Քեզ համար նա լա՞վ օրինակ է, թե՞ նախազգուշական
«Հակոբի Աստվածը.... կսովորեցնի մեզ իր ճանապարհները, և մենք կքայլենք նրա ուղիներով» (ԵՍ. 2։3)։
1, 2. Ինչպե՞ս կարող ես օգուտ քաղել աստվածաշնչյան օրինակներից։
ԱՄԵՆԱՅՆ հավանականությամբ համոզվել ես, որ կարող ես օգուտներ քաղել այն ամենից, ինչ գրված է Աստվածաշնչում։ Այնտեղ կարդում ենք հավատարիմ տղամարդկանց ու կանանց մասին, որոնց կյանքի ընթացքն ու հատկությունները կցանկանայինք ընդօրինակել (Եբր. 11։32–34)։ Այդուհանդերձ, հավանաբար ծանոթ ես նաև նախազգուշական օրինակների՝ այնպիսի տղամարդկանց ու կանանց, որոնց գործերից ու մտածելակերպից պետք է խուսափենք։
2 Աստվածաշնչում նշված որոշ անհատներ թողել են և՛ լավ օրինակ, որին արժե հետևել, և՛ նախազգուշական օրինակ, որից պետք է խուսափել։ Հիշիր Դավթին, որը խոնարհ հովիվ էր, իսկ հետո դարձավ հզոր թագավոր։ Նա լավ օրինակ է մեզ համար այն հարցում, որ սիրում էր ճշմարտությունը և ապավինում Եհովային։ Սակայն Դավիթը լուրջ մեղքեր գործեց՝ կապված Բերսաբեի, Ուրիայի և սխալ խորհրդի պատճառով արված մարդահամարի հետ։ Այժմ ուշադրություն դարձնենք նրա որդու՝ Սողոմոնի վրա, որը թագավոր էր ու մասնակցել է Աստվածաշնչի գրությանը։ Առաջին հերթին կքննենք, թե որ երկու բնագավառում է նա լավ օրինակ թողել։
«Սողոմոնի իմաստությունը»
3. Ինչո՞ւ կարող ենք ասել, որ Սողոմոնը լավ օրինակ է մեզ համար։
3 Մեծ Սողոմոնը՝ Հիսուս Քրիստոսը, լավ արտահայտվեց Սողոմոն թագավորի մասին և այդպիսով ցույց տվեց, որ նա լավ օրինակ է մեզ համար։ Հիսուսը որոշ հրեաների, որոնք հավատ չէին դրսևորում իր հանդեպ, ասաց. «Հարավի թագուհին դատաստանի ժամանակ հարություն կառնի այս սերնդի հետ և կդատապարտի նրան, քանի որ նա երկրի ծայրերից եկավ՝ Սողոմոնի իմաստությունը լսելու։ Բայց ահա Սողոմոնից էլ մեծն է այստեղ» (Մատթ. 12։42)։ Այո՛, Սողոմոնը հայտնի էր իր իմաստությամբ և մեզ էլ հորդորեց իմաստություն ձեռք բերել։
4, 5. Ինչպե՞ս Սողոմոնը իմաստություն ստացավ, և ինչպե՞ս ենք մենք ստանում այն։
4 Սողոմոնի թագավորության սկզբում Աստված երազում հայտնվեց նրան ու հնարավորություն տվեց ինչ-որ բան խնդրելու իրենից։ Հասկանալով, որ ինքն անփորձ է, Սողոմոնը իմաստություն խնդրեց (կարդա՛ 1 Թագավորներ 3։5–9)։ Եհովային հաճելի եղավ, որ հարստություն ու փառք խնդրելու փոխարեն՝ թագավորը իմաստություն խնդրեց, ուստի նրան ոչ միայն «իմաստուն ու հասկացող սիրտ» տվեց, այլև հարստություն ու փառք (1 Թագ. 3։10–14)։ Ինչպես նշեց Հիսուսը, Սողոմոնն իր իմաստությամբ այնպիսի մեծ համբավ էր ձեռք բերել, որ Սաբայի թագուհին, այդ մասին լսելով, երկար ճանապարհ անցավ, որ համոզվի, թե արդյոք նա այդքան իմաստուն է (1 Թագ. 10։1, 4–9)։
