ՊԱԾԱԴՌՈՒՏԻՆ
1 ԵԳՈՎԱ
Աստըձուն օնունը Եգովաա̈։ Ա̈դ օնունը նըշանագա̈գու «Ըն տառծընա̈գու»։ Եգովըն՝ ըմըն ինչը գայնող Աստվաձա̈։ Ինկնա̈ ըմըն ինչը շինողը։ Ըն գայնա ալլայ ուր մըտկին տըրաձը ընիլ։
Աստվաձաշընչին մեգ մասը կըրվաձա̈ հին ևրեերեն լիզվով։ Հուն Աստըձուն օնունը գա մոդիգ 7 000 անկամ։ Հին ևրեերեն լիզվով ա̈դ օնունը կըրվերգու չեյս տառով՝ ՅՀՎՀ։ Մաշտիկ մեգ դեսագ ասիլ չին «Եգովա» օնունը, գասին ըմուն, ինչպես-օր ա̈դ ընտունվաձա̈ ուրինց լիզվին նես։
▸ 1 կըլեխը, 15 աբզացը, սնոսկըն
2 ԱՍՏՎԱՁԱՇՈՒՆՉԸ «ԿԸՐՎԱՁԱ̈ ԱՍՏԸՁՈՒ ՈՒԺՈՎ»
Աստվաձաշունչը կըրաձունին մաշտիկ, ամա ա̈դ կիրկը ընեց կըրել դըվաձունի Աստվաձ։ Բատկերածուցեկ, հընոր մեձվեր մաշտմը գասա̈ յառդումջիին ուր օնունըն նամագմը կըրուշ։ Շիդագա̈, նամագը կըրա̈գու յառդումջին, ամա ուր մըտկերը կըրիլ չի։ Ըմունա̈լ գայնոնկ ասիլ Աստվաձաշընչին մասին՝ ընու նես կըրվաձին Աստըձուն մըտկերը։ Աստվաձ ուր սուրպ ուժով կըրել գուդա̈ր մաշտկացը ուր ուզաձը։ Ինչպե՞ս ըն ա̈դ գըներ։ Բազի գուդա̈ր մաշտկացը ներազ գամ դեսիլկ, հեդո ըներ կըրեյնըգու ուրինց դեսաձը։
3 ՊՐԻՆՑԻՊՆԻՆ
Աստվաձաշընչին պրինցիպնին՝ ա̈դ ըն մըտկեյնին, վերեկնոր սորվեծընինգու մեզի շիդագ որոշում ընուշ։ Օրինագ, Աստվաձաշընչին կըրվաձա̈. «Վադ ընգերուտինը զայ գընա̈ լավ սովորուտիննին»։ Ա̈ս միտկը սորվեծընա̈գու, հընոր ըն մաշտիկ, վում հեդ ընգերուտին գընինկ, գազդին միր վըրըն (1 Կորնթացիներ 15։33)։ Ուրիշ միտկմը. «Մաշտը, ինչ-օր ցոնա̈, ընա̈լ ժողվա̈գու»։ Հոզըն սորվինկկու, հընոր միր «ցոնաձ» լավ կոռձերը լավուտին պերինգու, վադ կոռձերնա̈լ վադուտին պերինգու (Գաղատացիներ 6։7)։
4 ԻՆՉ ԱՍՏՎԱՁԱՇԸՆՉԻՆ ՆԵՍ ԳԱՍՏԸՎԻ ՄԵՍՍԻԻՆ ՄԱՍԻՆ
Ալլայ, ինչ-օր կըրվաձեր Աստվաձաշընչին նես Մեսսիին մասին, ըղավ Իսուսին հեդ։ Աշեցեկ ռամկըն «Ինչ Աստվաձաշընչին նես գաստըվի Մեսսիին մասին»։
▸ 2 կըլեխը, 17 աբզացը, սնոսկըն
5 ԱՍՏՎԱՁ ԻՆՉ ՄԸՏԿԻՆ ՏԸՐԱՁՈՒՆԻ ԸՆՈՒՇ ԽՈՂՈՒՆ ՎԸՐԸՆ
Եպոր Եգովըն շինեց խեղը, ըն կուզեր, հընոր օխչուգ խողուն վըրըն ռայ ըլլի, ոյդեխ աբռողեյնը ուրինը հազ ընող մաշտիկ։ Հընչուկ հիմիա̈լ Աստվաձ ուր միտկը փոխաձ չունի։ Մոդիգա̈ ըն ժամանագը, եպ Աստվաձ վերածընողա̈ չարուտինը հընու միլլա̈տին վեռչ չոննող գյանկ դըվողա̈։
6 ՍԱԴՈՆԸՆ
