• Jehova Emerụọ Mpako nke Taịa
    Amụma Aịsaịa—Ìhè nke Dịịrị Ihe Nile A Kpọrọ Mmadụ I

    • “Kwasienụ Ákwá Ike, Unu Ụgbọ nke Tashish”!

      3, 4. (a) N’ebee ka Tashish dị, gịnịkwa jikọrọ Taịa na Tashish? (b) N’ihi gịnị ka ndị ji ụgbọ mmiri eme njem, bụ́ ndị ha na Tashish na-azụkọrịta ahịa ga-eji nwee ihe mere ha ga-eji ‘kwasie ákwá ike’?

      3 N’isiokwu bụ́, “Ibu e boro Taịa,” Aịsaịa na-ekwu, sị: “Kwasienụ ákwá ike, unu ụgbọ nke Tashish; n’ihi na e bibiwo ya, ụlọ wee ghara ịdị ya, ụzọ mbata gharakwa ịdị ya.” (Aịsaịa 23:1a) E kwenyere na Tashish bụbu otu akụkụ nke Spain, bụ́ nke dị anya site na Taịa nke dị n’akụkụ ọwụwa anyanwụ Mediterranean.a N’agbanyeghị nke ahụ, ndị Finisia bụ ndị ọkà n’ịnya ụgbọ mmiri, ụgbọ mmiri ha na-adịkwa nnukwu ma dị mma ịgba na mmiri. Ụfọdụ ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme kwenyere na ndị Finisia bụ ndị mbụ chọpụtara njikọ dị n’etiti ọnwa na ntoju na ntalata nke mmiri, ndị na-adaberekwa na nkà mmụta mbara igwe maka ime njem ụgbọ mmiri. N’ihi ya, ụzọ ahụ dị anya site na Taịa ruo Tashish abụghịrị ha nsogbu.

      4 N’oge Aịsaịa, Tashish ahụ dị anya bụ ebe ndị Taịa na-aga azụ ahịa, ikekwe ebe bụ́ isi o si nweta akụ̀ na ụba ya n’otu oge n’akụkọ ihe mere eme ya. Spain nwere ebe ndị a na-egwupụta ihe, ndị jupụtara n’ọlaọcha, ígwè, gbam gbam, na ọla ndị ọzọ. (Tụlee Jeremaịa 10:9; Ezikiel 27:12.) “Ụgbọ nke Tashish,” ndị bụ́ ma eleghị anya ụgbọ ndị si Taịa, ndị ha na Tashish na-azụkọrịta ahịa, ga-enwe ezi ihe mere ha ga-eji ‘kwasie ákwá ike,’ na-eru újú maka mbibi nke ọdụ ụgbọ mmiri ha.

      5. Olee ebe ndị na-anya ụgbọ mmiri si Tashish ga-anọ nụ banyere ọdịda Taịa?

      5 Olee otú ndị na-anya ụgbọ mmiri, bụ́ ndị nọ n’osimiri, ga-esi nụ banyere ọdịda Taịa? Aịsaịa na-aza, sị: “E siwo n’ala Kitim kpugheere ha ya.” (Aịsaịa 23:1b) ‘Ala Kitim’ ma eleghi anya na-ezo aka n’àgwàetiti Saịprọs, nke dị ihe dị ka 100 kilomita n’akụkụ ọdịda anyanwụ nke ụsọ oké osimiri Finisia. Nke a bụ ebe nkwụsị ikpeazụ maka ụgbọ mmiri ndị si Tashish na-aga ebe ọwụwa anyanwụ tupu ha eruo Taịa. N’ihi ya, mgbe ha kwụsịtụrụ na Saịprọs, ndị ọrụ ụgbọ mmiri ahụ ga-anụ akụkọ mweghara nke e weghaara ọdụ ụgbọ mmiri ha ha hụrụ n’anya. Lee ihe ijuanya ọ ga-abụrụ ha! N’ịbụ ndị ọ na-ewute, ha ‘ga-akwasi ákwá ike’ ná mgbagwoju anya.