-
Sanhedrin ese Idia Kota Henia Bena Gabeai PilatoIesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
-
-
KAROA 127
Sanhedrin Ese Idia Kota Henia Bena Gabeai Pilato
MATAIO 27:1-11 MAREKO 15:1 LUKA 22:66–23:3 IOANE 18:28-35
DABA AI SANHEDRIN EDIA VAIRANAI IDIA KOTA HENIA
IUDA ISKARIOTE IA URA SIBONA IA HAMASEA
IESU BE PILATO DEKENAI IDIA SIAIA LAO DO IA HAHEMAORO HENIA TOTONA
Kahirakahira daba do ia rere bena Petero be nega ihatoina ia gwau ia be Iesu ia diba lasi. Sanhedrin taudia ese Iesu idia kota henia koikoi vadaeni bona ruma idia rakatania. To Friday daba ai, kota rumana lalonai idia haboua lou, badina idia ura hahedinaraia hanuaboi ai idia karaia kota be maoro. Iesu be edia vairanai idia abia mai.
Kota ese Iesu ia hamaoroa: “Bema oi be Keriso, ai oi hamaoroa.” Iesu ia gwau: “Ena be umui lau hamaoroa, to do umui abia dae lasi. Danu, bema umui lau nanadaia, do umui haere lasi.” To, Iesu be mai gari lasi ida Daniela 7:13 ai ena dagi ia gwauraia hedinarai. Ia gwau: “To, hari inai nega amo taunimanima ena Natuna be siahu Diravana ena imana idibana kahanai do ia helai.”—Luka 22:67-69; Mataio 26:63.
Vadaeni idia ibounai idia gwau: “Unai dainai, oi be Dirava ena Natuna, a?” Iesu ia haere, ia gwau: “Umui sibona ese umui gwauraia unai.” Unai hereva dainai idia gwau Iesu be Dirava ena ladana ia hadikaia dainai ia mase be namo. Bena idia gwau: “Dahaka dainai samania taudia ma haida edia hereva ita tahua?” (Luka 22:70, 71; Mareko 14:64) Unai dainai Iesu idia guia bona Roma ena gavana Pontio Pilato dekenai idia abia lao.
Reana Iuda Iskariote ia itaia Iesu be Pilato dekenai idia abia lao. Ia laloparara Iesu be do idia hamasea neganai, sibona ena kerere ia laloa bona ia lalometau bada. To ia be Dirava dekenai helalo kerehai ena toana ia hahedinaraia lasi, to ia lao siliva moni 30 ia henia lou totona. Iuda ese dubu biagudia ia hamaoroa: “Lau kara dika vadaeni badina kerere lasi tauna be umui dekenai lau henia.” To ia idia laloa bada lasi bona idia gwau: “Vadaeni ai be dahaka do ai karaia? Unai be oiemu lalohekwarahi!”—Mataio 27:4.
Iuda ese unai siliva moni 30 be dubu lalonai ia negea vareai, bona sibona ia ura hamasea. To sibona ia tauadae lalonai, varo ia kwatua au ena rigi ia makohi. Bena ena tauanina be nadi latadiai ia moru, bona ena bogana ia pou.—Kara 1:17, 18.
Daba momokani ai Iesu be Pontio Pilato ena ruma dekenai idia abia lao. To ia idia abia lao Iuda taudia be idia ura lasi ruma lalonai idia vareai. Badina idia laloa bema Idau Bese Taudia edia ruma lalonai idia vareai, do idia miro. Bena Nisan 15 ai idia karaia aniani do idia ania lasi, Hatubua Lasi Paraoa ena Aria ena dina ginigunana ai, unai be Pasova negana ena kahana ta.
Pilato ia raka lasi bona idia ia nanadaia: “Inai tauna dekenai dahaka samania herevana umui gwauraia?” Idia gwau: “Bema inai tauna be kerere ia karaia lasi, oi dekenai do ai mailaia lasi.” Reana Pilato ia mamia hutuma ese ia idia doria, unai dainai ia gwau: “Ia umui abia lao bona emui taravatu hegeregerena umui hahemaoro henia.” Iuda taudia idia ura Iesu do idia hamasea dainai, idia gwau: “Ai be maoro lasi tau ta ai hamasea totona.”—Ioane 18:29-31.
Bema Iuda taudia be Pasova Aria negana ai Iesu idia hamasea, hanua taudia ibounai do idia badu bona boiboi. To Iuda taudia do idia kerere lasi totona Roma taudia dekenai Iesu idia henia idia kota henia bona hamasea totona, badina Roma taudia be mai edia maoro gavamani ia gwau-edeede henia tauna dekenai unai idia karaia totona.
Tomadiho gunalaia taudia ese Pilato idia hadibaia lasi, idia ese Iesu be Dirava ena ladana hadikaia karana dainai idia hahemaoro henia vadaeni. Hari idia ese koikoi herevadia ma haida amo Iesu idia samania, idia gwau: “Ai davaria inai tauna ese [1] emai bese taudia ia hakaua kerere, [2] Kaisara dekenai takisi moni henia karana ia koua, bona [3] ia sibona ia gwauraia ia be Keriso, king ta.”—Luka 23:2.