Սադոնըն՝ ըն հըրեշտագներ, վեյնոր կառշու էլավ Աստըձուն։ Սադոնա խոսկը նըշանագա̈գու «կառշու էլլող»։ Հըմա̈լ ընու գասին Դյավըլ, ինչը նըշանագա̈գու «ուրիշի վըրըն մախսուզ սուդ խոսող», ընու հոմար-օր ըն սուդ գասա̈ Աստըձուն մասին հընու խապա̈գու միլլա̈տին։
7 ՀԸՐԵՇՏԱԳՆԻՆ
Եգովըն հըրեշտագնուն շինաձունի խեղը շինուշըն շադ ժամանագ առաչ։ Ըներ աբռողեյնը երգընկին։ Աստվաձաշընչըն գիմընոնկ, հընոր հարուր միլլիոնըն ավել հըրեշտագ գա (Դանիել 7։10)։ Ընեցմըն ըմըն մեգը ունի ուր օնունը հընու թաբիյատը։ Աստըձուն հավադարիմ հըրեշտագնին հըբայդ չին հընու չին ուզիլ-օր մաշտիկ ընեց փառկ դոն։ Ըմըն մեգը նըշանագվաձա̈ ուր կոռձը ընուշ։ Օրինագ, երգընկին Եգովին առաչ ձառայուշ, հասծընուշ ընու խաբայնին մաշտկացը, բաշտպանուշ հընու ջոմպա էրևծընուշ Աստըձուն ձառայողնուն, չար մաշտկացը հեդ գաբվաձ Աստըձուն առտար որոշումնին ընուշ հընու առաչ դոնուշ քարոզուշի կոռձը (Սաղմոս 34։7; Հայտնություն 14։6; 22։8, 9)։ Եպոր կա Առմագեդոնը, ըներ գըռվողըն Իսուսին թարաֆըն (Հայտնություն 16։14, 16; 19։14, 15)։
▸ 3 կըլեխը, 5 աբզացը; 10 կըլեխը, 1 աբզացը
8 ՄԵԽԿԸ
Ալլայ, ինչ-օր մենկ Եգովին ուզաձին բես ընիլ չինկ՝ մեխկա̈։ Ա̈դ գայնոն ըլլիլ միր սըխալ մըտկերը, ցանգուտիննին հընու կոռձերը։ Մեխկը խանգարա̈գու մեզի լավ հարաբերուտին օննուշ Եգովին հեդ։ Ա̈դու հոմար Աստվաձ դըվաձունի օրենկնի հընու պրինցիպնի, վերեկնոր յառդում գընին մեզի հասկըննուշ, ինչը Աստվաձ մեխկ հաշվա̈գու հընու կիդնալըն մեխկ չընուշ։ Եգովըն Ադամին ու Եվին ըռոնց մեխկ շինեց։ Ըներ մեղավոր տառծոն, եպոր կիդնալըն լըսեցին հեչ Աստըձուն։ Մեխկին հոմար ըներ էխտիյարծոն հընու մեռոն։ Ա̈կընսա̈լ մաշտիկ գեխտիյարնոն հընու մեռնինգու, ընու հոմար-օր Ադամին մեխկը օնցավ ալլայնացը վըրըն։
▸ 3 կըլեխը, 7 աբզացը; 5 կըլեխը, 3 աբզացը
9 ԱՌՄԱԳԵԴՈՆԸ
Ա̈դ Աստըձու գըռիվնա̈։ Առմագեդոնին սըրըն Աստվաձ վերածընա̈ բիդի Սադոնին աշխարը հընու ալլայ չարուտինը։
▸ 3 կըլեխը, 13 աբզացը; 8 կըլեխը, 18 աբզացը
10 ԱՍՏԸՁՈՒ ԹԱԿԱՎՈՐՈՒՏԻՆԸ
Աստըձու Թակավորուտինը՝ երգընկին ըլլող Եգովին կառավարուտիննա̈։ Ա̈դ կառավարուտինին թակավորը՝ Իսուս Խրիստոսնա̈։ Ըլլելիկին, ա̈դ Թակավորուտինին միչոցով Եգովըն վերածընա̈ բիդի ալլայ չարուտինը։ Աստըձու Թակավորուտինը կառավարողա̈ օխչուգ խողուն վըրըն։
11 ԻՍՈՒՍ ԽՐԻՍՏՈՍԸ
