ՄԱՔՈՒՐ, ՄԱՔՐՈՒԹՅՈՒՆ

Եբրայերենում և հունարենում մի քանի բառ է գործածվում նկարագրելու համար այն, ինչը մաքուր է, ինչպես նաև մաքրելու գործողությունը, այն է՝ վերականգնել որևէ մեկի կամ մի բանի նախկին վիճակը, որ կրկին զերծ լինի արատից ու ամեն ինչից, որ կեղտոտում է, պղծում է կամ ապականում։ Այդ բառերով ոչ միայն նկարագրվում է ֆիզիկական մաքրությունը, այլև ավելի հաճախ՝ բարոյական կամ հոգևոր մաքրությունը։ Շատ դեպքերում ֆիզիկական մաքրությունն ու ծիսական մաքրությունը փոխկապակցված են։ Եբրայերեն տահեր բայը (մաքուր լինել, մաքրել, մաքրագործել) սովորաբար վերաբերում է ծիսական կամ բարոյական մաքրությանը։ Տահեր բայի հոմանիշը բարար բայն է, որի տարբեր բայաձևեր նշանակում են «մաքրել», «ընտրել», «մաքուր լինել», «մաքուր մնալ» (Եր 4։11; 1Տգ 7։40; Սղ 18։26; Ես 52։11)։ Հունարեն կաթարոս բառը, որը նշանակում է «անարատ», «մաքուր», գործածվում է ֆիզիկական, բարոյական և կրոնական իմաստներով (Մթ 5։8; 23։26; Տիտ 1։15)։ «Անմաքրություն» թարգմանված եբրայերեն բառը ծագում է տամե բառից։ Դրա հունարեն համարժեքը ակաթարսիա բառն է (Ղև 5։3; Հռ 6։19; Գղ 5։19)։

Ֆիզիկական մաքրություն։ Իսրայելացիները իրենց կենսակերպի շնորհիվ ուրիշ ազգերի համեմատ ավելի առողջ էին՝ չնայած այն բանին, որ 40 տարի դեգերում էին անապատում։ Դա գլխավորապես պայմանավորված էր նրանով, որ ճամբարում նրանք ուղղորդվում էին Աստծու տված օրենքներով, որոնցում կային հիվանդությունները ախտորոշելու և բուժելու վերաբերյալ ցուցումներ։ Մովսիսական օրենքը կարևորում էր մաքուր ջուր օգտագործելը։ Ոչ բոլոր կենդանիներն էին մաքուր համարվում ուտելու համար (տես ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐ)։ Օրենքում նաև նշված էր, թե ինչ նախազգուշական քայլեր էր հարկավոր ձեռնարկել դիակի կամ լեշի հետ առնչվելիս։ Կարանտինը կանխարգելում էր վարակիչ հիվանդությունների տարածումը։ Բացի այդ՝ սանիտարական հիգիենայի միջոց էր արտաթորանքը հողով ծածկելը, որն այն ժամանակների համար առաջադեմ պահանջ էր (2Օր 23։12-14)։ Օրենքով պահանջվում էր նաև հաճախակի լողանալ ու լվանալ հագուստը, ինչը նույնպես նպաստում էր իսրայելացիների առողջությանը։

Աստվածաշնչում ֆիզիկական մաքրությունը հաճախ խորհրդանշում է հոգևոր մաքրություն։ Օրինակ՝ այնտեղ նշվում է «պայծառ, մաքուր ու բարձրորակ կտավից հագուստի» մասին և ասվում, որ այդ կտավը խորհրդանշում է «սրբերի արդար գործերը» (Հտն 19։8)։ Հիսուսը քողազերծեց փարիսեցիների հոգևոր անմաքրությունն ու կեղծավորությունը՝ ֆիզիկական մաքրության վերաբերյալ օրինակ բերելով։ Այդ մարդկանց նենգությունը ցույց տալու համար նա նրանց համեմատեց դրսից մաքրված, բայց ներսից կեղտոտ բաժակի կամ ափսեի հետ (Մթ 23։25, 26)։ Հիսուսը նման մի օրինակ բերեց նաև վերջին Պասեքի ընթրիքի ժամանակ, երբ խոսում էր իր աշակերտների հետ, որոնց թվում էր Հուդա Իսկարիովտացին։ Ճիշտ է, նրանք ֆիզիկապես «ամբողջությամբ մաքուր էին», քանի որ լողացած էին, և Հիսուսը լվացել էր նրանց ոտքերը, սակայն, ինչպես նա ասաց, հոգևոր իմաստով «բոլորը չէ, որ մաքուր էին» (Հվ 13։1-11)։