Pilato be Roma gavamani ia lohiaia dainai, Iesu ia gwau ia be king neganai, unai ia laloa momo. Unai dainai ruma lalonai ia vareai lou bona Iesu ia boiria, ia nanadaia totona, ia gwau: “Oi be Iuda taudia edia King, a?” Ena henanadai ena anina be: ‘Oi be Kaisara oi dadaraia totona sibona oi gwauraia oi be king ta dainai Roma basileia ena taravatu oi utua, a?’ Reana Iesu ia ura diba bema Pilato be iena sivarai momo ia diba vadaeni, unai dainai ia gwau: “Oi be sibona emu lalohadai amo lau oi nanadaia noho, eiava ma haida be oi dekenai lau idia herevalaia?”—Ioane 18:33, 34.
Pilato ese Iesu ena sivarai ia diba, to ia dekenai idia vara gaudia ia ura diba namonamo dainai, Pilato ia gwau: “Oi diba lau be Iuda tauna lasi.” Ma ia gwau: “Oiemu bese bona dubu biagudia ese oi be lau dekenai idia siaia. Oi be dahaka oi karaia?”—Ioane 18:35.
Iesu ese ena king dagina ia hunia lasi. Iena haere dainai Gavana Pilato ia hoa bada.
-
-
Pilato Bona Heroda ese Kerere Ta Idia Davaria LasiIesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
-
-
KAROA 128
Pilato Bona Heroda Ese Kerere Ta Idia Davaria Lasi
MATAIO 27:12-14, 18, 19 MAREKO 15:2-5 LUKA 23:4-16 IOANE 18:36-38
PILATO BONA HERODA ESE IESU IDIA KOTA HENIA
Iesu be Pilato dekenai ia gwauraia hedinarai ia be king. To, iena Basileia ese Roma do ia hadikaia lasi. Iesu ia gwau: “Lauegu basileia be inai tanobada ena lasi. Bema egu basileia be inai tanobada ena, egu hesiai taudia be do idia tuari, unai amo lau be Iuda taudia dekenai do idia henia lasi. To lau hereva bamona, egu basileia be inai tanobada ena lasi.” (Ioane 18:36) Oibe, Iesu be mai ena Basileia, to ia be tanobada gauna lasi.
Pilato ese unai hereva ia abia dae lasi dainai, Iesu ia nanadaia: “Vadaeni, oi be king ta, a?” Iesu ese Pilato ia hadibaia iena hereva be maoro, unai dainai ia haere: “Oi sibona ese oi gwauraia unai. Hereva momokani gwauraia hedinarai totona lau vara bona tanobada dekenai lau mai. Hereva momokani idia badinaia taudia ibounai ese egu gadona idia kamonai.”—Ioane 18:37.
Guna Iesu be Toma ia hamaoroa, ia gwau: “Dala be lau, hereva momokani be lau bona mauri be lau.” Hari Pilato danu ia kamonai Dirava ese Iesu ia siaia mai ena badina be iena Basileia ena “hereva momokani” ia gwauraia hedinarai totona. Iesu ia ura bada mai abidadama ida unai hereva momokani do ia badinaia noho, ena be do idia hamasea. Ena be Pilato ia henanadai: “Hereva momokani be dahaka?” To Pilato be ia kamonai herevadia dainai Iesu ia hahemaoro henia.—Ioane 14:6; 18:38.
Vadaeni Pilato ia raka lasi lou, murimuri ai idia naria noho taudia edia vairanai ia gini. Iesu be reana ia badinai ia gini bona Pilato ese hahelaga taudia badadia bona idia danu idia lao taudia ia hamaoroa: “Inai tauna dekenai kerere ta lau davaria lasi.” Unai hereva dainai idia badu, bena hutuma idia gwau: “Iudea ibounai lalonai, Galilea amo ia matamaia ema bona iniseniai, ena hadibaia herevadia ese taunimanima edia lalona ia veria idia gwau-edeede totona.”—Luka 23:4, 5.
Pilato be reana Iuda taudia edia koikoi herevana dainai ia hoa. Unai dainai hahelaga tau badadia bona hanua tau badadia idia boiboi neganai, Pilato ese Iesu ia nanadaia, ia gwau: “Unai tatau be oi dekenai idia gwauraia samania herevadia ibounai oi kamonai, a?” (Mataio 27:13) To, Iesu ia haere lasi. Ena be idia samania kava to ia manau dainai, Pilato ia hoa.
Bona Iuda taudia idia gwau Iesu ese ena gaukara be “Galilea amo ia matamaia.” Unai neganai, Pilato ia diba momokani, Iesu be Galilea tauna. Unai dainai Pilato be dala ia tahua Iesu ia kota henia lasi totona. Heroda Antipa (Heroda Badana ena natuna tau) be Galilea ena lohia, bona Pasova aria negana ai ia be Ierusalema dekenai ia noho. Unai dainai Pilato ese Iesu be Heroda dekenai ia siaia lao. Heroda Antipa ena oda dainai Ioane Bapatiso ena kwarana idia utua oho. Gabeai, Iesu ena hoa karadia edia sivarai ia kamonai neganai, Heroda ia laloa Iesu be Ioane, reana mase amo ia toreisi lou.—Luka 9:7-9.
Heroda be Iesu ia itaia neganai ia moale. Iesu ia durua totona, eiava ia idia samania herevadia be maoro eiava kerere do ia tahua totona lasi. Heroda ia moale badina “ia ura Iesu ena hoa karana ta ia itaia.” (Luka 23:8) To, Iesu be Heroda vairanai hoa karana ta ia karaia lasi. Bona Heroda ese henanadai momo ia henia neganai, Iesu be ia haere lasi. Heroda ia moale lasi dainai, ia bona ena tuari taudia ese “hemataurai lasi dalanai” Iesu idia kara henia. (Luka 23:11) Ia dekenai dabua namo hereana ta idia atoa bona idia kirikirilaia. Bena Heroda ese Iesu be Pilato dekenai ia siaia lou. Guna Heroda bona Pilato idia inai heheni, to hari idia be tura namodia.
