3 ԿԸԼԵԽԸ
Ի՞նչ Աստվաձ կուզա̈ ընուշ միլլա̈տին հոմար
1. Ինչի՞ հոմար Աստվաձ շինեց մաշտկացը։
ԱՍՏՎԱՁ մըտկին տըրաձուներ լավ գյանկ դըվուշ մաշտկացը։ Ըն շինեց առաչին մաշտուն հընու գընեչը, Ադամին ու Եվին, հընու ընեց աբռուշի հոմար շադ սիրուն դեղմը դըվավ։ Աստվաձ կուզեր, հընոր մաշտիկ դըղա օննոն, օխչուգ խեղը ռայ տառծընին հընու դիրուտին ընին գենտանիկնուն։ Մինչև հիմիա̈լ, Եգովըն ուր միտկը փոխաձ չունի (Ծննդոց 1։28; 2։8, 9, 15; աշեցեկ Պածադռուտին 5)։
2. ա) Վուստի՞ կիդինկ, հընոր Աստվաձ ըմունա̈լ ըմուն ընա̈ բիդի ուր մըտկին տըրաձը։ բ) Աստվաձ կուզա̈-օր, ի՞նչ դեսագ մաշտիկ աբռին խողուն վըրըն հընու ինչկա՞ն էրգըն։
2 Ի՞նչ կարա̈ր գընեկ, ըլլողա̈՞ տա̈ օրմը, հընոր մաշտիկ նորըն Աստըձուն ուզաձին բես աբռին։ Աստվաձ խոսկ գուդա. «Ես ա̈դ մըտկիս տըրաձունիմ հընու ընողըմ» (Եսայիա 46։9—11; 55։11)։ Ըն ըմունա̈լ ըմուն ընա̈ բիդի ուր խոսկ դըվաձը։ Ընու ինչիգ չի գայնի խանգարիլ։ Եգովըն «բարաբ դեղը շինաձ չունի [խեղը]», ըն մըտկին ինչիմը ուներ-օր ա̈դ ըղաձունի (Եսայիա 45։18)։ Աստվաձ կուզեր, հընոր օխչուգ խողուն վըրըն մաշտիկ աբռին։ Ամա ի՞նչ դեսագ մաշտիկ աբռողըն խողուն վըրըն հընու ինչկա՞ն էրգըն։ Աստվաձաշունչը բադասխանա̈գու. «Սադա̈ առտարնին [գամ Աստըձուն լըսողնին] մընողըն խողուն վըրըն հընու ընեց գյանկը վեռչ օննող չա̈» (Սաղմոս 37։29; Հայտնություն 21։3, 4)։
3. Եպոր դեսնեկկու, ինչ գըլլի ա̈ս աշխարին, ի՞նչ հառց առաչ կուկա։
3 Ամա ա̈կընս մաշտիկ հիվըննոնգու հընու մեռնինգու։ Շադ դեղեր գըռիվնի գեշտոն հընու մաշտիկ իրար սպոննինգու։ Ա̈դե՞ր տա̈ Աստըձուն ուզաձը։ Հա̈լբա̈տ չա̈։ Ըմունա̈նա, ի՞նչ ըղավ։ Օրի՞ Աստվաձ ուր մըտկին տըրաձին բես ա̈րավ հեչ։ Մեգ Աստվաձաշունչը գայնա դալ ա̈դ հառցին բադասխանը։
ԱՍՏԸՁՈՒՆ ԴՈՒՇՄՈՆԸ
4, 5. ա) Վե՞վ օցին միչոցով խոսեցավ Եվին հեդ։ բ) Ինչպե՞ս հալալ մաշտը գայնա կող տառնալ։
4 Աստվաձաշընչըն գիմընոնկ, հընոր Աստվաձ ունի դուշմոնմը։ Ա̈դ Սադոնընա̈։ Սըրըմը Էդեմին ըն պոնեծուց օցին, Եվին հեդ խոսուշի հոմար (Հայտնություն 12։9; Ծննդոց 3։1)։ Ըն ինկներ խոսողը, ամա ըմուն պերեծուց-օր, կոյա տա̈ օցը խոսերգու (աշեցեկ Պածադռուտին 6)։
