Փոփոխություններ անելու շնորհիվ վարձատրվել ենք

Պատմում է Ջեյմս Թոմփսոնը

Ծնվել եմ 1928​թ.-ին Միացյալ Նահանգների հարավում։ Այդ ժամանակ գործում էր սպիտակամորթների ու սևամորթների առանձնացման օրենքը։ Այն խախտելու դեպքում անհատը կարող էր բանտարկվել կամ ավելի խիստ պատժի ենթարկվել։

ԱՅԴ ժամանակ Միացյալ Նահանգների որոշ մասերում սևամորթ և սպիտակամորթ Եհովայի վկաները ստիպված էին առանձին ժողովներ, շրջաններ ու մարզեր կազմել։ 1937-ին հայրս դարձավ ժողովի ծառայող (այժմ՝ երեցների խորհրդի կոորդինատոր)։ Նա ծառայում էր Չաթանուգայի (Թենեսի) այն ժողովում, որի անդամները սևամորթ էին։ Հենրի Նիկոլսը նույն առանձնաշնորհումն ուներ մեկ այլ ժողովում, որը կազմված էր միայն սպիտակամորթ Վկաներից։

Հաճելի հիշողություններ են մնացել այն օրերից, երբ փոքր ժամանակ գիշերը նստում էի մեր տան հետնամուտքի մոտ ու լսում, թե ինչպես են հայրս ու եղբայր Նիկոլսը զրուցում։ Թեև շատ բան չէի հասկանում, սակայն սիրում էի հորս կողքին լինել, երբ երկուսով քննարկում էին, թե ստեղծված հանգամանքներում ինչպես լավագույնս կատարել քարոզչական ծառայությունը։

Տարիներ առաջ՝ 1930-ին, դժբախտություն էր պատահել մեր ընտանիքում։ Մայրս, որն ընդամենը 20 տարեկան էր, մահացել էր։ Այդ դեպքից հետո հայրս մենակ էր հոգ տանում քրոջս՝ Դորիսի ու իմ մասին։ Այդ ժամանակ քույրս չորս տարեկան էր, իսկ ես՝ ընդամենը երկու։ Թեև հայրս նոր էր մկրտվել, հոգևորապես արագ առաջադիմում էր։

Օրինակներ, որոնք ձևավորեցին իմ կյանքը

1933-ին հայրս հանդիպեց մի հրաշալի քրոջ, որի անունը Լիլի Մաե Գվենդոլին Թոմաս էր, և կարճ ժամանակ անց նրանք ամուսնացան։ Թե՛ հայրս և թե՛ մայրս լավ օրինակ էին Դորիսի ու ինձ համար, քանի որ հավատարմորեն ծառայում էին Եհովային։

1938​թ.-ին Եհովայի վկաների ժողովներին խնդրեցին թիկունք կանգնել մի բանաձևի, ըստ որի՝ տեղի ժողովներում երեցները պետք է նշանակվեին Բրուքլինում (Նյու Յորք) գտնվող գլխավոր վարչության կողմից և ոչ թե ընտրությունների միջոցով։ Երբ Չաթանուգայում որոշ անհատներ վարանեցին ընդունել այդ փոփոխությունը, հայրս հայտարարեց, որ անվերապահորեն թիկունք է կանգնելու կազմակերպչական այդ փոփոխությանը։ Նվիրվածության նրա օրինակը, ինչպես նաև մորս սրտանց համագործակցությունը մինչև օրս օգնում են ինձ։

Մկրտություն և լիաժամ ծառայություն

Մեր ժողովից որոշ անհատներ 1940-ին ավտոբուս վարձեցին, որ գնան Դետրոյտ (Միչիգան)՝ մասնակցելու այնտեղ անցկացվող համաժողովին։ Նրանցից մի քանիսը մկրտվեցին։ Քանի որ ես հինգ տարեկանից քարոզում էի ու շատ ակտիվ էի ծառայության մեջ, ոմանք հարցրին, թե ինչու չմկրտվեցի։

Ես պատասխանեցի. «Մկրտության հետ կապված ամեն բան չէ, որ հասկանում եմ»։ Լսելով խոսքերս՝ հայրս զարմացավ։ Դրանից հետո նա ավելի շատ ջանք թափեց, որ հասկանամ, թե ինչ է մկրտությունը և ինչու է այն կարևոր։ Չորս ամիս անց՝ մի շատ ցուրտ օր՝ 1940​թ. հոկտեմբերի 1-ին, ես մկրտվեցի Չաթանուգայից դուրս գտնվող մի լճակում։