Աստվածաշունչը նշում է ֆիզիկական և ծիսական անմաքրության մոտ 70 պատճառ։ Դրանցից են դիակի կամ լեշի հետ որևէ առնչությունը (Ղև 11։32-40; Թվ 19։11-19), անմաքուր մարդու կամ իրերի դիպչելը (Ղև 15։4-12, 20-24; Թվ 19։22), բորոտությունը (Ղև 13։1-59), սեռական օրգաններից արտահոսումը, այդ թվում՝ սերմնահոսությունը սեռական հարաբերության ժամանակ (Ղև 15։1-3, 16-19, 32, 33), ծննդաբերությունը (Ղև 12։1-5), անմաքուր թռչնի, ձկան կամ կենդանու միս ուտելը (Ղև 11։41-47)։ Հատկապես քահանաները, որոնք ծառայություն էին անում Եհովայի առաջ, պետք է ֆիզիկապես և ծիսականորեն մաքուր լինեին (Ելք 30։17-21; Ղև 21։1-7; 22։2-8)։ Մարդասպանության ու կռապաշտության պատճառով երկիրը կարող էր ապականվել (Թվ 35։33, 34; Եզկ 22։2-4; 36։25)։

Ծիսական մաքրություն։ Ծիսական մաքրություն չպահպանելու դեպքում իսրայելացիները մահապատժի կենթարկվեին։ «Դուք պետք է իսրայելացիներին հեռու պահեք անմաքրությունից, որ չպղծեն իրենց մեջ գտնվող իմ խորանը ու չմեռնեն» (Ղև 15։31)։ Ծիսական մաքրության համար սովորաբար օգտագործում էին ջուր և դարչնակարմիր կովի մոխիր։ Ծիսականորեն մաքրվում էին մարդիկ, վայրերը և իրերը (Թվ 19։2-9)։ Թվեր 5։2-ում նշված են երեք ամենատարածված պատճառները, որ մարդուն անմաքուր էին դարձնում՝ 1) բորոտությունը, 2) սեռական օրգաններից արտահոսում ունենալը և 3) մահացածի դիպչելը։

Բորոտություն։ Սա ամենագարշելի հիվանդությունն էր, որի դեպքում հարկավոր էր խիստ հսկողություն սահմանել, այդ թվում՝ հիվանդին երկար ժամանակով մեկուսացնել և մի քանի անգամ մանրամասն զննել հասկանալու համար, թե արդյոք բուժվել է (Ղև 13։1-46; 2Օր 24։8)։ Ուստի մի բորոտ մարդուց մեծ հավատ էր պահանջվում Հիսուսին այս խոսքերն ասելու համար. «Տե՛ր, եթե միայն ուզես, կարող ես բուժել ինձ»։ Հիսուսը նրան ասաց՝ «Բուժվի՛ր», և այդպիսով ցույց տվեց, որ ոչ միայն ուզում է, այլև կարող է բուժել այդ գարշելի հիվանդությունը։ Բորոտ մարդուն բուժելուց հետո նա այս հրահանգը տվեց նրան. «Գնա ներկայացիր քահանային ու մատուցիր Մովսեսի օրենքով սահմանված ընծան» (Մթ 8։2-4; Մկ 1։40-44; տես ԲՈՐՈՏՈՒԹՅՈՒՆ)։

