Ihe A Na-amụta Site n’Akụkọ Ihe Mere Eme nke Rom

“Ọ BỤRỤ na, dị ka mmadụ, mụ na anụ ọhịa alụwo ọgụ n’Efesọs.” Ụfọdụ na-eche na okwu ndị ahụ, bụ́ ndị e dekọrọ ná 1 Ndị Kọrint 15:32, pụtara na a mara Pọl onyeozi ikpe ịlụ ọgụ n’otu ọgbọ egwuregwu ndị Rom. Ma ò mere otú ahụ ma ọ bụ na o meghị, ịlụgide ọgụ nwụọ n’ọgbọ egwuregwu bụ ihe a na-emekarị n’oge ahụ. Gịnị ka akụkọ ihe mere eme na-agwa anyị banyere ọgbọ egwuregwu na ihe ndị e mere na ha?

Ị pụrụ ịjụ, sị, ‘Olee ndị na-alụ ọgụ ọnwụ a n’ọgbọ egwuregwu?’ Ha pụrụ ịbụwo ndị ohu, ndị omekome a mara ikpe ọnwụ, ndị a dọọrọ n’agha, ma ọ bụ ndị ikom nweere onwe ha bụ́ ndị oké mkpali ma ọ bụ olileanya nke ịbụ ndị a ma ama na ọgaranya mere ka ha sonye na ya. A na-enye ha nile ọzụzụ n’ogige ndị yiri ụlọ mkpọrọ. Akwụkwọ bụ́ Giochi e spettacoli (Egwuregwu na Ihe Nkiri) na-akọ na ndị a na-enye ọzụzụ dị ka ndị na-alụ ọgụ ọnwụ bụ ndị a “na-eche nche mgbe nile ma na-enye ịdọ aka ná ntị sigburu onwe ya n’ike, iwu tara akpụ, na karịsịa ntaramahụhụ kpụ ọkụ n’ọnụ . . . Otú a e si mesoo ha ihe dugara ha mgbe mgbe n’igbu onwe ha, n’ịgba isi akwara, nakwa ná nnupụisi.” Ogige kasị ukwuu a nọ nye ndị na-alụ ọgụ ọnwụ ọzụzụ na Rom nwere ọnụ ụlọ nga ndị ga-aba ma ọ dịkarịa ala otu puku ndị mkpọrọ. Onye nke ọ bụla nwere ụdị ọgụ nke ọ na-amụ ka e si alụ ya. Ụfọdụ na-eyi uwe ígwè, na-eji ọta na mma agha alụ ọgụ, ndị ọzọ na-eji ụgbụ na ube nwere ọnụ atọ. Ndị ọzọkwa bụ ndị a na-enye ọzụzụ ịlụso anụ ọhịa ọgụ n’ụdị ọgụ ọzọ na-ewu ewu, bụ́ ịchụ nta. Ọ̀ pụrụ ịbụ na Pọl nọ na-ezo aka kpọmkwem n’ihe omume dị otú a?

Ihe a na-eme n’ọgbọ egwuregwu n’ụtụtụ bụ nanị ịchụ nta. A pụrụ ịkpụba ụdị anụmanụ dịgasị iche iche n’ọgbọ egwuregwu. Ndị nkiri na-enwe mmasị karịsịa n’ọgụ dị n’etiti oké ehi na anụ ọhịa bear. Mgbe mgbe, a na-eliwe ha abụọ n’otu ebe ka ha lụgide ọgụ ruo mgbe otu n’ime ha nwụrụ, e mesịa, dinta na-egbu nke ahụ ka dị ndụ. Ọgụ ndị ọzọ na-ewu ewu bụ nke ọdụm na agụ, ma ọ bụ nke enyí na anụ ọhịa bear. Ndị dinta na-egosipụta nkà ha n’igbu anụmanụ ndị e si ná mba ndị ọzọ dị n’alaeze ukwu ahụ kpụta, n’agbanyeghị ihe ọ ga-efu ha—agụ owuru, anụ rhino, enyí mmiri, anịgọ, hyena, camel, anụ wolf, boar, na ele.

Otú ebe a na-eme egwuregwu ịchụ nta ahụ na-adị na-eme ka a ghara ichefu ya echefu. A na-eji oké nkume, iyiala, na osisi eme ka ebe ahụ yie oké ọhịa. N’ọgbọ egwuregwu ụfọdụ, anụ ọhịa na-apụta dị ka a ga-asị na ọ bụ site na majik, a na-eji ígwè mbugo na ibo ụzọ mbugo ndị si n’okpuru ala akpụpụta ha. Akparamàgwà a na-atụghị anya ya anụmanụ ndị ahụ na-egosipụta sokwa eme ka ọ na-akpali mmasị, ma ihe yiri ka ọ bụ ya mere egwuregwu ịchụ nta ji akpali akpali karịsịa bụ mmekpọ ọnụ.