14 տարեկանում ամառային արձակուրդներին սկսեցի ռահվիրա ծառայել։ Քարոզում էի Թենեսիի փոքր քաղաքներում ու հարևան Ջորջիա նահանգում։ Արթնանում էի վաղ առավոտյան, ուտելիք էի վերցնում և ժամը 6։00-ի գնացքով կամ ավտոբուսով գնում տարածք։ Վերադառնում էի երեկոյան մոտ 18։00-ին։ Հաճախ իմ վերցրած ուտելիքը շատ շուտ վերջանում էր։ Թեև փող ունեի, բայց չէի կարող այնտեղի խանութներից ինչ-որ բան գնել, քանի որ սևամորթ էի։ Մի անգամ մտա խանութ, որ պաղպաղակ գնեմ, բայց ինձ խնդրեցին, որ հեռանամ։ Սակայն սպիտակամորթ մի բարի կին իմ հետևից դուրս եկավ ու պաղպաղակ տվեց ինձ։

Երբ ընդունվեցի ավագ դպրոց, Հարավում արագ տարածվում էր քաղաքացիական իրավունքների շարժումը։ Տարբեր կազմակերպություններ, որոնցից էր Գունավոր բնակչության առաջընթացին օժանդակող ազգային ասոցիացիան, խրախուսում էին աշակերտներին ակտիվորեն մասնակցել այդ շարժմանը։ Մեզ հորդորում էին դառնալ այդ կազմակերպությունների անդամ։ Որոշ դպրոցներ, որտեղ սևամորթներ էին սովորում, այդ թվում նաև իմ դպրոցը նպատակ դրեցին 100 տոկոսանոց անդամակցություն ապահովել։ Ինձ վրա ճնշում էին բանեցնում, որ «թիկունք կանգնեմ մեր ռասային», ինչպես իրենք էին ասում։ Սակայն ես հրաժարվեցի՝ բացատրելով, որ Աստված կողմնակալ չէ և մի ռասային մյուսից վեր չի դասում։ Նաև ասացի, որ ապավինում եմ Աստծուն ու գիտեմ, որ նա կլուծի այդ անարդարությունները (Հովհ. 17։14; Գործ. 10։34, 35)։

Դպրոցն ավարտելուց կարճ ժամանակ անց որոշեցի տեղափոխվել Նյու Յորք։ Ճանապարհին կանգ առա Ֆիլադելֆիայում (Փենսիլվանիա), որ այցելեմ ընկերներիս, որոնց հետ ծանոթացել էի համաժողովի ժամանակ։ Այնտեղ էր, որ առաջին անգամ տեսա մի ժողով, որտեղ կային և՛ սպիտակամորթներ, և՛ սևամորթներ։ Երբ այդ ժողով այցելեց շրջագայող վերակացուն, նա մի կողմ տարավ ինձ ու հանձնարարություն տվեց հաջորդ հանդիպման համար։ Դա օգնեց ինձ որոշելու մնալ այդտեղ։

Ֆիլադելֆիայում ընկերներիս մեջ մի երիտասարդ քույր կար՝ Ջերալդին Ուայթ անունով, որին ես սկսեցի Ջերի անվանել։ Նա լավ գիտեր Աստվածաշունչը և տնից տուն ծառայության ժամանակ հմտորեն զրուցում էր տանտերերի հետ։ Ինձ համար հատկապես կարևոր էր այն, որ նա էլ, ինձ նման, նպատակ ուներ ռահվիրա ծառայելու։ 1949​թ. ապրիլի 23-ին մենք ամուսնացանք։

Հրավիրվում ենք «Գաղաադ»

