Site n’Ijipt Ruo n’Ala Nkwa Ahụ
NDỊ mmadụ n’ebe nile maara banyere Ọpụpụ ahụ e si n’Ijipt pụọ. Ma gịnị na-echere Mozis na ndị Chineke mgbe ha gafesịrị Oké Osimiri Uhie? Ebee ka ha tinyere isi, oleekwa otú ha si rute Osimiri Jọdan iji banye Ala Nkwa ahụ?
Ebe ha na-aga bụ ala Kenan, ma Mozis esighị ụzọ nke kasị nso—ihe dị ka kilomita 400 n’ogologo ikperé mmiri nke jupụtara n’ájá uzuzu—nke gaara edubanye kpọmkwem n’ime Filistia, bụ́ ókèala ndị iro. O sighịkwa n’etiti ebe sara mbara nke ebe Ala Saịnaị Dịịrị Banye ná Mmiri gafere, bụ́ ebe okpomọkụ kpụ ọkụ n’ọnụ na-eme ka ajịrịja nkume na nkume nzu nke ala ahụ dị larịị kpoo ajọ ọkụ. Ee e, Mozis duuru ndị ahụ gawa ndịda, gbadaa ala ikperé mmiri nke dị larịị ma dị warara. Ebe mbụ ha kwụsịtụrụ bụ na Mera, ebe Jehova mere ka mmiri dị ilu tọwa ụtọ.a Mgbe ha hapụsịrị Ilim, ndị ahụ tamuru ntamu maka nri; Chineke zigaara ha nnụnụ kwel, mesịakwa zigara ha mana. Na Refidim, mmiri kpatakwara esemokwu ọzọ, e meriri ndị Amalek bu agha bịa, nna nwunye Mozis gbakwara ya ume inweta enyemaka site n’aka ndị ikom ruru eru.—Ọp, isi 15-18.
Mgbe nke a gasịrị Mozis duuru ndị Izrel gawa n’ugwu ndị dị n’ime ime ebe ndịda ma kwụsịtụ n’Ugwu Saịnaị. N’ebe ahụ ka ndị Chineke natara Iwu ahụ, wuo ụlọikwuu, chụọkwa àjà. N’afọ nke abụọ, ha gawara ebe ugwu wee si ‘n’ọzara ukwu nke dị egwu’ gafere, njem ha ịgaru ebe Kedesh (Kedesh-bania) dị yiri ka o were ụbọchị 11. (De 1:1, 2, 19; 8:15) N’ihi ịbụ ndị egwu jidere maka akụkọ ọjọọ ndị nledo iri wetara, ndị ahụ wagharịrị ruo afọ 38. (Ọg 13:1–14:34) Abrona na Iziọn-giba so n’ebe ndị ha kwụsịtụgasịrị, ha laghachikwara azụ na Kedesh.—Ọg 33:33-36.
Mgbe oge mesịrị ruo ka Izrel bịaruo Ala Nkwa ahụ, ndị Izrel agawaghị n’ebe ugwu. Ụzọ ha si duuru ha si n’akụkụ isi ala Idọm gafere ma gbagoo “n’okporo ụzọ eze,” nke bụ́ Okporo Ámá Eze. (Ọg 21:22; De 2:1-8) Ọ dịghịrị mba ahụ dum—bụ́ ndị chị ụmụaka, ụmụ anụmanụ, ma buru ụlọ ntú—mfe isi ụzọ a gafere. Ha sooro ụzọ gbara ngọrịngọ gbadaa n’ime ajọ ndagwurugwu ndị tara akpụ—Zired na Anọn (ndị dị ihe fọrọ nke nta ka ha ruo mita 520 n’omimi)—ma sikwa na ha rịgopụta.—De 2:13, 14, 24.
