Աստվածաշնչի հրատարակությունը աֆրիկյան լեզուներով

ԵՎՐՈՊԱՅՈՒՄ և Հյուսիսային Ամերիկայում Աստծու Խոսքն ընթերցող անկեղծ մարդիկ վաղուց էին հասկացել, որ աֆրիկացիները կարիք ունեն իրենց մայրենի լեզուներով Աստվածաշնչերի։ Այդ վեհ նպատակն իրագործելու համար շատերն ուղևորվեցին Աֆրիկա, որպեսզի սովորեն տեղի լեզուները։ Նրանցից ոմանք ստեղծեցին այդ լեզուների գրերը և հրատարակեցին բառարաններ։ Այնուհետև ձեռնարկեցին Աստվածաշնչի թարգմանության գործը աֆրիկյան բազմաթիվ լեզուներով։ Դա հեշտ գործ չէր։ Աստվածաշնչի պատմության վերաբերյալ մի աշխատությունում ասվում է. «Թարգմանիչը պետք է տարիներ շարունակ փնտրտուքներ կատարեր, որպեսզի քրիստոնեական ամենահասարակ ու ամենահիմնական հասկացության համար համապատասխան բառ գտներ» («The Cambridge History of the Bible»)։

1857 թ.–ին թսվանա լեզվով լույս տեսավ ամբողջ Աստվածաշունչը։ Դա առաջին Աստվածաշունչն էր, որը հրատարակվում էր աֆրիկական այն լեզուներից մեկով, որոնք նախկինում գիր չունեին։a Այդ Աստվածաշունչը տպագրվեց առանձին մասերով։ Ժամանակի ընթացքում աֆրիկյան լեզուներով հրատարակվեցին Աստվածաշնչի այլ թարգմանություններ։ Այդ վաղ թարգմանություններում՝ թե՛ Եբրայերեն Գրություններում, կամ՝ «Հին Կտակարանում», և թե՛ Քրիստոնեական Հունարեն Գրություններում, կամ՝ «Նոր Կտակարանում», գրված էր Աստծու «Եհովա» անունը։ Սակայն հետագայում լույս տեսան վերանայված և նոր թարգմանություններ այնպիսի անհատների կողմից, ովքեր չէին հարգում Աստվածաշնչի Հեղինակի սուրբ անունը։ Նրանք հետևեցին հրեական մի նախապաշարման, համաձայն որի՝ հրեաները Աստծու անունը փոխարինում էին «Աստված» կամ «Տեր» տիտղոսներով։ Այսպիսով՝ աստվածասեր աֆրիկացիների համար անհրաժեշտություն առաջացավ ունենալ Աստվածաշնչի այնպիսի թարգմանություն, որտեղ գրված կլիներ Աստծու անունը։

1980–ականներից ի վեր Եհովայի վկաների Կառավարիչ մարմինը քայլեր ձեռնարկեց, որպեսզի «Սուրբ Գրությունների նոր աշխարհ թարգմանությունը» լույս տեսնի աֆրիկյան մի քանի հիմնական լեզուներով։ Արդյունքում՝ Աստվածաշունչը սիրող հարյուր հազարավոր աֆրիկացիներ այսօր կարող են իրենց մայրենի լեզվով կարդալ «Նոր աշխարհ թարգմանությունը»։ Ներկայումս, մասամբ կամ ամբողջությամբ, «Նոր աշխարհ թարգմանությունը» մատչելի է աֆրիկյան 17 լեզուներով։

Այդ թարգմանություններն ընթերցողները շատ ուրախ են, որ ունեն այնպիսի Աստվածաշնչեր, որոնցում գրված է Աստծու փառահեղ անունը՝ Եհովա։ Օրինակ՝ Հիսուսը Նազարեթի ժողովարանում, հայտնելով իր ով լինելը, «Եսայիա» գրքից ընթերցեց մի հատված, որտեղ գրված էր իր Հոր անունը (Եսայիա 61։1, 2)։ Ըստ Ղուկասի Ավետարանի՝ Հիսուսը կարդաց հետևյալը. «Տիրոջ [«Եհովայի», ՆԱ] Հոգին ինձ վերայ է. որի համար էլ օծեց ինձ. նա ինձ ուղարկել է աղքատներին աւետարանելու, սրտով կոտրուածներին բժշկելու, գերիներին թողութիւն քարոզելու, եւ կոյրերին տեսողութիւն. խոցուածներին արձակելու ազատելով, Տիրոջ [«Եհովայի», ՆԱ] ընդունելի տարին քարոզելու» (Ղուկաս 4։18, 19)։

Աֆրիկյան լեզուներով Աստվածաշնչի թարգմանության գործում 2005 թ. օգոստոսին գրանցվեց ևս մեկ հաջողություն։ Այդ ամսվա ընթացքում Եհովայի վկաների հարավաֆրիկյան մասնաճյուղում աֆրիկյան լեզուներով հրատարակվեց «Նոր աշխարհ թարգմանության» ավելի քան 76 000 օրինակ, որոնցից 30 000–ը՝ շոնա լեզվով։ Այս հրատարակության լույսընծայման մասին հայտարարվեց Զիմբաբվեում անցկացված «Աստվածահաճո հնազանդություն» համաժողովներում։

Այդ հիշարժան ամսին հարավաֆրիկյան մասնաճյուղ այցելած մարդիկ հիացան՝ տեսնելով աֆրիկյան ուրիշ լեզուներով Աստվածաշնչեր։ «Ես անչափ երջանիկ եմ, որ պատիվ ունեցա մասնակցելու շոնա և աֆրիկյան այլ լեզուներով «Նոր աշխարհ թարգմանության» հրատարակման գործին»»,—ասաց Բեթելի տպարանում ծառայող Նհլանհլան։ Այո՛, նա արտահայտում էր հարավաֆրիկյան մասնաճյուղի բոլոր անդամների զգացումները։

Այսօր նոր Աստվածաշնչերը ավելի արագորեն և ավելի խնայողական եղանակով են հասնում Աֆրիկայի բնակիչներին, քան այն ժամանակ, երբ դրանք տպագրվում էին ուրիշ մայրցամաքներում։ Բայց ավելի կարևոր է այն, որ աֆրիկացիներին մատչելի է մի ճշգրիտ թարգմանություն, որտեղ օգտագործված է Աստվածաշնչի մեծ Հեղինակի՝ Եհովա Աստծու սուրբ անունը։

[ծանոթագրություն]

[նկար 12–րդ էջի վրա]

Աստծու անունը թսվանա լեզվով Աստվածաշնչում, 1840 թ. հրատարակություն

[թույլտվությամբ]

Harold Strange Library of African Studies

[նկար 13–րդ էջի վրա]

Սվազիլենդից եկած այցելուները դիտում են հարավաֆրիկյան մասնաճյուղում տպագրված նոր Աստվածաշնչերը