Pagatawa​—I Naggafuan Anna Gakkagna

1, 2. (a) Kunnasi namegafu i pagatawa? (b) Anni nakuan i pinanono na ollu nga lalaki anna babay meyannung ta pagatawa? (Innan i letratu ta gafu na artikulo.)

PARTE ngana na pattolay i pagatawa. Makoffun i parrepaso ta naggafuan anna gakkag na pagatawa tapenu mapeggattam tu fustu nga pagimamma tatun anna malawà i bendisionna ira. Kabalin nga pinaratu na Dios si Adan, neyangay sa i aya-ayam tapenu ngagananna. “Ngem i lalaki ay awan tu kavuluna nga manguffun sa.” Pinakkatrug na Dios si Adan, nangà tu tadday nga tagganna, pinaddena nga babay, tapus niyangena ta lalaki. (Bibbigan i Genesis 2:20-24.) Yatutta naggafu ta Dios i pagatawa.

² Pinakurug ni Jesus nga kinagi ni Jehova: “Panawan na lalaki i yama anna yena na anna metadday ta atawa na tapenu ira nga dua ay mabbalin tu tattadday.” (Mat. 19:4, 5) Nepatalatto nakuan ta ollu nga magatawa i meggo nga pavvuluda megafu ta pinangiyusa ni Jehova ta tulang ni Adan ta pamaratu ta ollu nga babay. Awan tu unnug nga diborsio onu pagatawa tu aru.

NU KUNNASI NGA TUPPALAN NA PAGATAWA I GAKKAG NA DIOS

3. Anni i importante nga gakkag na pagatawa?

³ Nagayaya si Adan ta meddu nga atawana, nga ningagananna tu Eva. Bilang “kavuluna,” mabbalin yaya tu “manguffun” sa. Kada aggaw, makapagayaya ira ta kataggi-tadday gukaban na pattuppalda ta papelda nga atawa nga lalaki anna babay. (Gen. 2:18) Tadday ta importante nga gakkag na pagatawa ay pannuan tu totolay i interu davvun. (Gen. 1:28) Maski nu ideddukan na ána i maganada, panawadda noka ira tapenu maffamilia. Pannuan na totolay i interu davvun adde ta kapa-kapiananna anna palawadda i paddianadda adde ta mabbalin tu paraiso i interu mundo.

4. Anni i nesimmu ta ollu nga pagatawa?

⁴ Ari nga makasta i nattuppalan na ollu nga pagatawa megafu ta marake i pinangiyusa da Adan anni Eva ta lallagureda nga mappili gukaban na ari panuttul kani Jehova. I “iraw gari” nga si Satanas nga Diablo, inillokona si Eva nga nu kananna i vunga na “kayu na pakannammu tu mapia anna marake,” mangiyawa yatun tu espesial nga pakannammu tapenu makapaddesision nu anni i mapia anna nu anni i marake. Ari nga nirespeto ni Eva si Adan bilang uluna megafu ta arianna nangiyavu ta atawana. Imbes gapa nga tuttulan ni Adan i Dios, inalawana i prutas nga niyawa ni Eva sa.​—Nep. 12:9; Gen. 2:9, 16, 17; 3:1-6.

5. Anni i magigiammu tam ta tabbag da Adan anni Eva kani Jehova?

⁵ Turi ta niyavutan na Dios si Adan, pinaliwàna i atawana, nga kunna: “I babay nga niyawamu nga kavuluku, iniddannà tu vunga na kayu, yatutta kiminang ngà.” Pinaliwà gapa ni Eva i serpiente ta pangilloko sa. (Gen. 3:12, 13) Puru awan tu nakebaseyanna nga parrasa-rason! Megafu ta ari sinuttul na ollu nga magatawa si Jehova, nabbalin ira nga rebelde. Firmi nga pamappalan para nittam! Tapenu makasta i pattuppalan na pagatawa, akseptan nakuan na kada tadday nira i responsibilidadda anna tuttulan si Jehova.