Iesu be Pilato dekenai ia giroa lou.Unai neganai, Pilato ese hahelaga taudia badadia, Iuda ena lohia taudia, bona hanua taudia ia boiria, bona ia gwau: “Emui vairanai ena kara lau tahua, to ia dekenai umui gwauraia samania herevadia edia badina ta lau davaria lasi. Heroda danu be ia dekenai kerere ta ia davaria lasi dainai, ita dekenai ia siaia lou. Bona itaia! Ia be kerere ta ia karaia lasi ia mase totona. Unai dainai ia do lau panisia bona lau ruhaia.”—Luka 23:14-16.
Pilato ia ura bada Iesu ia ruhaia, badina ia diba mama karana dainai hahelaga taudia ese idia samania. Pilato be kota henia gabunai ia helai noho lalonai, ena adavana be ia dekenai hereva ta ia siaia, ia gwau: “Inai kara maoromaoro tauna dekenai gau ta oi karaia lasi, badina ia dainai hari dina nihi dikana ta [Dirava ena amo ia mai nihina] lau abia bona lau lalohisihisi bada.” Unai hereva ese Pilato ia hagoadaia Iesu ia ruhaia totona—Mataio 27:19.
Edena bamona Pilato ese inai kerere lasi tauna do ia ruhaia?
-
-
Pilato Ia Gwau: “Itaia! Tauna Be Inai!”Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
-
-
KAROA 129
Pilato Ia Gwau: “Itaia! Tauna Be Inai!”
MATAIO 27:15-17, 20-30 MAREKO 15: 6-19 LUKA 23: 18-25 IOANE 18: 39–19:5
PILATO IA URA IESU IA RUHAIA
IUDA TAUDIA BE BARABA TOTONA IDIA NOINOI
IESU IDIA KIRIKIRILAIA BONA HAHISIA
Pilato ese Iesu hamasea totona idia hebou taudia ia hamaoroa, ia gwau: “Ia dekenai umui gwauraia samania herevadia edia badina ta lau davaria lasi. Heroda danu be ia dekenai kerere ta ia davaria lasi.” (Luka 23:14, 15) Hari, Pilato be Iesu ia ruhaia totona dala ma ta ia tahua, unai dainai idia dekenai ia gwau: “Emui kastom hegeregerena, Pasova negadiai umui dekenai tau ta lau ruhaia. Vadaeni umui ura umui dekenai Iuda taudia edia King lau ruhaia, a?”—Ioane 18:39.
Pilato be dibura ai ia noho tauna ta Baraba ia diba, ia be henaohenao, gwau-edeede bona ala-ala tauna. Unai dainai Pilato ia henanadai: “Umui ura daika do lau ruhaia, Baraba eiava Iesu, idia gwauraia Keriso?” Hahelaga tatau badadia ese hutuma edia lalona idia veria dainai, idia gwau Baraba ruhaia, to Iesu lasi. Pilato ma ia henanadai: “Inai taudia rua amo umui ura daika do lau ruhaia?” Idia boiboi, idia gwau: “Baraba”!—Mataio 27:17, 21.
Pilato ia lalohekwarahi dainai, ia henanadai: “Vadaeni Iesu, idia gwauraia Keriso dekenai dahaka do lau karaia?” Taunimanima idia boiboi: “Au dekenai kokoa kau!” (Mataio 27:22) Idia hemarai lasi, idia ura kerere lasi tauna do ia mase. Pilato ma ia gwau: “Dahaka dainai? Inai tauna be dahaka kerere ia karaia? Ia dekenai kerere ta lau davaria lasi ia mase totona. Unai dainai do lau panisia bona lau ruhaia.”—Luka 23:22.
Ena be Pilato ia ura Iesu do ia ruhaia, to taunimanima be mai badu ida idia boiboi: “Au dekenai kokoa kau!” (Mataio 27:23) Tomadiho gunalaia taudia edia hereva dainai hutuma idia ura Iesu do ia mase! Ia be kerere ta ia karaia lasi eiava tau ta ia alaia lasi. Mani oi laloa, dina 5 gunanai, ia be Ierusalema ai ia vareai neganai King hegeregerena idia hanamoa. Bema Iesu ena hahediba taudia be unai negai idia noho, hereva ta do idia gwauraia lasi bona do idia hunia.
Pilato ia itaia ena hereva ese gau namona ta ia havaraia lasi. Idia boiboi badabada noho, unai dainai ranu ia abia bona hutuma vairanai ena imana ia huria. Ia hamaorodia: “Inai tauna ena rara be egu imana dekenai ia noho lasi. Umui sibona ese ia do umui hamasea.” Unai ese edia lalohadai ia haidaua lasi. To idia gwau: “Iena rara be ai bona emai natudia edia kwarana latanai do ia noho.”—Mataio 27:24, 25.
Gavana ia ura hutuma ia hamoalea dainai, dahaka be maoro ia karaia lasi. Unai dainai edia ura hegeregerena, Pilato ese Baraba ia ruhaia. Tuari taudia ia hamaoroa, Iesu ena dabua idia kokia bena idia kwadia.
