Ịghọta Ihe Dị n’Akụkọ

Ọ̀ Bụ Ihe Meworo Ochie

Dị ka otu onye ụkọchukwu Anglican n’Adelaide, Australia si kwuo, ịdọ aka ná ntị megide mmadụ iji aka na-akpali ahụ nke onwe ya, bụ́ nke pụrụ iduje n’ịkwa iko na ịkwa iko nke ndị lụrụ di na nwunye bụ ihe mgbe ochie, bụrụkwa nke sitere n’ọnụ ndị na-abụghị ndị Kraịst. N’ihe ọmụmụ o mere na nso nso a banyere mmekọahụ, ọ sịrị na mmadụ abụọ nọ ná nkwekọrịta nke ịlụ di na nwunye adịghị eme mmehie ma ọ bụrụ na ha enwee mmekọahụ tupu alụmdi na nwunye. Ihe ọmụmụ ahụ na-ekwusikwa ike na mmekọahụ nwoke na nwoke ma ọ bụ nwanyị na nwanyị bụ nke a pụrụ ịnabata n’ọnọdụ ụfọdụ. Dị ka akwụkwọ bụ Courier Mail nke Brisbane si kwuo, ọnụ na-ekwuru ndị Uniting Church nke Australia “kwenyere n’ụkpụrụ ndị bụ isi nke akụkọ ahụ.”

Otú ọ dị, Bible na-ekwu na ọ bụ uche Chineke ka onye ọ bụla “ghara ịkwa iko” nakwa na “ndị na-akwa iko, ma ọ bụ ndị na-ekpere arụsị, ma ọ bụ ndị ikom na-akwa iko, bụ ndị nwere nwunye, ma ọ bụ ndị ikom na-eme dị ka ndị inyom, ma ọ bụ ndị ikom na-emerụ onwe ha n’ahụ ndị ikom, . . . agaghị eketa alaeze Chineke.” (1 Ndị Tesalọnaịka 4:3, 4; 1 Ndị Kọrint 6:9, 10) N’ezie, ndị na-anakwere Bible dị ka Okwu Chineke nke e ji ike mmụọ nsọ dee na-amata na ụzọ o si ele mmekọahụ anya sitere n’aka Onye Okike ahụ nke nwere amamihe nile.

Mmetụta ọ na-enwe n’ahụ ndị na-ebi ndụ dị ka ụkpụrụ Bible si di na-egosipụta na ihe ahụ a siri na ọ bụ ụkpụrụ omume ndị meworo ochie ka nọgidekwa na-enye aka ime ka ezinụlọ guzosie ike ma na-enwe ihe nchebe pụọ n’oké mmerụ ahụ n’ụzọ mmetụta na ọrịa ndị jọgburu onwe ha, bụ ndị na-esite n’omume rụrụ arụ.

Ihe Mgbochi Kasị Mma

Iji ọgwụ mee ihe n’ụzọ na-ezighị ezi nọgidere na-abụ nsogbu siri ike. Ya mere, olee ụzọ kasị mma isi chebe onye na-eto eto pụọ n’iji ọgwụ eme ihe n’ụzọ na-ezighị ezi? N’otu ajụjụ ọnụ e bipụtara n’akwụkwọ akụkọ ndị Brazil bụ O Estado de S.Paulo, onye profesọ si France, onye bụkwa onyeọkà n’ịgwọ ọrịa ịsị mgbaka, bụ́ Claude Olievenstein mesiri mkpa ọ dị ike maka ihe nduzi na nkwado ịhụnanya. O kwuru, sị: “Mgbe ndị mmadụ na-ekwu okwu banyere ọgwụ ọjọọ n’oge a, ọrụ nke ndị uwe ojii, usoro nke ikpe ikpe, na ụlọ akwụkwọ, na-apụta ìhè. Otú ọ dị, mkpa dị ukwuu dị n’igbochi ezinụlọ [iji ọgwụ ọjọọ na-eme ihe]. . . . Ọtụtụ ụmụntakịrị amaghị ihe bụ ikike ịchịisi nke onye bụ nna. Onye ahụ bụ nna anọghị n’ụlọ; o dokwara anya na ọ gbụrụwo onwe ya pụọ n’ọrụ ruuru ya.”

