GENESIS

1 Idi un-unana, pinarsua ti Dios ti langit ken ti daga.+

2 Saan a naurnos ken awan pay idi ti nagyan ti daga. Nasipnget iti rabaw ti adalem a danum,*+ ket agtigtignay ti aktibo a puersa* ti Dios+ iti rabaw dagiti danum.+

3 Kinuna ti Dios: “Maadda koma ti lawag.” Ket naadda ti lawag.+ 4 Nakita ti Dios a nasayaat ti lawag, ket pinaglasinna ti lawag ken ti sipnget. 5 Inawaganna ti lawag iti Aldaw, ket ti sipnget, Rabii.+ Limmabas ti rabii ket dimteng ti bigat; umuna nga aldaw.

6 Kinuna ti Dios: “Maadda koma ti tangatang+ iti nagbaetan dagiti danum a mamagsina kadagiti danum.”*+ 7 Kalpasanna, nangaramid ti Dios iti tangatang a namagsina kadagiti danum nga adda iti baba ken iti ngato ti tangatang.+ Ket kasta ti napasamak. 8 Inawagan ti Dios ti tangatang iti Langit. Limmabas ti rabii ket dimteng ti bigat; maikadua nga aldaw.

9 Kinuna ti Dios: “Agtitipon koma iti maymaysa a disso dagiti danum iti baba ti tangatang tapno agparang ti namaga a daga.”+ Ket kasta ti napasamak. 10 Inawagan ti Dios ti namaga a disso iti Daga,+ ket inawaganna dagiti napagtitipon a danum iti Baybay.+ Ket nakita ti Dios a nasayaat dayta.+ 11 Kinuna ti Dios: “Agtubo koma dagiti ruot iti daga, dagiti mula a mangpataud iti bukel, ken dagiti agbunga a kayo nga addaan iti bukel sigun iti kakikitada.” Ket kasta ti napasamak. 12 Nagtubo dagiti ruot iti daga, dagiti mula a mangpataud iti bukel,+ ken dagiti agbunga a kayo nga addaan iti bukel, sigun iti kakikitada. Ket nakita ti Dios a nasayaat dayta. 13 Limmabas ti rabii ket dimteng ti bigat; maikatlo nga aldaw.

14 Kinuna ti Dios: “Maadda koma dagiti silaw+ iti tangatang tapno mapaglasin ti aldaw ken ti rabii,+ ket agserbidanto kas pagilasinan kadagiti panawen, aldaw, ken tawen.+ 15 Agserbidanto kas silaw iti tangatang a manglawag iti daga.” Ket kasta ti napasamak. 16 Inaramid ti Dios ti dua a dadakkel a silaw, ti dakdakkel a silaw ti manglawag iti aldaw+ ken ti basbassit a silaw ti manglawag iti rabii; inaramidna met dagiti bituen.+ 17 Kalpasanna, inkabil ti Dios dagita iti tangatang a mangsilnag iti daga, 18 manglawag iti aldaw ken rabii, ken mamaglasin iti lawag ken sipnget.+ Ket nakita ti Dios a nasayaat dayta. 19 Limmabas ti rabii ket dimteng ti bigat; maikapat nga aldaw.

20 Kinuna ti Dios: “Maaddaan koma dagiti danum iti adu a sibibiag a parsua,* ken maaddaan koma ti tangatang kadagiti agtaytayab a parsua.”+ 21 Pinarsua ti Dios dagiti dadakkel a parsua iti baybay ken amin a sibibiag a parsua* nga aggargaraw ken aguummong kadagiti danum sigun iti kakikitada ken ti tunggal nagpayak a parsua sigun iti kakikitada. Ket nakita ti Dios a nasayaat dayta. 22 Iti kasta, binendisionan ida ti Dios ket kinunana: “Agpaadukayo ken punnuenyo ti baybay.+ Agpaadu met koma dagiti agtaytayab a parsua iti daga.” 23 Limmabas ti rabii ket dimteng ti bigat; maikalima nga aldaw.

24 Kinuna ti Dios: “Maadda koma iti daga dagiti sibibiag a parsua* sigun iti kakikitada, dagiti naamo nga animal, agkarkarayam nga animal,* ken atap nga animal iti daga sigun iti kakikitada.”+ Ket kasta ti napasamak. 25 Pinarsua ti Dios dagiti atap nga animal iti daga sigun iti kakikitada, dagiti naamo nga animal sigun iti kakikitada, ken amin nga agkarkarayam nga animal sigun iti kakikitada. Ket nakita ti Dios a nasayaat dayta.