5 Մենք չենք ակնկալում, որ հրաշքով իմաստուն կդառնանք։ Սողոմոնն ասաց, որ «Եհովան է տալիս իմաստություն», սակայն նշեց, որ մենք պետք է ջանք թափենք, որ ունենանք աստվածային այդ հատկությունը։ Նա գրեց. «Ականջ դիր իմաստությանը և սիրտդ տրամադրիր խորաթափանցությանը»։ Նաև իմաստություն ձեռք բերելու առնչությամբ օգտագործեց «կանչել», «փնտրել» և «որոնել» բառերը (Առակ. 2։1–6)։ Փաստորեն, մենք կարող ենք իմաստություն ստանալ։
6. Ինչպե՞ս կարող ենք ցույց տալ, որ օգուտներ ենք քաղում իմաստության հարցում Սողոմոնի լավ օրինակից։
6 Լավ կլինի, որ հարց տանք ինքներս մեզ. «Հետևո՞ւմ եմ Սողոմոնի օրինակին՝ արժեքավորելով աստվածային իմաստությունը»։ Շատերը տնտեսական անկայուն վիճակի պատճառով կենտրոնանում են իրենց աշխատանքի ու նյութականի վրա կամ էլ թույլ են տալիս, որ այն ազդի կրթության վերաբերյալ իրենց որոշումների վրա՝ թե ինչպիսի կրթություն պետք է ստանան և որքան ժամանակ պետք է տրամադրեն դրան։ Իսկ ի՞նչ կարելի է ասել քո և ընտանիքիդ մասին։ Ձեր կատարած ընտրությունները ցույց տալի՞ս են, որ արժեքավորում ու փնտրում եք աստվածային իմաստությունը։ Նպատակներդ փոխելը կօգնի՞, որ ավելի շատ իմաստություն ձեռք բերես։ Իրականում, իմաստություն ստանալն ու դրանով առաջնորդվելը կնպաստեն քո հարատև բարօրությանը։ Սողոմոնը գրեց. «Արդյունքում՝ դու կհասկանաս, թե ինչ է արդարությունը, արդարադատությունը և ուղղամտությունը՝ բարեգործության ամբողջ ընթացքը» (Առակ. 2։9)։
Ճշմարիտ երկրպագությունն առաջ տանելը խաղաղություն բերեց
7. Ինչպե՞ս Աստծու համար շքեղ տաճար կառուցվեց։
7 Իր թագավորության սկզբում Սողոմոնը քայլեր ձեռնարկեց, որ խորանը, որն օգտագործվում էր Մովսեսի օրերից, փոխարինվի փառահեղ տաճարով (1 Թագ. 6։1)։ Թեև այդ տաճարը հայտնի է որպես Սողոմոնի տաճար, սակայն այն կառուցելու նպատակը ճարտարապետի կամ հարուստ բարերարի անուն ձեռք բերելը չէր։ Նույնիսկ տաճարը կառուցելու գաղափարը Սողոմոնինը չէր։ Դավիթն էր որոշել տաճար կառուցել, և Աստված նրան էր տվել տաճարի նախագիծը ամեն մանրամասներով։ Դավիթը մեծ նվիրաբերություն արեց, որ ֆինանսավորի շինարարական աշխատանքները (2 Սամ. 7։2, 12, 13; 1 Տար. 22։14–16)։ Այդուհանդերձ, Սողոմոնը պետք է այդ նախագիծը կյանքի կոչեր, և դա տևեց յոթ ու կես տարի (1 Թագ. 6։37, 38; 7։51)։
8, 9. ա) Լավ գործեր անելու հարցում ի՞նչ հրաշալի օրինակ է թողել Սողոմոնը։ բ) Արդյունքն ի՞նչ եղավ, երբ Սողոմոնը առաջ տարավ ճշմարիտ երկրպագությունը։