Բինդ առաչ Աստվաձ շինեց Իսուսին։ Եգովըն ղըրգեց ընու խողուն վըրըն, հընոր ուր գյանկը դա մաշտկացը հոմար։ Իսուսին սպոննեցին, ամա Եգովըն սախծուց ընու։ Հիմի ըն Աստըձու Թակավորուտինին Թակավորնա̈ հընու կառավարա̈գու երգընկին։
12 ԻՆՉ ԱՍՏՎԱՁԱՇԸՆՉԻՆ ԿԸՐՎԱՁԱ̈ 70 ՇԱՊԱՏՆՈՒՆ ՄԱՍԻՆ
Աստըձու Խոսկին նես կըրվաձեր, եպ կա̈ր բիդի Մեսսիըն։ Ըն էգողեր, եպոր բաշ ըլլեյնը 69 շապատնին։ Ա̈դ «շապատնին» նա̈յրըվեծոն միր թըվարգուտինըն առաչ 455 թըվին հընու բաշ ըղոն միր թըվարգուտինի 29 թըվին։
Վուստի՞ մենկ կիդինկ, հընոր Մեսսիըն կա̈ր բիդի 29 թըվին։ Ինչպես աստակ, 69 «շապատնին» նա̈յրըվեծոն 455 թըվին։ Ա̈դ սըրըն Նեեմիըն էգավ քագդըրվաձ Եռուսալիմ քաղակը շինուշի հոմար (Դանիել 9։25; Նեեմիա 2։1, 5—8)։ Մենկ կիդինկ, հընոր մեգ շապտուն նես գա 7 օր։ Ամա Աստվաձաշընչին կըրվաձին բես հաշվինկնա «օրվոն դեղը դարիմը», հասկըննոնկկու, հընոր ըմըն շապատը 7 օր տևիլ չի, տևա̈գու 7 դարի (Թվեր 14։34; Եզեկիել 4։6)։ Մեգ շապատն-օր տևա̈գու 7 դարի, 69 «շապատնին» տևինգու 483 դարի (69 x 7)։ Միր թըվարգուտինըն առաչ 455 թըվըն հաշվինկնա 483 դարի, կուկոնկ միր թըվարգուտինի 29 թիվը (0 թիվը ըղաձ չա̈)։ Ա̈դ թըվին Իսուսը գընկըվեցավ հընու Մեսսիյա տառցավ (Ղուկաս 3։1, 2, 21, 22)։
Հըմա̈լ կըրվաձեր, ինչ ըլլողա̈ հեդկըշի 70 եռորտ «շապտուն» նես, վեյնոր տևողեր 7 դարի։ Ա̈դ «շապտուն» գեսին, 33 թըվին, Մեսսիին սպոննողեյնը։ 36 թըվինա̈լ, եպոր ա̈դ «շապատը» բաշ ըլլեր, Աստըձու Թակավորուտինին մասին պարի խաբարը քարոզվողեր ևրեյնուն ղաիր, ալլայ ազգի մաշտկացը (Դանիել 9։24—27)։
13 ՏՌՈԻՑԸՆ
Աստվաձաշունչը սորվեծընա̈գու, հընոր ըմըն ինչը շինողը՝ Եգովա Աստվաձնա̈։ Իսուս Խրիստոսը՝ առաչիննա̈, վում ըն շինաձունի (Կողոսացիներ 1։15, 16)։ Իսուսը ըմըն ինչը գայնող Աստվաձ չա̈։ Ըն հիչ մեգ բոյմը աստաձ չունի, հընոր հավսարա̈ Աստըձուն։ Հագառագը, ըն գասեր. «Հա̈յս ինձմըն մեձա̈» (Հովհաննես 14։28; 1 Կորնթացիներ 15։28)։ Ամա վերմը հավատկնուն սորվեծընուշով, Աստվաձ՝ Տռոիցաա̈, ուրիշ խոսկերով, Հա̈րը՝ Աստվաձա̈, Դըղըն՝ Աստվաձա̈, սուրպ հոկինա̈լ (ոկինա̈լ)՝ Աստվաձա̈։ Ամա Աստվաձաշունչը ա̈դմուն չի սորվեծընիլ, ա̈դ սուդա̈։ Ընու նես «Տռոիցա» խոսկը բիլլա̈ չիկա։