Tuari taudia ese Iesu idia kwadia murinai, gavana ena ruma lalonai idia hakaua vareai. Bena ibounai ese ia dekenai hadikaia herevadia idia gwauraia. Ginigini amo korona ta idia karaia bona Iesu ena kwarana dekenai idia atoa. Tuari taudia ese ena imana idibana ai siriho ta idia atoa, bona ia dekenai dabua kakakakana idia atoa, king ese ia karaia dabua bamona. Bena ia dekenai idia hevaseha, idia gwau: “Iuda taudia edia King e, dina namona!” (Mataio 27:28, 29) Danu, Iesu idia kanudia bona ena vairana idia pataia. Ia amo unai siriho aukana idia abia bona iena kwarana idia botaia neganai, “korona” ena ginigini ese ena kwarana ia gwadaia.
Unai ibounai lalonai Iesu be ia manau bona lalogoada dainai Pilato ia hoa, bona dala ma ta ia tahua unai amo do ia hahedinaraia ia be kerere lasi. Ia gwau: “Itaia! Umui dekenai ia lau hakaua mai, unai amo do umui diba, ia dekenai kerere ta lau davaria lasi.” Reana Pilato ia laloa hutuma vairanai Iesu ia hakaua lao bona ena kopina ai bero badadia bona rara idia itaia neganai, do idia hebogahisi. Iesu be unai hebogahisi lasi taudia vairanai ia gini, bena Pilato ia gwau: “Itaia! Tauna be inai!”—Ioane 19:4, 5.
Ena be tuari taudia ese Iesu idia botaia bona idia haberoa, to ia manau bona hereva ta ia gwauraia lasi. Pilato be unai ia diba dainai ena hereva amo ia hahedinaraia Iesu ia matauraia bona hebogahisi henia.
-
-
Pilato ese Idia Dekenai Iesu Ia Henia Bena Idia Hakaua Lao Hamasea TotonaIesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
-
-
KAROA 130
Pilato Ese Idia Dekenai Iesu Ia Henia Bena Idia Hakaua Lao Hamasea Totona
MATAIO 27:31, 32 MAREKO 15:20, 21 LUKA 23:24-31 IOANE 19:6-17
PILATO ESE IESU IA RUHAIA TOHO
IESU IDIA HAHEMAORO HENIA BONA IDIA SIAIA IDIA HAMASEA TOTONA
Herevana Pilato ena hereva dainai Iesu idia botaia dikadika bona hevasehalaia murinai ia ura ia ruhaia, to hahelaga tau badadia bona edia turadia edia lalona idia haidaua lasi. Idia ura lasi gau ta ese Iesu hamasea karana ia koua. Idia boiboi: “Au dekenai kokoa kau! Au dekenai kokoa kau!” Bena Pilato ia haere, ia gwau: “Umui sibona ese ia umui abia lao bona umui hamasea, badina ia dekenai kerere ta lau davaria lasi.”—Ioane 19:6.
Iuda taudia be edia samania herevana amo idia ura Pilato do ia abia dae Iesu be gavamani ia gwau-edeede henia bona ia mase be namo, to unai ia vara lasi. Unai dainai tomadiho ena taravatu utua karana idia herevalaia. Idia ese Sanhedrin dekenai idia gwauraia samania herevana, Dirava ena ladana ia hadikaia herevana, idia gwauraia lou. Idia gwau: “Ai be mai emai taravatu, bona unai taravatu hegeregerena ia mase be ia namo, badina ia sibona ia gwauraia ia be Dirava ena natuna.” (Ioane 19:7) Pilato dekenai unai samania hereva be matamata.
Pilato ia vareai ena ruma lalonai bona dala ia tahua ena adavana ese nihi ai ia itaia tauna, Iesu, hisihisi bada ia haheaukalaia tauna ia ruhaia totona. (Mataio 27:19) Inai Iuda taudia ese dahaka samania hereva idia gwauraia, inai dibura tauna be “Dirava ena natuna,” a? Pilato ia diba Iesu be Galilea amo ia mai. (Luka 23:5-7) To Iesu ia nanadaia: “Oi be edeseni amo oi mai?” (Ioane 19:9) Pilato be ia laloa momo, reana guna Iesu be ia mauri danu, bona reana ena mauri be Dirava amo?
Iesu be ia haere lasi badina ia be guna Pilato ia hamaoroa ia be king ta, to iena Basileia be inai tanobada gauna lasi. Iesu be guna ia herevalaia gauna ia ura lasi gwauraia lou. Unai dainai Pilato ia badu bona ia gwau: “Oi ura lasi lau oi hereva henia, a? Oi diba lau be mai egu siahu oi lau ruhaia eiava mai egu siahu oi lau hamasea totona, a?”—Ioane 19:10.
Iesu ia gwau: “Bema Dirava ese oi dekenai siahu ia henia lasi, oi be siahu lasi lau dekenai kara ta oi karaia totona. Unai dainai oi dekenai lau ia henia tauna ena kara dika ese emu kara dika ia hereaia.” (Ioane 19:11) Iesu ena hereva anina be Kaiapa, ena bamodia, bona Iuda Iskariote edia kerere be bada to Pilato ena kerere be maragi.