26 Kalpasanna, kinuna ti Dios: “Aramidenta+ ti tao a kaladladawanta,+ sigun iti langata,+ ket iturayanna koma dagiti ikan iti baybay, dagiti agtaytayab a parsua iti tangatang, dagiti naamo nga animal, ti intero a daga, ken ti tunggal agkarkarayam nga animal iti daga.”+ 27 Pinarsua ti Dios ti tao a kaladladawanna; pinarsuana ida a lalaki ken babai+ sigun iti ladawanna. 28 Binendisionan met ida ti Dios, ket kinunana: “Agpaadukayo ken punnuenyo ti daga+ ken kultibarenyo,+ ket iturayanyo+ dagiti ikan iti baybay ken dagiti agtaytayab a parsua iti tangatang ken tunggal sibibiag nga animal iti daga.”

29 Kalpasanna, kinuna ti Dios: “Intedko kadakayo ti amin a mula a mangpataud iti bukel nga adda iti intero a daga ken tunggal kayo nga adda bukel ti bungana. Itedko dagita kas taraonyo.+ 30 Intedko met ti amin a berde a mula kas taraon+ iti tunggal atap nga animal iti daga ken iti tunggal agtaytayab a parsua iti tangatang ken iti amin nga aggargaraw iti daga nga addaan iti biag.”* Ket kasta ti napasamak.

31 Kalpasanna, nakita ti Dios a nakasaysayaat ti amin nga inaramidna.+ Limmabas ti rabii ket dimteng ti bigat; maikanem nga aldaw.

2 Iti kasta, nalpas ti pannakaparsua ti langit ken ti daga ken ti amin nga adda kadagita.*+ 2 Sakbay ti maikapito nga aldaw, nalpas ti Dios ti amin nga inaramidna,+ ket naginana iti maikapito nga aldaw. 3 Binendisionan ti Dios ti maikapito nga aldaw ket pinagbalinna a sagrado, ta iti dayta nga aldaw, agin-inanan ti Dios kalpasan ti panangparsuana iti amin, ti amin a pinanggepna.

4 Dagitoy ti napasamak idi naaramid ti langit ken ti daga, iti aldaw a panangparsua ni Jehova* a Dios iti langit ken daga.+

5 Awan pay idi ti mula iti daga ken awan pay ti nagtubo a mulmula iti tanap, ta saan pay a pinagtudo ni Jehova a Dios ken awan pay ti tao a mangkultibar iti daga. 6 Ngem nangpataud ti Dios iti angep a mangbabasa iti intero a daga.

7 Nangala ni Jehova a Dios iti tapok+ ket inaramidna a tao sa impuyotna iti agongna ti anges ti biag,+ ket nagbalin ti tao a sibibiag a parsua.*+ 8 Nangaramid met ni Jehova a Dios iti maysa a hardin iti Eden+ iti daya, ket inkabilna sadiay ti tao a pinarsuana.+ 9 Pinagtubo ni Jehova a Dios ti amin a kayo a napintas a buyaen ken nasayaat a kanen ti bungana, agraman ti kayo ti biag+ iti tengnga ti hardin ken ti kayo a pakaammuan iti naimbag ken dakes.+

10 Adda idi karayan nga agay-ayus iti Eden a mangpadpadanum iti hardin. Iti panagayusna a rummuar iti Eden, nagbalin nga uppat a karayan.* 11 Ti nagan ti umuna a karayan ket Pison. Agay-ayus daytoy iti aglikmut ti Havila nga ayan ti balitok. 12 Puro ti balitok a masarakan sadiay. Adda pay tutot ti bedelio ken bato nga onix. 13 Ti nagan ti maikadua a karayan ket Gihon. Agay-ayus daytoy iti aglikmut ti Cus. 14 Ti nagan ti maikatlo a karayan ket Hiddekel.*+ Agayus daytoy nga agturong iti daya ti Asiria.+ Ti nagan ti maikapat a karayan ket Eufrates.+

15 Pinagnaed ni Jehova a Dios ti lalaki iti hardin ti Eden tapno kultibaren ken aywananna dayta.+ 16 Imbilin met ni Jehova a Dios iti lalaki: “Mabalinmo ti mangan iti bunga ti tunggal kayo iti hardin agingga a mapnekka.+ 17 Ngem rumbeng a dimo kanen ti bunga ti kayo a pakaammuan iti naimbag ken dakes, ta sigurado a matayka iti aldaw a pannanganmo iti dayta.”+