Սուրպ հոկին (գամ սուրպ ոկին)՝ Աստըձուն ուժնա̈, վեյնոր ըն պոնեծընա̈գու ուր ուզաձը ընուշի հոմար։ Աստվաձաշընչըն բա̈լլիա̈, հընոր խոսկը էշտալ չի մեգիմը մասին, գեշտա չըդեսըվող ինչիգիմը մասին։ Օրինագ, առաչին խրիստիաննուն մասին կըրվաձա̈. «Ալլայկը սուրպ հոկով (ոկով) լըցվեծոն»։ Հըմա̈լ Եգովըն աստավ. «Ես լըլումգու իմ սուրպ հոկիս (ոկիս) ըմըն մեգ մաշտուն վըրըն» (Գործեր 2։1—4, 17)։
▸ 4 կըլեխը, 12 աբզացը; 15 կըլեխը, 17 աբզացը
14 ԽԱՉԸ
Իսկագան խրիստիաննին խաչը պոնեծընիլ չին։ Օրի՞։
Էպպեյ ժամանագ խաչը պոնեծընեյնըգու սադա̈ սուդ հավատկնուն նես։ Առաչ խաչը պոնեծընեյնըգու բընուտինին ուժերուն հընու սուդ աստվաձնուն անշընորկ ծևով բաշտուշի հոմար։ Իսուսին մեռաձըն ետկը մոդիգ 300 դարի խրիստիաննին խաչը բաշտիլ չեյնը։ Ամա հեդո, իմպեռատըռ Կանստանտինը խաչը խրիստիան ըլլուշի նըշոն տառծուց, հընոր շադերուն ղոլայ ըլլի խրիստիան տառնուշ։ Ամա խաչը հիսկիտ գաբ չուներ Իսուս Խրիստոսին հեդ։ «Ներ կատալիչեսկիյ էնցիկլապեդիին» նես գաստըվի. «Խաչը պոնեծընեյնըգու Խրիստոսին էգուշըն առաչ հընու խրիստիան չըլլող մաշտիկ»։
Իսուսը խաչին վըրըն մեռաձ չա̈։ Հոռմերեն խոսկը, վեյնոր թարկմանվաձա̈ ինչպես «խաչ», նըշանագա̈գու «սուն», «ցից» գամ «ձառ»։ Աստվաձաշընչի մեգ թարկմանուտինմը գասա̈, հընոր հոռմերեն կըրվացկնուն չիկա հիչ մեգ խոսկմը, վեյնոր խաչի բես իրար մեխվաձ էրգու սուն նըշանագա̈գու (The Companion Bible): Իսուսը մեռաձա̈ մեգ սընիմը վըրըն։
Եգովըն չի ուզիլ, հընոր ընու ձառայուշի հոմար պոնեծընինկ նըգար, խաչ գամա̈լ ուրիշ ինչիմը (Ելք 20։4, 5; 1 Կորնթացիներ 10։14)։
15 ՀԻՇՈՒՇԻ ԻՐԻԳՈՒՆԸ
Իսուս Խրիստոսը թա̈մբա̈ ա̈րավ աշագեռտնուն, հընոր հիշին ուր մեռաձ օրը։ Ընու աշագեռտնին ա̈դ գընին ըմըն դարի նիսանի 14-ին։ Ա̈դ ըն օյնա̈, եպ իզրաիլտյաննին գոնծընեյնը Զադիգը։ Հիշուշի իրիգունը էգողնին ծերկա̈-ծերկ գոնծընին հացը, վեյնոր նըշանագա̈գու Իսուսին մարմինը հընու կինին, վեյնոր նըշանագա̈գու ընու արունը։ Հացը գուդին հընու կինին խըմինգու մեգ ըներ, վեվ Իսուսին հեդ ղեգավարողըն երգընկին։ Խողուն վըրըն աբռուշի ումուդ օննողնինա̈լ, եպոր կուկոն Հիշուշի իրիգունը, գերևծընին ուրինց հարգանկը, ամա չին ուդիլ հացը հընու չին խըմիլ կինին։
16 ՀՈԿԻՆ
Աստվաձաշընչին նեսի խոսկերը, վերեկնոր թարկմանվաձին ինչպես «հոկի», քոնիմը նըշանագուտին ունին։ Ըներ նըշանագինգու. 1) մաշտկացը, 2) գենտանիկնուն, 3) մաշտկացը գամ գենտանիկնուն գյանկը։ Օրինագ.
