• Ihe Otiti Ndị Jehova Ga-eti Krisendọm
    Mkpughe—Mmezu Ya Dị Ebube Dị Nso!

    • 28. Gịnị mere mgbe mmụọ ozi nke atọ fụrụ opi ya?

      28 “Mmụọ ozi nke atọ wee fụọ opi, oké kpakpando wee site n’eluigwe daa, nke na-ere ọkụ dị ka ọwa, o wee daa n’elu otu ụzọ n’ụzọ atọ nke osimiri nile, daakwa n’elu isi iyi mmiri nile; aha a na-akpọkwa kpakpando ahụ bụ Wormwood: otu ụzọ n’ụzọ atọ nke mmiri nile wee ghọọ wormwood; ọtụtụ mmadụ wee site n’ịṅụ mmiri ahụ nwụọ, n’ihi na e mere ka ha na-elu ilu.” (Mkpughe 8:10, 11) Ọzọkwa, akụkụ ndị ọzọ nke Bible na-enyere anyị aka ịhụta nkọwa nke akụkụ akwụkwọ nsọ nke a n’ime ụbọchị Onyenwe anyị.

  • Ihe Otiti Ndị Jehova Ga-eti Krisendọm
    Mkpughe—Mmezu Ya Dị Ebube Dị Nso!

    • 31. (a) Olee mgbe ndị ndú okpukpe Krisendọm sitere n’ọnọdụ “dị n’eluigwe” daa? (b) N’ụzọ dị aṅaa ka mmiri ndị ndú okpukpe na-enye ụmụ mmadụ siworo ghọọ “wormwood,” gịnịkwa ka nke a pụtawooro ọtụtụ ndị?

      31 Mgbe ndị ụkọchukwu Krisendọm dapụrụ site n’ezi Iso Ụzọ Kraịst, ha dara site n’ebe ahụ “dị n’eluigwe” nke Pọl kọwara ná Ndị Efesọs 2:6, 7. Kama inye mmiri nke eziokwu na-enye ume ndụ, ihe ha nyere bụ “wormwood,” okwu ụgha ndị dị ilu dị ka ọkụ ala mmụọ, pọgatrị, Atọ n’Ime Otu, na ọdịnihu a kara aka; ọzọkwa, ha dubara mba dị iche iche n’agha, wee ghara iwulite ha elu dị ka ndị ohu Chineke nwere ezi àgwà. Gịnị si na nke a pụta? Ime ndị kwenyere n’okwu ụgha ndị ahụ nsí n’ụzọ ime mmụọ. Ọnọdụ ha yiri nke ndị Israel ahụ na-ekwesịghị ntụkwasị obi n’oge Jeremaịa, ndị Jehova gwara, sị: “Lee, m gaje ime ka ha rie wormwood, m ga-emekwa ka ha ṅụọ mmiri nsí; n’ihi na site ná ndị amụma nke Jerusalem ka mmerụ pụworo jeruo ala nke a nile.”—Jeremaịa 9:15; 23:15.

  • Ihe Otiti Ndị Jehova Ga-eti Krisendọm
    Mkpughe—Mmezu Ya Dị Ebube Dị Nso!

    • 34, 35. (a) Gịnị meworo ikike na mmetụta ndị ndú okpukpe nwere kemgbe mmụọ ozi nke atọ ahụ malitere ịfụ opi ya? (b) Gịnị ka ọdịnihu ga-abụrụ ndị ndú okpukpe Krisendọm?

      34 Kemgbe mmụọ ozi nke atọ ahụ malitere ịfụ opi ya, ọnọdụ dị elu nke ndị ụkọchukwu nwere n’etiti ihe a kpọrọ mmadụ anọgidewo na-adakpọ ruo, n’oge na n’ọgbọ nke a, ọ bụ nanị ole na ole n’ime ha ka nwere ike nke ndị yiri chi ndị ha nwere na narị afọ ndị gara aga. N’ihi nkwusa nke Ndịàmà Jehova, ọnụ ọgụgụ dị ukwuu aghọtawo na ọtụtụ ozizi ndị ụkọchukwu na-ezi bụ nsí ime mmụọ—“wormwood.” Ọzọ, n’ebe ugwu nke Europe, ọ fọrọ ntakịrị ka ike ndị ụkọchukwu gwụsịa kpam kpam, n’ụfọdụ mba ndị ọzọ, ndị ọchịchị na-ebelatakwa ike ha n’ụzọ dị ukwuu. Ná mba ndị Katọlik dị na Europe nakwa na kọntinent ndị dị n’America, omume mmekpu ndị ụkọchukwu n’ihe banyere ego, ndọrọ ndọrọ ọchịchị na akparamagwa emechuwo ha ihu. Site ugbu a gaa n’ihu, ọnọdụ ha ga-anọgide na-adịwanye nanị njọ, ebe ọ bụ na n’oge na-adịghị anya otu ihe ahụ dabaara ndị okpukpe ụgha nile ọzọ gaje ịdabara ha.—Mkpughe 18:21; 19:2.