Mgbe ọ na-akọwa ihe mere igbochi iji ọgwụ eme ihe n’ụzọ na-ezighị ezi ji dị mkpa n’ezinụlọ, Dr. Olievenstein kwukwara, sị: “Anyị na-ebi n’usoro ọha mmadụ nke oké ịchụso uru ebe ụkpụrụ omume ọma na-abụrụ ụmụ mmadụ ihe ihere. Mgbe ụmụ anyị na-amalite igosipụta omume ụfọdụ n’ihi ọgwụ ọjọọ, ọ bụ n’ihi na anyị akwụsịwo ime ka a mara ụkpụrụ omume ndị e nwere. Ọha mmadụ anyị abụwo nke kpọrọ ekwo nkụ, nke na-enweghị ọgụgụ isi, nke mepere emepe. Nanị ihe ndị mmadụ na-eche banyere ya bụ mgba nke ha na-agba iji dị ndụ.”

Dị ka magazịn bụ Superinteressante si kwuo, otu ihe ọmụmụ e mere na U.S. mesiri mkpa ọ dị ike banyere ikike ịchịisi nke ndị nne na nna. Akwụkwọ ahụ na-asị: “Ndị ka na-etoru ogo mmadụ, bụ́ ndị kasị mee nke ọma n’ule ụlọ akwụkwọ na ndị kakwa nọrọ n’ezi ọnọdụ n’ụzọ mmetụta sitere n’ezinụlọ ebe ndị nne na nna na-etinye ikike ịchịisi ha n’ọrụ n’iguzobe ụkpụrụ ndị doro anya banyere omume ma nye inwere onwe ruo n’ókè doro anya. N’ụzọ yiri nke ahụ, nkezi nke ndị ka na-etoru ogo mmadụ, bụ ndị ọgwụ ọjọọ na ihe ọṅụṅụ na-aba n’anya riri ahụ dị nnọọ nta n’ezinụlọ ndị ahụ.”

N’ihi ihe ezi uche dị na ya, Bible na-agwa ndị nne na nna, sị: “Dọọ nwa gị aka ná ntị, ọ ga-emekwa ka i zuo ike; ee, ọ ga-enye mkpụrụ obi gị ihe ụtọ.” (Ilu 29:17) Ee, imezi ihe nke dabeere na Bible pụrụ inyere ndị nne na nna aka igbochi iji ọgwụ mee ihe n’ụzọ na-ezighị ezi ma meziwanye ụdịdị nke ndụ a na-adị n’ezinụlọ ahụ.

Ajụjụ Ndị Na-agụ Akwụkwọ Anyị Na-ajụ

◼ Ọ̀ bụ ihe kwesịrị ekwesị bụ́ onye Kraịst ịchụ nta ma ọ bụ ịkụ ọkụ azụ?

Mmeghachi omume ndị dịgasị iche iche banyere ịchụ nta na-agụnye mmetụta dị omimi mgbe mgbe. Ya mere ọ bụ ihe kasị mma bụ́ ndị Kraịst ịgba mbọ ịghọta ma tinye echiche nke Jehova Chineke n’okwu ahụ n’ọrụ dị ka a na-ahụ ya na Bible.

Chineke nyere ihe a kpọrọ mmadụ ikike n’ebe ma anụ “ọhịa” ma anụ “ụlọ” dị. Na mbụ, Onye Okike ahụ enyeghị ụmụ mmadụ ikike, ha enweghịkwa mkpa ọ bụla nke elu ahụ iji gbuo ụmụ anụmanụ maka ihe oriri. (Jenesis 1:24, 29, 30) Ọ bụ nanị mgbe Iju Mmiri ahụ gasịrị ka Chineke nyere ihe a kpọrọ mmadụ ikike iri anụ ahụ nke anụmanụ, bụ́ nke a wụpụrụ “mkpụrụ obi ya—ọbara ya”—nke ọma. (Jenesis 9:3, 4, NW) Nke ahụ pụrụ ịbụ anụ sitere n’anụ ụlọ ma ọ bụ anụ ọhịa.