Համաձայն Օրենքի՝ բորոտությունից բուժվածը կարող էր վերադառնալ իր բնականոն կյանքին միայն երկու մասից բաղկացած հատուկ ծիսակատարությունից հետո։ Ծիսակատարության սկզբում օգտագործում էին ջուր, մայրու փայտ, վառ կարմիր թել, զոպա ու երկու թռչուն։ Բորոտությունից բուժվածը այդ ամենը բերում էր, երբ ներկայանում էր քահանայի առաջ, որպեսզի վերջինս Իսրայելի ճամբարից դուրս զններ նրան։ Թռչուններից մեկը մորթում էին՝ աղբյուրի ջրով լի կավե անոթի վրա պահած, և արյունը լցվում էր այդ անոթի մեջ։ Քահանան մայրու փայտը, վառ կարմիր թելը, զոպան ու ողջ մնացած թռչունը թաթախում էր արյան մեջ, հետո արյունը յոթ անգամ ցողում էր բորոտությունից մաքրվող մարդու վրա և կենդանի թռչունը բաց էր թողնում։ Մաքրվողը պետք է սափրեր իր բոլոր մազերը, լողանար, լվանար հագուստը և հետո մտներ ճամբար, սակայն յոթ օր պետք է իր վրանից դուրս ապրեր։ Յոթերորդ օրը նա նորից պետք է սափրեր իր բոլոր մազերը, այդ թվում՝ հոնքերը։ Իսկ հաջորդ օրը պետք է բերեր երկու արու ոչխար, մինչև մեկ տարեկան մի էգ գառ, նաև մի քիչ յուղ և ալյուր, որպեսզի մատուցեր հանցանքի զոհ, մեղքի զոհ, ողջակեզ և հացի ընծա։ Հանցանքի զոհը, որի համար նա բերում էր արու ոչխար և յուղ, քահանան նախ մատուցում էր Եհովայի առաջ որպես երերացնելու ընծա, այնուհետև մորթում էր արու ոչխարը։ Քահանան դրա արյունից քսում էր մաքրվող մարդու աջ ականջի բլթակին, աջ ձեռքի բութ մատին և աջ ոտքի բութ մատին, ապա այդ երեք տեղերում, որտեղ արյունն էր քսել, մի քիչ յուղ էր քսում։ Նա յուղի մի մասը յոթ անգամ ցողում էր Եհովայի առաջ, իսկ մնացածը լցնում մաքրվողի գլխին։ Այնուհետև քահանան մատուցում էր մեղքի զոհը, ողջակեզն ու հացի ընծան և այդ մարդու համար քավություն էր անում, ինչից հետո նրան մաքուր էր հայտարարում։ Եթե բորոտությունից մաքրվողը շատ աղքատ էր, մեղքի զոհի ու ողջակեզի համար նախատեսված գառան և ոչխարներից մեկի փոխարեն կարող էր բերել երկու տատրակ կամ երկու մատղաշ աղավնի (Ղև 14։1-32)։

Արտահոսումներ։ Կային օրենքներ, որոնք վերաբերում էին սեռական օրգաններից բնական արտահոսումներին, ինչպես նաև հիվանդության պատճառով եղած արտահոսումներին, որոնք կարող էին ունենալ թե՛ տղամարդիկ, թե՛ կանայք։ Եթե գիշերը տղամարդը ակամա սերմնահոսություն ունենար, պետք է լողանար և լվանար իր հագուստը. նա մինչև երեկո անմաքուր կլիներ։ Կինը դաշտանի պատճառով յոթ օր անմաքուր էր համարվում։

