‘Mgbe Jehova Mere Ka Ndị Ikpe Bilie’
Ọ GAGHỊ esiri gị ike ịhụ ebe Ugwu Tebọ dị (F4) na map a—n’ebe ndịda ọdịda anyanwụ nke Oké Osimiri Galili, nke dị na Ndagwurugwu Jezril. Gbalịa iji anya nke uche hụ usuu ndị agha dị 10,000 ka ha zukọtara n’elu ugwu ahụ. Jehova ji Onyeikpe bụ́ Berak na onye amụma nwanyị bụ́ Debọra kpalie Izrel imegide Eze Jebin nke Kenan, onye kpagbuworo ndị Izrel ruo afọ 20. N’okpuru ọchịagha bụ́ Sisera, ụgbọ ịnyịnya 900 Jebin, bụ́ ndị nwere mma ígwè na-eyi egwu, si Haroshet bịa ná mmiri Kaịshọn nke takọrọ atakọ, n’agbata Megido na Ugwu Tebọ.
Onyeikpe bụ́ Berak duuru ndị ikom Izrel gbadaa na ndagwurugwu ahụ iji busoo usuu ndị agha Sisera agha. Jehova hụrụ na ha meriri site n’izite oké idei mmiri nke mere ka ụgbọ ịnyịnya Sisera tọ n’apịtị, bụ́ nke mere ka egwu tụọ ndị Kenan. (Ikp 4:1–5:31) Nke ahụ bụ nanị otu n’ime ọtụtụ mmeri Chineke nyere Izrel n’oge Ndị Ikpe.
Mgbe ha merisịrị Kenan, e kerisiri ala ahụ n’etiti agbụrụ dị iche iche nke Izrel. Rịba ama ebe agbụrụ dịgasị iche iche na-abụghị ndị Livaị gara biri. Obere agbụrụ Simiọn ketara obodo ndị dị n’ókèala Juda. Mgbe Jọshụa nwụsịrị, mba ahụ tinyere aka n’okpukpe na omume rụrụ arụ. N’ihi mmegide sitere n’aka ndị iro ha, Izrel ‘nwetara mkpagbu nke ukwuu.’ N’iji ọmịiko mee ihe n’ọnọdụ a, ‘Jehova mere ka ndị ikpe bilie’—ndị ikom 12 nwere okwukwe na obi ike—ndị napụtara Izrel n’ime narị afọ atọ.—Ikp 2:15, 16, 19.
Onyeikpe bụ́ Gidiọn ji nanị ndị agha dị 300, ndị na-ejighị oké ngwa agha ma ha dị gara gara, merie ndị agha Midia dị 135,000. Ebe a nọ lụọ agha ahụ dị n’agbata Ugwu Gilboa na More. Mgbe ha nwesịrị mmeri ná mmalite, Gidiọn chụụrụ ndị iro ahụ gaa n’ebe ọwụwa anyanwụ, banye n’ọzara.—Ikp 6:1–8:32.
Jefta, bụ́ onye Gilied nke si n’agbụrụ Manase, napụtara obodo Izrel ndị dị n’ebe ọwụwa anyanwụ nke Jọdan n’aka ndị Amọn na-akpagbu ha. Iji nweta mmeri ya, ọ pụrụ ịbụ na Jefta si n’Okporo Ụzọ Eze, bụ́ nke jikọrọ Remọt-gilied na ógbè Aroa.—Ikp 11:1–12:7.
Ike ndị Samsịn kpara megide ndị Filistia weere ọnọdụ n’ebe ikperé mmiri dị na gburugburu Geza na Ashkelọn. Geza dị n’ógbè ebe mmiri na-ede ala nke ọma bụ́ nke e ji ọrụ ugbo mara. Samsịn ji nkịta ọhịa dị 300 sunye ọkụ n’ubi ọka, vaịn, na oliv nke ndị Filistia.—Ikp 15:4, 5.
Dị ka ọ pụtara ìhè n’ihe ndekọ Bible ma ọ bụ dị ka agbụrụ ha mere ka a ghọta, ndị ikpe ahụ nọ na-akpa ike n’ebe nile gburugburu Ala Nkwa ahụ. N’ebe ọ bụla ihe ọ bụla nọ mee, Jehova lekọtara ndị ya nwere nchegharị n’oge nsogbu.
[Map dị na peeji 15]
(Ị chọọ ịhụ ebe e sere map a, gaa n’akwụkwọ a nke e biri ebi)
Ebo Dị Iche Iche nke Izrel na Ndị Ikpe
Ndị Ikpe
1. Ọtniel (Ebo Manase)
2. Ihọd (Ebo Juda)
3. Shamga (Ebo Juda)
4. Berak (Ebo Naftalaị)
5. Gidiọn (Ebo Ịsaka)
6. Tola (Ebo Manase)
7. Jeya (Ebo Manase)
8. Jefta (Ebo Gad)
9. Ibzan (Ebo Asha)
10. Ilọn (Ebo Zebulọn)
11. Abdọn (Ebo Ifrem)
12. Samsịn (Ebo Juda)
Ala Ndị E Ketara n’Ebo n’Ebo (Lee ebe e sere ya n’akwụkwọ a)
Obodo Ebo Manase Nwegasịrị n’Etiti Ihe Nketa nke Ebo Ndị Ọzọ
E4 Dọọ
E5 Megido
E5 Teanak
F4 En-dọ
F5 Bet-shian (Bet-shan)
F5 Ibliam (Gat-rimọn)
Obodo Ebo Simiọn Nwegasịrị n’Etiti Ihe Nketa nke Ebo Ndị Ọzọ
CH9 Sharuhen (Shearem) (Shilhim)
CH10 Bet-lebyọt (Bet-biraị)
D8 Ita (Tokin)
D9 Ziklag
D9 Eyin
D9 Heza-susa?
D9 Eshan
D9 Bia-shiba
D10 Heza-shual
E9 Itam
E9 Bet-makabọt
E9 Betuel? (Kizụl?)
E9 Shiba? (Jeshua)
E10 Belat-bia (Bel)
E10 Izem
Obodo Mgbaba nke Ndị Livaị
E8 Hibrọn
F3 Kedesh
F6 Shikem
GB4 Golan
GB5 Remọt-gilied
GB8 Biza
Okporo Ụzọ
B10 Via Maris
G10 Okporo Ụzọ Eze
Ebo Dị Iche Iche nke Izrel
DAN (D7)
D7 Jọpa
E8 Zora
JUDA (D9)
CH8 Ashkelọn
CH9 Geza
CH9 Sharuhen (Shearem) (Shilhim)
CH10 Bet-lebyọt (Bet-biraị)
CH12 Azmọn
CH12 Kedesh
D7 Jabniel
D8 Ita (Tokin)
D9 Ziklag
D9 Eyin
D9 Heza-susa?
D9 Eshan
D9 Bia-shiba
D10 Heza-shual
E8 Lihaị
E8 Betlehem
E8 Hibrọn
E9 Itam
E9 Bet-makabọt
E9 Betuel? (Kizụl?)
E9 Shiba? (Jeshua)
E10 Belat-bia (Bel)
E10 Izem
ASHA (E3)
E2 Taịa
E4 Haroshet
E4 Dọọ
F1 Saịdọn
MANASE (E5)
E6 Shemia (Sameria)
E6 Piratọn
F6 Shikem
G5 Ebel-mehola
IFREM (E7)
E7 Timnat-sira
F6 Tapua
F6 Shaịlo
F7 Betel (Lọz)
NAFTALAỊ (F3)
F2 Bet-enat
F3 Kidesh
G3 Hezọ
ZEBULỌN (F4)
E4 Betlehem
ỊSAKA (F5)
E5 Megido
E5 Kidesh (Kishion)
E5 Teanak
F4 En-dọ
F5 Bet-shita
F5 Bet-shian (Bet-shan)
F5 Ibliam (Gat-rimọn)
BENJAMIN (F7)
F7 Gilgal
F8 Jeruselem
DAN (G2)
G2 Dan (Leish)
MANASE (GB3)
GB4 Golan
GAD (GH6)
G6 Sọkọt
G6 Penuel
G6 Mizpa (Mizpe)
G7 Jọg-beha
GB5 Remọt-gilied
GB7 Raba
GB7 Ebel-keramịm
RUBEN (GB)
G7 Heshbọn
G9 Aroa
GB7 Minit
GB8 Biza
[[Ebe ndị ọzọ]
GH1 Damaskọs
[Ugwu]
F4 Ugwu Tebọ
F4 More
F6 Ugwu Ibal
F5 Ugwu Gilboa
F6 Ugwu Gerizim
[Mmiri]
CH5 Oké Osimiri Mediterenian (Osimiri Ukwu)
F9 Oké Osimiri Nnu
G4 Oké Osimiri Galili
[Osimiri na Iyi]
B11 N.M.I. Ijipt
F6 Osimiri Jọdan
G6 N.M.I. Jabọk
G9 N.M.I. Anọn
G11 N.M.I. Zired
[Foto dị na peeji nke 14]
Ugwu Tebọ, n’ókèala Ịsaka, dị elu karịa Ndagwurugwu Jezril
[Foto dị na peeji nke 14]
Idei mmiri e nwere na Kaịshọn mere ka ụgbọ ịnyịnya Sisera tọ n’apịtị