6. Kunnasim iyesplika i Genesis 3:15?

⁶ Maski nu marake i kingngua ni Satanas ta Eden, nangiyawa si Jehova tu iddanama ta totolay gukaban na ollu nga profesiya ta Biblia. (Bibbigan i Genesis 3:15.) Daralan na “gaka” na “babay” i orihinal nga rebelioso nga espiritu nga pinaratu. Nipasingan ni Jehova nga egga i espesial nga relasionna ta daka-dakal nga grupo na matunung nga espiritu ira nga pinaratu. Kinagi na Katurakan nga maggafu ta alle-atawa nga organisasion na Dios, maddog yaya tu ‘mabbabbo’ ta Diablo anna mangiyawa tu dalan ta minammarulo nga totolay tapenu malawàda i iddanama nga nawawan na ollu nga magatawa​—i orihinal nga gakkag ni Jehova nga mannanayun nga pattolay ta davvun.​—Juan 3:16.

7. (a) Anni i nesimmu ta pagatawa namegafu ta parrebelde da Adan anna Eva? (b) Anni i bilin na Biblia ta atawa nga lalaki anna babay?

⁷ Nafektan na parrebelde da Adan anna Eva i pagatawada anna ngamin nga tumunug ira nga pagatawa. Angngariganna, maekspiriensa ni Eva anna na gaka-gakana i ziga na pabbussi anna paganâ. Ala-alegan na babbay i gi-attawadda, ngem patulukan na lallaki i gi-attawadda anna abusuadda gittana masingattam ta aru nga pagatawa ta kaggawattam. (Gen. 3:16) Nibilin na Biblia nga meddu nakuan nga ulu i lallaki. Makimoray nakuan gapa i babbay ta lallaki. (Efe. 5:33) Nu makka-uffun i magatawa nga matalo ta Dios, tallutaggi nga egga problema ta nallatanadda onu awan paga lagu.

PAGATAWA TA TIEMPO NI ADAN ADDE TA DELUBIO

8. Anni i nesimmu ta pagatawa namegafu ta tiempo ni Adan adde ta Delubio?

⁸ Nakka-ana da Adan anni Eva nige nga natay ira megafu ta liwa anna kina-imperfekto. (Gen. 5:4) Inatawa na kaka nga anada nga si Cain i tadday ta parientesna. Si Lamec nga gaka ni Cain i ollu nga nekagi nga nangatawa tu dua. (Gen. 4:17, 19) Ta henerasion da Adan adde ta Delubio ta kaggawan ni Noe, piga laman nga tolay i nakagi nga maddayarayaw kani Jehova—da Abel, Enoc, Noe anna familiana. Ta kaggawan ni Noe, “nasingan na ána nga lallaki na kurug nga Dios nga gagguarapa i ána na totolay,” kunna Biblia. “Yatutta nangà ira tu gi-attawadda, ngamin nga magustuadda.” Ari nga gagangay yaw nga pattadday na anghel ira anna babbay yari tu nakka-ana ira tu vayolente nga mestisu nga nagalan tu Nefilim. “Grabe i kinamarakay na totolay ta davvun anna kanayun nga marake ngana laman i karagatan na futuda.”​—Gen. 6:1-5.

9. Anni i kingngua ni Jehova ta kinamarakay ta tiempo ni Noe, anna anni i leksion nga magigiammu tam ta nesimmu tatun nga tiempo?