Մաշտիկը։ «Նոյին օրերը... քոնիմը մաշտ, անջա ուտը հոկի, ճըրըն խալըսվեծոն» (1 Պետրոս 3։20)։ Հոզ «հոկի» խոսկը նըշանագա̈գու մաշտկացը՝ Նոյին, ընու գընեչը, իրեկ մոնչերուն հընու ընեց գընդացը։
Գենտանիկը։ «Ետկըն Աստվաձ աստավ. «Ճըրերը լըծվինտող գյանկով [սաղ հոկիով] հընու թըռչուննին ֆըռոնտող երգընկին»։ Հընու աստավ Աստվաձ. «Խողուն վըրըն գենտանի [սաղ հոկի] ըլլիտող. մալէղենը, վա̈րէղենը հընու ուրիշ գենտանիկը ըմըն մեգը ուր ջինսով»։ Հընու ա̈դմունա̈լ ըղավ» (Ծննդոց 1։20, 24)։
Մաշտկացը գամ գենտանիկնուն գյանկը։ Եգովըն աստավ Մաիսեյին. «Ալլայ քեզի սպոննուշ ուզողնին [քու հոկիդ մոն էգողնին] մեռոն» (Ելք 4։19)։ Եպոր Իսուսը խողուն վըրըներ, ըն աստավ. «Ես՝ պարի չոբոնիմ։ Պարի չոբոնը օչխայնուն հոմար հազըրա̈ ուր գյանկը [հոկին] դըվուշ» (Հովհաննես 10։11)։
«Հոկի» խոսկը ուրիշ միտկա̈լ ունի։ Օրինագ, եպոր մաշտը ինչիմը գընա̈ օխչուգ սըյդով հընու ուժով, գաստըվի, հընոր ըն գընա̈ ա̈դ «օխչուգ հոկով» (Մատթեոս 22։37; 2 Օրենք 6։5)։
Հըմա̈լ Աստվաձաշընչին «հոկի» գամ «ոկի» խոսկերը նըշանագինգու Աստըձուն սուրպ ուժը (Ղուկաս 11։13)։ Ինչպես դեսակ, «հոկի» խոսկը քոնիմը նըշանագուտին ունի։ Ամա Աստվաձաշունչը սորվեծընիլ չի, հընոր, եպոր մաշտը մեռնիգու, ընու հոկին երգինկը գեշտա հընու շարունագա̈գու հուն աբռուշ։
▸ 6 կըլեխը, 5 աբզացը, սնոսկըն; 15 կըլեխը, 17 աբզացը
17 ԳԵԵՆԸՆ
«Գեենըն» Եռուսալիմին մոդիգ ըլլող դեղմըներ, ոյդեխ-օր խիջը կոլեյնըգու։ Աստվաձաշընչին կըրվաձ չա̈, հընոր Իսուսին աբռաձ սըրըն հուն կոլեյնըգու սաղ մաշտկացը հընու գենտանիկնուն։ Ընդիա̈լ, «գեենա» խոսկը չի նըշանագիլ չըդեսըվող դեղմը, ոյդեխ փիս մաշտիկ ըմըն սըրա դանջվինգու հընու գըրագին նես գա̈րին։ Եպոր Իսուսը գասեր, հընոր մեգը գեենըն կըյնի, ա̈դ նըշանագերգու, հընոր ըն մեռնողա̈ հընու նորըն աբռուշի ումուդ օննող չա̈ (Մատթեոս 5։22; 10։28)։
18 «ՀԱ̈Ր ՄԻՐ» ԱՂՈՏԿԸ
Ա̈դ աղոտկով Իսուսը օրինագ էրևծուց ուր աշագեռտնուն, ինչպես բիդուա̈ աղոտուշ։ Ռուսերեն ա̈դ աղոտկին գասին «Օտչե նաշ»։ Աշեցեկ, ինչի մասին սորվեծուց աղոտկ ընուշ Իսուսը.
«Սուրպ ըլլիտող քու օնունըդ»
Աստըձուն մասին շադ սուդ պոներ գասին։ Ընդի մենկ գաղաչինկ Եգովին, հընոր ըն մակռա̈ ուր օնունը։ Ընչաղ ալլայ երգընկին հընու խողուն վըրըն ըլլողնին հարգողըն հընու բադիվ դըվողըն Աստըձուն օնունին։
«Կատող քու Թակավորուտինըդ»
Մենկ գաղաչինկ, հընոր Աստըձու կառավարուտինը վեռչ տընա̈ Սադոնին չար աշխարին, օխչուգ աշխարը ուր ծերկը առնու հընու խեղը լավ աբռուշի դեղ տառծընա̈։
«Քու ուզաձըդ ըլլիտող... խողուն վըրըն»
