Արդյո՞ք հանգամանքներդ են իշխում քո կյանքի վրա

ԱՅՍ «չար ժամանակներ[ում]» վշտացնող հանգամանքներն ու խնդիրները սովորական բան են (Բ Տիմոթէոս 3։1)։ Որոշ խնդիրներ կարճատև են, շուտ անցնում–​գնում են։ Այլ խնդիրներ տևում են ամիսներ, նույնիսկ տարիներ։ Դրա հետևանքով շատերն ունենում են այնպիսի զգացումներ, ինչպիսին ուներ սաղմոսերգու Դավիթը, որն աղաչեց Եհովային. «Սրտիս նեղութիւնները շատ են. հանիր ինձ իմ վիշտերիցը» (Սաղմոս 25։17)։

Անհաղթահարելի խնդիրների դե՞մ ես պայքարում։ Եթե՝ այո, ապա Աստվածաշնչից կարող ես օգնություն ու քաջալերություն ստանալ։ Եկեք քննարկենք Եհովայի երկու հավատարիմ ծառաների՝ Հովսեփի և Դավիթի կյանքը, ովքեր հաջողությամբ պայքարել են դժվարությունների դեմ։ Նեղությունների ժամանակ նրանց դրսևորած վարքը քննելով՝ կարող ենք գործնական դասեր քաղել, որոնք կօգնեն մեզ պայքարել նման դժվարությունների դեմ։

Լուրջ դժվարությունների առջև

17 տարեկան հասակում Հովսեփն արդեն լուրջ խնդիր ուներ հենց իր ընտանիքում։ Նրա ավագ եղբայրները տեսնում էին, որ Հակոբը՝ իրենց հայրը, «սիրում էր [Հովսեփին] իր բոլոր եղբայրներից աւելի»։ Այդ պատճառով «ատեցին նորան, եւ խաղաղութեամբ չէին կարողանում խօսել նորա հետ» (Ծննդոց 37։4)։ Կարող ենք պատկերացնել, թե ինչպիսի անհանգստություն ու վիշտ էր պատճառում Հովսեփին այս իրավիճակը։ Ի վերջո Հովսեփի եղբայրներն այնպիսի ատելությամբ լցվեցին, որ նրան վաճառեցին ստրկության (Ծննդոց 37։26–33)։

Եգիպտոսում ստրկության մեջ գտնվելիս Հովսեփը ստիպված էր մերժել իր տիրոջ կնոջ անբարո առաջարկները։ Վերջինս, բարկանալով այն բանից, որ մերժված է, զրպարտեց Հովսեփին բռնաբարության փորձի մեջ։ Հովսեփին «բանտը դր[եցին]», որտեղ «անոր ոտքերը կապանքով նեղեցին, անոր անձը երկաթի մէջ դրուեցաւ» (Ծննդոց 39։7–20; Սաղմոս 105։17, 18, ԱԱ)։ Որքա՜ն ծանր էր այս ամենը։ Մոտ 13 տարի շարունակ Հովսեփը ստրկության կամ բանտարկության մեջ է եղել ուրիշների, այդ թվում նաև իր ընտանիքի անդամների անարդար գործելակերպի պատճառով (Ծննդոց 37։2; 41։46)։

Հին Իսրայէլի Դավիթ թագավորը երիտասարդ տարիքում նույնպես բախվել է փորձությունների։ Մի քանի տարի նա ստիպված է եղել ապրել որպես փախստական, քանի որ Սավուղ թագավորը հետապնդում էր նրան ինչպես որսի։ Դավիթի կյանքը միշտ վտանգի տակ էր։ Մի անգամ նա գնաց Աքիմելեք քահանայի մոտ՝ սննդամթերք խնդրելու (Ա Թագաւորաց 21։1–7)։ Երբ Սավուղ թագավորն իմացավ, որ Աքիմելեքը Դավիթին օգնել է, հրամայեց մահապատժի ենթարկել ոչ միայն Աքիմելեքին, այլև բոլոր քահանաներին և նրանց ընտանիքի անդամներին (Ա Թագաւորաց 22։12–19)։ Կարո՞ղ ես պատկերացնել, թե հավանաբար որքան է տանջվել Դավիթը՝ անուղղակի կերպով պատճառ դառնալով այս ողբերգությանը։

Մտածիր տարիներ տևած դժվարությունների և վատ վերաբերմունքի մասին, որոնց Հովսեփն ու Դավիթը տոկացել են։ Քննելով այն, թե ինչպես են նրանք տոկացել դժվար իրավիճակներում՝ մենք կարող ենք արժեքավոր դասեր սովորել։ Եկեք քննարկենք երեք ասպարեզներ, որոնցում այս մարդիկ արժանի են ընդօրինակման։