⁹ Nipamavulun ni Jehova i Delubio ta tiempo ni Noe tapenu mawawan i kinamarakay. Tatun nga tiempo, okupadu ira i totolay ta inaggaw nga aktibidad na pattolay, kasali ngana i pagatawa, nga ariadda ngana sinerioso i kinagi ni Noe nga “nangilayyagayya” ta duttal nga kadaral. (2 Ped. 2:5) Nikumpara ni Jesus i situasion gari ta masingattam ta kaggawattam. (Bibbigan i Mateo 24:37-39.) Manaki na totolay i magginna ta melayyagayya nga mapia nga dumug na Pappatulan na Dios ta interu mundo bilang pamakurug ta nasa-nasion nige na kadaral na sistema na ganna-gannug. Ipafutu tam i leksion nga maski i ganna-gannug nga kagitta na pagatawa anna pamadakal ta ána, ay ari nakuan makefugag ta kina-alerto tam ta aggaw ni Jehova.

PAGATAWA NAMEGAFU TA TIEMPO NA DELUBIO ADDE TA KAGGAWAN NI JESUS

10. (a) Ta aru nga kultura, anni nga seksual nga annangngua i nabbalin tu gagangay ngana laman ta pattoleda? (b) Kunnasi nga nangipasingan tu makasta nga ehemplo da Abraham anni Sara ta pagatawada?

¹⁰ Maski nu tadday laman i atawa ni Noe anna i tallu nga ánana, mesissimmu ngana i poligamia ta tiempo na patriarka ira. Ta aru nga kultura, gagangay ngana laman ta pattoleda i seksual nga immoralidad nga nesalida paga lagu ta ritualda ta relihion. Turi ta sinuttul da Abram (Abraham) anni Sarai (Sara) nga atawana i Dios tapus naddian ira ta Canaan, napannu ngana yatun nga lugar tu annangngua nga namadaping ta pagatawa. Yatutta nidob ni Jehova nga madaral i Sodoma anna Gomora megafu ta pagangngua anna pangipamavuludda ta grabe nga seksual nga immoralidad. Makasta i nipangiyorollu ni Abraham ta familiana, anna makasta gapa i nipasingan ni Sara nga ehemplo gukaban na pakimoray ta atawana bilang ulu. (Bibbigan i 1 Pedro 3:3-6.) Siniguradu ni Abraham nga maddayarayaw kani Jehova i matawa ni Isaac. Yatun nga pangikavurung ta kurug nga paddayarayaw i nangigiya gapa ta anà ni Isaac nga si Jacob, nga i ánana ay nabbalin tu inafu na 12 nga tribu na Israel.

11. Kunnasi nga pinrotektan na Mosaiko nga Dob i Israelita ira?

¹¹ Turi kua, nakipakkasinabban si Jehova ta gaka-gaka ni Jacob (Israel) yatutta napeggadda tu relasion Sa. Nebilin ta Mosaiko nga Dob i simple ira nga makua ta pagatawa turi ta tiempo na patriarka, kasali ngana i poligamia. Nakoffun yatun tapenu maprotektan i Israelita ira ta espiritual gukaban na pangigamma ta pagatawa ta falso ira nga maddayarayaw. (Bibbigan i Deuteronomio 7:3, 4.) Nu egga ira madammo nga problema ta pagatawa, maruddu nga makoffun i elder ira. Maarubang tu fustu i kaso ira nga ari pammakatalo, pamassil, anna i padduda. Nepamavulun i diborsio ngem egga limitasionna. Awayya na lalaki nga idiborsio i atawana megafu ta “gannug nga ari tu disente.” (Deut. 24:1) Ari nga nakagi nu anni i “ari tu disente,” ngem rasonable gapa nga mekagi tam nga ari tu kasali tatun i baraddi ira nga isyu.​—Lev. 19:18.

ARIANNU NGA ILLOKUAN I ATAWANU

12, 13. (a) Kunnasi i pattratu na karuan nga lallaki ta gi-attawadda turi ta kaggawan ni Malakias? (b) Ta kaggawattam, anni i posible nga resultana nu nakirelasion i tadday nga bawtisado ta atawa na tanakuan?