  • Ihe Otiti Ndị Jehova Ga-eti Krisendọm
    Mkpughe—Mmezu Ya Dị Ebube Dị Nso!

    • [Chaatị dị na peeji nke 139]

      E Kpughere na Mmiri Nile nke Krisendọm Bụ Wormwood

      Nkwenkwe na Àgwà Krisendọm Ihe Bible Kwuru n’Ezie

      Ezigbo aha Chineke adịghị Jisọs kpere ekpere ka e doo

      mkpa: “Iji aha onwe onye ọ aha Chineke nsọ. Pita sịrị:

      bụla mee ihe banyere onye ahụ “Onye ọ bụla nke ga-akpọku aha

      nanị ya bụ Chineke . . . [Jehova, NW], a ga-azọpụta ya.”

      ekwesịghị ekwesị ma ọlị maka (Ọrụ 2:21; Joel 2:32; Matiu 6:9;

      okwukwe zuru ụwa ọnụ nke Ọpụpụ 6:3; Mkpughe 4:11;15:3;19:6)

      Chọọchị ndị Kraịst.”

      (Okwu nkọwa dị na Revised

      Standard Version)

      Chineke bụ Atọ n’Ime Otu: Bible kwuru na Jehova ka Jisọs

      “Nna ahụ bụ Chineke, Ọkpara ukwuu, bụrụkwa Chineke na isi nke

      ahụ bụ Chineke, Mmụọ Nsọ bụ Kraịst. (Jọn 14:28; 20:17; 1 Ndị

      Chineke, ma e nweghị Chineke Kọrint 11:3) Mmụọ nsọ bụ ike ịrụ

      atọ, kama nanị otu Chineke.” ọrụ nke Chineke. (Matiu 3:11;

      (The Catholic Encyclopedia, Luk 1:41; Ọrụ 2:4)

      mbipụta nke 1912)

      Mkpụrụ obi mmadụ adịghị anwụ Mmadụ bụ mkpụrụ obi. Mgbe mmadụ

      anwụ: “Mgbe mmadụ nwụrụ, a nwụrụ, mkpụrụ obi ahụ na-akwụsị

      na-ekewa mkpụrụ obi na anụ iche echiche ma ọ bụ inwe mmetụta

      ahụ ya. Anụ ahụ ya . . . wee laghachi n’ájá, bụ́ ebe e si

      na-ere ure . . . Otú ọ dị, mee ya. (Jenesis 2:7; 3:19;

      mkpụrụ obi mmadụ adịghị anwụ Abụ Ọma 146:3, 4;

      anwụ.” (What Happens After Eklisiastis 3:19, 20; 9:5, 10;

      Death, akwụkwọ ndị Roman Ezikiel 18:4, 20)

      Katọlik na-ebipụta)

      A na-ata ndị mmebi iwu ahụhụ Ụgwọ ọrụ nke mmehie bụ ọnwụ,

      mgbe ha nwụsịrị na hell: “Dị ọ bụghị

      ka nkwenkwe ọdịnala ndị ịdị ndụ n’ahụhụ. (Ndị Rom 6:23)

      Kristian si dị, hell bụ ebe a Hell (Hedis, Sheol) bụ ebe ndị

      na-enweta ahụhụ na ihe mgbu nwụrụ anwụ na-ezuru ike n’amaghị

      na-adịghị agwụ agwụ.” ihe ọ bụla, na-echere mbilite

      (The World Book Encyclopedia, n’ọnwụ. (Abụ Ọma 89:48;

      mbipụta nke 1987) Jọn 5:28, 29; 11:24, 25;

      Mkpughe 20:13, 14)

      “E ji ùtú aha ahụ bụ́ Onye Nanị onye ogbugbo e nwere n’etiti

      Ogbugbo Nwanyị mee ihe banyere Chineke na mmadụ bụ Jisọs.

