Մեր ընթերցողները հարցնում են

Ինչո՞ւ Եհովայի վկաները իրենց երկրպագության մեջ խաչ չեն օգտագործում

Եհովայի վկաները հավատում են, որ Հիսուս Քրիստոսի մահվան միջոցով տրվել է փրկանքը, որը հավիտենական կյանքի հեռանկար է բացում նրանց համար, ովքեր հավատ են դրսևորում նրա հանդեպ (Մատթեոս 20։28; Հովհաննես 3։16)։ Սակայն նրանք չեն հավատում, որ Հիսուսը մահացել է խաչի վրա, ինչպես որ հաճախ պատկերված է լինում հանրահայտ նկարներում։ Նրանք հավատում են, որ Հիսուսը մահացել է ուղղահայաց սյան վրա, որին ոչ մի գերան խաչաձև ամրացված չի եղել։

Խաչը օգտագործվել է դեռևս Միջագետքում՝ Քրիստոսից երկու հազար տարի առաջ։ Խաչեր փորագրվել են նույնիսկ սկանդինավյան ժայռերի վրա բրոնզի դարաշրջանում՝ Հիսուսի ծնվելուց դարեր առաջ։ Հեթանոսները խաչը օգտագործել են «որպես կախարդական նշան.... պաշտպանություն և հաջողություն» ստանալու համար, ինչպես գրում է դանիացի պատմաբան և խորհրդանիշներ ուսումնասիրելու գծով մասնագետ Սվեն Տիտո Օքենը իր՝ «Մեր շուրջը գտնվող խորհրդանիշները» գրքում («Symbols Around Us»)։ Զարմանալի չէ, որ «Նոր կաթոլիկական հանրագիտարանում» նշվում է. «Խաչը օգտագործվել է թե՛ նախաքրիստոնեական, թե՛ հեթանոսական մշակույթներում, որտեղ այն հիմնականում խորհրդանշել է տիեզերական մարմիններ»։ Այդ դեպքում ինչո՞ւ է եկեղեցիներում խաչը օգտագործվում որպես ամենասուրբ խորհրդանիշ։

Բրիտանացի հանրաճանաչ աստվածաշնչագետ Վ. Է. Վայնը բերում է հետևյալ անհերքելի փաստերը. «Մ.թ. 3–րդ դարի կեսերին եկեղեցիները թույլ տվեցին, որ հեթանոսներն ընդունվեն եկեղեցի.... և նրանց թույլ տրվեց պահպանել իրենց հեթանոսական նշաններն ու խորհրդանիշները։ Ուստի ընդունվեց Թաու (Tau) կամ Թ (T) տառը.... լայնակի հատվածը իջեցված ձևով» («Վայնի՝ Հին և Նոր Կտակարանների բառերի բացատրական բառարան»)։

Այնուհետև Վայնը նշում է, որ թե՛ «խաչ» գոյականը, թե՛ «խաչել» բայը վերաբերում էին «սյանը կամ ցցին.... [և] իրենց նշանակությամբ տարբերվում էին եկեղեցական խաչից, որը երկու գերանից էր բաղկացած»։ Սրա համաձայն՝ Աստվածաշնչի մի թարգմանության մեջ նշվում է. «Փաստն այն է.... որ Տերը մահվան է դատապարտվել ուղղահայաց ցցի վրա և ոչ թե ինչ–որ անկյան տակ միմյանց ամրացված գերանի երկու կտորների վրա» («Oxford University’s Companion Bible»)։ Հստակ է, որ եկեղեցիները որդեգրել են ոչ աստվածաշնչյան մի ավանդույթ։

Պատմաբան Օքենը, որի մասին նշվեց սկզբում, գրում է. «Անհավանական է, որ Հիսուսի մահից երկու դար անց քրիստոնյաները երբևիցե խաչ օգտագործած լինեին»։ Առաջին դարի քրիստոնյաների մասին խոսելիս նա ասում է, որ խաչը «պետք է որ հիմնականում նշանակեր մահ և չարիք, ինչպես որ գիլիոտինը կամ էլեկտրական աթոռն էին հետագա սերունդների համար»։

Եվ որ ավելի կարևոր է, անկախ այն բանից, թե ինչ է օգտագործվել Հիսուսին տանջելու և մահվան դատապարտելու համար, որևէ պատկեր կամ խորհրդանիշ քրիստոնյաների համար չպետք է դառնա երկրպագության կամ նվիրվածության առարկա։ «Փախե՛ք կռապաշտությունից»,— պատվիրում է Աստվածաշունչը (1 Կորնթացիներ 10։14)։ Հիսուսն անձամբ նշեց, թե որն էր լինելու իր ճշմարիտ հետևորդներին բնորոշող նշանը։ Նա ասաց. «Սրանով բոլորը կիմանան, որ դուք իմ աշակերտներն եք, եթե իրար մեջ սեր ունենաք» (Հովհաննես 13։35)։

Երկրպագության հետ կապված բոլոր հարցերում, առաջին դարի քրիստոնյաների պես, Եհովայի վկաները ջանում են հետևել Աստվածաշնչին և ոչ թե ավանդույթներին (Հռոմեացիներ 3։4; Կողոսացիներ 2։8)։ Այդ պատճառով էլ նրանք իրենց երկրպագության մեջ խաչ չեն օգտագործում։

[նկար 22–րդ էջի վրա]

Ռելիեֆ, որի վրա պատկերված է ասորեստանյան մի հեթանոս թագավոր՝ կրծքին մի խաչ (մոտ մ.թ.ա. 800 թ.)

[թույլտվությամբ]

Photograph taken by courtesy of the British Museum