Մենկ գաղաչինկ-օր Աստվաձ ընա̈ ուր մըտկին տըրաձը, հընոր խողուն վըրըն աբռին հընու մեռնին հեչ ըն մաշտիկը, վերեկնոր լըսինգու Աստըձուն հընու մեխկ ընիլ չին։ Ա̈դեր Աստըձուն ուզաձը, եպոր ըն շիներգու մաշտկացը։
19 ԽԱԼԸՍՈՒՇԻ ԿԻՆԸ
Եգովըն դըվավ խալըսուշի կինը մաշտկացը մեխկըն հընու մեռնուշըն խալըսուշի դեյ։ Խալըսուշի կինը բիդուեր դըվուշ, հընոր մաշտիկ գայնոն ըլլիլ Եգովին ընգերը հընու օննալ ըն գյանկը, վեյնոր գոյսուց Ադամը։ Եգովըն ղըրգեց Իսուս Խրիստոսին խողուն վըրըն, հընոր դա ուր գյանկը ալլայ մեղավոր մաշտկացը խալըսուշի հոմար։ Ա̈դու խատեր մաշտիկ ումուդ օննըծոն խալըսուշ մեխկըն հընու մեռնուշըն։
▸ 8 կըլեխը, 21 աբզացը; 9 կըլեխը, 13 աբզացը
20 1914-Ը՝ ՄԵՁ ՆԸՇԱՆԱԳՈՒՏԻՆ ՕՆՆՈՂ ԹԻՎԱ̈
Դանիել կըրկին 4-րտ կըլխուն նես կըրվաձըն գիմընոնկ, հընոր 1914 թըվին Աստվաձ տընողեր ուր Թակավորուտինը։
Ինչ կըրվաձեր Աստվաձաշընչին։ Եգովըն Նավուխադանոսըռին նեյզին նես էրևծուց, ինչ ըլլի բիդի։ Ըն դեսավ մեձ ձառմը, վեյնոր գըդռեցին։ Ձառը մեձընա հեչ դեյ, ընու վըրըն էրգատա̈ հընու բակըրա̈ չոմբար օնծուցին։ Ըն ա̈դմուն գինողեր «յոտը ժամանագ»։ Հեդո ձառը նորըն մեձընողեր (Դանիել 4։1, 10—16)։
Ի՞նչ ա̈դ նըշանագա̈գու։ Ձառը նըշանագա̈գու Աստըձուն ղեգավարուտինը։ Էպպեյ ժամանագ Աստվաձ Եռուսալիմին ուր օնունըն թակավոր նըշանագերգու, վերեկնոր կառավարեյնըգու իզրաիլտյաննուն վըրըն (1 Տարեգրություն 29։23)։ Ամա ըներ հավադարիմ մընցին հեչ Եգովին։ Ընդի ըն առավ իշխանուտինը ընեց ծերկըն։ Միր թըվարգուտինըն առաչ 607 թըվին Եռուսալիմը քագդըրեցին։ Ա̈դմուն նա̈յրըվեծոն «յոտը ժամանագնին» (2 Թագավորներ 25։1, 8—10; Եզեկիել 21։25—27)։ Իսուսը ա̈դ «յոտը ժամանագնուն» մասին գասեր. «Ազգերը գոխկըդողըն Եռուսալիմը, հընչուգ բաշ ըլլին հեչ ազգերուն նըշանագվաձ ժամանագնին» (Ղուկաս 21։24)։ Գայնոնկ ասիլ, հընոր Իսուսին խողուն վըրըն ըղաձ սըրըն, «յոտը ժամանագնին» դահա բաշ ըղաձ չեյնը։ Եգովըն խոսկ դըվաձուներ, հընոր «յոտը ժամանագ» օսնինա, ըն ներ թակավոր նըշանագողա̈։ Ա̈դ թակավորը՝ Իսուս Խրիստոսնա̈։ Ընու կառավարուտինը ըմըն սըրա օռտնուտին պերա̈ բիդի խողուն վըրըն աբռող միլլա̈տին (Ղուկաս 1։30—33)։
Ինչկա՞ն տևեց «յոտը ժամանագը»։ «Յոտը ժամանագը» տևեց 2 520 դարի։ Միր թըվարգուտինըն առաչ 607 թըվըն հաշվինկնա 2 520 դարի, հասնինկկու 1914 թիվը։ Ա̈դ թըվին Եգովըն նըշանագեց Իսուսին ուր երգընկի Թակավորուտինին թակավորը։
Վուստի՞ կիդինկ, հընոր «յոտը ժամանագը» 2 520 դարիա̈։ Հայտնություն կըրկըն գիմընոնկ, ինչկան տևա̈գու իրեկ ու գես ժամանագը՝ 1 260 օր (Հայտնություն 12։6, 14)։ «Յոտը ժամանագնա̈լ», վեյնոր ա̈դտի էրգու բոյ ավելա̈, գըլլի 2 520 օր։ Պոնեծընինկնա օրենկը «օրվոն դեղը դարիմը», 2 520 օրը գըլլի 2 520 դարի (Թվեր 14։34; Եզեկիել 4։6)։
