona hanaihanai, to kara maoromaoro taudia be mauri hanaihanai do idia abia.”​—Mataio 25:45, 46.

      Iesu ena haere ena aposetolo taudia dekenai be iena hahediba taudia ibounai ese idia lalohadailaia be namo, unai ese do ia durua edia lalohadai bona kara idia tahua totona.

      • Iesu ese ia gwauraia mamoe bona nanigosi parabolena ai, daika be “King” bona unai parabole be edena nega ai do ia guguru?

      • Dahaka dainai Iesu ese mamoe bamona taudia ia lalonamo henia?

      • Dahaka dainai Iesu ese haida ia gwauraia nanigosi? Bona mamoe bona nanigosi dekenai dahaka do ia vara?

Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
Log aut
Login
  • Hiri Motu
  • Ta dekenai siaia
  • Preferens
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Gaukaralaia Taravatudia
  • Privacy Policy
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Login
Ta dekenai siaia