18 Kinuna ni Jehova a Dios: “Saan a nasayaat nga agmaymaysa ti lalaki. Mangaramidak iti katulonganna, kas kaparehana.”+ 19 Impakita ni Jehova a Dios iti lalaki ti tunggal atap nga animal ken agtaytayab a parsua nga inaramidna manipud iti daga tapno mapanunot ti lalaki no ania ti ipanaganna iti tunggal maysa kadagita. No ania ti iyawag ti lalaki iti tunggal sibibiag a parsua,* dayta ti nagbalin a naganna.+ 20 Gapuna, pinanaganan ti lalaki ti amin a naamo ken atap nga animal agraman dagiti agtaytayab a parsua, ngem awan idi ti katulongan ken kapareha ti lalaki. 21 Pinaturog ni Jehova a Dios ti lalaki. Idi nairuten ti turogna, nangala ti Dios iti maysa a paragpag ti lalaki sa inserrana ti paset a nangalaanna iti dayta. 22 Ket ni Jehova a Dios inaramidna a babai ti paragpag nga innalana iti lalaki, sa impanna iti lalaki.+

23 Kalpasanna, kinuna ti lalaki:

24 Daytoy ti makagapu a panawanto ti lalaki ti ama ken inana ket makitiponto* iti asawana ket agbalindanto a maymaysa a lasag.+ 25 Lamolamo idi ti lalaki ken ti asawana,+ ngem saanda a mabain.

3 Ti uleg+ ti kaannadan* iti amin nga atap nga animal nga inaramid ni Jehova a Dios. Kinuna ti uleg iti babai: “Agpayso kadi nga imbaga ti Dios a saanyo a kankanen ti bunga ti tunggal kayo iti hardin?”+ 2 Insungbat ti babai: “Mabalinmi a kanen ti bunga dagiti kayo iti hardin,+ 3 malaksid iti bunga ti kayo nga adda iti tengnga ti hardin,+ ta kinuna ti Dios: ‘Dikay mangan iti bungana ken diyo sagiden; ta mataykayo no aramidenyo dayta.’” 4 Gapuna, kinuna ti uleg: “Sigurado a saankayto a matay.+ 5 Ta ammo ti Dios nga iti aldaw a pannanganyo iti dayta, maluktan dagiti matayo ket agbalinkayto a kas iti Dios a makaammo iti naimbag ken dakes.”+

6 Nakita ti babai a nasayaat a kanen dagiti bunga dayta a kayo ken makaay-ayo kadagiti mata ken napintas a kitaen. Gapuna, nangpuros iti bunga ket kinnanna.+ Inikkanna pay ti asawana idi nagkaduadan ket nangan met.+ 7 Naluktan dagiti matada ket nabigbigda a lamolamoda isu a pinagsasaipda dagiti bulong ti higos sa inyabbongda iti bagida.+

8 Iti naangin a paset ti aldaw, nangngeg ti lalaki ken ti asawana ti timek ni Jehova a Dios bayat a magmagna iti hardin, ket naglemmengda iti nagbabaetan dagiti kayo iti hardin tapno saan a makita ida ni Jehova a Dios. 9 Namin-adu a pinukkawan ni Jehova a Dios ti lalaki ket kinunana: “Ayanmo?” 10 Insungbat ti lalaki: “Nangngegko ti timekmo iti hardin, ngem nagbutengak ta lamolamoak isu a naglemmengak.” 11 Insaludsod ti Dios: “Asino ti nangibaga a lamolamoka?+ Nanganka kadi iti bunga ti kayo nga imbilinko a dimo kanen?”+ 12 Insungbat ti lalaki: “Ti babai nga intedmo a kaduak inikkannak iti bunga ti kayo ket kinnanko.” 13 Gapuna, kinuna ni Jehova a Dios iti babai: “Ania ti inaramidmo?” Insungbat ti babai: “Inallilawnak ti uleg isu a nanganak.”+

14 Kinuna ni Jehova a Dios iti uleg:+ “Iti amin a naamo ken atap nga animal iti tanap, mailunodka gapu iti dayta nga inaramidmo. Aguyaskanto ket mangankanto iti tapok iti intero a panagbiagmo. 15 Pagginnuraenkayto+ iti babai+ kasta met ti kaputotam*+ ken ti kaputotanna.*+ Sugatemto* ti mukodna,+ ngem rumekennanto* ta ulom.”+

16 Kinunana iti babai: “Pakaruekto ti rigat ti panagsikogmo; naut-otto ti panaganakmo, ngem kailiwmonto ti asawam, ket iturayannakanto.”