Iesu ena kara bona hereva dekenai ia hoa bona ia gari Iesu be reana Dirava ena amo ia mai dainai dala ia tahua lou ia ruhaia totona. To Iuda taudia ese Pilato hagaria herevana ma ta idia gwauraia. Idia gwau: “Bema inai tauna oi ruhaia, oi be Kaisara ena turana lasi. Ia sibona king ai ia halaoa tauna be Kaisara ia dadaraia.”—Ioane 19:12.
Pilato ese Iesu ia hakaua raka-lasi lou bona hahemaoro sea latanai ia helai bona hutuma ia hamaorodia: “Itaia! Emui king!” To Iuda taudia idia abia dae lasi. Idia boiboi: “Ia abia siri! Ia abia siri! Au dekenai kokoa kau!” Pilato ia henanadai: “Emui king do lau hamasea, a?” Iuda taudia be nega daudau lalonai Roma taudia edia lohia dalana idia dadaraia; to hahelaga tau badadia be mai goada danu idia gwau: “Ai dekenai king ta be lasi, to Kaisara sibona.”—Ioane 19:14, 15.
Pilato be Iuda taudia edia hereva ia abia dae bona idia dekenai Iesu ia henia, idia hamasea totona. Tuari taudia ese pepol dabua idia kokia oho bona ena ataiai dabua idia atoa lou. Iesu idia hakaua raka-lasi neganai, sibona ena hisihisi auna ia huaia.
Hari be Friday daba, Nisan 14. Thursday daba amo Iesu ia mahuta lasi, bona dala idauidau ai ia idia hahisia bada. Hisihisi auna ia huaia lalonai ena goada ia ore. Unai dainai tuari taudia ese Kurene tauna Simona idia oda henia Iesu ena hisihisi auna ia huaia lao do idia hamasea gabuna dekenai. Taunimanima momo be edia murinai idia raka, haida be mai taitai danu edia kemena idia botaia bona idia gwau dahaka ia vara noho!
Iesu ese idia taitai hahine dekenai ia gwau: “Ierusalema ena natudia kekeni e, lau dainai umui taitai lasi. To, umui sibona bona emui natudia totona umui taitai. Nega ia mai noho bona taunimanima do idia gwau, ‘Natuna idia havaraia lasi, sina ai idia lao lasi bona beibi dekenai rata idia henia lasi hahinedia be do idia moale!’ Bena ororo badadia dekenai do idia hereva matamaia, ‘Ai latanai umui moru!’ bona ororo maragidia dekenai, ‘Ai umui koua!’ Bema au ia mauri lalonai unai gaudia idia karaia, ia kakoro neganai dahaka do ia vara?”—Luka 23:28-31.
Iesu ese Iuda besena ia herevalaia. Unai au ena kahana sisina be ranu ia abia noho, unai ese Iesu bona ia idia abidadama henia Iuda taudia ia laulaulaia. Iesu ia mase bona iena hahediba taudia ese Iuda tomadihona idia rakatania neganai, unai bese be ia kakoro auna bamona. Dirava ena hahemaoro karana be Roma tuari taudia amo ia mai neganai, taitai bada herea do ia vara!
-
-
Iesu be Hisihisi Auna ai Idia KokoaIesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
-
-
KAROA 131
Iesu Be Hisihisi Auna Ai Idia Kokoa
MATAIO 27:33-44 MAREKO 15:22-32 LUKA 23:32-43 IOANE 19:17-24
IESU BE HISIHISI AUNA AI IDIA KOKOA
IESU ENA KWARANA ATAIAI IDIA ATOA HEREVANA AMO IA IDIA KIRIKIRILAIA
IESU BE TANOBADA PARADAISONA AI MAURI ENA HELARO IA GWAURAIA
Iesu be siti badinai ia noho hanua ta dekenai idia hakaua lao—unuseniai ia bona kara dika taudia rua do idia hamasea. Unai gabu ena ladana be Gologota—eiava kwara-koukou gabuna—bona unai gabu be “daudau dekenai” idia itaia diba.—Mareko 15:40.
Do idia hamasea taudia toi edia dabua idia kokia. Bena muro ida idia mikisia wain idia henia. Unai wain be Ierusalema hahinedia ese idia hegaegaelaia, bona do idia hamasea taudia dekenai unai hisihisi hamaragia wain henia idia karana be Roma taudia ese idia koua lasi. Iesu ese ia inua toho murinai, ia ura lasi ia inua. Dahaka dainai? Badina ia ura inai hahetoho badana negana ai ena lalona ia diari; ia ura ia laloa namonamo bona ia abidadama noho ela bona ia mase.
Iesu be au dekenai idia kokoa kau. (Mareko 15:25) Tuari taudia ese ikoko amo ena imana bona aena idia kokoa dainai, unai ese ia hahisia bada. Au idia haginia neganai, Iesu ena hisihisi ia bada herea badina ena tauanina ena metau dainai, ena bero idia darea. To, Iesu ese tuari taudia ia gwau henia lasi. Ia guriguri: “Egu tamana e, edia dika oi gwauatao, badina idia diba lasi dahaka idia karaia noho.”—Luka 23:34.
Hanaihanai Roma taudia be hereva ta idia torea, taravatu utua tauna do idia hamasea ena badina idia hahedinaraia. Pilato ia torea herevana be inai: “Iesu, Nasareta tauna, Iuda taudia edia King.” Ia ese Heberu, Latin, bona Grik gado ai ia torea dainai, momo ese idia duahia diba. Pilato ese unai amo ia hahedinaraia ia be Iesu ena mase idia hagoadaia Iuda taudia ia dadaraia. Hahelaga tau badadia idia moale lasi bona idia gwau: “Oi torea lasi, ‘Iuda taudia edia King.’ To inai oi torea, ‘Lau be Iuda taudia edia King.’” To Pilato ia ura Iuda taudia ese ia do idia rakatania vaitani dainai, ia gwau: “Lau torea gauna be do lau haidaua lasi.”—Ioane 19:19-22.