      Nne Anyị Ukwu.” (Jọn 14:6; 1 Timoti 2:5;

      (New Catholic Encyclopedia, Ndị Hibru 9:15; 12:24)

      mbipụta nke 1967)

      E kwesịrị ime ụmụ ọhụrụ Baptism bụ maka ndị e meworo ka ha

      baptism: “Maliterị na mbụ, bụrụ ndị na-eso ụzọ, ndị e

      Chọọchị anọgidewo na-enye ziwokwara irubere ihe nile Jisọs

      ụmụaka Sakrament nke Baptism. nyere n’iwu isi. Iji ruo eru ime

      Ọ bụghị nanị na e lere omume baptism, mmadụ aghaghị ịghọta Okwu

      a anya dị ka ihe ziri ezi Chineke ma gosipụta okwukwe ya.

      n’iwu, kama e chekwara na ọ (Matiu 28:19, 20; Luk 3:21-23;

      dị nnọọ mkpa maka nzọpụta.” Ọrụ 8:35, 36)

      (New Catholic Encyclopedia,

      mbipụta nke 1967)

      E kewara ọtụtụ chọọchị gaa Ndị Kraịst nile nke narị afọ mbụ

      n’òtù ndị nkịtị na nke ndị bụ ndị na-eje ozi, na-ekerekwa òkè

      ụkọchukwu, bụ́ ndị na-ezi ndị n’ikwusa ozi ọma ahụ.

      nkịtị ihe. A na-akwụkarị ndị (Ọrụ 2:17, 18; Ndị

      ụkọchukwu ụgwọ ọnwa n’ihi ozi Rom 10:10-13; 16:1) Onye Kraịst

      ha na-eje, na-ebulikwa ha elu kwesịrị ‘inye n’efu,’ ọ bụghị inye

      gabiga ndị nkịtị site n’ùtú ka e wee kwụọ ya ụgwọ ọnwa.

      aha ndị dị ka “Reverend,” (Matiu 10:7, 8) Jisọs kwusiri okwu

      “Fada,” ma ọ bụ ike megide iji ùtú aha okpukpe eme

      “His Eminence.” ihe. (Matiu 6:2 23:2-12;

      1 Pita 5:1-3)

      A na-eji ihe oyiyi, ihe Ndị Kraịst aghaghị izere ụdị ọ

      ọkpụkpụ, na obe na-eme ihe bụla nke ikpere arụsị, gụnyere ihe

      n’ife ofufe: “Ihe oyiyi . . . ahụ a na-akpọ ofufe ruuru ha.

      nke Kraịst, nke Nne Chineke bụ (Ọpụpụ 20:4, 5;

      Nwa Agbọghọ Na-amaghị Nwoke, 1 Ndị Kọrint 10:14; 1 Jọn 5:21)

      na nke ndị senti ndị ọzọ, ka a Ha na-efe Chineke ọ bụghị site

      . . . ga-edebe n’ụlọ chọọchị n’ihe a na-ahụ anya kama n’ime

      dị iche iche, na-enyekwa ha mmụọ na eziokwu. (Jọn 4:23, 24;

      ùgwù na nsọpụrụ ruru eru.” 2 Ndị Kọrint 5:7)

      (Nkwupụta Okwu nke Nzukọ

      Council nke Trent [1545-1563])

      A na-akụziri ndị chọọchị na Jisọs kwusara Alaeze Chineke, ọ

      a ga-esite na ndọrọ ndọrọ bụghị usoro ndọrọ ndọrọ ọ bụla, dị

      ọchịchị mezuo nzube Chineke. ka olileanya dịịrị ọchịchị ihe a

      Cardinal Spellman, bụ́ onye kpọrọ mmadụ. (Matiu 4:23;6:9, 10)

      nwụworo anwụ kwuru, sị: Ọ jụrụ itinye aka na ndọrọ ndọrọ

      “E nwere nanị otu ụzọ na-eduga ọchịchị. (Jọn 6:14, 15) Alaeze ya

      n’udo . . . , bụ́ okporo ụzọ esiteghị n’ụwa nke a; n’ihi nke a,

      nke ọchịchị onye kwuo uche ya.” ndị na-eso ụzọ ya agaghị abụkwa

      A na-anụ akụkọ dị iche iche akụkụ nke ụwa. (Jọn18:36; 17:16)

      banyere ntinye aka okpukpe Jemes dọrọ aka ná ntị megide ịbụ

      na-etinye na ndọrọ ndọrọ enyi nke ụwa. (Jemes 4:4)

      ọchịchị (ọbụna ná mbilite

      mgbanwe ọchịchị) na nkwado ya

      nye òtù UN dị ka “olileanya

      ikpeazụ dị maka nkwekọrịta

      na udo.”