21 ԱՌԽԱՆԳԵԼ ՄԻԽԱԻԼԸ
«Առխանգել» խոսկը նըշանագա̈գու «ըմընա մեձ հըրեշտագ»։ Աստվաձաշընչին նեսը գաստըվի սադա̈ մեգ առխանգելիմը մասին։ Ընու օնունը Միխաիլա̈ (Դանիել 12։1; Հուդա 9)։
Միխաիլը՝ Աստըձուն հավադարիմ հըրեշտագնուն պանագին մեձնա̈։ Հայտնություն 12։7-ին կըրվաձա̈. «Միխաիլը ուր հըրեշտագնուն հեդ գըռվերգու դռակոնին հեդ։ Դռակոննա̈լ ուր հըրեշտագնուն հեդ գըռվեյնըգու ընեց հեդ»։ Ետկըն Հայտնություն կըրկին նես գաստըվի, հընոր Իսուս Խրիստոսնա̈ Աստըձուն պանագին մեձը։ Ա̈դ գերևծընա̈, հընոր Միխաիլը՝ Իսուսին միգա̈լ օնուննա̈ (Հայտնություն 19։14—16)։
▸ 9 կըլեխը, 4 աբզացը, սնոսկըն
22 ՎԵՌՉԻՆ ՕՐԵՐԸ
«Վեռչին օրերը» ա̈դ ժամանագմընա̈ Սադոնին չար աշխարին բաշ ըլլուշըն առաչ։ Ա̈դ սըրըն խողուն վըրըն շադ մեձ պոներ բադահողըն։ Աստվաձաշունչը ա̈դ ժամանագին մասին գասա̈ «ա̈ս չար աշխարին վեռչը» հընու «մաշտու Դըղուն եդ էգաձ սըրըն» (Մատթեոս 24։3, 27, 37)։ «Վեռչին օրերը» նա̈յրըվեծոն 1914 թըվին, եպոր Աստըձու Թակավորուտինը նա̈յրեց ղեգավարուշ երգընկին։ Ըներ բաշ ըլլողըն, եպոր Սադոնին աշխարին վեռչը կա Առմագեդոնին սըրըն (2 Տիմոթեոս 3։1; 2 Պետրոս 3։3)։
23 ՍԱՂՆՈՒՇԸ
Սաղնուշ խոսկը նըշանագա̈գու նորըն աբռուշ։ Աստվաձաշընչին բադմըվիգու իննը մաշտու մասին, վերեկնոր սախցաձեյնը։ Ընեց սախծուցաձունեյնը Իլյըն, Ելիսեյը, Իսուս Խրիստոսը, Պյոտըռը հընու Պավելը։ Ըներ ա̈դ գայնա̈յնը ընիլ մեգ Աստըձուն դըվաձ ուժով։ Եգովըն խոսկ գուդա նորըն գյանկ դըվուշ «հըմ առտար ըլլողնուն, հըմ առտար չըլլողնուն» (Գործեր 24։15)։ Հըմա̈լ Աստվաձաշընչին գաստըվի, հընոր վերմը մաշտիկ, վում-օր Աստվաձ գընդռա̈, սաղնողըն Իսուսին հեդ երգընկին աբռուշի հոմար (Հովհաննես 5։28, 29; 11։25; Փիլիպպեցիներ 3։11; Հայտնություն 20։5, 6)։
24 ԴԵՎԵՐՈՒՆ ՀԵԴ ԳԱԲ ՕՆՆՈՒՇԸ
Վերմը մաշտիկ ուրինկը գաբվինգու դևերուն հեդ, վերմընա̈լ գընին ա̈դ ֆալջիկնուն գամ էկստռասենսնուն միչոցով։ Ըներ հավդոնգու, հընոր մաշտուն մեռաձըն ետկը ընու հոկին շարունագա̈գու աբռուշ հընու գայնա ազդիլ ընեց վըրըն։ Ամա ա̈դ ըն սուդնա̈, վեյնոր դևերը կուզին հավդըծընուշ մաշտկացը։ Ըներ գընին ա̈դ, հընոր հեռըծընին մաշտկացը Աստըձմըն։ Մաշտը դևերուն հեդ գաբ գոննա, եպոր աստխերով, կոֆեյով, թըխտով գամ ուրիշ ինչիգովմը ֆալ գաշա̈։ Հըմա̈լ, եպոր գընա̈ աչկի կիր, վախի կիր, թիլիսում, գախառտուտին, մում հալա̈գու, ներազ պածադռա̈գու հընու նըշոննուն հավդագու։ Շադ կըրկերը, ժուռնալնին, գառասկոպնին, կինոկնին, խաղերը հընու երկերը ըմուն պերեծընինգու, կոյա̈ տա̈ ա̈դ կոռձերը