8 Սողոմոնը հրաշալի օրինակ թողեց լավ գործեր անելու հարցում, և նա ճիշտ բաների վրա էր կենտրոնացած։ Երբ տաճարը կառուցվեց և ուխտի տապանակը դրվեց այնտեղ, թագավորը ժողովրդի առաջ աղոթք արեց, որում Եհովային ասաց. «Թող քո աչքերը գիշեր ու ցերեկ բաց լինեն այս տան վրա, այն տեղի, որի համար ասացիր, թե՝ «այնտեղ պիտի լինի իմ անունը», որպեսզի լսես քո ծառայի աղոթքը, որ նա, շրջվելով դեպի այս վայրը, մատուցում է քեզ» (1 Թագ. 8։6, 29)։ Իսրայելացիներն ու օտարականները կարող էին աղոթել՝ շրջվելով դեպի այդ շինությունը, որը Աստծու անունով էր կոչվում (1 Թագ. 8։30, 41–43, 60)։
9 Արդյունքն ի՞նչ եղավ, երբ Սողոմոնը առաջ տարավ ճշմարիտ երկրպագությունը։ Տաճարի հանդիսավոր բացումից հետո մարդիկ «գնացին իրենց տները՝ զվարթ սրտով և ուրախանալով բոլոր այն բարիքների համար, որ Եհովան արել էր իր Դավիթ ծառային ու իր Իսրայել ժողովրդին» (1 Թագ. 8։65, 66)։ Իրականում, Սողոմոնի 40-ամյա իշխանությունն աչքի էր ընկնում նրանով, որ այդ օրերին խաղաղություն էր տիրում և ժողովուրդը բարգավաճում էր (կարդա՛ 1 Թագավորներ 4։20, 21, 25)։ 72-րդ սաղմոսում խոսվում է այդ մասին և ցույց է տրվում, թե ինչ օրհնություններ ենք վայելելու Մեծ Սողոմոնի՝ Հիսուս Քրիստոսի իշխանության օրոք (Սաղ. 72։6–8, 16)։
Սողոմոնի նախազգուշական օրինակը
10. Սողոմոնի ո՞ր սխալի մասին ենք անմիջապես հիշում։
10 Իսկ ինչո՞ւ ենք ասում, որ Սողոմոնի կյանքի ընթացքը նաև նախազգուշական օրինակ է։ Գուցե առաջին հերթին մտածես նրա օտարազգի կանանց ու հարճերի մասին։ Կարդում ենք. «Երբ Սողոմոնը ծերացավ, նրա կանայք խոտորեցրին նրա սիրտը, որ օտար աստվածների հետևից գնա, և նրա սիրտն արդեն ամբողջությամբ իր Աստված Եհովայի հետ չէր» (1 Թագ. 11։1–6)։ Անկասկած, դու վճռել ես երբեք չընդօրինակել նրա անմիտ ընթացքը։ Սակայն արդյոք միայն դրանո՞ւմ է Սողոմոնը նախազգուշական օրինակ։ Ուշադրություն դարձնենք նրա կյանքից մի քանի մանրամասնությունների վրա, որոնք այդքան էլ հեշտ չէ նկատել, և տեսնենք, թե դրանք ինչ նախազգուշացումներ են մեզ համար։
11. Ինչո՞ւ էր Սողոմոնի առաջին ամուսնությունը սխալ։
11 Սողոմոնը թագավորեց 40 տարի (2 Տար. 9։30)։ Ի՞նչ եզրահանգման ես գալիս 1 Թագավորներ 14։21-ում արձանագրված խոսքերից (կարդա՛)։ Ըստ այս համարի՝ Սողոմոնի մահից հետո սկսեց թագավորել նրա որդի Ռոբովամը, որը 41 տարեկան էր։ Նրա «մոր անունն էր Նաամա, և նա ամմոնացի էր»։ Փաստորեն, մինչև թագավոր դառնալը Սողոմոնը ամուսնացել էր մի կնոջ հետ, որը թշնամի ազգից էր, և այդ ազգը կուռքերի էր երկրպագում (Դատ. 10։6; 2 Սամ. 10։6)։ Արդյոք այդ կինը կռապա՞շտ էր։ Նույնիսկ եթե նախկինում կուռքերի էր երկրպագել, նա կարող էր թողնել դրանց ու դառնալ ճշմարիտ երկրպագու, ինչպես որ դարձան Ռախաբն ու Հռութը (Հռութ 1։16; 4։13–17; Մատթ. 1։5, 6)։ Այդուհանդերձ, ամուսնանալով՝ Սողոմոնը հավանաբար ամմոնացի բարեկամներ ձեռք բերեց, որոնք չէին ծառայում Եհովային։