Hahelaga taudia be mai badu ida Sanhedrin ai Iesu idia kota henia neganai idia gwauraia hereva koikoidia idia gwauraia lou. Unai dainai, idia raka hanai taudia be Iesu idia kirikirilaia, idia hereva dika henia, bona edia kwarana idia davea, idia gwau: “E, oi gwau oi ese dubu helaga do oi hadikaia bona dina toi lalonai do oi haginia lou, sibona oi hamauria bona hisihisi auna amo oi diho.” Unai hegeregerena, dubu biagudia bona taravatu hadibaia taudia be ta ta dekenai idia gwau: “Namona be Keriso, Israela ena King, be hari hisihisi auna amo ia diho, unai amo do ita itaia bona abidadama henia.” (Mareko 15:29-32) Ena be Iesu sibona be kerere lasi tauna, to ena idibana bona laurina ai idia kokoa henaohenao taudia ese ia idia gwau henia.
Roma tuari taudia foa ese Iesu idia kirikirilaia danu. Reana idia be mamina dikana wain idia inua dainai, reana unai wain sisina be Iesu dekenai idia henia, idia hevasehalaia—toana be Iesu ena goada be ia hegeregere lasi unai wain ia inua totona. Roma taudia ese Iesu ena kwarana ataiai ia noho herevana idia poinia bena mai kiri ida idia gwau: “Bema oi be Iuda taudia edia King, sibona oi hamauria.” (Luka 23:36, 37) Mani oi laloa! Dala, hereva momokani, bona mauri do ia henia tauna be idia hahisia bona hevasehalaia. To Iesu ese unai ibounai ia haheaukalaia, bona ia idia itaia noho Iuda taudia, Roma tuari taudia, o ia badinai idia tauadae kara dika taudia rua ia gwau henidia lasi.
Tuari taudia foa ese Iesu ena atai dabua idia abidia bona kahana 4 dekenai idia haridia. Laki gadara idia karaia, unai amo do idia itaia daika ese kahana ta do ia abia. To Iesu ena lalona dabua be namo herea, “dabua ma ta ida idia hakapua lasi, iena ataiai amo ela bona dokona be idia hatua.” Tuari taudia idia gwau: “Namo lasi dabua ita darea, to gadara ta amo do ita diba ia be daika ese do ia abia.” Idia ese Buka Helaga ena hereva idia hamomokania, ia gwau: “Idia sibodia huanai egu dabua idia haria, bona egu dabua totona gadara ta idia karaia.”—Ioane 19:23, 24; Salamo 22:18.
Unai murinai, henaohenao tauna ta ia laloparara Iesu be king ta. Ia ese ena turana ia gwau henia, ia gwau: “Oi be Dirava oi gari henia lasi, a? Hari oi be ia ida hahemaoro tamona oi abia. Ita karaia gaudia dainai inai hahemaoro ita abia be maoro, to inai tauna be kerere ta ia karaia lasi.” Bena ia ese Iesu ia noia: “Emu Basileia lalonai oi vareai neganai lau oi laloa.”—Luka 23:40-42.
Iesu ia haere: “Hari dina oi lau hamaoroa momokani, oi be lau ida Paradaiso ai do ita noho,” to Basileia ai lasi. (Luka 23:43) Iesu ena gwauhamata aposetolo taudia dekenai be idau, idia be Iesu ida Basileia ena terona ai do idia helai. (Mataio 19:28; Luka 22:29, 30) Reana unai Iuda kara dika tauna be Iehova ese Adamu, Heva, bona edia bese totona ia karaia tanobada paradaisona ena sivarai ia kamonai. Unai dainai ia be mai ena helaro ida do ia mase.
-
-
“Momokani, inai tauna be Dirava ena Natuna”Iesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
-
-
KAROA 132
“Momokani, Inai Tauna Be Dirava Ena Natuna”
MATAIO 27:45-56 MAREKO 15:33-41 LUKA 23:44-49 IOANE 19:25-30
IESU BE AU AI IA MASE
IESU IA MASE NEGANAI IDIA VARA HOA GAUDIA
Hari be “hora namba 6” eiava dina tubua. “Gabu ibounai be dibura ese ia koua ela bona adorahi 3 oklok.” (Mareko 15:33) Unai gari ia havaraia diburana be hua ese dina ena diari ia koua dainai ia vara lasi. Badina hua ese dina ena diari ia koua karana be hua matamata ia hedinarai negana sibona ai ia vara diba, to unai be Pasova negana, bona hua be ia kuboru. Bona unai dibura be nega daudau lalonai ia noho, to hua ese dina ena diari ia koua negana be miniti haida sibona. Unai ese ia hahedinaraia Dirava ese unai dibura ia havaraia!
Mani oi laloa, unai dibura idia itaia dainai Iesu idia kirikirilaia taudia be dahaka do idia karaia? Unai dibura negana lalonai, hahine 4 be Iesu ena hisihisi auna badinai idia lao. Idia be, Iesu ena sinana, Salome, Maria Magadala, bona Maria, aposetolo tauna Iamesi Maragina ena sinana.
