4 ԿԸԼԵԽԸ
Վեվա̈՞ Իսուս Խրիստոսը
1, 2. ա) Մեգիմը օնունը կիդեկնա, գայնա̈՞կ տա̈ ասիլ, հընոր լավ ջոնչեկկու ա̈դ մաշտուն։ Պածադռեցեկ։ բ) Մաշտիկ ի՞նչ գասին Իսուսին մասին։
ԱՇԽԱՐԻՆ շադ հիշվաձ, օնուն օննող մաշտ գա։ Տունկ գայնա̈կ կիդնալ ընեց օնուննին։ Ամա ընեց գյանկին մասին ինչիգ չիդեկնա, չիդեկնա ինչ մաշտիկին ըներ, գարելիա̈՞ տա̈ ասուշ, հընոր լավ ջոնչեկկու ընեց։ Հա̈լբա̈տ չա̈։
2 Իսուս Խրիստոսը աբռաձա̈ խողուն վըրըն 2 000 դարի առաչ։ Ամա տունկ գայնա̈կ ինչիմը լըսաձ ըլլիլ ընու մասին։ Շադերը չիդին ընու սաի վեվ ըլլուշը։ Վերմը գասին, հընոր ըն լավ մաշտ ըղաձա̈, վերմընա̈լ ընու Աստվաձ հաշվինգու։ Տունկ ի՞նչ մըտկիեկ (աշեցեկ Պածադռուտին 11)։
3. Օրի՞ բիդուա̈ իմընուշ շիդագը Աստըձուն հընու Իսուս Խրիստոսին մասին։
3 Օրի՞ բիդուա̈ կիդնուշ, վեվա̈ Իսուս Խրիստոսը։ Աստվաձաշընչին կըրվաձա̈։ «Վիրա աբռուշի հոմար, բիդուա̈ ջոնչուշ քեզի, մեգ շիդագ Աստըձուն հընու Իսուս Խրիստոսին, վերին տուն ղըրգեցիր» (Հովհաննես 17։3)։ Եգովին հընու Իսուսին ջոնչեկնա, գայնա̈կ վիրա աբռիլ խողուն վըրըն (Հովհաննես 14։6)։ Հըմա̈լ Իսուսին մասին բիդուա̈ իմընուշ, ընու հոմար-օր ըն մեզի ըմընա լավ օրինագը գերևծընա̈, ինչպես աբռինկ հընու ինչպես լավ ըլլինկ մաշտկացը հեդ (Հովհաննես 13։34, 35)։ 1-ին կըլխըն մենկ իմըցակ, վեվա̈ Աստվաձ։ Հիմիա̈լ աշինկ տա̈, ինչ Աստվաձաշունչը սորվեծընա̈գու Իսուս Խրիստոսին մասին։
«ՄԵՆԿ ԿԸԴԱ՛Կ ՄԵՍՍԻԻՆ»
4. Ի՞նչ նըշանագինգու «Մեսսիյա» հընու «Խրիստոս» խոսկերը։
4 Իսուսին ձընվուշըն շադ դարի առաչ, Եգովըն խոսկ դըվաձուներ, հընոր խողուն վըրըն ղըրգողա̈ Մեսսիին, գամ Խրիստոսին։ «Մեսսիյա» խոսկը ևրեերեն լիզվովա̈, «Խրիստոսը»՝ հորմերեն։ Ամա ա̈դ էրգու խոսկեյնա̈լ մեգ նըշանագուտինմը ունին։ Ըներ նըշանագինգու մեգիմը, վում-օր Աստվաձ ընդռաձունի զուդ կոռձիմը դեյ։ Ալլայ, ինչ-օր Աստվաձ խոսկ դըվաձունի, ըլլողա̈ Մեսսիին միչոցով։ Ամա Իսուսին ձընվուշըն առաչ, շադերուն հեդաքըրկիրեր իմընուշ տա̈, վեվ ըլլողա̈ Մեսսիըն։
5. Հավդա̈յնըգո՞ւ տա̈ Իսուսին աշագեռտնին, հընոր ընա̈ Մեսսիըն։
5 Իսուսին աշագեռտնին համոզվաձեյնը, հընոր ընա̈ Մեսսիըն (Հովհաննես 1։41)։ Օրինագ, Սիմոն Պյոտըռը պածըն աստավ Իսուսին. «Տուն՝ Խրիստոսնիս» (Մատթեոս 16։16)։ Ամա մենկ օրի՞ գայնոնկ համոզվաձ ըլլիլ, հընոր Իսուսնա̈՝ Մեսսիըն։