N’ikpeazụ, ndị Izrel rutere Ugwu Nibo. Miriam anwụworị na Kedesh, Erọn nwụkwara n’Ugwu Họọ. Ugbu a kwa Mozis nwụrụ na nso ala ahụ ọ chọsiworo ike ịbanye. (De 32:48-52; 34:1-5) Ibu ọrụ nke iduru ụmụ Izrel banye n’ala ahụ dịkwasịziri n’ubu Jọshụa, wee weta njem a malitere kemgbe afọ 40 ná njedebe.—Jos 1:1-4.
[Ihe e dere n’ala ala peeji]
a A maghị kpọmkwem ihe ka ọtụtụ n’ebe ndị ha magasịrị ụlọikwuu.
[Igbe dị na peeji nke 8]
AKWỤKWỌ BIBLE NDỊ SITERE N’OGE A:
Jenesis
Ọpụpụ
Levitikọs
Ọnụ Ọgụgụ
Deuterọnọmi
Job
Abụ Ọma (akụkụ ya ụfọdụ)
[Map dị na peeji 9]
(Ị chọọ ịhụ ebe e sere map a, gaa n’akwụkwọ a nke e biri ebi)
Ụzọ Ụmụ Izrel Si Pụọ n’Ijipt
Ụzọ Ndị Izrel Si
A7 IJIPT
A5 Ramesis-?
B5 Sọkọt-?
CH5 Ịtam?
CH5 Paịhahaịrọt
D6 Mera
D6 Ilim
E6 ỌZARA SIN
E7 Dọfka
F8 Refidim
F8 Ugwu Saịnaị (Horeb)
F8 ỌZARA SAỊNAỊ
F7 Kibrọt-hateva
G7 Hazirọt
G6 Rimọn-pirez
G5 Risa
G3 Kedesh
G3 Bene-jeakan
G5 Họọ-hagidgad
GB5 Jọtbata
GB5 Abrona
GB6 Iziọn-giba
G3 Kedesh
G3 ỌZARA ZIN
GB3 Ugwu Họọ
GB3 Zalmona
GH3 Punọn
GH3 Aịye-abarim
GH2 MOAB
GH1 Daịbọn
GH1 Almọn- diblatem
GB1 Jeriko
[Ebe ndị ọzọ]
A3 GOSHEN
A4 Ọn
A5 Memfis (Nọf)
B3 Zoan
B3 Tapanhis
CH5 Migdọl
D3 SHỌỌ
D5 ỌZARA ỊTAM
F5 ỌZARA PERAN
G1 FILISTIA
G1 Ashdọd
G2 Geza
G2 Bia-shiba
G3 Azmọn
G3 NEGEB
GB1 Jeruselem
GB1 Hibrọn (Kiriat-aba)
GB2 Erad (nke Kenan)
GB4 SIA
GB4 IDỌM
GH7 MIDIAN
Okporo Ụzọ
Ụzọ gawara Ala Ndị Filistia
Ụzọ gawara Shọọ
GH4 Okporo Ụzọ Eze
Ụzọ Ndị Njem
Ụzọ El Haj
[Ugwu]
F8 Ugwu Saịnaị (Horeb)
GB3 Ugwu Họọ
GH1 Ugwu Nibo
[Mmiri]
E2 Oké Osimiri Mediterenian (Osimiri Ukwu)
D7/G7 Oké Osimiri Uhie
GH1 Oké Osimiri Nnu
[Osimiri]
A6 Osimiri Naịl
F3 N.M.I. Ijipt
GH2 Anọn
GH3 Zired
[Foto dị na peeji nke 8]
Ìgwè ndị njem gabigara ebe Ala Dịịrị Banye ná Mmiri na Saịnaị
[Foto dị na peeji nke 8]
Ndị Izrel kwụsịtụrụ tupu ha eruo Ugwu Saịnaị
[Foto dị na peeji nke 9]
E nwetara mmiri site n’iyi dị na Kedesh ma ọ bụ n’ebe dị ya nso
[Foto dị na peeji nke 9]
Izrel nile gabigara ndagwurugwu mmiri iyi Anọn