Եթե կինը ունենար արյան անկանոն կամ երկարատև արտահոսում, այն դադարելուց հետո նույնպես պետք է յոթ օր սպասեր, որ մաքուր համարվեր։ Տղամարդու պարագայում էլ ախտաբանական արտադրության դադարելուց հետո պետք է անցներ յոթ օր, որպեսզի նա մաքուր համարվեր։ (Միզարտադրության համակարգի նման անառողջ վիճակը չպետք է շփոթել սերմնահեղուկի բնական արտահոսման հետ)։ Ցանկացած բան, որին անմաքուր տղամարդը կամ կինը դիպչեր կամ որի վրա նստեր (անկողին, աթոռ, թամբ, հագուստ և այլն), անմաքուր էր համարվում, ու եթե մեկը դիպչեր այդ առարկաներին կամ անմաքուր մարդուն, պետք է լողանար և լվանար իր հագուստը. նա անմաքուր կլիներ մինչև երեկո։ Բացի լողանալուց ու հագուստը լվանալուց՝ թե՛ տղամարդը, թե՛ կինը ութերորդ օրը պետք է երկու տատրակ կամ երկու մատղաշ աղավնի բերեին հանդիպման վրանի մուտքի մոտ։ Քահանան պետք է մեկը որպես մեղքի զոհ մատուցեր, իսկ մյուսը՝ որպես ողջակեզ, որպեսզի մաքրված մարդու համար քավություն աներ (Ղև 15։1-17, 19-33)։

Երբ կնոջ հետ կենակցելիս տղամարդը սերմնաժայթքում ունենար, նա և իր կինը պետք է լողանային, և նրանք մինչև երեկո անմաքուր կլինեին (Ղև 15։16-18)։ Եթե սեռական հարաբերության ժամանակ կնոջ դաշտանը անսպասելի սկսվեր, ապա թե՛ կինը, թե՛ ամուսինը յոթ օր անմաքուր կհամարվեին (Ղև 15։24)։ Իսկ եթե նրանք, արհամարհելով Աստծու օրենքը, կնոջ դաշտանի ժամանակ սեռական հարաբերություն ունենային, ապա և՛ կինը, և՛ տղամարդը պետք է մահապատժի ենթարկվեին (Ղև 20։18)։ Ելնելով այս ամենից՝ երբ անհրաժեշտ էր ծիսականորեն մաքուր լինել, օրինակ՝ սրբագործվել պատերազմի համար, տղամարդիկ չպետք է իրենց կանանց հետ սեռական հարաբերություն ունենային (1Սմ 21։4, 5; 2Սմ 11։8-11)։

Ծննդաբերությունը նույնպես անմաքուր էր դարձնում կնոջը։ Եթե տղա էր ծնվում, մայրը յոթ օր անմաքուր էր լինում, ինչպես որ դաշտանի ժամանակ։ Ութերորդ օրը երեխային թլփատում էին, և մայրը 33 օր ևս անմաքուր էր համարվում։ Այդ ընթացքում նա չպետք է դիպչեր որևէ սուրբ բանի կամ մտներ սուրբ վայրի տարածք, սակայն եթե դիպչեր ցանկացած այլ բանի, այն անմաքուր չէր դառնա։ Իսկ եթե աղջիկ էր ծնվում, այդ 40 օրը կրկնապատկվում էր (14 օր գումարած 66 օր)։ Այսպիսով՝ մարդու ծնված օրվանից Օրենքը տարբերություն էր դնում սեռերի միջև՝ կնոջը տալով տղամարդուն ենթակա կարգավիճակ։ Երկու դեպքում էլ, երբ մաքրման օրերը լրանում էին, մայրը ողջակեզի համար պետք է մինչև մեկ տարեկան արու գառ բերեր և մեղքի զոհի համար՝ մատղաշ աղավնի կամ տատրակ։ Եթե ծնողները շատ աղքատ էին և հնարավորություն չունեին գառ բերելու, ինչպես որ Մարիամի ու Հովսեփի պարագայում էր, պետք է բերեին երկու տատրակ կամ երկու աղավնի (Ղև 12։1-8; Ղկ 2։22-24)։

Ըստ Մովսիսական օրենքի՝ սեռական հարաբերությունն ու ծննդաբերությունը ինչո՞ւ էին մարդուն «անմաքուր» դարձնում