6. Ինչպե՞ս Եգովըն յառդում ա̈րավ ըն մաշտկացը, վերեկնոր սըյդոնց կուզեյնը իմընուշ, վեվ ըլլողեր Մեսսիըն։
6 Իսուսին ձընվաձըն էպպեյմը առաչ Աստվաձ շադ պոներ կըրել դըվաձուներ Մեսսիին մասին։ Ա̈դ յառդում ընողեր մաշտկացը հասկըննուշ, վեվ ըլլողեր Մեսսիըն։ Պերինկ օրինագմը։ Ծեզի գասին, հընոր բիդուա̈ մեգիմը էդվոնց էշտուշ վագզալ։ Տունկ ա̈դ մաշտուն հիսկիտ դեսաձ չունեկ։ Ծեզի ղոլայ գըլլի ընու կըդնուշ, իմընա̈կնա, ինչպես ըն հակըվաձ ըլլողա̈ հընու ինչ բիչիմ ունի։ Ա̈դմունա̈լ, Աստվաձ կըրել դըվավ Աստվաձաշընչին նես, ինչ դեսագ ըլլողա̈ Մեսսիըն, ինչ կոռձ ընողա̈ հընու ինչ ըլլողա̈ ընու հեդ։ Ալլայ, ինչ-օր կըրվաձեր, ըղավ Իսուսին հեդը։ Ընու հոմար սըյդոնց իմընուշ ուզողնին գայնոն հասկըննալ, հընոր ընա̈ Մեսսիըն։
7. Վե՞ր էրգու օրինագնին գերևծընին, հընոր Իսուսնա̈՝ Մեսսիըն։
7 Աշինկ էրգու օրինագ։ Առաչինը՝ Իսուսին ձընվուշըն 700 դարի առաչ Միխեյը կըրաձուներ, հընոր Մեսսիըն ձընվողա̈ Վիֆլիեմ օնունով բիջիգ քաղակիմը (Միքիա 5։2)։ Հընու ոյդե՞խ ձընվեցավ Իսուսը։ Ինչպես-օր կըրվաձեր, Վիֆլիեմի՜ն (Մատթեոս 2։1, 3—9)։ Եգռորտը՝ Դանիիլը կըրաձուներ, հընոր Մեսսիըն վեվա̈, բա̈լլի ընողեր 29 թըվին (Դանիել 9։25)։ Ա̈դ էրգուսըն ղաիր գոն շադ ուրիշ օրինագնի, վերեկնոր գերևծընին, հընոր Իսուսնա̈՝ խոսկ դըվվըվաձ Մեսսիըն (աշեցեկ Պածադռուտին 12)։
Իսուսը տառցավ Մեսսիյա, գամ Խրիստոս, ուր գընկըվաձ սըրըն
8, 9. Իսուսին գընկըվաձ սըրըն, ինչը՞ էրևծուց, հընոր ըներ Մեսսիըն։
8 Ա̈դտի ավել, Եգովըն ինկը աստավ, հընոր Իսուսներ՝ Մեսսիըն։ Աստվաձ խոսկ դըվաձուներ Իոան Կրեստիտելին նըշոնմը դըվուշ, հընոր ըն գայնա̈ր հասկըննալ, վեվա̈ Մեսսիըն։ Եպոր 29 թըվին Իսուսը գընկըվուշի հոմար էգավ Իառդան կեդը, Իոանը դեսավ ա̈դ նըշոնը։ Աշեցեկ տա̈, ինչ կըրվաձա̈ ա̈դու մասին Աստվաձաշընչին. «Գընկըվաձըն ետկը Իսուսը համան տուս էլավ ճըրին նեսըն։ Ընչաղ պածվեցավ երգինկը, հընու Իոանը դեսավ Աստըձուն ուժը, վեյնոր աղավնիի բիչիմով գիշներ Իսուսին վըրըն։ Հընու երգընկըն ծընմը լըսվեցավ. «Ա̈ս իմ հազ ըղաձ Դըղա̈սա̈, վում-օր ես հավնիմգու»» (Մատթեոս 3։16, 17)։ Եպոր Իոանը ա̈դ դեսավ հընու լըսեց, հասկընցավ, հընոր Իսուսներ՝ Մեսսիըն (Հովհաննես 1։32—34)։ Գընկըվաձ օրը, եպ Իսուսին վըրըն ինչավ Եգովին ուժը, ըն տառցավ Մեսսիյա։ Աստվաձ ընու ընդռեց, հընոր Թակավոր ըլլի (Եսայիա 55։4)։