17 Kinunana ken Adan:* “Imbilinko kenka:+ ‘Saanka a mangan iti bunga ti kayo,’ ngem impangagmo ti asawam ket nanganka iti bunga dayta a kayo, isu a mailunod ti daga maigapu kenka.+ Agrigatkanto nga agtrabaho tapno adda pagtaraonmo iti unos ti panagbiagmo.+ 18 Agtubonto dagiti siit ken ruot, ket kanemto dagiti mula iti talon. 19 Agling-et ken agbannogkanto tapno adda taraonmo* agingga nga agsublika iti daga a nakaalaam.+ Ta tapokka ket agsublikanto iti tapok.”+

20 Kalpasanna, pinanaganan ni Adan ti asawana iti Eva,* ta isu ti agbalin nga ina ti amin a sibibiag.+ 21 Nangaramid ni Jehova a Dios kadagiti nagayad a bado a lalat para ken Adan ken iti asawana ket insuotda dagita.+ 22 Kinuna ni Jehova a Dios: “Nagbalin ti tao a kas kadata a makaammo iti naimbag ken dakes.+ Ita, masapul nga adda aramidek tapno saan a makapuros ken makapangan iti bunga ti kayo ti biag+ tapno saan nga agbiag nga agnanayon,*—” 23 Gapuna, pinaruar ni Jehova a Dios ti lalaki iti hardin ti Eden+ tapno talonenna ti daga a nakaalaanna.+ 24 Pinapanawna ti lalaki, ket nangipuesto kadagiti kerubin+ iti daya ti hardin ti Eden ken iti sumsumged nga espada nga agtultuloy nga agpuspusipos tapno awan ti makaasideg iti kayo ti biag.

4 Dinennaan ni Adan ni Eva nga asawana ket nagsikog.+ Idi inyanakna ni Cain,+ kinunana: “Nakayanakak* iti maysa a lalaki iti tulong ni Jehova.” 2 Di nagbayag, inyanakna ni Abel+ a kabsat ni Cain.

Nagbalin ni Abel a pastor ti karnero, ngem ni Cain, nagbalin a mannalon. 3 Kalpasan ti sumagmamano a tiempo, nangidaton ni Cain iti apitna para ken Jehova. 4 Nangidaton met ni Abel kadagiti inauna nga annak dagiti tarakenna,+ agraman dagiti tabada. Naragsakan ni Jehova ken ni Abel ken iti datonna,+ 5 ngem saan a naragsakan ken Cain ken iti datonna. Gapuna, nakapungtot unay ni Cain ken naladingitan.* 6 Kinuna ni Jehova ken ni Cain: “Apay nga agpupungtotka ken naliday ta rupam? 7 No agaramidka iti naimbag, saan aya a maragsakanak kenka?* Ngem no saanka nga agaramid iti naimbag, agur-uray ti basol iti ruangan ti toldam a mangkemmeg kenka, ket maparmekmonto kadi?”

8 Kalpasanna, kinuna ni Cain ken ni Abel a kabsatna: “Mapanta idiay tanap.” Bayat nga addada idiay tanap, dinarup ni Cain ti kabsatna a ni Abel ket pinatayna.+ 9 Di nagbayag, insaludsod ni Jehova ken ni Cain: “Ayan ni Abel a kabsatmo?” Insungbat ni Cain: “Diak ammo. Siak aya ti mangay-aywan iti kabsatko?” 10 Gapuna, kinuna ti Dios: “Ania ti inaramidmo? Denggem! Agik-ikkis kaniak ti dara ti kabsatmo manipud iti daga.+ 11 Ita, mailunod ken mapapanawka iti daytoy a lugar ta imbukbokmo ditoy ti dara ti kabsatmo.*+ 12 Inton talonem ti daga, awanto ti maapitmo.* Awanto ti masnup a pagyanam ken agakar-akarka iti daga.” 13 Gapuna, kinuna ni Cain ken ni Jehova: “Nadagsen unay ti impaaymo a dusa gapu iti basolko. 14 Ita, pagtaltalawennak iti daytoy a daga,* ket saannakton a makita. Awanto ti masnup a pagyanak ken agbalinakto a pugante iti daga, ket sigurado a papatayennakto ti asinoman a makakita kaniak.” 15 Gapuna, kinuna ni Jehova: “Tapno saan a mapasamak dayta, mabalesto iti mamimpito ti asinoman a mangpapatay ken Cain.”