Հարց է առաջանում, թե, ըստ Օրենքի, ինչու էին այնպիսի բնական բաները, ինչպիսիք են դաշտանը, կողակիցների միջև սեռական հարաբերությունը և ծննդաբերությունը մարդուն «անմաքուր» դարձնում։ Պատճառներից մեկն այն է, որ Օրենքի այդ դրույթը ամուսինների միջև այդ ամենամտերմիկ հարաբերությունը վեհացնում էր՝ այն հասցնելով սրբության. կողակիցները սովորում էին ինքնատիրապետում դրսևորել, մեծ հարգանք ունենալ վերարտադրողական օրգանների, ինչպես նաև կյանքի ու արյան սրբության հանդեպ։ Նշվել է նաև, որ այդ կանոններին բարեխղճորեն հետևելը բարձրացնում էր հիգիենայի մակարդակը։ Սակայն մեկ ուրիշ պատճառ էլ կա։

Առաջին տղամարդուն և կնոջը ստեղծելիս Աստված նրանց մեջ սեռական ցանկություն դրեց, նրանց օժտեց սերունդ առաջ բերելու կարողությամբ և պատվիրեց երեխաներ ունենալ։ Հետևաբար, սեռական հարաբերություն ունենալով, այդ կատարյալ զույգը մեղք գործած չէր լինի։ Սակայն դեպքերն այլ ընթացք ստացան, երբ Ադամն ու Եվան ըմբոստացան Աստծու դեմ (ըմբոստությունը ոչ թե սեռական հարաբերություն ունենալն էր, այլ արգելված պտուղն ուտելը)։ Հանկարծ նրանցում խոսեց մեղքից ծանրացած խիղճը. նրանք սկսեցին այլ կերպ ընկալել այն փաստը, որ մերկ են, և անմիջապես Աստծուց ծածկեցին իրենց սեռական օրգանները (Ծն 3։7, 10, 11)։ Այդ ժամանակից սկսած՝ մարդիկ այլևս չեն կարող կատարյալ սերունդ առաջ բերել և այդպիսով կատարել Եհովայի պատվերը։ Փոխարենը ծնողներից երեխաներին փոխանցվում է մեղքը և որպես հետևանք՝ մահը։ Անգամ շատ արդար և աստվածավախ ծնողներից ծնվում են մեղավոր երեխաներ (Սղ 51։5)։

Վերարտադրողական համակարգի օրգաններին առնչվող Օրենքի պահանջները տղամարդկանց ու կանանց սովորեցնում էին ինքնատիրապետում դրսևորել, վերահսկել կրքերը և հարգանք ունենալ Աստծու ստեղծած սեռական օրգանների հանդեպ։ Օրենքի այդ դրույթները պարզապես սանիտարահիգիենիկ նորմեր և հիվանդությունները կանխարգելող միջոցառումներ չէին, դրանք նաև միշտ հիշեցնում էին մարդկանց նրանց մեղավոր վիճակի մասին։ Միանգամայն տեղին էր, որ բնական արտահոսում ունենալու դեպքում թե՛ տղամարդը, թե՛ կինը որոշ ժամանակով անմաքուր էին համարվում. դա հիշեցում էր, որ նրանք մեղք են ժառանգել։ Իսկ եթե հիվանդության պատճառով արտահոսումը սովորականից երկար էր տևում, անմաքուր լինելու ժամանակահատվածը երկարում էր։ Այդ ժամանակահատվածի ավարտից հետո մարդը ոչ միայն պետք է լողանար, այլև մեղքի զոհ մատուցեր (ինչպես որ անում էր կինը ծննդաբերելուց հետո), որպեսզի քահանան քավություն աներ նրա համար։ Հիսուսի մայրը՝ Մարիամը, գիտակցում էր, որ մեղք է ժառանգել և որ անմեղ ու անբիծ չէ, ուստի իր առաջնեկի ծնվելուց հետո մեղքը քավող զոհ մատուցեց (Ղկ 2։22-24)։