5 Վուստի՞ փես էլավ Սադոնըն։ Բա̈լկիտ Աստվա՞ձ շինեց ընու։ Չա̈՛։ Եպոր Աստվաձ շիներգու խեղը, ըն հըրեշտագնուն մեգներ, ամա ետկըն ըն փոխվեցավ հընու տառցավ Սադոնա (Հոբ 38։4, 7)։ Ինչպե՞ս ա̈դ ըղավ։ Ա̈դ լըմոնիգու ընու, ինծոյ հալալ մաշտը գայնա կող տառնալ։ Հիչ մեգը կող ձընվիլ չի։ Ալլայ նա̈յրըվիգու, եպ մաշտը կուզա̈ օննուշ ըն, ինչը ուրը չա̈։ Քոնի շադ միտկ ընա̈ ա̈դու մասին, ընկան շադ կուզա̈ ուրիշին օննըցաձը։ Հեդո, հարմար ժամանագմը ըլլինա, ըն կողնագու ուր ուզաձը հընու տառնագու կող։ Ուվեկ ընու դիռտմեց հեչ կողուտին ընուշ, ըն ինկը ուրինը կող տառծուց (գաշտըցեկ Հակոբոս 1։13—15; աշեցեկ Պածադռուտին 7)։
6. Ինչպե՞ս հըրեշտագնուն մեգը Աստըձուն դուշմոնը տառցավ։
6 Ըմունա̈լ ըղավ ա̈դ հըրեշտագին հեդ։ Եպոր Եգովըն շինեց Ադամին ու Եվին հընու աստավ-օր դըղա օննոն, ա̈դ հըրեշտագը գայնա̈ր միտկ ընիլ. «Ալլայ ա̈դ մաշտիկ, Եգովին ձառայուշին դեղը, գայնոն ինձի՛ ձառաիլ» (Ծննդոց 1։27, 28)։ Ինչկան շադ ըն միտկը գըներ ա̈դու մասին, ընկան շադ կուզեր օննուշ ըն, ինչը Եգովիններ։ Ըն կուզեր, հընոր մաշտիկ ուրինը ձառային։ Ա̈դու հոմար խապեց Եվին (գաշտըցեկ Ծննդոց 3։1—5)։ Ա̈դծոյ ըն տառցավ Սադոնա, Աստըձուն դուշմոնը։
7. ա) Օրի՞ Ադամը հընու Եվըն մեռոն։ բ) Օրի՞ մենկ գեխտիյառնոնկ հընու մեռնինկկու։
7 Աստվաձ Ադամին ու Եվին մեգ ձառիմը մեյվըն ուդուշի իրավունկ դըվաձ չուներ։ Ըն աստավ, հընոր ա̈դ ձառըն ուդիննա, մեռնինգու։ Ամա ըներ լըսեցին հեչ Աստըձուն հընու գերոն ա̈դ մեյվըն (Ծննդոց 2։17; 3։6)։ Ա̈դմուն ըներ մեխկ ա̈րին Եգովին առաչ։ Վեռչնա̈լ, ինչպես Եգովըն աստաձուներ, մեռոն (Ծննդոց 3։17—19)։ Ա̈դտի ետկը Ադամին ու Եվին դըղա̈կնա̈լ մեխկով ձընվեյնըգու, ընու հոմարա̈լ մեռոն (գաշտըցեկ Հռոմեացիներ 5։12)։ Աշինկ օրինագմը, վեյնոր յառդում գընա̈ հասկըննուշ, օրի Ադամին հընու Եվին դըղա̈կը մեխկով ձընվեծոն։ Բատկերածուցեկ, հընոր տունկ հաց գեպեկ ձըռաձ օմոնիմը նես։ Ա̈դ օմոնին նեսը էպվաձ հացնա̈լ ձուռը գըլլի։ Ադամը մեղավոր տառցավ Աստըձուն չըլըսուշին հոմար։ Ըն լըմոներգու ա̈դ ձուռը հաց էպուշի օմոնին, ընու հոմար-օր ընու ըղաձ մեխկը օնցավ ուր դըղոցը վըրընա̈լ։ Ա̈դա̈ բատճառը, օրի մենկ գեխտիյառնոնկ հընու մեռնինկկու (Հռոմեացիներ 3։23; աշեցեկ Պածադռուտին 8)։