Ndị Israel zụlitere ụmụ anụ, dị ka atụrụ na ehi, nke a pụrụ igbu iji nweta ihe oriri mgbe ha nwere agụụ maka anụ. Ha chụkwara nta ma gbuo azụ iji nweta nri. (Deuterọnọmi 12:20-24; 14:4-20) Nke a na-ekwekọ n’okwu ihe atụ nke Chineke kwuru na ya ‘gaje iziga ọtụtụ ndị ọkụ ịkụrụ ndị ya dị ka azụ nakwa ọtụtụ ndị na-achụ nta iji chụta ha.’ (Jeremaịa 16:16) Ka oge na-aga, Jisọs webatakwara ndị ọkụ azụ n’ime ndị ozi ya ma duzie ihe bụ ọrụ ịkụ azụ n’ezie—Matiu 4:18-22; 17:27; Luk 5:2-6: Jọn 21:4-7.

Mgbe nna ahụ kaworo nká bụ Aịsak rịọrọ ka e jiri anụ siere ya nri nke tọrọ ụtọ, nwa ya nwoke bu Jekọb di njikere igbu ewu abụọ iji siere ya nri. Otú ọ dị, Ịsọ chụrụ nta anụ ọhịa iji gbutere nna ya anụ mgbada. Rịba ama na ọ bụrịị eziokwu na e nwere anụ nke sitere n’anụ ụlọ, Aịsak rịọrọ ka e nye ya anụ nke a chụtara ná nta. Rịbakwa ama na ụmụ ndị ikom abụọ ahụ gburu anụ nke ga-abụ nri, ọ bụghị maka ha onwe ha, kama maka onye ọzọ.—Jenesis 27:1-19.

A pụrụ igbu anụmanụ, ọ bụghị nani maka anụ ya. A pụrụ iji akpụkpọ ahụ ha mee uwe. (2 Ndị Eze 1:8; Mak 1:6: Ndị Hibru 11:37) A na-esikwa n’ajị anụ na-emepụta ihe ndị e ji ekpuchi ihe na arịa dị iche iche, ọbụna site n’anụmanụ ndị na-adịghị ọcha maka oriri nakwa ndị ụmụ Israel na-adịghị eri.—Ọpụpụ 39:33, 34: Ọnụ Ọgụgụ24:7; Ndị Ikpe 4:19; Abụ Ọma 56:8.

Ọchịchọ Chineke chọrọ ka a wụfuo ọbara nke anụ ndị e gburu egbu kwesịrị ichetara ndị na-achụ nta na ndụ anụ sitere n’aka ya, n’ihi nke a kwa na o kwesịrị ka anyị jiri nsọpụrụ mee ihe banyere ya, ọ bụghị n’ụzọ ezi echiche na-adịghị. (Levitikọs 17:13) Ihe àmà na-egosi na Nimrod gburu ụmụ anụmanụ ma eleghịkwa anya tuo ọnụ banyere nkà ya n’ịchụ nta, ịdị ukwuu ma ọ bụ ọnụ ọgụgụ nke anụ ndị o gburu, ma ọ bụ ihe ncheta ndị a pụrụ isiworị na ha mepụta. Ọ bu “dike n’ịchụ nta [megide, NW] Jehova.”—Jenesis 10:9.

Mkpali dị otú a n’ihe banyere ịchụ nta ma ọ bụ igbu ụmụ anụ, ma ọ bụ banyere ịkụ azụ, pụrụ ibilite n’ime onye Kraịst. Ọtụtụ ndị na-achụ nta ma ọ bụ ndị ọkụ azụ bụ́ ndị nyochaworo obi ha achọpụtawo na ọ bu ‘ọṅụ nke ihe e gbutere’ kpaliri ha. Ụdị mkpali dị otú ahụ na ejighị ndụ ụmụ anụ kpọrọ ihe na-aga ụkwụ na ụkwụ. Ya mere ebe ọ na-adịghị njọ ịchụ nta ma ọ bu ikụ azụ (mgbe ọ dị onye ga-eji ihe e gbutere ma ọ bụ ihe e jidere mee ihe dị ka nri ma ọ bụ mee ihe ná nzube ọzọ kwesịrị ekwesi), ọ ga-abụ ihe na-adịghị mma ime otú ahụ ma ọ bụrụ na onye Kraịst enwee mmụọ yiri nke Nimrod. Ma e nwere ihe ize ndụ ndị dịnụ ma e wezụga inweta mkpali site n’ịchụ nta, ihe ahụ e gburu, ma ọ bu ihe ncheta.