Դիակներ և լեշեր։ Մովսիսական օրենքի համաձայն՝ դիակի կամ լեշի հետ առնչություն ունեցողը անմաքուր էր համարվում, բայց թե ինչ աստիճանի էր նա անմաքուր համարվում, կախված էր հանգամանքներից։ Սատկած կենդանու դիպչելիս մարդը անմաքուր էր դառնում միայն մեկ օրով, իսկ մեռած մարդու դիպչելիս՝ մեկ շաբաթով։ Առաջին դեպքում անմաքուր դարձած մարդը պետք է միայն լվանար իր հագուստները, բայց եթե չիմանալով ուտեր սատկած կամ հոշոտված կենդանու միս, պետք է նաև լողանար (Ղև 5։2; 11։8, 24, 27, 31, 39, 40; 17։15)։ Նույն պատվիրանը տրվել էր նաև քահանաներին, սակայն մեկ հավելումով. եթե նրանք անմաքուր վիճակում ուտեին որևէ սուրբ բան, պետք է մահվան մատնվեին (Ղև 22։3-8)։

Մարդու դիակի դիպչելու դեպքում մաքրագործման ավելի բարդ ծիսակատարություն էր պահանջվում։ Դրա համար օգտագործում էին դարչնակարմիր կովի մոխիր։ Կովը մորթում էին ճամբարից դուրս։ Քահանան մորթված կովի արյունից յոթ անգամ ցողում էր հանդիպման վրանի մուտքի ուղղությամբ։ Այնուհետև ողջ կովը (կաշին, միսը, արյունը, աղիքների պարունակությունը) այրվում էր։ Քահանան մայրու փայտ, զոպա ու վառ կարմիր մանվածք էր գցում կրակի մեջ, որում կովն այրվում էր։ Մոխիրը հավաքում և պահում էին, որ դրանով պատրաստեն «այն ջուրը, որն օգտագործվելու էր մաքրագործման համար»։ Երրորդ և յոթերորդ օրերին մաքրագործման ջուրը շաղ էին տալիս դիակի դիպչած մարդու վրա։ Յոթերորդ օրվա վերջում նա պետք է լվանար իր հագուստներն ու լողանար և այդ ժամանակ մաքուր կհամարվեր (Թվ 19։1-13)։

Ըստ Օրենքի՝ եթե ինչ-որ մեկը մահանար տանը կամ վրանում, ապա բոլոր նրանք, ովքեր այդ պահին այնտեղ էին գտնվում, անմաքուր էին դառնում։ Նաև անմաքուր էին դառնում այդ տունը կամ վրանը և բոլոր բաց անոթները։ Անգամ գերեզմանի կամ շիրիմի, պատերազմի դաշտում սպանվածի ոսկորի դիպչելը մարդուն անմաքուր էր դարձնում։ Ահա թե ինչու Հիսուսի օրերում սովորություն կար Պասեքից մեկ ամիս առաջ սպիտակեցնելու գերեզմանները, այլապես մարդիկ պատահաբար կդիպչեին դրանց և կզրկվեին տոնին մասնակցելու հնարավորությունից (Թվ 19։14-19; Մթ 23։27; Ղկ 11։44)։ Եթե ուխտավորի կողքին կամ նրա ներկայությամբ ինչ-որ մեկը հանկարծամահ լիներ, նրա ուխտավորության նախկին օրերը չեղյալ կհամարվեին, և նա պետք է զոհ մատուցեր (Թվ 6։8-12; տես ՈՒԽՏԱՎՈՐ, ՍԱՄՍՈՆ)։

Օրենքի ուխտի համաձայն՝ պղծված վայրերը և իրերը պետք է մաքրագործվեին։ Եթե մարդ սպանվեր, ու հայտնի չլիներ, թե ով է մարդասպանը, ապա նախ հարկավոր էր տարածությունը չափելով պարզել, թե որն է սպանության վայրին ամենամոտ քաղաքը։ Այդ քաղաքի երեցները սպանվածի փոխարեն պետք է վերցնեին մի մատղաշ կով, որին չէին աշխատեցրել, տանեին հովիտ, որտեղով ջուր էր հոսում, և այնտեղ կոտրեին դրա վիզը։ Հետո խորհրդանշական իմաստով իրենց վրայից պետք է հեռացնեին պատասխանատվությունը՝ կովի վրա, ի նշան անմեղության, լվանալով իրենց ձեռքերը, ու խնդրեին Եհովային, որ այդ մեղքի համար իրենց մեղավոր չհամարի (2Օր 21։1-9)։