Nangikabil ngarud ni Jehova iti pagilasinan ken Cain tapno saan a papatayen ti asinoman a makakita kenkuana. 16 Kalpasanna, pimmanaw ni Cain iti sanguanan ni Jehova ket nagnaed iti daga dagiti Napapanaw,* iti daya ti Eden.+

17 Dinennaan ni Cain ti asawana+ ket nagsikog ken impasngayna ni Enoc. Nangibangon iti maysa a siudad ket inawaganna dayta iti Enoc, ti nagan ti anakna. 18 Idi agangay, naaddaan ni Enoc iti anak, ni Irad. Ni Irad ti ama ni Mehujael, ni Mehujael ti ama ni Metusael, ken ni Metusael ti ama ni Lamec.

19 Dua ti asawa ni Lamec. Ni Ada ti umuna ken ni Zila ti maikadua. 20 Impasngay ni Ada ni Jabal, ti nagtaudan dagiti agnanaed iti tolda ken agtartaraken iti animal. 21 Ti nagan ti kabsatna ket Jubal, ti nagtaudan dagiti agtoktokar iti arpa ken plauta.* 22 Impasngay met ni Zila ni Tubal-cain, ti agpampanday iti amin a kita ti remienta a gambang ken landok. Ni Naama ti kabsat a babai ni Tubal-cain. 23 Kinuna ni Lamec kadagiti assawana a da Ada ken Zila:

25 Dinennaan manen ni Adan ti asawana ket nangipasngay iti lalaki. Pinanaganan ni Eva iti Set*+ ta kinunana: “Inikkannak ti Dios iti sabali pay nga anak* a kasukat ni Abel, gapu ta pinatay ni Cain.”+ 26 Naaddaan met ni Set iti anak a lalaki ket pinanagananna iti Enos.+ Iti daydi a tiempo, rinugian dagiti tattao ti umawag iti nagan ni Jehova.

5 Daytoy ti pakasaritaan ni Adan. Idi aldaw a pinarsua ti Dios ni Adan, inaramidna a kaladladawan ti Dios.+ 2 Pinarsuana ida a lalaki ken babai.+ Idi aldaw a pinarsuana ida,+ binendisionan ken pinanagananna ida iti Tao.*

3 Idi agtawen ni Adan iti 130, naaddaan iti anak a lalaki a kas kenkuana, ket pinanagananna iti Set.+ 4 Kalpasan a nayanak ni Set, nagbiag pay ni Adan iti 800 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai. 5 Isu a nagbiag ni Adan iti 930 a tawen sa natay.+

6 Idi agtawen ni Set iti 105, naaddaan iti anak, ni Enos.+ 7 Kalpasan a nayanak ni Enos, nagbiag pay ni Set iti 807 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai. 8 Isu a nagbiag ni Set iti 912 a tawen sa natay.

9 Idi agtawen ni Enos iti 90, naaddaan iti anak, ni Kenan. 10 Kalpasan a nayanak ni Kenan, nagbiag pay ni Enos iti 815 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai. 11 Isu a nagbiag ni Enos iti 905 a tawen sa natay.

12 Idi agtawen ni Kenan iti 70, naaddaan iti anak, ni Mahalalel.+ 13 Kalpasan a nayanak ni Mahalalel, nagbiag pay ni Kenan iti 840 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai. 14 Isu a nagbiag ni Kenan iti 910 a tawen sa natay.

15 Idi agtawen ni Mahalalel iti 65, naaddaan iti anak, ni Jared.+ 16 Kalpasan a nayanak ni Jared, nagbiag pay ni Mahalalel iti 830 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai. 17 Isu a nagbiag ni Mahalalel iti 895 a tawen sa natay.

18 Idi agtawen ni Jared iti 162, naaddaan iti anak, ni Enoc.+ 19 Kalpasan a nayanak ni Enoc, nagbiag pay ni Jared iti 800 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai. 20 Isu a nagbiag ni Jared iti 962 a tawen sa natay.

21 Idi agtawen ni Enoc iti 65, naaddaan iti anak, ni Matusalem.+ 22 Kalpasan a nayanak ni Matusalem, nagtultuloy a nakipagna ni Enoc iti pudno a Dios* iti 300 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai. 23 Isu a nagbiag ni Enoc iti 365 a tawen. 24 Nagtultuloy a nakipagna ni Enoc iti pudno a Dios.+ Kalpasanna, nagpukaw ta innala ti Dios.+

25 Idi agtawen ni Matusalem iti 187, naaddaan iti anak, ni Lamec.+ 26 Kalpasan a nayanak ni Lamec, nagbiag pay ni Matusalem iti 782 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai. 27 Isu a nagbiag ni Matusalem iti 969 a tawen sa natay.