¹² Ta kaggawan na profeta nga si Malakias, aru nga Judio nga lallaki i nangilloko ta gi-attawadda gukaban na pangidiborsio nira—usadda i ngamin nga klase na rason. Kayàda laman nga megungay i atawada tapenu maka-atawa ira tu mabbing onu maski paga lagu pagano. Turi ta kegga ni Jesus ta davvun, illokuan paga na Judio ira nga lallaki i gi-attawadda gukaban na pangidiborsio nira “ta maski anni laman nga gafu.” (Mat. 19:3) Nikalussaw ni Jehova nga Dios yatun nga paddiborsio.​—Bibbigan i Malakias 2:13-16.

¹³ Ta kaggawattam, ari nga mepamavulun ta totolay ni Jehova i pangilloko ta atawa. Ngem kunnasi nu nitammang onu nakitammang i tadday nga bawtisado nga lalaki onu babay ta atawa na tanakuan tapus nikasalna kabalin na pangidiborsio ta atawa. Nu ari nga mabbabawi, madisfellow yaya tapenu mapattalupaddian i marenu nga espiritualidad na kongregasion. (1 Cor. 5:11-13) Mawag tu ipasinganna ‘i mapia nga mangipasingan tu pabbabawi’ nige nga malawà uli yaya ta kongregasion. (Luc. 3:8; 2 Cor. 2:5-10) Ari nakuan nga mapalampas yatun nga pangilloko, nga tallutaggi nga mesimmu ta totolay na Dios, maski nu awan tu natunno nga kapaddu na tiempo nga mapappasa nige nga malawà uli i nakaliwa. Maruddu nga apaddu nga tiempo—tangaragun onu maturu paga—i mapappasa tapenu mepasingan na nakaliwa i kurug nga pabbabawina. Maski nu netoli ngana yaya, umarubang lagapa yaya ta Dios tapenu mapanunnutan.”​—Roma 14:10-12; innan i Watchtower, Nobiembre 15, 1979, p. 31-32.

PAGATAWA NA CRISTIANO IRA

14. Anni nga gakkag i netuppal na Dob?

¹⁴ Negiya na Mosaiko nga Dob i Israel ta unag na maturu tu 1,500 dagun. Nakoffun yatun tapenu mapattalupaddian na totolay na Dios ta nonoda i matunung ira nga prinsipiona. Nelagum tatun i pangarubang ta problema ira ta familia anna tanakuan paga durante nga yatun i manangngal nira nga mattuppal ta Mesias. (Gal. 3:23, 24) Nangultimu yatun nga Dob turi ta natay si Jesus tapus nangiyawa i Dios tu bagu nga unnug. (Heb. 8:6) Tatun nga Dob, awan ngana tu mepamavulun nga moli.

15. (a) Ta kongregasion Cristiano, anni i estandarte ta pagatawa? (b) Anni ira mawag nga ikonsidera na Cristiano nu nononopanna i makidiborsio?

¹⁵ Bilang tabbag ta nipakkiavu na karuan nga Fariseo, kinagi ni Jesus nga i diborsio nga ipamavulun na Dob nga neyawa kani Moises ay ari tu kagitta na situasion gari. (Mat. 19:6-8) Kinagi gafu ni Jesus nga matuttul ta kongregasion Cristiano i estandarte na Dios ta pagatawa nga niyawana ta Eden. (1 Tim. 3:2, 12) Bilang “tadday ngana laman” nga pattag, mattalupaddian ta kataggi-tadday i magatawa, nga patuyaggadda i pagatawada gukaban na ayada ta Dios anna ta kataggi-tadday. Ari tu mepangngo nga mangatawa i legal nga nakidiborsio nga ari nga megafu ta seksual nga immoralidad. (Mat. 19:9) Siempre, awayya lagapa nga pakoman na tadday i nakaliwa nga atawana nu mabbabawi, kagitta ni profeta Oseas nga namakoma ta immoral nga atawana nga si Gomer. Kunnatun gapa i pinangipasingan ni Jehova tu allo ta nabbabawi nga nasion na Israel kabalin na espiritual nga immoralidadda. (Os. 3:1-5) Nu ammu gapa na tadday nga tolay nga nakakua tu immoral i atawana ngem naddesision nga makitadday lagapa sa, kebalinanna yatun i pamakoma anna awan ngana tu rason tapenu idiborsiona yaya segun ta Biblia.