Ցանկացած հագուստ ու անոթ, որին դիպել էր լեշը, կամ որը այլ կերպերով էր պղծվել, պետք է մաքրագործվեր սահմանված կարգի համաձայն (Ղև 11։32-35; 15։11, 12)։ Շատ ավելի լուրջ խնդիր էր, երբ հագուստը կամ տան պատերը ախտահարվում էին բորոտությամբ, քանի որ եթե ախտը չկարողանային վերացնել, և այն տարածվեր, ապա անհրաժեշտ կլիներ ոչնչացնել հագուստը կամ հիմնահատակ քանդել տունը (Ղև 13։47-59; 14։33-53)։

Պատերազմի ժամանակ թշնամուց հափշտակված ավարը նախքան ճամբար մտցնելը հարկավոր էր մաքրագործել։ Այն առարկաները, որոնք կրակին չէին դիմանա, ջրով լվանում էին, իսկ մետաղյա առարկաները կրակով մշակում էին (Թվ 31։21-24)։

Քրիստոնեական մաքրություն։ Քրիստոնյաները Մովսիսական օրենքի տակ չեն, և մաքրման հետ կապված դրա պահանջները նրանց չեն վերաբերում, թեև երբ Հիսուսը երկրի վրա էր, Օրենքը և դրա հետ կապված սովորույթները դեռ ուժի մեջ էին (Հվ 11։55)։ Օրենքը «գալիք օրհնությունների ստվերն էր», մինչդեռ «բուն իրականությունը Քրիստոսն է» (Եբ 10։1; Կղ 2։17)։ Ուստի մաքրվելու մասին Պողոսը գրեց. «Այո՛, ըստ Օրենքի՝ գրեթե ամեն բան արյունով է մաքրվում [Մովսեսը արյուն շաղ տվեց գրքի, ժողովրդի, խորանի և սուրբ ծառայության մեջ գործածվող ամբողջ սպասքի վրա], և մինչև արյուն չի թափվում, ներում չի լինում։ Փաստորեն, անհրաժեշտ էր, որ երկնայինը նախապատկերող բաները մաքրվեին այս ձևով»։ «Եթե այծերի ու ցլերի արյունը և երինջների մոխիրը, որ շաղ է տրվում անմաքուր դարձածների վրա, կարող են սրբագործել նրանց մարմինը և Աստծու աչքում մաքուր դարձնել, ուրեմն որքա՜ն ավելի մեծ արժեք ունի Քրիստոսի արյունը՝ նրա, ով հավիտենական ոգու առաջնորդությամբ ինքն իրեն որպես անարատ զոհ մատուցեց Աստծուն։ Այդ արյունը կարող է մաքրել մեր խիղճը փուչ գործերից, որպեսզի կարողանանք սուրբ ծառայություն մատուցել կենդանի Աստծուն» (Եբ 9։19-23, 13, 14)։

Փաստորեն, Տեր Հիսուս Քրիստոսի արյունն է, որ մաքրում է քրիստոնյաներին ամեն մեղքից ու անարդարությունից (1Հվ 1։7, 9)։ «Քրիստոսը սիրեց ժողովը և իր անձը տվեց հանուն նրա։ Նա արեց դա, որ սրբագործի ժողովը՝ մաքրելով ջրով՝ Աստծու խոսքով», որ այն լինի անբիծ, սուրբ և անարատ, լինի «իր հատուկ սեփականությունը՝ մի ժողովուրդ, որը եռանդով է լցված բարին գործելու համար» (Եփ 5։25-27; Տիտ 2։14)։ Հետևաբար քրիստոնեական ժողովի ոչ մի անդամ չպետք է մոռանա, «որ մաքրվել է իր նախկին մեղքերից», և պետք է շարունակի զարգացնել Աստծու ոգու պտուղը (2Պտ 1։5-9)՝ հիշելով, որ «այն ճյուղը, որը պտուղ է տալիս, [Աստված] մաքրում է, որ ավելի շատ պտուղ տա» (Հվ 15։2, 3)։