28 Idi agtawen ni Lamec iti 182, naaddaan iti anak a lalaki. 29 Pinanagananna iti Noe,*+ ket kinunana: “Daytoyto ti mangliwliwa* kadatayo iti nadagsen a trabahotayo ken iti nabannog nga imatayo gapu iti daga nga inlunod ni Jehova.”+ 30 Kalpasan a nayanak ni Noe, nagbiag pay ni Lamec iti 595 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai. 31 Isu a nagbiag ni Lamec iti 777 a tawen sa natay.

32 Idi agtawenen ni Noe iti 500, naaddaan iti annak, da Sem,+ Ham,+ ken Jafet.+

6 Nangrugi nga umadu dagiti tattao iti rabaw ti daga, ket naaddaanda met iti annak a babbai. 2 Nakita dagiti annak ti pudno a Dios*+ a napipintas dagitoy a babbai, isu nga innalada kas assawa ti asinoman a babbai a kayatda. 3 Isu a kinuna ni Jehova: “Saankonto nga an-anusan* ti tao iti agnanayon,+ gapu ta lasag laeng.* Agingga laengen iti 120 a tawen ti panagbiagna.”+

4 Adda dagiti Nefilim* iti daga kadagidi nga aldaw ken kalpasan dayta. Intultuloy dagiti anghel ti nakidenna kadagiti babbai ket nagpasngayda iti annak a lallaki. Isuda dagiti mannakabalin ken agdindinamag a lallaki a nagbiag idi un-unana.

5 Nakita ni Jehova a nakaro ti kinadakes ti tao ditoy daga ken kanayon a dakes ti pampanunot ken tarigagay ti pusona.+ 6 Nagladingitan ni Jehova ti panangparsuana kadagiti tattao ditoy daga, ket nasaktan ti pusona.+ 7 Isu a kinuna ni Jehova: “Pukawekto dagiti tattao a pinarsuak iti daga, agraman dagiti naamo nga animal, dagiti agkarkarayam nga animal, ken dagiti agtaytayab a parsua iti langit, ta nagladingitak ti panangparsuak kadakuada.” 8 Ngem naragsakan ni Jehova ken ni Noe.

9 Daytoy ti pakasaritaan ni Noe.

Maysa a nalinteg a lalaki ni Noe.+ Awan pagkuranganna* no idilig kadagiti tattao idi panawenna.* Nakipagna ni Noe iti pudno a Dios.+ 10 Idi agangay, naaddaan ni Noe iti tallo nga annak, da Sem, Ham, ken Jafet.+ 11 Ngem nadadael ti daga iti imatang ti pudno a Dios ken napno iti kinaranggas. 12 Nakita ti Dios a nadadael ti daga, ta nakadakdakes dagiti tattao.+

13 Kalpasanna, kinuna ti Dios ken ni Noe: “Inkeddengko a pukawen ti amin a sibibiag a banag ditoy daga, ta napno ti daga iti kinaranggas gapu kadagiti tattao, isu a dadaelek ida agraman ti daga.+ 14 Mangaramidka iti daong* manipud iti kayo a natutot.+ Mangikabilkanto kadagiti dibision iti uneg ti daong ken kalupkopam iti alkitran+ ti uneg ken ruarna. 15 Kastoyto ti panangaramidmo iti daong: 300 a kasiko* ti kaatiddogna, 50 a kasiko ti kaakabana, ken 30 a kasiko ti kangatona. 16 Mangaramidka iti tawa tapno adda lawag* iti daong, maysa a kasiko manipud iti ngato. Iyaramidam ti daong iti umuna, maikadua, ken maikatlo a kadsaaran sa ikkam iti ruangan ti sikiganna.+

17 “Layusekto+ ti daga tapno madadael ti amin a lasag nga addaan iti anges ti biag* iti baba ti langit. Matayto ti amin a sibibiag iti daga.+ 18 Ngem makitulagak kenka, ket sumrekkayo iti daong—sika, ti annakmo a lallaki, ti asawam, ken ti assawa dagiti annakmo.+ 19 Mangiserrekka iti daong iti sagdudua iti tunggal kita ti sibibiag a parsua+ tapno maispalda met, maysa a kalakian ken maysa a kabaian;+ 20 dagiti agtaytayab a parsua sigun iti kakikitada, dagiti naamo nga animal sigun iti kakikitada, ken amin nga agkarkarayam nga animal sigun iti kakikitada, sagdudua iti tunggal kita ti sumrek a kaduam tapno maispalda.+ 21 Mangalaka iti amin a kita ti taraon+ para kadakayo ken kadagiti animal.”