Հենց սկզբից նպատակ ունեինք սովորելու «Գաղաադ» դպրոցում և ծառայելու որպես միսիոներ օտար երկրում։ Մենք ուրախությամբ փոփոխություններ արեցինք, որ կարողանանք գնալ «Գաղաադ»։ Կարճ ժամանակ անց մեզ խնդրեցին տեղափոխվել Լոնսայդ (Նյու Ջերսի), հետո՝ Չեսթեր (Փենսիլվանիա), և ի վերջո՝ Ատլանտիկ Սիթի (Նյու Ջերսի)։ Երբ Ատլանտիկ Սիթիում էինք, դիմեցինք «Գաղաադ» դպրոցում սովորելու համար, քանի որ արդեն երկու տարի էր, ինչ ամուսնացած էինք։ Սակայն մեր հրավերը հետաձգվեց։ Ինչո՞ւ։

1950-ականների սկզբում շատ երիտասարդների զինծառայության էին կանչում, որ մասնակցեն Կորեայում տեղի ունեցող պատերազմին։ Ֆիլադելֆիայում զորակոչով զբաղվող հանձնաժողովը Եհովայի վկաների մասին կանխակալ կարծիք ուներ նրանց չեզոք դիրքի պատճառով։ Ի վերջո, դատավորը տեղեկացրեց ինձ, որ ստուգումներից հետո Հետաքննության դաշնային բյուրոն հաստատել է իմ չեզոքությունը։ Ուստի 1952​թ. հունվարի 11-ին Գանգատարկման հանձնաժողովը ազատեց ինձ զինծառայությունից որպես հոգևոր ծառայողի։

Այդ տարվա օգոստոսին ես ու Ջերին հրավիրվեցինք սովորելու «Գաղաադ» դպրոցի 20-րդ դասարանում։ Դասերը պետք է սկսվեին սեպտեմբերին։ Մենք ակնկալում էինք, որ կնշանակվենք օտար երկիր։ Քույրս՝ Դորիսը, ավարտել էր 13-րդ դասարանը ու ծառայում էր Բրազիլիայում։ Որքա՜ն մեծ էր մեր զարմանքը, երբ նշանակվեցինք շրջանային ծառայության. պետք է այցելեինք Ալաբամա նահանգի սևամորթների ժողովները։ Մենք փոքր-ինչ տխրեցինք, քանի որ տրամադրվել էինք ծառայելու այլ երկրում։

Առաջին ժողովը, որ այցելեցինք, Հանթսվիլում էր։ Երբ տեղ հասանք, գնացինք մի քրոջ տուն, որտեղ պետք է ապրեինք։ Իրերը դատարկելիս լսեցինք, թե ինչպես է նա հեռախոսով ասում. «Երեխաները այստեղ են»։ Մենք ընդամենը 24 տարեկան էինք ու մեր տարիքից փոքր էինք երևում, ինչի պատճառով այդ շրջանում մեզ այդպես էլ կոչեցին՝ «երեխաներ»։

Հարավը հաճախ կոչում էին «Աստվածաշնչյան գոտի», քանի որ շատերը մեծ հարգանքով էին վերաբերվում Աստվածաշնչին։ Ուստի զրույցը հիմնականում սկսում էինք հետևյալ երեք կետերով.

1) նշում էինք աշխարհում տիրող իրավիճակների մասին,

2) խոսում Աստվածաշնչի տված հույսի մասին և

3) թե ըստ Աստվածաշնչի՝ ինչ պետք է անենք։

Այնուհետև առաջարկում էինք Աստվածաշունչ ուսումնասիրելու համապատասխան ձեռնարկ։ Քանի որ այս մոտեցման շնորհիվ հաջողությունների հասանք, 1953​թ.-ին Նյու Յորքում տեղի ունեցող «Նոր աշխարհի հասարակությունը» թեմայով համաժողովին ինձ հանձնարարվեց ցուցադրել երեք կետերից բաղկացած այդ մատուցումը։

Այդ տարի՝ ամռանը, մարզային վերակացու նշանակվեցի և պետք է այցելեի Հարավի սևամորթների շրջանները։ Մեր տարածքը ձգվում էր Վիրջինիայից Ֆլորիդա և արևմուտքում հասնում Ալաբամա ու Թենեսի։ Մարզային վերակացուները պետք է հարմարվող լինեին։ Օրինակ՝ մենք հաճախ մնում էինք այնպիսի տներում, որտեղ չկար սանհանգույց, և լողանում էինք մետաղյա տաշտերում, որոնք, բարեբախտաբար, գտնվում էին խոհանոցի վառարանի հետևում՝ տան ամենատաք տեղում։