Տեղ մի տուր վրդովմունքին և դառնության զգացումին

Առաջին՝ այս հավատարիմ մարդիկ թույլ չտվեցին իրենց ընկնել դառնության և վրդովմունքի ծուղակը։ Մինչ Հովսեփը բանտում էր, նա, անխոս, կարող էր դառնությամբ լցվել՝ մտաբերելով իր եղբայրների դավաճանությունը ու թերևս պատկերացնել, թե ինչպես վրեժ կլուծեր, եթե երբևէ հանդիպեր նրանց։ Որտեղի՞ց գիտենք, որ Հովսեփը դիմադրել է այդպիսի կործանարար մտածելակերպին։ Խորհենք, թե ինչպես նա վարվեց, երբ իսկապես իր եղբայրներից վրեժ լուծելու հնարավորություն ունեցավ. դա այն ժամանակ էր, երբ նրանք եկել էին Եգիպտոս՝ ցորեն գնելու։ Այդ դրվագի մասին կարդում ենք հետևյալը. «[Հովսեփը] նորանցից բաժանուեցաւ եւ լացաւ..... եւ Յովսէփը հրամայեց, որ [ծառաները իր եղբայրների] ամանները ցորենով լցնեն եւ ամեն մէկի փողը իր քսակի մէջ դնեն, եւ նորանց պաշար տան ճանապարհի համար»։ Հետագայում երբ նա ուղարկեց իր եղբայրներին, որ իրենց հորը բերեին Եգիպտոս, քաջալերեց նրանց այս խոսքերով. «Ճանապարհին չ’կռուիք»։ Թե՛ խոսքով և թե՛ գործով Հովսեփը փաստեց, որ թույլ չէր տվել դառնության զգացումին ու վրդովմունքին թունավորել իր կյանքը (Ծննդոց 42։24, 25; 45։24)։

Նմանապես և Դավիթը բարկացած չմնաց Սավուղ թագավորի վրա։ Երկու անգամ առիթ ստեղծվեց, երբ Դավիթը կարող էր սպանել Սավուղին։ Սակայն երբ Դավիթի մարդիկ հորդորեցին նրան այդպես վարվելու, նա ասաց. «Աստուած չ’անէ որ Տիրոջ օծեալին՝ իմ տիրոջը այս բանը անեմ, որ իմ ձեռքը նորա վերայ մեկնեմ. որովհետեւ նա Տիրոջ օծեալն է»։ Դավիթն այդ հարցը թողեց Եհովային ու ասաց իր մարդկանց. «Տէրը կենդանի է որ Տէրը նորան կ’զարկէ կամ նորա օրը կ’գայ կ’մեռնէ, կամ թէ պատերազմի մէջ կ’մտնէ ու կ’մեռնէ»։ Ավելի ուշ Դավիթը նույնիսկ ողբ գրեց՝ սգալով Սավուղի և նրա որդի Հովնաթանի մահը։ Հովսեփի նման՝ Դավիթը թույլ չտվեց, որ վրդովմունքը համակի իրեն (Ա Թագաւորաց 24։4–7; 26։7–13; Բ Թագաւորաց 1։17–27)։

Երբ որևէ անարդարություն մեզ ցավ է պատճառում, պահո՞ւմ ենք արդյոք մեր մեջ վրդովմունք և դառնության զգացում։ Սա շատ հեշտ կարող է պատահել։ Եթե թույլ տանք, որ զգացումները մեզ կառավարեն, դրա հասցրած վնասն ավելի մեծ կլինի, քան անարդարության (Եփեսացիս 4։26, 27)։ Թեև մենք գուցե շատ քիչ ազդենք կամ ընդհանրապես չկարողանանք ազդել ուրիշների վարմունքի վրա, բայց կարող ենք կառավարել մեր արձագանքը։ Մենք ավելի հեշտությամբ կազատվենք դառնության զգացումից և վրդովմունքից, եթե հավատանք, որ Եհովան կլուծի բոլոր խնդիրները իր ժամանակին (Հռովմայեցիս 12։17–19)։