22 Ket inaramid ni Noe ti amin nga imbilin ti Dios kenkuana. Kasta ti eksakto nga inaramidna.+

7 Kalpasanna, kinuna ni Jehova ken ni Noe: “Sumrekka iti daong, sika ken ti intero a pamiliam, ta sika ti nakitak a nalinteg iti daytoy a henerasion.+ 2 Mangiserrekka iti sagpipito iti tunggal kita ti nadalus nga animal,*+ kalakian ken kabaian; ken sagdudua iti tunggal kita ti saan a nadalus nga animal, kalakian ken kabaian; 3 ken sagpipito nga agtaytayab a parsua iti tangatang,* kalakian ken kabaian, tapno agtalinaed a sibibiag dagiti annakda iti intero a daga.+ 4 Ta pito laengen nga aldaw ket pagtuduek+ iti daga iti 40 nga aldaw ken 40 a rabii,+ ket pukawek iti daga ti amin a sibibiag a banag nga inaramidko.”+ 5 Ket inaramid ni Noe ti amin nga imbilin ni Jehova.

6 Agtawen ni Noe iti 600 idi dimteng ti layus iti daga.+ 7 Simrek ngarud iti daong ni Noe, ti asawana, dagiti annakna, ken dagiti assawada, sakbay a napasamak ti layus.+ 8 Tunggal nadalus nga animal, saan a nadalus nga animal, dagiti agtaytayab a parsua, ken amin nga aggargaraw iti daga,+ 9 simrekda a sagdudua iti daong nga ayan ni Noe, kalakian ken kabaian, kas imbilin ti Dios ken ni Noe. 10 Pito nga aldaw kalpasanna, dimteng ti layus iti daga.

11 Iti maika-17 nga aldaw ti maikadua a bulan, idi agtawen ni Noe iti 600, pimsuak ti amin a danum iti tangatang ken naluktan ti amin a pagruaran ti danum iti langit.+ 12 Ket nagtudo iti daga iti 40 nga aldaw ken 40 a rabii. 13 Iti dayta met laeng nga aldaw, simrek ni Noe iti daong a kaduana dagiti annakna a lallaki a da Sem, Ham, ken Jafet,+ ken ti asawana, ken ti tallo a manugangna.+ 14 Simrekda agraman ti tunggal atap nga animal sigun iti kakikitada, tunggal naamo nga animal sigun iti kakikitada, tunggal agkarkarayam nga animal sigun iti kakikitada, ken tunggal agtaytayab a parsua sigun iti kakikitada, tunggal billit, ken tunggal nagpayak a parsua. 15 Simrekda a sagdudua iti daong nga ayan ni Noe, tunggal kita ti lasag nga addaan iti anges ti biag.* 16 Ket simrek ti nagduduma a kita ti kalakian ken kabaian nga animal, kas imbilin kenkuana ti Dios. Kalpasanna, inrikep ni Jehova ti ruangan.

17 Nagtultuloy a nagtudo iti 40 nga aldaw ket immadalem ti danum agingga a timpaw ti daong iti daga. 18 Dimmakkel a dimmakkel ti danum iti daga, ngem nagtultuloy a timpaw ti daong. 19 Nakaro ti pannakalayus ti daga nga uray la natinep ti amin a nangato a bantay iti intero a daga.+ 20 Ti kangato ti danum ket 15 a kasiko* iti rabaw dagiti bantay.

21 Gapuna, natay amin a sibibiag a parsua* nga aggargaraw iti daga+—dagiti agtaytayab a parsua, dagiti naamo nga animal, dagiti atap nga animal, dagiti agkarkarayam a parsua, ken amin a tao.+ 22 Natay ti amin nga addaan iti anges ti biag* iti agongna ditoy daga.+ 23 Iti kasta, pinukaw ti Dios ti amin a sibibiag a parsua iti daga, a pakairamanan ti tao, ti nadumaduma nga animal, agkarkarayam nga animal, ken agtaytayab a parsua iti tangatang. Napukawda amin iti daga;+ ni laeng Noe ken dagiti adda iti daong ti nakalasat.+ 24 Ket nagtultuloy a natinep ti daga iti danum iti 150 nga aldaw.+

8 Ngem linagip ti Dios ni Noe ken ti amin nga atap ken naamo nga animal nga adda iti daong.+ Pinagangin ti Dios iti rabaw ti daga, ket nangrugi nga umababaw ti danum. 2 Nagsardeng a pimsuak ti amin a danum iti tangatang ken naserraan ti amin a pagruaran ti danum iti langit, ket nagsardeng* ti tudo.+ 3 Gapuna, in-inut nga immababaw ti danum iti daga. Kalpasan ti 150 nga aldaw, nages-esen ti danum. 4 Iti maika-17 nga aldaw ti maikapito a bulan, naisadsad ti daong iti kabambantayan ti Ararat. 5 Ket nagtultuloy a bimmassit ti danum agingga iti maika-10 a bulan. Iti umuna nga aldaw ti maika-10 a bulan, nagparang ti tuktok dagiti bantay.+