12, 13. Իր թագավորության սկզբում ի՞նչ սխալ որոշում կայացրեց Սողոմոնը, ու թերևս ինչպե՞ս էր նա մտածել։
12 Թագավոր դառնալուց հետո իրավիճակն ավելի վատացավ։ «Սողոմոնը խնամություն արեց Եգիպտոսի թագավորի՝ փարավոնի հետ, նրա դստերը իր համար կին առավ ու բերեց Դավթի քաղաք» (1 Թագ. 3։1)։ Եգիպտացի այս կինն ընդօրինակե՞ց Հռութին՝ դիրք բռնելով ճշմարիտ երկրպագության կողմը։ Ոչինչ չի վկայում այդ մասին։ Ընդհակառակը՝ ժամանակի ընթացքում Սողոմոնը Դավթի քաղաքից դուրս նրա համար տուն շինեց (թերևս նաև եգիպտացի աղախինների համար)։ Ինչո՞ւ։ Աստվածաշունչն ասում է, որ նա այդպես վարվեց, քանի որ ճիշտ չէր, որ կեղծ երկրպագուները ապրեին ուխտի տապանակի մոտակայքում (2 Տար. 8։11)։
13 Միգուցե Սողոմոնը քաղաքական շահերից ելնելով ամուսնացավ Եգիպտոսի արքայադստեր հետ։ Սակայն արդյո՞ք դա արդարացում էր։ Շատ վաղուց Աստված արգելել էր ամուսնանալ կռապաշտ քանանացիների հետ, նույնիսկ անուն առ անուն նշել էր որոշ ժողովուրդների (Ելք 34։11–16)։ Գուցե Սողոմոնը մտածել էր, որ Եգիպտոսի անունը չկա՞ր այդ ցանկում։ Եթե նույնիսկ նա այդպես էր մտածել, մի՞թե այդ տրամաբանությունը հիմնավոր էր։ Իրականում, իր բռնած ընթացքով նա արհամարհեց այն ակնհայտ վտանգը, որի մասին նշել էր Եհովան, այն է՝ իսրայելացիները, այդպես վարվելով, կհեռանային ճշմարիտ երկրպագությունից (կարդա՛ 2 Օրենք 7։1–4)։
14. Ի՞նչ օգուտ կքաղենք, եթե լուրջ վերաբերվենք Սողոմոնի նախազգուշական օրինակին։
14 Թույլ կտա՞նք, որ Սողոմոնի ընթացքը նախազգուշական օրինակ լինի մեզ համար։ Քույրը կարող է փորձել արդարացնել ռոմանտիկ հարաբերություններ զարգացնելը ոչ Վկա անհատի հետ՝ արհամարհելով Աստծու պատվերը՝ ամուսնանալ «միայն Տիրոջ հետևորդի հետ» (1 Կորնթ. 7։39)։ Ինքն իրեն արդարացնելով՝ անհատը կարող է նաև ներգրավվել դասերից հետո կազմակերպվող սպորտային միջոցառումներին կամ դպրոցի ակումբի անդամ դառնալ, կարող է ոչ ճշգրիտ տվյալներ գրանցել եկամուտների մասին կամ ճիշտը չասել, երբ խնդրեն հայտնել այն արարքների մասին, որոնք կարող են վատ դրության մեջ գցել իրեն։ Միտքը հետևյալն է. հավանաբար Սողոմոնը, անկատար տրամաբանություն օգտագործելով, զանց արեց Աստծու պատվերը։ Նույն վտանգը մեզ է սպառնում։
15. Ինչպե՞ս Եհովան գթառատորեն վարվեց Սողոմոնի հետ, սակայն ի՞նչ պետք է հիշենք այդ առնչությամբ։
