Խխունջի լուսարձակ խեցին

● Ծովային շատ կենդանիներ կարող են լույս արձակել (կենսալյումինեսցենց են), սակայն Hinea brasiliana տեսակի խխունջը այս ունակությունը յուրահատուկ կերպով է օգտագործում։ Երբ խխունջը տեսնում է գիշատիչ ծովախեցգետնին, վախից նահանջում է, մտնում իր պատյանի մեջ և «բռնկվում»՝ լույսի առկայծումներ արձակելով, ինչը վախեցնում է ծովախեցգետնին։ Իսկ ինչպե՞ս է լույսը խեցեպատյանի միջից ճառագում։

Նկատի առնենք հետևյալը։ Այս խխունջի խեցին ոչ թե խոչընդոտում է լույսի արձակմանը, այլ հակառակը՝ ցրում է այն։ Սան Դիեգոյի (Կալիֆորնիա, ԱՄՆ) օվկիանոսագիտության ինստիտուտի գիտնականներ Դմիտրի Դեհեյնը և Ներիդա Վիլսոնը պարզել են, որ խխունջի արձակած լույսը հավասարապես տարածվում է ողջ խեցեպատյանով, և պատյանը լույսը ցրում է տասը անգամ ավելի արդյունավետ, քան մարդու կողմից ստեղծած նույն հաստության (0,5 միլիմետր) լույս ցրող սարքերը։ Միաժամանակ այդ լույսը տարածվում է շուրջբոլորը սարքերից 8 անգամ ավելի արդյունավետորեն։ Զարմանալի է, որ լույսը ցրելու կամ տարածելու այս առանձնահատուկ ունակությունը չունեն ծովային մյուս խխունջների խեցիները, այլ միայն կենսալյումինեսցենց խեցիները։ Եվ հետաքրքիրն այն է, որ այս լույսը հենց այն գույնի է, որը ամենաարագն է տարածվում ծովի ջրի մեջ։

Դոկտոր Դեհեյնը ասում է, որ այս խխունջի խեցին ուսումնասիրելը կարող է «շատ կարևոր դեր ունենալ այնպիսի նյութեր ստանալու մեջ, որոնցով հնարավոր կլինի ավելի որակյալ օպտիկական սարքեր պատրաստել»։ Բիոֆոտոնիկան, որը օգտագործում է լույսը բժշկական հետազոտությունների և բուժումների նպատակով, նույնպես օգուտներ է քաղում նման հետազոտություններից։ Լուսարձակ դիոդների այս դարաշրջանում սարքերը, որոնք փոքրիկ աղբյուրներից արձակող լույսը ավելի արդյունավետորեն կարող են ցրել, անկասկած կնպաստեն էներգիայի խնայմանը։

Ի՞նչ ես կարծում։ Արդյոք այս խխունջի խեցին պատահականությա՞ն արդյունք է, թե՞ այն ծրագրված է եղել։

[նկար 18-րդ էջի վրա]

Խեցին նորմալ վիճակում (մանրադիտակային պատկեր)

[նկար 18-րդ էջի վրա]

Խեցին բռնկված վիճակում (մանրադիտակային պատկեր)

[նկար/թույլտվությամբ 18-րդ էջի վրա]

Left: www.robastra.com; center and right: Courtesy of Dr. D. Deheyn, Scripps Institution of Oceanography, UC San Diego