Aposetolo Ioane be Iesu ena sinana danu “hisihisi auna badinai” idia gini. Maria ese ia havaraia bona naria natuna, be mai hisihisi danu idia tauadae ia itaia noho. Ia dekenai unai be hegeregere “tuari kaia latana amo” ia idia gwadaia. (Ioane 19:25; Luka 2:35) Ena be Iesu ia hisihisi bada, to ia ese ena sinana ena namo ia laloa. Iesu be mai ena hekwarahi ida Ioane ia lado henia bona ena sinana ia hamaoroa: “Hahine e, itaia! Emu natuna!” Bena, Maria ia lado henia bona Ioane ia hamaoroa: “Itaia! Emu sinana!”—Ioane 19:26, 27.
Unai neganai Iesu ena sinana be vabu, unai dainai Iesu ese ena sinana naria maduna be ia ese ia lalokau henia aposetolo tauna dekenai ia henia. Badina ena tadidia ese ia idia abidadama henia lasi. Ena sinana be tauanina bona tomadiho dalanai naria totona unai ia karaia. Haheitalai namona, ani?
Dibura ia ore neganai, Iesu ia gwau: “Lau ranu mase.” Unai amo ia ese Buka Helaga ena hereva ia hagugurua. (Ioane 19:28; Salamo 22:15) Iesu ia mamia iena Tamana ena gimaia siahuna be ia amo ia kokia, unai amo iena Natuna ena badinaia karana ia tohoa. Keriso be Galilea taudia edia hereva dalana ai Aramia gado ai ia boiboi, ia gwau: “Eli, Eli, lama sabakatani?” anina be: “Egu Dirava e, egu Dirava e, dahaka dainai lau oi rakatania?” Ia kahirakahira idia gini noho taudia haida idia kamonai bona idia gwau: “Kamonai, ia be Elia ia boiria noho.” Bena tau ta ia heau lao, spansi ta be wain iditana lalonai ia udaia, bona siriho ta dekenai ia atoa, bona Iesu dekenai ia henia. To haida idia gwau: “Rakatania! Ita itaia bema Elia do ia mai bona ia do ia abia diho.”—Mareko 15:34-36.
Bena Iesu ia boiboi, ia gwau: “Lau hagugurua vadaeni!” (Ioane 19:30) Oibe, iena Tamana ese tanobada dekenai ia siaia do ia karaia gaukara ibounai be ia hagugurua. Dokonai ia gwau: “Egu Tamana e, egu mauri be emu imana dekenai lau atoa.” (Luka 23:46) Iesu ese ena mauri siahuna be Iehova dekenai ia henia, ia diba momokani Dirava ese do ia hamauria lou. Keriso be mai abidadama ida ena kwarana ia atoa diho, bena ia mase.
Iesu ia mase neganai, tano mareremarere bada herea ia vara, bona nadi badadia idia makohi. Ierusalema murimuri ai mase guria gabudia danu idia kehoa bona mase tauanina momo idia hedinarai. Unai idia itaia taudia be “hanua helagana” lalonai idia vareai bona unai idia herevalaia.—Mataio 12:11; 27:51-53.
Iesu ia mase neganai, Helaga Gabuna bona Helaga Herea Gabuna ena keten be kahana rua dekenai ia darea, ataiai amo ela bona henunai. Unai hoa karana ese ia hahedinaraia Iehova ese iena Natuna idia hamasea taudia dekenai ia badu bona Helaga Herea Gabuna, unai be guba, lalonai vareai dalana be ia kehoa vadaeni.—Heberu 9:2, 3; 10:19, 20.
Unai gaudia dainai taunimanima idia gari bada. Mase dalana ia karaia ami ofesa be ia gwau: “Momokani, inai tauna be Dirava ena Natuna.” (Mareko 15:39) Pilato vairanai Iesu be Dirava ena natuna eiava lasi idia herevalaia neganai, reana unai ami ofesa be ia noho danu. Bona hari ia abia dae momokani Iesu be kara maoromaoro tauna bona ia be Dirava ena Natuna.
Haida be idia vara gaudia idia itaia neganai, idia hoa bada, “edia kemena idia botaia,” anina be idia lalohisihisi bona hemarai ida edia ruma dekenai idia giroa. (Luka 23:48) Iesu ida idia gaukara hebou hahinedia danu, be daudau amo idia gini bona idia vara gaudia idia itaia. Idia danu be idia lalohisihisi bada.
-
-
Iesu Ena Tauanina Idia Hegaegaelaia Bona Idia GuriaIesu—Dala, Hereva Momokani, Mauri
-
-
KAROA 133
Iesu Ena Tauanina Idia Hegaegaelaia Bona Idia Guria
MATAIO 27:57–28:2 MAREKO 15:42–16:4 LUKA 23:50–24:3 IOANE 19:31–20:1
IESU ENA TAUANINA BE AU AMO IDIA KOKIA
IDIA HEGAEGAELAIA GURIA TOTONA
HAHINE BE GURIA GABUNA DEKENAI TA IDIA DAVARIA LASI
Unai be Nisan 14, Friday adorahi. Dina ia diho neganai, Sabati dinana ai Nisan 15 do ia matamaia. Iesu be ia mase vadaeni, to ena badinai idia tauadae kara dika taudia rua be idia do mase lasi. Taravatu hegeregerena, mase tauanina be “hanuaboi ibounai au dekenai do ia noho lasi” to “unai dina ai” idia guria be namo.—Deuteronomi 21:22, 23.