9 Ինչպես դեսակ, Աստվաձաշընչին կըրվաձը, Եգովին աստաձ խոսկերը հընու ընու դըվաձ նըշոնը գերևծընին, հընոր Իսուսներ խոսկ դըվվըվաձ Մեսսիըն։ Հիմիա̈լ, էգեկ իմընոնկ, վուստի էգավ Իսուս Խրիստոսը հընու ինչ մաշտեր ըն։
ՈՅԴԵԽԸ՞Ն ԷԳԱՎ ԻՍՈՒՍԸ
10. Աստվաձաշունչը ի՞նչ սորվեծընա̈գու Իսուս Խրիստոսին գյանկին մասին խողուն վըրըն էգուշըն առաչ։
10 Աստվաձաշունչը սորվեծընա̈գու, հընոր խողուն վըրըն էգուշըն առաչ, Իսուս Խրիստոսը շադ էրգըն ժամանագ երգընկին գաբռեր։ Օրինագ, Միխեյը կըրաձուներ, հընոր Մեսսիըն գա̈ր «հին ժամանագներըն» (Միքիա 5։2)։ Իսուսը ինկը շադ անկամ գասեր, հընոր խողուն վըրըն ձընվուշըն առաչ գաբռեր երգընկին (գաշտըցեկ Հովհաննես 3։13; 6։38, 62; 17։4, 5)։ Երգընկին աբռաձ սըրըն Իսուսը հընու Եգովըն իրար հեդ շադ մոդիգեյնը։
11. Օրի՞ Եգովըն ուրիշ դեսագ հազ գընա̈ Իսուսին։
11 Եգովըն Իսուսին ուրիշ դեսագ հազ գընա̈։ Օրի՞։ Քոնի-օր Իսուսը առաչիններ, վում շինաձուներ Եգովըն։ Ա̈դու հոմար Աստվաձաշընչին կըրվաձա̈, հընոր ըն «ալլայ շինվաձըն առաչիննա̈» (Կողոսացիներ 1։15)a. Հըմա̈լ Եգովըն հազ գընա̈ Իսուսին, ընու հոմար-օր մեգ Իսուսին ինկը մըննագ շինաձունի։ Ընու մասին գաստըվի, հընոր ըն «թա̈կ Դըղընա̈» (Հովհաննես 3։16)։ Ա̈դտի ղաիր, մեգ Իսուսը ընու յառդում գըներ մընցաձ պոները շինուշ (Կողոսացիներ 1։16)։ Հըմա̈լ Իսուսը գասեր հըրեշտագնուն հընու մաշտկացը Եգովին խոսկերը։ Ա̈դու հոմար մեգ ընու մասին գաստըվի, հընոր ըն «Խոսկա̈» (Հովհաննես 1։14)։
12. Վուստի՞ կիդինկ, հընոր Իսուս Խրիստոսը Աստվաձ չա̈։
12 Վերմը մաշտիկ կարա̈ր գընին տա̈ Իսուս Խրիստոսը՝ Աստվաձա̈։ Ամա Աստվաձաշունչը ա̈դմուն սորվեծընիլ չի։ Ընդեխ գաստըվի, հընոր Իսուսին Աստվաձ շինաձունի։ Ա̈դ նըշանագա̈գու, հընոր ըն ըմըն սըրա ըղաձ չա̈։ Ամա Եգովըն ըմըն սըրա գա̈ր հընու ըլլի բիդի։ Ըն ինկը ըմըն ինչը շինաձունի (Սաղմոս 90։2)։ Իսուսը՝ Աստըձու Դըղըներ, ամա գյանկի օրում մըտկըն օնծընիլ չեր, հընոր գայնա Հորը դեղը ըլլիլ գամ Աստըձուն հավսար ըլլիլ։ Աստվաձաշունչը պածըն գասա̈, հընոր Հա̈րը Դըղվըն մեձա̈ (գաշտըցեկ Հովհաննես 14։28; 1 Կորնթացիներ 11։3)։ Մեգ Եգովին մասին Աստվաձաշունչը գասա̈, հընոր ըն «ըմըն ինչը գայնող Աստվաձա̈» (Ծննդոց 17։1)։ Նա̈ խողուն վըրըն, նա̈ա̈լ երգընկին հիչ մեգը Եգովին չակ ուժ չունի (աշեցեկ Պածադռուտին 13)։