16. Anni i kinagi ni Jesus meyannung ta kawan tu atawa?

¹⁶ Kabalin nga kinagi ni Jesus nga seksual nga immoralidad laman i rason nu ngatta idiborsio na kurug nga Cristiano i atawana, tinukoyna danuri makapattolay nga awan tu atawana. Kinagina paga: “I makaparulo taw nga tuddu ay mepangngo tu kuan na.” (Mat. 19:10-12) Aru i nakapattalupaddian nga awan tu atawana tapenu mefokusda i masserbi kani Jehova. Mepangngo ira ta komendasion megafu tatun.

17. Anni i makoffun ta tadday nga Cristiano nga maddesision nu mangatawa onu ari?

¹⁷ Egga lagapa ta tadday nu makitawa onu ari. Depende lagapa sa nu kayàna nga mattalupaddian nga awan tu atawana. Nirekomenda ni apostol Pablo i ari pagatawa; ngem kinagina: “Tapenu melilli i paggannug, mepangngo tu kada tadday nga lalaki onu babay ay egga laggapa i atawa na.” Kunna paga: “Nu arian nu nga mafugaddan i pakkaraga na baggi nu, mangatawa kamu. Ta mas mapia i mangatawa anne ta mattagaruli megafu ta nepattaggan nga pakkaraga na baggi.” Makoffun i pagatawa tapenu malillitan na tadday i madaping nga annangngua, kagitta na masturbasion anna seksual nga immoralidad. Makasta gapa nga mekonsidera i edad, megafu ta kinagi na apostol: “Nu meyannung ta mannobio nga nakka-anugu tu ari labbi nga makkasal: nu matageno na lalaki tu arian na nga mafugu-fugaddan i baggi na, anna ammu na tu ari yaw nga mepangngo, ay manono na tu mas mapia tu ikasal na i nobia na, mawag tu makkasal ira nga kunna ikaya na. Ari tu katagarulian yaw.” (1 Cor. 7:2, 9, 36; 1 Tim. 4:1-3) Ngem ari nakuan nga mangatawa i tadday megafu laman ta negagangay nga pakkaraga na kabataan. Awayyana tu kuruga abbing paga laman yaya nga mangattu ta responsibilidad ira na egga atawana.

18, 19. (a) Anni i pamegafuanan na pagatawa na Cristiano? (b) Anni i magigiammu ta tumunug nga artikulo?

¹⁸ I pagatawa na Cristiano ay mamegafu ta lalaki anna babay nga dedikadu kani Jehova anna napafutuan i pangayada sa. Mawag gapa nga kuruga iddukadda i kataggi-tadday yatutta kayàda nga makkasal. Siempre, mabendisionan ira ta panuttul ta tabarang nga maki-atawa laman ta “mangurug.” (1 Cor. 7:39) Nu nagatawa ngana ira, siguradu nga umanugu ira nga mangiyawa i Biblia tu kapianan nga tabarang tapenu makasta i pattuppalan na pagatawada.

¹⁹ Magigiammu ta tumunug nga artikulo i tabarang ira na Biblia nga makoffun ta magatawa ira nga Cristiano ta pangarubang ta problema ira taw ta “pangurianan ira nga aggaw,” nga aru nga lallaki anna babbay i egga ira ugalida nga makadaral ta pagatawa. (2 Tim. 3:1-5) Gukaban na Biblia, niyawa ni Jehova i kawagattam tapenu magayaya anna makasta i pattuppalan na pagatawa durante nga itulu-tuloy tam i lumakag kavulu i aripanna ira ta dalan nga mattuppal ta mannanayun nga inango.​—Mat. 7:13, 14.