Ուստի քրիստոնյաները պետք է հետևեն ֆիզիկական, բարոյական և հոգևոր մաքրության բարձր չափանիշներին և հեռու մնան «մարմնի ու մտքի ամեն պղծությունից» (2Կթ 7։1)։ Հիսուսն ասաց, որ «մարդու մեջ մտնող ոչ մի բան չի կարող պղծել նրան։ Մարդուն պղծում է այն, ինչ դուրս է գալիս նրա ներսից»։ Այդ պատճառով նրանք, ովքեր մաքրվում են Քրիստոսի արյունով, մեծապես կարևորում են հոգևոր մաքրությունը և ջանում են «մաքուր սիրտ» ու «մաքուր խիղճ» ունենալ Աստծու առաջ (Մկ 7։15; 1Տմ 1։5; 3։9; 2Տմ 1։3)։ Մաքուր խիղճ ունեցողների համար «ամեն ինչ մաքուր է»՝ ի տարբերություն հավատ չունեցողների, որոնց խիղճը ապականված է, և որոնց համար «ոչ մի բան մաքուր չէ» (Տիտ 1։15)։ Ովքեր ուզում են, որ իրենց սիրտը մաքուր ու անարատ մնա, պետք է հետևեն Եսայիա 52։11-ում գրված խորհրդին. «Ոչ մի անմաքուր բանի մի՛ դիպեք.... մաքո՛ւր մնացեք, Եհովայի տան պիտույքները կրողնե՛ր» (Սղ 24։4; Մթ 5։8)։ Այդպես վարվելով՝ նրանք փոխաբերական իմաստով «լվանում են իրենց ձեռքերը» (Հակ 4։8), և Աստված նրանց վերաբերվում է որպես մաքուր անհատների (2Սմ 22։27; Սղ 18։26; տես նաև Դն 11։35; 12։10)։

Մի առիթով Պողոս առաքյալը, որն այլևս Մովսիսական օրենքի տակ չէր, կատարեց Օրենքի պահանջը և տաճարում ծիսականորեն մաքրվեց։ Արդյո՞ք նա անհետևողական էր։ Պողոսը երբեք չէր հակառակվում Օրենքին կամ դրանով սահմանված կարգին։ Նա պարզապես սովորեցնում էր, որ Աստված քրիստոնյաներից չէր պահանջում հետևել դրան։ Քանի դեռ Օրենքի պահանջները չէին հակասում քրիստոնեական ուսմունքներին, ոչ մի սխալ բան չկար Աստծու կողմից մի ժամանակ սահմանված այդ դրույթները կատարելու մեջ։ Պողոսը ծիսականորեն մաքրվեց, որպեսզի հրեաների համար անտեղի դժվարություններ չստեղծի լսելու Հիսուս Քրիստոսի մասին բարի լուրը (Գրծ 21։24, 26; 1Կթ 9։20)։ Առաքյալը նաև ասաց, որ նույնիսկ եթե կերակուրն ինքնին մաքուր է, ինքը չի ուտի այն, եթե դրա պատճառով իր եղբոր հավատը կարող է թուլանալ (Հռ 14։14, 15, 20, 21; 1Կթ 8։13)։ Այս ամենը ցույց է տալիս, որ Պողոսը մեծապես հետաքրքրված էր ուրիշների փրկությամբ և իր ուժերից եկածն անում էր, որ օգնի նրանց փրկվելու։ Ուստի նա կարող էր ասել. «Ես մաքուր եմ բոլոր մարդկանց արյունից» (Գրծ 20։26, ծնթ.; 18։6)։