13. Օրի՞ Աստվաձաշունչը գասա̈, հընոր Իսուսը «ըմըն ինչով լըմոնիգու չըդեսըվող Աստըձուն»։
13 Եգովըն ուր Դըղուն հեդ միլլիառդիշի դարի մեկհեդ շինեյնըգու հըրեշտագնուն, աստխերը, խեղը հընու մընցաձ ըմըն ինչը։ Մեկհեդ ա̈դկան կոռձ ըղաձնուն ետկը, հա̈լբա̈տ-օր, ըներ ա̈լ շա՜դ հազ ա̈րին իրար (Հովհաննես 3։35; 14։31)։ Իսուսը թաբիյատով ընկան լըմոներգու ուր Հորը, հընոր Աստվաձաշընչին կըրվաձա̈. «Ըն ըմըն ինչով լըմոնիգու չըդեսըվող Աստըձուն» (Կողոսացիներ 1։15)։
14. Ինծո՞յ Աստըձու Դըղըն գայնա̈ր ինչպես մաշտ ձընվիլ։
14 Եգովին հազ ըղաձ Դըղըն հազըրեր թողուշ երգընկին գյանկը հընու ձընվուշ խողուն վըրըն ինչպես մաշտ։ Ամա ինծո՞յ ա̈դ գայնա̈ր ըլլիլ։ Եգովըն հըրաշկով Իսուսին գյանկը երգընկըն օնծուց Մարիին փերը։ Ա̈դծոյ Մարիըն, վեյնոր մակուր հայս չըղաձ ախչիգեր, դըղու մընաց, օննըցավ մոնչմը հընու օնունը Իսուս տըրավ։ Քոնի-օր Իսուսին հա̈րը մաշտ չեր, ըն ըռոնց մեխկ ձընվեցավ (Ղուկաս 1։30—35)։
Ի՞ՆՉ ՄԱՇՏԵՐ ԻՍՈՒՍ ԽՐԻՍՏՈՍԸ
15. Ինչպե՞ս գայնա̈կ ա̈լ լավ ջոնչիլ Եգովին։
15 Մատթեոս, Մարկոս, Ղուկաս հընու Հովհաննես կըրկերըն մենկ շադ պոն գայնոնկ իմընալ Իսուսին գյանկին հընու թաբիյատին մասին։ Քոնի-օր Իսուսը ըմըն ինչով լըմոնիգու ուր Հորը, ա̈դ կըրկերը գաշտա̈կնա, ա̈լ լավ ջոնչեկկու Եգովին։ Սըրըմը Իսուսը ինկը աստավ. «Ինձի դեսնողը, հաշվա̈ տա̈ Հոյսա̈լ դեսավ» (Հովհաննես 14։9)։
16. Ինչի՞ մասին սորվեծըներգու Իսուսը։ Վումմը՞ն Իսուսը ա̈դ իմըցաձեր։
16 Շադերը Իսուսին «Վառժաբեդ» գասեյնը (Հովհաննես 1։38; 13։13)։ Ինչի՞ մասին ըն սորվեծըներգու։ Ըմընա շադը ըն բադմերգու «Թակավորուտինին մասին պարի խաբարը»։ Ի՞նչ Թակավորուտինի մասին գեշտա խոսկը։ Ա̈դ Աստըձու կառավարուտիննա̈, վեյնոր երգընկըն ղեգավարողա̈ օխչուգ խողուն վըրըն հընու օռտնուտին պերողա̈ ալլայ Աստըձուն լըսող մաշտկացը (Մատթեոս 4։23)։ Իսուսը ալլայ, ինչ-օր սորվեծըներգու, իմըցաձեր Եգովայըն։ Իսուսը ինկը գասեր. «Ինչ-օր սորվեծընիմգու, իմըս չա̈, ինձի ղըրգողիննա̈» (Հովհաննես 7։16)։ Իսուսը կիդեր, հընոր Եգովըն կուզա̈-օր ալլայ մաշտիկ լըսին Աստըձու Թակավորուտինին մասին պարի խաբարը։