Ռասայական առանձնացման դժվարությունները

Հարավում ծառայելու համար հարկավոր էր հեռատես ու հնարամիտ լինել։ Սևամորթներին թույլ չէին տալիս օգտվել լվացքատներից։ Ուստի Ջերին գնում էր այնտեղ և ասում, որ շորերը տիկին Թոմփսոնի համար են։ Շատերը մտածում էին, թե նա ոմն տիկին Թոմփսոնի ծառան է։ Երբ պետք է ցուցադրվեր «Նոր աշխարհի հասարակությունը գործում է» տեսաֆիլմը, ես զանգահարում էի խանութ ու մեծ էկրան պատվիրում պարոն Թոմփսոնի համար։ Հետո գնում էի խանութ ու վերցնում այն։ Մենք միշտ քաղաքավարի էինք և ծառայության ժամանակ ընդհանուր առմամբ խնդիրներ չէին ծագում։

Այդ տարածքի մարդիկ նախապաշարում ունեին Հյուսիսի բնակիչների հանդեպ։ Մի անգամ տեղի թերթերից մեկում հայտարարություն եղավ, որ Նյու Յորքում գտնվող «Աստվածաշնչի և թերթիկի Դիտարան ընկերության» ներկայացուցիչ Ջեյմս Թոմփսոնը ելույթ է ունենալու համաժողովին։ Կարդալով դա՝ ոմանք մտածեցին, թե ես Նյու Յորքից եմ, և դպրոցի դահլիճի վարձակալության մեր պայմանագիրը չեղյալ համարեցին։ Ես գնացի տնօրինության մոտ ու ասացի, որ Չաթանուգայում եմ դպրոց հաճախել։ Այդ ժամանակ մեզ թույլ տվեցին անցկացնել շրջանային համաժողովը։

1950-ականների կեսերին ռասայական լարվածությունը մեծացավ, ու երբեմն մարդիկ բռնության էին դիմում։ 1954-ին տեղի ունեցած մի քանի մարզային համաժողովների ժամանակ որոշ Վկաներ, տեսնելով, որ ելույթ ունեցող բոլոր եղբայրները սպիտակամորթ են, վիրավորվեցին։ Մենք քաջալերեցինք մեր սևամորթ եղբայրներին համբերատար լինել։ Հաջորդ ամառ ես հռետոր նշանակվեցի, և դրանից հետո Հարավում ավելի շատ սևամորթ եղբայրներ սկսեցին ելույթներ ներկայացնել։

Ժամանակի ընթացքում Հարավում ռասայական հողի վրա տեղի ունեցող բռնությունը նվազեց, և աստիճանաբար ժողովները սկսեցին միախառնվել։ Այդ պատճառով քարոզիչները այլ ժողովներ նշանակվեցին, ինչպես նաև փոփոխություններ եղան ժողովի տարածքներում, և փոխվեցին պատասխանատվություններ ունեցող եղբայրների պարտականությունները։ Թե՛ սպիտակամորթ, թե՛ սևամորթ եղբայրներից ոմանց դուր չեկավ այս նորամուծությունը։ Սակայն մեծամասնությունը ցույց տվեց, որ, մեր երկնային Հոր նման, կողմնակալ չէ։ Իրականում, շատերը, անկախ մաշկի գույնից, մտերիմ ընկերներ էին։ 1930–40-ականներին, երբ ես դեռ փոքր էի, մեր ընտանիքն էլ սպիտակամորթ մտերիմներ ուներ։

Նոր նշանակում

1969​թ. հունվարին ես ու Ջերին հրավեր ստացանք գնալու Գայանա (Հարավային Ամերիկա), ինչի համար մենք շատ ուրախ էինք։ Սկզբում մեկնեցինք Բրուքլին (Նյու Յորք), որտեղ ես մարզում ստացա՝ վերահսկելու քարոզչական գործունեությունը Գայանայում։ 1969​թ. հուլիսին մեկնեցինք Գայանա։ 16 տարի շրջագայական ծառայության մեջ լինելուց հետո մի տարածքում մնալն ու ծառայելը մեծ փոփոխություն էր մեզ համար։ Ջերին հիմնականում դաշտում էր ծառայում որպես միսիոներ, իսկ ես աշխատում էի մասնաճյուղում։