Քո իրավիճակում լավագույնն արա

Երկրորդ դասը, որ կարող ենք սովորել, այն է, որ թույլ չտանք հանգամանքներին շեղել մեզ մեր կյանքի բնականոն ընթացքից։ Գուցե այնքան կենտրոնանանք այն բանի վրա, ինչ չենք կարող անել, որ տեսադաշտից կորցնենք այն, ինչ կարող ենք անել։ Այդ դեպքում մեր հանգամանքները կսկսեն իշխել մեզ վրա։ Նման բան կարող էր պատահել Հովսեփի հետ։ Բայց նա որոշեց իր իրավիճակում անել լավագույնը։ Ստրուկ եղած ժամանակ Հովսեփը «շնորհք գտաւ [իր տիրոջ] առաջին, եւ ծառայում էր նորան, եւ նա իր տան վերայ վերակացու արաւ նորան»։ Բանտում եղած ժամանակ ևս Հովսեփը նման կերպ վարվեց։ Եհովայի օրհնության և Հովսեփի ջանասիրության շնորհիվ «բանտապետը Յովսէփի ձեռքը յանձնեց բանտումը եղած բոլոր բանտարկեալներին. եւ ամեն ինչ որ այնտեղ անում էին, անողը նա էր» (Ծննդոց 39։4, 21–23)։

Դավիթը նույնպես այն տարիներին, երբ ապրում էր որպես փախստական, արեց ամեն բան, ինչ հնարավոր էր անել իր իրավիճակում։ Փառանի անապատում բնակվելիս նա և իր հետ եղած մարդիկ պաշտպանում էին Նաբաղի հոտերն ասպատակիչներից։ «Նորանք մեզ համար պարիսպ էին գիշերն էլ ցերեկն էլ»,— ասել էր Նաբաղի հովիվներից մեկը (Ա Թագաւորաց 25։16)։ Հետագայում Սիկելակում մնալիս նա արշավեց Իսրայելի հարավում գտնվող թշնամիների քաղաքների վրա՝ դրանով իսկ ապահովելով Հուդայի սահմանների անվտանգությունը (Ա Թագաւորաց 27։8; Ա Մնացորդաց 12։20–22)։

Մեր հանգամանքներում լավագույնն անելու համար տեսնո՞ւմ ենք ջանքեր ներդնելու անհրաժեշտություն։ Թեև հնարավոր է դժվար լինի, բայց մենք կարող ենք այդպես վարվել։ Խորհելով իր կյանքի մասին՝ Պողոս առաքյալը գրել է. «Ես սովորեցի ինչի մէջ որ կամ, նորանով բաւական լինել։ .... Ամեն բանի մէջ ամենին լաւ տեղեկացած եմ՝ կշտանալն էլ սովելն էլ. աւելութիւնով ունենալն էլ, պակասութիւն քաշելն էլ»։ Ինչպե՞ս էր Պողոսը նման տեսակետ զարգացրել կյանքի հանդեպ։ Շարունակ Եհովային ապավինելով։ Նա ասել է. «Ամէն բանի կարող եմ անով՝ որ զիս զօրացուց» (Փիլիպպեցիս 4։11, 12, 13 ԱԱ)։

Սպասիր Եհովային

Երրորդ դասն այն է, որ մենք չպետք է դիմենք ոչ սուրբգրային միջոցների՝ մեր հանգամանքները փոխելու համար, այլ դրա փոխարեն՝ սպասենք Եհովային։ Հակոբոս աշակերտը գրել է. «Համբերութիւնը թող կատարեալ գործ ունենայ. որ կատարեալ եւ ամբողջ լինիք, եւ ոչ մի բանի պակասութիւն չ’ունենաք» (Յակոբոս 1։4)։ Պետք է թույլ տալ, որ համբերությունը «կատարեալ գործ ունենայ», այսինքն՝ թողնել, որ փորձությունը իր հունով գնա, և դրան արագորեն վերջ դնելու համար չդիմել հակասուրբգրային միջոցների։ Այդպիսով մեր հավատը կփորձվի, կզտվի, և կբացահայտվի, թե որքան զորեղ է այն։ Հովսեփն ու Դավիթը այսպիսի համբերություն են դրսևորել։ Նրանք չէին փորձում այնպիսի լուծում հնարել, որը կարող էր տհաճություն պատճառել Եհովային։ Փոխարենը՝ նրանք ձգտում էին իրենց իրավիճակում անել լավագույնը։ Նրանք սպասեցին Եհովային և որքա՜ն օրհնվեցին այդպես վարվելու համար։ Եհովան նրանց միջոցով ազատեց և առաջնորդեց իր ժողովրդին (Ծննդոց 41։39–41; 45։5; Բ Թագաւորաց 5։4, 5)։