հեդաքըրկիրին հընու զարար պերիլ չին։ Թաղուշին հեդ գաբվաձ շադ օրենկնինա̈լ դևերուն հեդ գաբ ունին։ Օրինագ, հոկու հաց դըվուշը, յոտնորենկը, քառսունկը, դարեդառցը, մեռելին մոդ հընչուկ լուս նըստուշը, մում կոլուշը հընու մեռելնեցը ուդելիկ դոնուշը։ Դևերուն հեդ գաբ օննուշի հոմար շադերը գոնեպ քաշինգու գամ նառկոտիկ գընտունին (Գաղատացիներ 5։20, Հայտնություն 21։8)։
▸ 10 կըլեխը, 10 աբզացը; 16 կըլեխը, 4 աբզացը
25 ԵԳՈՎԻՆ ՂԵԳԱՎԱՐՈՒՏԻՆԸ
Եգովըն՝ ըմըն ինչը գայնող Աստվաձա̈, ալլայ, ինչ-օր գա, ըն շինաձունի (Հայտնություն 15։3)։ Քոնի-օր ալլայ, ինչ-օր գա, ընուրնա̈, ըն ըմըն ինչին վըրըն ղեգավարուշի իրավունկ ունի (Սաղմոս 24։1; Եսայիա 40։21—23; Հայտնություն 4։11)։ Աստվաձ տըրաձունի օրենկնին ալլայնացը հոմար։ Ա̈դ բատճառովա̈լ ալլայկը ընու լըսողըն։ Եգովըն գայնա ղեգավարուշի իրավունկ դալ ուրիշնունա̈լ։ Մենկ գընտունինկ Եգովին ղեգավարուտինը, եպոր հազ գընինկ հընու լըսինկկու ընու (1 Տարեգրություն 29։11)։
26 ԱԲՈՌՏԸ
Աբոռտը՝ ա̈դ դահա չըձընվաձ դըղուն կիդնալըն սպոննուշնա̈։ Խոսկը էշտալ չի ընու մասին, եպոր գընիգը դըղըն գոյսընա̈գու չըռաստուտինիմի հոմար, գամա̈լ վիկիդիշ գըլլի։ Առաչին օրվոնընա̈լ, մորը փորուն նես ըլլող դըղըն մաշտ հաշվըվիգու։
27 ԱՐՈՒՆ ԼԸԼՈՒՇԸ
Արուն լըլուշը ա̈դ ընա̈, եպոր հեկիմնին մաշտուն մարմինին նեսը լըլունգու ուրմըն առըվաձ արունը, ուրիշիմը արունը, գամա̈լ արունին 4 գարևոր մասերուն մեգը. պլազմըն, էրիտռացիտնին, լեյկացիտնին հընու տռամբացիտնին։
28 ԽԸՐԱԴԸ
Աստվաձաշընչին «խըրադ» խոսկը նըշանագա̈գու սորվեծընուշը, տաստիրագուշը հընու շիդգուշը։ Եգովըն հիչ մեգին գոբիդ հընու սա̈րտ ծևով խըրադ դալ չի (Առակներ 4։1, 2)։ Ձընողնին գայնոն սորվիլ ընդի տաստիրագուշ ուրինց դըղոցը։ Աստըձուն խըրադը ըմըն սըրա օկուտ պերա̈գու մեզի։ Ընդի մենկ հազ ընողընկ խըրադ առնուշ (Առակներ 12։1)։ Եգովըն հազ ընուշըն սորվեծընա̈գու ուր միլլա̈տին։ Աստվաձ խըրադ գուդա մաշտկացը, ինչպես գայնոն փոխիլ ուրինց սըխալ միտկ ընուշի ծևը հընու սորվիլ ընու ուզաձին բես միտկ ընուշ ու աբռուշ։ Ինչպե՞ս ձընողնին գայնոն խըրադ դալ ուրինց դըղոցը։ Ըներ հասկընծընողըն դըղոցը, օրի բիդուա̈ լըսուգ ըլլուշ։ Հըմա̈լ ձընողնին յառդում ընողըն դըղոցը հազ ընուշ Եգովին, Աստվաձաշունչը հընու հասկըննուշ ընու նես կըրվաձ պրինցիպնին։
29 ԴԵՎԵՐԸ
Դևերը՝ ա̈դ չըդեսըվող չար հըրեշտագնինին, վերեկնոր մաշտկացմըն ավելի ուժեխին։ Ա̈դ հըրեշտագնին լըսեցին հեչ Աստըձուն հընու տառծոն ընու դուշմոննին (Ծննդոց 6։2; Հուդա 6)։ Ըներ Սադոնին բես կառշու էլոն Աստըձուն (2 Օրենք 32։17; Ղուկաս 8։30; Գործեր 16։16; Հակոբոս 2։19)։