Իմ աշխատանքը ներառում էր ամեն ինչ՝ խոտը խուզելուց և 28 ժողովների գրականության պատվերները կատարելուց մինչև Բրուքլինում գտնվող գլխավոր վարչության հետ նամակագրական կապ պահելը։ Ամեն օր ես աշխատում էի 14–15 ժամ։ Երկուսիս համար էլ դժվար էր, բայց մեծ ուրախություն էինք ստանում մեր նշանակումներում։ Երբ եկանք Գայանա, այնտեղ ընդամենը 950 քարոզիչ կար, իսկ այսօր՝ ավելի քան 2500։

Թեև եղանակը շատ լավն էր ու մենք վայելում էինք էկզոտիկ մրգեր ու բանջարեղեն, մեզ ավելի մեծ ուրախություն էին պատճառում խոնարհ մարդիկ, ովքեր փափագում էին իմանալ աստվածաշնչյան ճշմարտությունը և սովորել Աստծու Թագավորության մասին։ Հաճախ այնպես էր լինում, որ շաբաթվա ընթացքում Ջերին 20 աստվածաշնչյան ուսումնասիրություն էր անցկացնում։ Այն անհատներից շատերը, որոնց օգնեցինք ուսումնասիրելու Աստծու Խոսքը, հոգևորապես առաջադիմեցին ու մկրտվեցին։ Ժամանակի ընթացքում որոշները դարձան ռահվիրաներ ու երեցներ, ոմանք նույնիսկ սովորեցին «Գաղաադում», որ իրենք էլ միսիոներ դառնան։

Առողջական և այլ խնդիրներ

1983​թ.-ին կարիք առաջացավ օգնելու ծնողներիս, որոնք ապրում էին Միացյալ Նահանգներում։ Ես, Ջերին ու Դորիսը ընտանեկան խորհրդի նստեցինք։ Դորիսը, որը 35 տարի միսիոներ էր ծառայել Բրազիլիայում, որոշեց վերադառնալ ու խնամել մեր ծնողներին։ Նա ասաց, որ չարժե դաշտից երկու միսիոներ հանել, երբ կարող է մեկը խնամել նրանց։ Հորս ու մորս մահից հետո Դորիսը մնաց Չաթանուգայում, որտեղ ծառայում է հատուկ ռահվիրա։

1995-ին ինձ մոտ շագանակագեղձի քաղցկեղ հայտնաբերվեց, և մենք ստիպված էինք Նահանգներ վերադառնալ։ Բնակություն հաստատեցինք Գոլդսբորոյում (Հյուսիսային Կարոլինա), քանի որ այն գտնվում է Թենեսիի ու Փենսիլվանիայի միջև, իսկ այդ նահանգներում ապրում են իմ ու Ջերիի հարազատները։ Այժմ իմ հիվանդությունը չի զարգանում, ու մենք Գոլդսբորոյի ժողովում ծառայում ենք որպես սահմանափակ կարողություններ ունեցող հատուկ ռահվիրաներ։

Երբ հետ եմ նայում լիաժամ ծառայության մեջ անցկացրած 65 տարիներին, մեծ երախտագիտությամբ եմ լցվում Եհովայի հանդեպ, որը օրհնել է ինձ ու Ջերիին այն բանի համար, որ մեր կյանքում փոփոխություններ ենք արել, որպեսզի ծառայենք նրան։ Որքա՜ն ճշմարիտ են Դավթի խոսքերը. «Նվիրվածի հետ [Եհո՛վա] նվիրվածությամբ ես վարվում» (2 Սամ. 22։26)։

[նկարներ 3-րդ էջի վրա]

Հայրս ու եղբայր Նիկոլսը հրաշալի օրինակ են թողել ինձ համար

[նկարներ 4-րդ էջի վրա]

Ջերին ու ես պատրաստ ենք մեկնելու «Գաղաադ» (1952)

[նկարներ 5-րդ էջի վրա]

«Գաղաադից» հետո նշանակվեցինք շրջագայական ծառայության Հարավում

[նկար 6-րդ էջի վրա]

Շրջագայող վերակացուներն ու նրանց կանայք նախքան 1966​թ. մարզային համաժողովը, որտեղ ներկա էին և՛ սևամորթներ, և՛ սպիտակամորթներ

[նկար 7-րդ էջի վրա]

Գայանայում միսիոներական ծառայությունը ուրախություն էր պարգևում