Գուցե մենք էլ հայտնվենք որոշ իրավիճակներում և կանգնենք ոչ սուրբգրային լուծումներ փնտրելու գայթակղության առաջ։ Օրինակ՝ վհատվա՞ծ ես, քանի որ դեռ չես գտել համապատասխան կողակից։ Եթե այո, ապա խուսափիր ցանկացած գայթակղությունից, որը քեզ կմղի չհնազանդվել Եհովայի՝ ‘միայն Տերով’ ամուսնանալու խորհրդին (Ա Կորնթացիս 7։39)։ Ընտանիքում խնդիրնե՞ր ունես։ Ուրեմն աշխարհի ոգու ազդեցությանը տրվելու փոխարեն, որը քաջալերում է բաժանումն ու ամուսնալուծությունը՝ ձգտիր կողակցիդ հետ միասին հաղթահարել դժվարությունները (Մաղաքիա 2։16; Եփեսացիս 5։21–33)։ Դժվարանո՞ւմ ես ընտանիքիդ հոգ տանել տնտեսական ծանր պայմանների պատճառով։ Եհովային սպասել նշանակում է խուսափել դրամ ձեռք բերելու համար կասկածելի կամ անօրինական գործեր անելուց (Սաղմոս 37։25; Եբրայեցիս 13։18)։ Այո՛, մենք բոլորս էլ պետք է աշխատենք մեր հանգամանքներում անել լավագույնը և ջանքեր գործադրենք՝ այդպիսով թույլ տալով Եհովային օրհնել մեզ։ Եկեք այդպես վարվենք ու վճռենք սպասել Եհովային ու տեսնել նրա տված լավագույն լուծումը (Միքիա 7։7)։

Եհովան քեզ թիկունք կկանգնի

Հովսեփը և Դավիթը հաջողությամբ պայքարել են հիասթափությունների և դժվարությունների դեմ։ Աստվածաշնչում արձանագրված այդպիսի մարդկանց օրինակների շուրջ խորհելը դրական ազդեցություն կարող է թողնել մեզ վրա։ Թեև նրանց մասին պատմությունները Աստվածաշնչում ընդամենը մի քանի էջ են զբաղեցնում, սակայն նրանց կրած փորձությունները տևել են երկար տարիներ։ Հարցրու ինքդ քեզ. «Աստծո այս ծառաներն ինչպե՞ս են հարմարվել իրենց հանգամանքներին։ Ինչպե՞ս են պահպանել իրենց ուրախությունը։ Ի՞նչ հատկություններ պետք է զարգացնեին»։

Նաև լավ կլինի խորհել Եհովայի ժամանակակից ծառաների դրսևորած տոկունության մասին (Ա Պետրոս 5։9)։ Ամեն տարի «Դիտարան» և «Արթնացե՛ք» պարբերագրերում բազմաթիվ կենսագրություններ են տպագրվում։ Կարդո՞ւմ ես և խորհո՞ւմ ես արդյոք այս հավատարիմ քրիստոնյաների օրինակների շուրջ։ Բացի դրանից, մեր ժողովներում կան անհատներ, ովքեր հավատարմորեն տոկում են՝ գտնվելով վատ իրավիճակներում։ Կանոնավորաբար ընկերակցո՞ւմ ես նրանց հետ։ Ժողովի հանդիպումների ժամանակ սովորո՞ւմ ես նրանցից (Եբրայեցիս 10։24, 25)։

Դժվարին հանգամանքներում գտնվելիս համոզված եղիր, որ Եհովան հոգ է տանում քո մասին, և վստահ եղիր, որ նա քեզ թիկունք կկանգնի (Ա Պետրոս 5։6–10)։ Աշխատիր թույլ չտալ, որ հանգամանքները իշխեն կյանքիդ վրա։ Հետևիր Հովսեփի, Դավիթի և մյուսների օրինակին՝ տեղի չտալով վրդովմունքին, քո իրավիճակում լավագույնն անելով և սպասելով Եհովայի տված լավագույն ելքին։ Մտերմացիր նրա հետ աղոթքի և հոգևոր գործունեության միջոցով։ Այդպես դու էլ կտեսնես, որ նույնիսկ դժվարին ժամանակներում հնարավոր է լինել ուրախ և երջանիկ (Սաղմոս 34։8)։

[նկար 20–րդ և 21–րդ էջերի վրա]

Հովսեփը ձգտում էր իր հանգամանքներում անել լավագույնը

[նկար 23–րդ էջի վրա]

Դավիթը սպասեց, որ Եհովան լուծում տա իր խնդիրներին