15 Հետաքրքիր է, որ օտարազգի արքայադստեր հետ Սողոմոնի ամուսնության մասին նշելուց հետո Աստվածաշունչն ասում է, որ Աստված կատարեց իմաստություն ստանալու մասին նրա խնդրանքը և մեծ հարստություն տվեց նրան (1 Թագ. 3։10–13)։ Թեև Սողոմոնը անտեսեց Աստծու հրահանգները, սակայն ոչ մի տեղ չի նշվում, թե Աստված անմիջապես մերժեց նրան որպես թագավորի կամ խստորեն հանդիմանեց։ Դա ցույց է տալիս, որ Եհովան հասկանում է, որ մենք անկատար ենք ու հողից ենք ստեղծված (Սաղ. 103։10, 13, 14)։ Սակայն հիշիր. մեր արարքները կարող են հետևանքներ ունենալ հիմա կամ ապագայում։
Այդքա՜ն շատ կանայք
16. Իր համար շատ կին առնելով՝ ի՞նչը անտեսեց Սողոմոնը։
16 «Երգերի երգը» գրքում թագավորը հիացմունքով է խոսում մի կույս աղջկա մասին, որն ավելի գեղեցիկ էր, քան իր 60 թագուհիներն ու 80 հարճերը (Երգ 6։1, 8–10)։ Եթե խոսքը Սողոմոնի մասին է, ապա այդ ժամանակ նա այդքան կին ու հարճ ուներ։ Նույնիսկ եթե նրանցից շատերը կամ բոլորը ճշմարիտ երկրպագուներ լինեին, Աստված Մովսեսի միջոցով ասել էր, որ Իսրայելի թագավորը «իր կանանց թիվը չպետք է շատացնի, որպեսզի նրա սիրտը չապականվի» (2 Օրենք 17։17)։ Այդուհանդերձ, այդ ժամանակ էլ Եհովան երես չթեքեց Սողոմոնից։ Նա օրհնեց թագավորին՝ թույլ տալով, որ շարադրի Աստվածաշնչի «Երգերի երգը» գիրքը։
17. Ո՞ր իրականությունը չպետք է անտեսենք։
17 Արդյոք սա նշանակո՞ւմ է, որ Սողոմոնը կարող էր անտեսել Աստծու պատվերները ու մնալ անպատիժ և որ մենք էլ կարող ենք այդպես վարվել։ Ո՛չ։ Սողոմոնի օրինակը ցույց է տալիս, որ Աստված որոշ ժամանակ կարող է համբերություն դրսևորել։ Բայց այն, որ Աստծու ժողովրդից որևէ մեկը անտեսում է նրա պատվերները և անմիջապես չի կրում իր արածի հետևանքները, չի նշանակում, որ երբևէ չի կրելու։ Հիշիր, թե ինչ գրեց Սողոմոնը. «Քանի որ չար գործի դատավճիռը արագ չի կայացվում, մարդկանց որդիների սիրտը ավելի վճռական է դառնում չարիք գործելու»։ Նաև ավելացրեց. «Գիտեմ, որ լավ կլինի ճշմարիտ Աստծուց վախեցողների համար, որովհետև նրանք վախենում են նրանից» (Ժող. 8։11, 12)։
18. Ինչպե՞ս է Սողոմոնի օրինակը ապացուցում Գաղատացիներ 6։7-րդ համարի ճշմարտացիությունը։
18 Որքա՜ն լավ կլիներ, եթե Սողոմոնը այդ ճշմարտության համաձայն վարվեր։ Այո՛, նա բազում լավ բաներ արեց ու երկար ժամանակ վայելեց Աստծու օրհնությունները։ Սակայն ժամանակի ընթացքում նա իրար հետևից սխալ քայլեր գործեց ու վատ օրինակ դարձավ։ Ճշմարիտ են Պողոս առաքյալի խոսքերը, որը հետագայում սուրբ ոգու ներշնչմամբ գրեց. «Մի՛ մոլորվեք։ Աստծուն հնարավոր չէ խաբել։ Մարդ ինչ որ ցանի, այն էլ կհնձի» (Գաղ. 6։7)։ Սողոմոնը հնձեց Աստծու պատվերներն անտեսելու տխուր հետևանքները։ Կարդում ենք. «Սողոմոն թագավորը, բացի փարավոնի աղջկանից, ուրիշ շատ օտարազգի կանանց էլ սիրեց՝ մովաբացի, ամմոնացի, եդոմացի, սիդոնացի և քետացի կանանց» (1 Թագ. 11։1)։ Նրանցից շատերը հավանաբար չթողեցին իրենց կեղծ աստվածներին, իսկ Սողոմոնը պաշտպանված չէր նրանց ազդեցությունից։ Նա շեղվեց ճանապարհից ու կորցրեց մեր համբերատար Աստծու հավանությունը (կարդա՛ 1 Թագավորներ 11։4–8)։