17. Ոյդե՞խ սորվեծըներգու Իսուսը։ Օրի՞ ըն հազըրեր ուր ժամանագը հընու ուժը դըվուշ մաշտկացը սորվեծընուշի հոմար։
17 Ոյդե՞խ սորվեծըներգու Իսուսը։ Ըմըն դեղ, ոյդեխ-օր մաշտ գա̈ր. քաղակնուն հընու կեղերուն, բազայնուն հընու միլլա̈տին դըներուն։ Ըն նըստաձ բեդ ընիլ չեր, հընոր մեգը ուր մոդը կա, ինկը գեշտա̈ր միլլա̈տին մոդ (Մարկոս 6։56; Ղուկաս 19։5, 6)։ Իսուսը հազըրեր ուր ժամանագը հընու ուժը դըվուշ մաշտկացը սորվեծընուշի հոմար։ Օրի՞։ Ըն կիդեր-օր Աստվաձ ա̈դմուն կուզա̈ հընու ըմըն սըրա գըներ ուր Հորը աստաձը (Հովհաննես 8։28, 29)։ Հըմա̈լ ըն քարոզերգու, ընու հոմար-օր մեխկընա̈րգու մաշտկացը (գաշտըցեկ Մատթեոս 9։35, 36)։ Իսուսը դեսներգու, հընոր ըն սըրվոն դերընին շիդագը սորվեծընիլ չեյնը Աստըձուն հընու Թակավորուտինին մասին։ Ա̈դու հոմար ըն կուզեր շադերուն բադմուշ պարի խաբարը։
18. Իսուսին վե՞ր թարաֆնին ծեզի բինդ շադը դուր կուկոն։
18 Իսուսը հազ գըներ մաշտկացը հընու միտկը գըներ ընեց մասին։ Ըն պարիեր, ընու ղոլաեր մոդգընուշ։ Դըղա̈կը բիլլա̈ եդ քաշվիլ չեյնը ընդի (Մարկոս 10։13—16)։ Իսուսը առտար մաշտեր, ալլայնացը վըրըն մեգ հավսար գաշեր հընու թարաֆչուտին չեր ընիլ։ Ըն չեր հազ ընիլ, եպոր մաշտկացը խապեյնըգու հընու ընեցմըն փարա քաշեյնըգու (Մատթեոս 21։12, 13)։ Իսուսին աբռաձ սըրըն գընդացը հարգիլ չեյնը, ըներ շադ քիչ իրավունկ ունեյնը։ Ամա Իսուսը բադիվ գուդա̈ր գընդացը, հարգանկով խոսերգու ընեց հեդ (Հովհաննես 4։9, 27)։ Հըմա̈լ Իսուսը հըբայդ չեր։ Մեգ սըրըմը ըն լըվաց ուր աշագեռտնուն օդվընին՝ ա̈րավ ըն կոռձը, վեյնոր գընեյնը դոնը ձառընին (Հովհաննես 13։2—5, 12—17)։
Իսուսը քարոզերգու ըմըն դեղ, ոյդեխ գայնա̈ր մաշտ ռաստ կալ
19. Վե՞ր օրինագը գերևծընա̈, հընոր Իսուսը կիդեր, ինչի գարիկ ունեյնը մաշտիկ հընու կուզեր ընեց յառդում ընուշ։
19 Իսուսը հասկըննա̈րգու, ինչի գարիկ ունեյնը մաշտիկ հընու կուզեր ընեց յառդում ընուշ։ Ա̈դ լավ գերևնա̈ր, եպոր ըն պոնեծըներգու Աստըձուն դըվաձ ուժը միլլա̈տին բետկըծընուշի հոմար (Մատթեոս 14։14)։ Օրինագ, սըրըմը Իսուսին մոդգըցավ պորեդ մաշտմը հընու աստավ. «Ուզիս օրա̈, գայնաս ինձի բետկըծընիլ»։ Իսուսը հասկընցավ ա̈դ մաշտուն ցավը հընու դեսավ, ինչկան ըն դանջվիգու։ Ըն մեխկըցավ հընու ուզեց յառդում ընուշ ընու։ Իսուսը լարեց ուր ծերկը, տիբավ ա̈դ մաշտուն հընու աստավ. «Կուզի՛մ։ Բետկըծի՛»։ Ա̈դ պորեդ մաշտը մեգընա̈ բետկըցավ (Մարկոս 1։40—42)։ Մեմը բատկերածուցեկ տա̈, ինչկա՜ն ըն ուրախցավ։