8, 9. ա) Սադոնըն Ադամին ու Եվին ի՞նչ կուզեր հավդըծընուշ։ բ) Եգովըն օրի՞ մեգընա̈ սպոննեց հեչ ուրինը կառշու էլլողնուն։
8 Եպոր Սադոնըն դիռտմեց Ադամին ու Եվին չըլըսուշ Աստըձուն, ըն կառշու էլավ Եգովին։ Ըն կուզեր հավդըծընուշ Ադամին ու Եվին, հընոր Աստվաձ սուդ գասա̈, լավ ղեգավար չա̈ հընու ընեց լավ ըլլուշը չի ուզիլ։ Սադոնըն կուզեր ասուշ-օր մաշտիկ ըռոնց Աստվաձա̈լ գայնոն աբռիլ հընու ուրինկը գայնոն որոշիլ, ինչը շիդագա̈, ինչը սըխալ։ Ի՞նչ գայնա̈ր ընիլ Աստվաձ։ Ըն գայնա̈ր սպոննիլ ուրինը կառշու էլլողնուն։ Ամա ա̈դմուն բա̈լլի գընե՞ր տա̈, հընոր Սադոնըն սուդ խոսերգու։ Չա̈։
9 Եգովըն մեգընա̈ սպոննեց հեչ ընեց։ Ըն ժամանագ դըվավ, հընոր մաշտիկ ուրինկը ղեգավարին։ Ա̈դծոյ բա̈լլի գըներ-օր Սադոնին աստաձը սուդեր, հընոր մեգ Եգովըն կիդա̈, ինչընա̈ ըմընա լավը մաշտկացը հոմար։ Ա̈դու մասին ա̈լ շադ գիմընա̈կ ա̈ս կըրկին 11-րտ կըլխըն։ Մեմը միտկ ընինկ, շիդագե՞ր տա̈, հընոր Ադամը հընու Եվըն լըսեցին հեչ Աստըձուն հընու հավդըցին Սադոնին։ Եգովըն ընեց դըվաձուներ ըմըն ինչը. ըներ մեռնող չեյնը, աբռողեյնը ռային հընու հեդաքըրկիր կոռձ ընողեյնը։ Ամա Սադոնըն ընեց հոմար հիսկիտ ինչիգ ըղաձ չուներ։ Տունկ ընեց դեղը ըլլեյկընա, ի՞նչ գընեյկը։
10. Ի՞նչ որոշում ընողա̈ ըմըն մեգըս։
10 Ա̈կընս մեզիա̈լ բիդուա̈ ա̈դմուն որոշում ընուշ։ Ա̈դ որոշումըն գախվաձա̈ միր գյանկը։ Գայնոնկ որոշիլ Եգովին լըսուշ հընու ա̈դմունով էրևծընիլ, հընոր Սադոնըն սուդ գասեր։ Գամա̈լ գայնոնկ որոշիլ, հընոր Սադոնըն ըլլի միր ղեգավարը (Սաղմոս 73։28; գաշտըցեկ Առակներ 27։11)։ Ա̈կընս քիչերը լըսինգու Աստըձուն։ Հըմա̈լ ա̈ս աշխարին ղեգավարը Աստվաձ չա̈։ Ըն չա̈նա, վեվա̈՞։
ՎՈ՞ՒՄ ԾԵՐԿԻՆԱ̈ Ա̈Ս ԱՇԽԱՐԸ
Ալլայ թակավորուտիննին Սադոնին ծերկին չըլլեյնընա, գայնա̈՞ր տա̈ ըն խոսկ դալ ըներ Իսուսին