Ụlọ Nche nke January 15, 1984, tụlere ihe mere ezi ndị Kraịst na-ejighị ebugharị ma ọ bụ na-enwe égbè iji mee ihe megide ụmụ mmadụ ma ọ bụ chebe onwe ha. (Peji 23-26) Ịtụgharị uche na ndụmọdụ ahụ edujewo Ndịàmà ụfọdụ n’ilebaghachi anya n’uru nke inwe ọbụna égbè ndị e ji achụ nta. Ọtụtụ ahọrọwo iwepụsị égbè ndị ha nwere kpam kpam ma ọ bụ izere idebe ha ebe aka ga-eru ha ngwa ngwa. Otú a, ndị Kraịst ndị a agaghị eme ihe na-enye echiche nke bu na ha ji ngwá agha eme nganga ma ọ bu na-atụkwasị obi n’ebe ha di. Ọzọ, ọ bughị inwe égbè e ji achụ nta ma ọ bu idebe ha ebe aka ga-eru na ha ngwa ngwa pụrụ ime ka a ghara inwe ọdachi. Mgbe ahụ ngwá agha ndị a na-akpata ọnwụ apụghị ịbata n’aka ụmụntakịrị bụ́ ndị pụrụ imerụ mmadụ ahụ ma ọ bụ gbuo mmadụ n’amaghị ama, égbè agaghịkwa adị ebe aka ga-eru ya ma ọ bụrụ na egwu ejide mmadụ ma ọ bu o daa mbà n’obi. —Tụlee llu 22:3.

Ndị Kraịst ụfọdụ pụrụ inwe mmasị n’ịdị ụtọ nke anụ ụfọdụ a chụtara ná nta ma ọ bụ azụ, ụzọ kasịkwa zie ezi a pụrụ isi nweta anụ dị otú ahụ bụ site n’ịchụ nta ma o bu ịkụ azụ. Ndị ọzọ na-enweta ọṅụ n’ikuku na inwe mmegharị ahụ nke e jikọrọ ya na ichu nta n’ime ọhịa, ma ọ bụ chọpụta na awa ndị ahụ di jụụ nke ịkụ azụ na-eweta ntụsara ahụ. Bible adịghị ekwu okwu megide nke a, ya mere, ọ dịghị ihe mere a ga-eji kpee ndị ọzọ ikpe ma hà na-enweta ọṅụ n’ihe ndị a ma ọ bu na hà adịghị enweta. Ihe atụ nke Aịsak na ụmụ ya na-egosikwa na ọ dịghị ihe ọ bụla mere a ga-eji jụọ ajụjụ banyere onye ga-eri ihe a chụtara ná nta ma ọ bụ ihe a kụtara n’ọkụ.—Matiu 7: 1-5; Ndị Rom 14:4.

Dị ka ihe àmà na-egosi, Pita onye-ozi bụ onye a maara maka ịkụ azụ. N’inwe azụ ụfọdụ ndị a chịsara na nso nso ha, Jisọs ahụ si n’ọnwụ bilie nyeere ya aka inyocha mmetụta nke onwe ya banyere azụ ma ọ bụ ọrụ nke igbu azụ. Jisọs jụrụ, sị: “Saịmọn, nwa Jọn, ị huru m n’anya karịa ndị a?”—Jọn 2l:1-3, 9-15; lee Ụlọ Nche nke November 1, 1988, peji 31.

N’ụzọ yiri nke ahụ, onye Kraịst nke ji ezi akọ na uche họrọ ịchụ nta ma ọ bụ igbu azụ kwesịrị ịhazi ihe ndị bụ isi n’usoro. Dị ka ihe atụ, ọ buru na oge ịchụ nta ma ọ bụ ịkụ azụ ga-amalite n’oge a haziri maka nzukọ ọgbakọ, olee ihe ọ ga-eme? Ma ọ bụ, mkparịta ụka ya ọ̀ na-egosi na o ji nkà ya n’ịchụ nta ma ọ bụ ịkụ azụ anya isi? Lee ihe mara mma ọ bụ ma ọ bụrụ na onye Kraịst tozuru okè, bụ́ onye na-ahọrọ ịchụ nta ma ọ bụ ịkụ azụ mgbe ụfọdụ ga-enwe ike iji obi siri ike kwuo, sị: “Ee, Onyenwe anyị, ị matara na ahụrụ m gị n’anya [karịa ihe nchuso ndị a].”—Jọn 21:16, NW.