ԻՍՈՒՍԸ ԸՄԸՆ ՍԸՐԱ ՀԱՎԱԴԱՐԻՄԵՐ ՈՒՐ ՀՈՐԸ
20, 21. Օրի՞ գարելիա̈ ասուշ, հընոր Իսուսը Աստըձուն լըսուշի ըմընա լավ օրինագնա̈։
20 Իսուսը էրևծուց ըմընա լավ օրինագը, ինչպես բիդուա̈ լըսուշ Աստըձուն։ Ինչ զորուտինիա̈լ ռաստ կա̈ր հեչ, ըն ըմըն սըրա հավադարիմեր ուր Հորը։ Օրինագ, Իսուսը մեխկ ա̈րավ հեչ, եպոր Սադոնըն ընու փոռցերգու (Մատթեոս 4։1—11)։ Իսուսին խըսումնին հավդալ չեյնը, հընոր ինկնա̈ Մեսսիըն, գասեյնը-օր «խելկը նեդաձունի», ամա ըն շարունագերգու Աստըձուն ուզաձը ընուշ (Մարկոս 3։21)։ Ինչկանա̈լ դուշմոննին վադուտին ա̈րին հեչ Իսուսին, ըն հավադարիմ մընաց Աստըձուն հընու փոռցիլ չեր ընեցմըն հեռս առնուշ (1 Պետրոս 2։21—23)։
21 Իսուսին դանջելըն սպոննեցին, ամա ըն մինչև վեռչ հավադարիմ մընաց (գաշտըցեկ Փիլիպպեցիներ 2։8)։ Մեմը բատկերածուցեկ տա̈, ինչ քաշեց Իսուսը ուր մեռաձ օրը. ընու պըռնեցին, սուդ դեղը մեղադռեցին հընու որոշեցին սպոննուշ, միլլա̈տը խընդա̈րգու վըրըն, ընու դանջեցին հընու վեռչնա̈լ սընին մեխեցին։ Իսուսը մեռնուշըն առաչ պայսը ծընով աստավ. «Ալլայ ըղա՛վ» (Հովհաննես 19։30)։ Մեռաձըն իրեկ օր օնցաձըն ետկը Եգովըն սախծուց ընու, հընոր նորըն աբռի երգընկին (1 Պետրոս 3։18)։ Քոնիմը շապատ ետկը Իսուսը եդ կընաց երգինկ, «նըստավ Աստըձուն աչիգ թարաֆը» հընու բեդ գըներ, եպ Աստվաձ ընու Թակավոր տըներ բիդի (Եբրայեցիներ 10։12, 13)։
22. Ի՞նչ ումուդ մենկ ունինկ Իսուսին հավադարիմ մընուշին խատեր։
22 Իսուսը հավադարիմ մընաց ուր Հորը։ Ա̈դու խատեր մենկ ումուդ ունինկ, հընոր ըլլելիկին մաշտիկ աբռողըն ռային հընու մեռնող չին, ինչպես-օր մըտկին տըրաձուներ Եգովըն։ Հեդկըշի կըլխըն գիմընոնկ, ինչ գաբ ունի միր ումուդը Իսուսին մեռնուշին հեդ։
a Աստվաձաշընչին Եգովին մասին գաստըվի, հընոր ըն Հա̈րա̈, ընու հոմար-օր ըն ալլայ շինաձունի (Եսայիա 64։8)։ Իսուսնա̈լ՝ Աստըձու Դըղընա̈, ընու հոմար-օր Աստվաձ ընու շինաձունի։ Հըրեշտագնուն հընու առաչին մաշտուն Ադամին մասինա̈լ գաստըվի, հընոր ըներ Աստըձու դըղա̈կնին (Հոբ 1։6; Ղուկաս 3։38)։