11, 12. ա) Ի՞նչ գիմընոնկ ընդի, ինչ Սադոնըն խոսկ դըվավ Իսուսին։ բ) Ինչպե՞ս Աստվաձաշունչը գերևծընա̈, հընոր ա̈ս աշխարը Սադոնին ծերկինա̈։
11 Իսուսը կիդեր վեվա̈ ա̈ս աշխարին ղեգավարը։ Մեգ բոյմը Սադոնըն էրևծուց Իսուսին «աշխարին ալլայ թակավորուտիննին հընու ընեց փառկը»։ Հեդո ըն խոսկ դըվավ Իսուսին. «Ա̈ս ալլայ քեզի գուդոմ, իմ առաչըս ձընգի ըյնիսնա» (Մատթեոս 4։8, 9; Ղուկաս 4։5, 6)։ Միտկ ա̈րեկ. ա̈դ թակավորուտիննին Սադոնինը չըլլեյնընա, գայնա̈՞ր տա̈ ըն խոսկ դալ ըներ Իսուսին։ Հա̈լբա̈տ չա̈։ Գերևնա-օր ալլայ աշխարին կառավարուտիննին Սադոնին ծերկինին։
12 Տունկ գայնա̈կ միտկ ընիլ. «Ինչպե՞ս գայնա աշխարը Սադոնին ծերկին ըլլիլ։ Ըմըն ինչը խոշ Եգովը՜ն շինաձունի» (Հայտնություն 4։11)։ Շիդագա̈, ըմըն ինչը Աստվաձ շինաձունի, ամա Իսուսը պածըն աստավ, հընոր «աշխարին ղեգավարը»՝ Սադոնընա̈ (Հովհաննես 12։31; 14։30; 16։11)։ Պավելը աստավ, հընոր Սադոնըն «ա̈ս աշխարին աստվաձնա̈» (2 Կորնթացիներ 4։3, 4)։ Իոաննա̈լ կըրեց, հընոր «օխչուգ աշխարը Չարին ծերկինա̈» (1 Հովհաննես 5։19)։
ԻՆՉՊԵ՞Ս ՎԵՐԱԾԸՎՈՂԱ̈ ՍԱԴՈՆԻՆ ԱՇԽԱՐԸ
13. Օրի՞ մեզի բիդուա̈ ներ աշխարը։
13 Քոնի գեշտա, աշխարին դըրուտինը վադնագու։ Ըմըն տի դեսնունկկու գըռիվնի, դանջանկ, իրար օնծում հընու սուդ խապուշ։ Մաշտիկ, ինչկանա̈լ ա̈մա̈ղ ընին, ուրինց ուժերով ինչիգ չին գայնի փոխիլ։ Ամա Աստվաձ գայնա։ Մոդիգա̈ ըն ժամանագը, եպ ըն Առմագեդոն գըռվին սըրըն ա̈ս չար աշխարը վերածընողա̈ հընու շինողա̈ ներ աշխար, ոյդեխ-օր առտարուտին ըլլողա̈ (Հայտնություն 16։14—16; աշեցեկ Պածադռուտին 9)։
14. Եգովըն վո՞ւմ ընդռաձունի ուր Թակավորուտինին Թակավորը։ Ի՞նչ ընու մասին աստըվաձեր Աստվաձաշընչին։
14 Ներ աշխարը Եգովըն շինողա̈ ուր Թակավորուտինին միչոցով։ Ա̈դ Թակավորուտինը՝ երգընկի կառավարուտինա̈։ Եգովըն ա̈դ Թակավորուտինին թակավորը ընդռաձունի Իսուս Խրիստոսին։ Քոնիմը հազար դարի առաչ Աստվաձաշունչը գասեր, հընոր Իսուսը ըլլողա̈ «Խաղաղուտինի Իշխանը» հընու ընու ղեգավարուտինը վեռչ օննող չա̈ (Եսայիա 9։6, 7)։ Իսուսը սորվեծըներգու ուր աշագեռտնուն աղոտկ ընուշ ա̈դ կառավարուտինին մասին, եպոր աստավ. «Կատող քու Թակավորուտինըդ։ Քու ուզաձըդ ըլլիտող, ինչպես երգընկին, ըմունա̈լ խողուն վըրըն» (Մատթեոս 6։10)։ 8-րտ կըլխըն մենկ գիմընոնկ, հընոր խողուն վըրըն ա̈կընսվոն կառավարուտիննուն դեղը սադա̈ Աստըձու Թակավորուտինը կառավարողա̈։ (գաշտըցեկ Դանիել 2։44)։ Ա̈դ Թակավորուտինը խեղը ռայ տառծընողա̈ (աշեցեկ Պածադռուտին 10)։
ՆԵՐ ԱՇԽԱՐԸ ՄՈԴԻԳԱ̈՜
15. Ինչընա̈՞ «ներ խեղը»։
15 Աստվաձաշունչը գասա̈, հընոր մենկ, ինչպես-օր Աստվաձ խոսկ դըվաձունի «բեդ գընինկ ներ երգինկ հընու ներ խեղ, ոյդեխ-օր առտարուտին ըլլողա̈» (2 Պետրոս 3։13; Եսայիա 65։17)։ Եպոր Աստվաձաշընչին խոսկը գեշտա «խողուն» մասին, ա̈դ բազի նըշանագա̈գու խողուն վըրըն աբռող մաշտկացը (Ծննդոց 11։1)։ Ընու հոմար «ներ խեղը» նըշանագա̈գու ալլայ մաշտկացը, վերեկնոր լըսինգու Աստըձուն հընու վում ըն գոռտնա̈։
16. ա) Ի՞նչ Աստվաձ պաշխողա̈ ներ աշխարին աբռողնուն։ բ) Ի՞նչ բիդուա̈ ընուշ ա̈դ պաշխիշը առնուշի դեյ։
16 Իսուսը խոսկ դըվավ, հընոր ներ աշխարին աբռողնին մեռնող չին (Մարկոս 10։30)։ Ի՞նչ ընողընկ, հընոր ա̈դծոյ գյանկ օննոնկ։ Բադասխանը իմընուշի հոմար գաշտըցեկ Հովհաննես 3։16 հընու 17։3. Հիմիա̈լ Աստվաձաշընչըն իմընոնկ տա̈, ինչ գյանկ ըլլողա̈ ներ աշխարին։
17, 18. Վուստի՞ կիդինկ-օր օխչուգ խողուն վըրըն խաղաղուտին ըլլողա̈ հընու մենկ ա̈լ ինչիգա̈ վախող չինկ։
17 Ըլլող չա̈ չարուտին, գըռիվ, օրենկը խախտող հընու վադուտին ընող մաշտ։ Խողուն վըրըն ա̈լ չար մաշտ ըլլող չա̈ (Սաղմոս 37։10, 11)։ Աստվաձ «օխչուգ խողուն վըրըն վեռչ տընա̈գու գըռիվնուն» (Սաղմոս 46։9; Եսայիա 2։4)։ Խողուն վըրըն աբռողըն Աստըձուն լըսող հընու հազ ընող մաշտիկ։ Միլլա̈տին նես դայմա խաղաղուտին ըլլողա̈ (Սաղմոս 72։7)։
18 Աստըձուն ձառայողնին հիչ ինչիգա̈ վախող չին։ Առաչ, եպ իզրաիլցիկ լըսեյնըգու Աստըձուն, ըներ հանգիստ գաբռեյնը, ընու հոմար-օր Աստվաձ բաշտպաներգու ընեց (Ղևտական 25։18, 19)։ Մենկա̈լ ներ աշխարին հիչ ինչիգա̈ վախող չինկ հընու հանգիստ աբռողընկ (գաշտըցեկ Եսայիա 32։18; Միքիա 4։4)։