Սովորիր նրա թե՛ լավ, թե՛ վատ օրինակից
19. Ի՞նչ լավ օրինակներ կան Աստվածաշնչում։
19 Եհովան ներշնչեց Պողոսին գրելու. «Ամեն ինչ, որ նախապես գրվեց, մեր ուսուցման համար գրվեց, որպեսզի մեր տոկունությամբ և Սուրբ Գրքերի տված մխիթարությամբ հույս ունենանք» (Հռոմ. 15։4)։ Այդ գրվածների մեջ են այն տղամարդկանց ու կանանց լավ օրինակները, որոնք առանձնահատուկ հավատ են դրսևորել։ Ուստի առաքյալը կարող էր ասել. «Սրանից ավել էլ ի՞նչ ասեմ։ Ժամանակը չի հերիքի, եթե շարունակեմ պատմել Գեդեոնի, Բարակի, Սամսոնի, Հեփթայեի, Դավթի, ինչպես նաև Սամուելի և մյուս մարգարեների մասին, որոնք իրենց հավատով թագավորությունների հաղթեցին, արդարություն գործադրեցին, խոստումներ ստացան.... թույլ էին, զորավոր դարձան» (Եբր. 11։32–34)։ Մենք կարող ենք և պետք է օգուտներ քաղենք աստվածաշնչյան լավ օրինակներից՝ հետևելով կամ ընդօրինակելով այն ամենին, ինչ արձանագրված է նրանց մասին Աստծու Խոսքում։
20, 21. Ինչո՞ւ ես վճռել օգուտներ քաղել Աստծու Խոսքում գտնվող նախազգուշական օրինակներից։
20 Սակայն աստվածաշնչյան որոշ արձանագրություններ պարունակում են նաև նախազգուշական օրինակներ։ Դրանցից են այն անհատները, որոնց Եհովան մի ժամանակ ընդունում էր և համարում իր ծառաները։ Կարդալով Աստվածաշունչը՝ կարող ենք տեսնել, թե որտեղ և ինչպես Աստծու ժողովրդից ոմանք շեղվեցին ճանապարհից ու այդպիսով նախազգուշական օրինակներ դարձան։ Կարող ենք նկատել, որ նրանցից մի քանիսը աստիճանաբար սխալ մտածելակերպ կամ հակումներ ձեռք բերեցին, ինչը, ի վերջո, տխուր հետևանքների հանգեցրեց։ Ի՞նչ կարող ենք սովորել այդ արձանագրություններից։ Պետք է հետևյալ հարցերը տանք մեզ. «Ինչպե՞ս առաջացավ այդ մտածելակերպը կամ հակումը։ Կարո՞ղ է նույնը պատահել ինձ հետ։ Ի՞նչ կարող եմ անել, որ խուսափեմ դրանից և օգուտ քաղեմ այս նախազգուշական օրինակից»։
21 Մենք պետք է լրջորեն վերաբերվենք այդ օրինակներին, քանի որ Պողոսը սուրբ ոգու ներշնչմամբ գրեց. «Այս բաները նրանց հետ պատահեցին իբրև օրինակներ ու գրվեցին մեզ զգուշացում լինելու համար, որ ապրում ենք այս ժամանակների վերջում» (1 Կորնթ. 10։11)։
Ի՞նչ սովորեցիր
• Ինչո՞ւ Աստվածաշնչում կարելի է գտնել և՛ լավ, և՛ նախազգուշական օրինակներ։
• Ինչպե՞ս Սողոմոնը վատ օրինակ դարձավ։
• Ինչպե՞ս կարող ես օգուտներ քաղել Սողոմոնի նախազգուշական օրինակից։
[նկար 9-րդ էջի վրա]
Սողոմոնը առաջնորդվում էր Աստծու տված իմաստությամբ
[նկարներ 12-րդ էջի վրա]
Օգուտներ քաղո՞ւմ ես Սողոմոնի նախազգուշական օրինակից