Ինչպե՞ս են պատերազմներն ազդում բոլորիս վրա
«Այսօր աշխարհում հակամարտությունների թիվը այնքան է աճել, որ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից ի վեր բարձրագույն ցուցանիշ է գրանցվել։ Եվ ներկայումս երկու միլիարդ մարդ՝ ամեն չորրորդը, ապրում է հակամարտություններից տուժած վայրերում»
ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի տեղակալ Ամինա Ջ. Մոհամեդ (հունվարի 26, 2023)։
Անգամ այնտեղ, ուր խաղաղ է, կարող է հանկարծակի պատերազմ կամ հակամարտություն բռնկվել։ Այդ բախումներից հաճախ տուժում են նույնիսկ թեժ գոտիներից հեռու ապրողները, քանի որ ներկայիս աշխարհը, առավել քան երբևէ, փոխկապակցված է։ Կռիվների ավարտից երկար ժամանակ հետո էլ դեռ զգացվում են դրանց կործանարար հետևանքները։ Անդրադառնանք դրանցից մի քանիսին։
Սննդի պակաս։ Պարենի համաշխարհային ծրագրի տվյալներով՝ «հակամարտությունները շարունակում են մնալ սովի հանգեցնող գլխավոր պատճառը։ Ողջ աշխարհում սովահար մարդկանց 70 տոկոսը ապրում է պատերազմական գոտիներում»։
Ֆիզիկական և հոգեկան առողջության խնդիրներ։ Պատերազմի սպառնալիքը և անապահովությունը կարող են մարդկանց մեջ ուժգին անհանգստություն առաջացնել և լարված հոգեվիճակում պահել նրանց։ Հակամարտությունների գոտում ապրողների շրջանում մեծ է ոչ միայն ֆիզիկապես վնասվելու, այլև հոգեկան խնդիրներ ձեռք բերելու վտանգը։ Բայց, ցավոք, այդ մարդիկ շատ հաճախ հնարավորություն չեն ունենում օգտվելու բժշկական ծառայություններից։
Հարկադրված փախուստ։ ՄԱԿ-ի՝ փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարը նշել է, որ 2023 թ. սեպտեմբերի դրությամբ ամբողջ աշխարհում ավելի քան 114 միլիոն մարդ ստիպված է եղել լքել իր տունը։ Պատերազմներն ու հակամարտությունները այդ ճգնաժամային իրավիճակի գլխավոր պատճառներից են։
Տնտեսական դժվարություններ։ Պատերազմը հաճախ իր հետ բերում է տնտեսական խնդիրներ, օրինակ՝ գնաճ։ Հասարակությունը զգալի վնաս է կրում, երբ առողջապահական և կրթական ոլորտին տրամադրվող պետական միջոցները կրճատվում են և ուղղվում ռազմական ոլորտ։ Նաև ահռելի ծախսեր են արվում պատերազմից ավերված շինություններն ու ենթակառուցվածքները վերականգնելու համար։
Բնապահպանական խնդիրներ։ Մարդիկ մեծապես տուժում են, երբ դիտավորյալ վնաս է հասցվում այն բնական ռեսուրսներին, որոնցից կախված է իրենց կյանքը։ Ջրի, օդի և հողի աղտոտումը կարող է երկարատև վնաս հասցնել մարդկանց առողջությանը։ Հակամարտությունների դադարից երկար ժամանակ հետո էլ կյանքի համար լուրջ սպառնալիք են լինում թաքցված ականները։
Անկասկած, պատերազմները կործանարար են և թանկ են նստում պետությունների ու հասարակության վրա։