Iuda taudia ese Friday adorahi be idia gwauraia Hegaegae Dinana, unai negai aniani idia hegaegaelaia bona Sabati ai do idia karaia diba lasi gaukaradia idia hagugurua. Dina ia diho neganai, Sabati rua, o Sabati dina “badana” do ia matamaia. (Ioane 19:31) Badina Nisan 15 be Isti Lasi Paraoa Ena Aria ena dina ginigunana, hanaihanai unai be Sabati dinana ta. (Levitiko 23:5, 6) Unai nega ai, Nisan 15 be Saturday ai ia matamaia, bona ia be wiki ta ta ena Sabati dinana. Unai Sabati rua be unai dina tamona ai dainai, ia be Sabati dinana “badana.”
Unai dainai Iuda taudia ese Pilato idia noia Iesu bona unai kara dika taudia ruaosi idia hamasea haraga. Edena dala ai? Edia aena do idia hamakohia. Unai amo edia tauanina do idia doria daekau diba lasi idia hahodi totona. Ami taudia idia mai bona kara dika taudia ruaosi edia aena idia hamakohia. To Iesu ia mase vadaeni dainai ena aena idia hamakohia lasi. Unai amo Salamo 34:20 ena peroveta herevana ia guguru, ia gwau: “Dirava ese ena turia ibounai ia gimaia noho. Ena turia ta idia hamakohia lasi.”
Iesu ia mase vadaeni idia hamomokania totona, tuari tauna ta ese ena ohena be io amo ia gwadaia ela bona ena kudouna ia gwadaia danu. “Maoromaoro rara bona ranu idia diho.” (Ioane 19:34) Unai ese Buka Helaga ena hereva ma ta ia hagugurua: “Idia gwadaia tauna do idia itaia.”—Sekaraia 12:10.
Iosepa, “taga tauna ta” Arimatea amo bona ia be idia matauraia Sanhedrin tauna ta, be Iesu idia hamasea neganai ia noho danu. (Mataio 27:57) Ia idia gwauraia, “tau namona bona kara maoromaoro tauna” bona “Dirava ena Basileia ia naria noho.” Ia be “Iesu ena hahediba tauna ta, to Iuda taudia dekenai ia gari dainai, unai ia gwauraia hedinarai lasi,” to ia be Iesu idia hahemaoro henia karana ia abia dae lasi. (Luka 23:50; Mareko 15:43; Ioane 19:38) Iosepa be mai gari lasi ida Pilato ia noia Iesu ena tauanina do ia abia totona. Pilato ese ami ofesa ia boiria, bona unai tauna ese ia hamomokania Iesu ia mase vadaeni. Unai dainai Pilato ese Iosepa ena noinoi ia abia dae.
Iosepa ese dabua goevana ia hoia bona Iesu ena tauanina be au amo ia kokia bona kumia. Bena idia abia lao do idia hegaegaelaia guria totona. Nikodemo, “guna hanuaboi ai Iesu dekenai ia mai tauna,” danu ia lao idia ia durua totona. (Ioane 19:39) Ia ese muro bona aloe amo idia karaia dava bada muramura ia abia mai, ena metau be kilogram 33 bamona. Iuda taudia edia mase guria karana hegeregerena, Iesu ena tauanina be unai muramura amo idia dahua, bena dabua amo idia kumia.
Iosepa ese nadi amo idia karaia mase guria gabu matamata ta ia biagua, bona Iesu ena mase tauanina be unuseniai idia atoa. Bena nadi badana amo idia koua. Unai idia karaia haraga badina Sabati dinana be kahirakahira do ia matamaia. Maria Magadala, bona Maria, Iamesi ena sinana, be reana idia heduru Iesu ena tauanina hegaegaelaia totona. Karaharaga ruma dekenai idia giroa lou, “bonana namo muramura bona dehoro gaudia idia hegaegaelaia,” Sabati murinai Iesu ena tauanina idia hegaegaelaia totona.—Luka 23:56.
Sabati dinana ai, hahelaga tau badadia bona Farisea taudia be Pilato dekenai idia lao, idia gwau: “Ai laloatao unai koikoi tauna be ia do mauri noho neganai ia gwau, ‘Dina toi murinai do lau toreisi lou.’ Unai dainai, gima taudia oi oda henia guria gabuna do idia gimaia ela bona dina toi idia ore. Unai amo ena hahediba taudia ese ena tauanina do idia henaoa lasi bona taunimanima dekenai do idia gwau, ‘Ia be mase amo ia toreisi lou vadaeni!’ Unai koikoi herevana ese guna ena koikoi herevana do ia hereaia.” Pilato be idia dekenai ia gwau: “Gadi taudia haida umui abia guria gabuna idia gimaia totona. Umui lao, bona emui diba hegeregerena umui gimaia.”—Mataio 27:63-65.
Sunday daba momokani ai, Maria Magadala, bona Maria, Iamesi ena sinana, bona hahine ma haida be bonana namo muramura idia abia mai Iesu ena tauanina ai idia atoa totona. Ta ta dekenai idia henanadai: “Daika ese ita totona guria gabuna ena iduara nadina do ia doria siri?” (Mareko 16:3) To tano mareremarere ia vara. Bona Dirava ena aneru ese nadi ia doria siri, gadi taudia idia noho lasi, bona gara gabuna ai ta ia noho lasi!
-