19. Օրի՞ գայնոնկ հավդալ, հընոր ներ աշխարին ուդելիկը բոլ ըլլողա̈։
19 Ուդելիկը բոլ ըլլողա̈։ Խողուն վըրըն հընու քա̈հերուն վըրըն «ցորինը բոլ ըլլողա̈» (Սաղմոս 72։16)։ Եգովըն, «միր Աստվաձը, օռտնողա̈ մեզի» հընու «խեղը ուր բա̈րա̈կա̈տը դըվողա̈» (Սաղմոս 67։6)։
20. Օրի՞ գայնոնկ ասիլ, հընոր խեղը ռայ տառնողա̈։
20 Օխչուգ աշխարը ռայ տառնողա̈։ Ըմըն մեգը օննողա̈ ուր քա̈սուգ դունը հընու բախչըն (գաշտըցեկ Եսայիա 65։21—24; Հայտնություն 11։18)։ Օխչուգ խեղը Էդեմին բես սիրուն ըլլողա̈։ Եգովըն ըմըն սըրա դըվողա̈ ըն, ինչ մեզի բիդուա̈ աբռուշի դեյ։ Աստվաձաշընչին ընու մասին կըրվաձա̈. «Տուն պոնասկու քու ծերկըդ, ալլայ աբռողնուն ուզաձը ընուշի հոմար» (Սաղմոս 145։16)։
21. Վուստի՞ կիդինկ, հընոր մաշտիկը հընու գենտանիկը խաղաղ աբռողըն։
21 Միլլա̈տը հընու գենտանիկը խաղաղ աբռողըն իրար հեդ։ Գենտանիկը միլլա̈տին ա̈լ զարար պերող չին։ Ըն գենտանիկնուն, վումմըն մենկ ա̈կընս վախինկկու, դըղա̈կը բիլլա̈ վախող չին (գաշտըցեկ Եսայիա 11։6—9; 65։25)։
22. Օրի՞ հիվընդուտին ա̈լ ըլլող չա̈։
22 Ըլլող չա̈ հիվընդուտին։ Եպոր Իսուսը խողուն վըրըներ, ըն շադ մաշտ բետկըծուց (Մատթեոս 9։35; Մարկոս 1։40—42; Հովհաննես 5։5—9)։ Ներ աշխարին, Աստըձու Թակավորուտինին Թակավորը ըլլելով, ըն բետկըծընողա̈ ալլայ միլլա̈տին։ «Աբռողնուն հիչ մեգը ասող չա̈. «Ես հիվոնդիմ»» (Եսայիա 33։24; 35։5, 6)։
23. Ի՞նչ ըլլողա̈ մեռաձնուն հեդ։
23 Մեռաձնին նորըն աբռողըն։ Աստվաձ խոսկ գուդա, հընոր միլլիոնիշի մեռաձնուն սըրըմընա̈լ գյանկ դըվողա̈։ «Սաղնողըն հըմ առտար ըլլողնին, հըմ առտար չըլլողնին» (Գործեր 24։15; գաշտըցեկ Հովհաննես 5։28, 29)։
24. Կուզե՞կ տա̈ տունկ աբռուշ ներ աշխարին։
24 Ըմըն մեգըս գայնա որոշիլ. ա̈լ շադ իմընուշ Եգովին մասին հընու ձառայուշ ընու գամա̈լ միր ուզաձին բես աբռուշ։ Որոշինկնա Եգովին ձառայուշ, մեզի շադ լավ գյանկ բեդ գընա̈։ Ա̈դմուն գյանկ Իսուսը խոսկ դըվավ ուր յոնը սընին վըրըն մեռնող մաշտուն (Ղուկաս 23։43)։ 4-րտ կըլխուն նեսը դեսնունկկու տա̈, վեվա̈ Իսուս Խրիստոսը հընու ինչպես ըն ընա̈ բիդի Աստըձուն խոսկ դըվաձը։