6 Kalpasan ti 40 nga aldaw, inlukat ni Noe ti tawa+ ti daong 7 ket nangibaon iti wak. Nagtaytayab iti ruar a nagsublisubli iti daong, agingga a naan-anay a nagmaga ti daga.

8 Idi agangay, nangibaon iti kalapati a mangkita no nages-esen ti danum iti rabaw ti daga. 9 Awan ti nakita ti kalapati a lugar a pagdissuanna,* isu a nagsubli iti daong ta natinep pay laeng iti danum ti intero a daga.+ Iti kasta, innala ni Noe ti kalapati ket inserrekna iti uneg ti daong. 10 Naguray iti pito pay nga aldaw, ket imbaonna manen ti kalapati. 11 Sumipngeten idi nagsubli ti kalapati ket nakita ni Noe nga adda nalangto a bulong ti olibo iti sippitna! Iti kasta, naammuan ni Noe a nages-esen ti danum iti daga.+ 12 Naguray iti pito pay nga aldaw, ket imbaonna manen ti kalapati, ngem saanen a nagsubli.

13 Iti maika-601 a tawen+ ni Noe, iti umuna nga aldaw ti umuna a bulan, naatianan ti danum iti rabaw ti daga. Inikkat ni Noe ti atep ti daong ket nakitana nga agmagmagan ti daga. 14 Iti maika-27 nga aldaw ti maikadua a bulan, naan-anayen a namaga ti daga.

15 Kinuna ti Dios ken ni Noe: 16 “Rummuarka iti daong, sika, ti asawam, dagiti annakmo, ken dagiti assawada.+ 17 Iruarmo ti amin a kita ti sibibiag a parsua,+ dagiti agtaytayab a parsua ken ti nadumaduma nga animal ken amin nga agkarkarayam nga animal, tapno agwarasda ken agpaaduda iti rabaw ti daga.”+

18 Gapuna, rimmuar ni Noe, agraman ti asawana, dagiti annakna,+ ken dagiti assawada. 19 Tunggal sibibiag a parsua, agkarkarayam nga animal ken agtaytayab a parsua, amin nga aggargaraw iti daga, rimmuarda iti daong sigun kadagiti grupoda.+ 20 Kalpasanna, nangaramid ni Noe iti altar+ para ken Jehova ken nangala iti sumagmamano a nadalus nga animal ken nadalus nga agtaytayab a parsua+ ket indatagna dagita iti altar kas daton a mapuoran.+ 21 Nasay-up ni Jehova ti makaay-ayo* a banglo. Isu a kinuna ni Jehova iti pusona: “Saankonton nga ilunod ti daga+ gapu iti tao, ta agannayas iti dakes ti pusona manipud kinaubingna;+ ken saankonton a dadaelen ti tunggal sibibiag a parsua.+ 22 Agingga nga adda ti daga, adda tiempo ti panagmula ken panagani, tiempo ti lamiis ken pudot, tiempo ti kalgaw ken lam-ek, kasta met ti aldaw ken rabii.”+

9 Binendisionan ti Dios ni Noe ken dagiti annakna ket kinunana: “Agpaadukayo ken punnuenyo ti daga.+ 2 Agtultuloyto nga agbuteng kadakayo ti tunggal sibibiag a parsua iti daga ken agtaytayab a parsua iti tangatang, amin nga aggargaraw iti daga ken amin nga ikan iti baybay. Iturayanyo amin ida.+ 3 Mabalinyo a pagtaraon+ ti tunggal sibibiag ken aggargaraw nga animal. Itedko amin dagitoy a taraonyo kas iti panangtedko kadagiti berde a mula.+ 4 Ti laeng diyo kanen+ ket ti lasag nga adda darana,+ ta dayta ti biagna.* 5 Singirekto ti aniaman a sibibiag a parsua a mangibukbok iti darayo.* Singirekto met ti tao a mangibukbok iti dara ti padana a tao, ta isu ket kabsatna.+ 6 Asinoman a mangibukbok iti dara ti tao, ibukbokto met ti sabali a tao ti darana,+ ta inaramid ti Dios ti tao sigun iti ladawanna.+ 7 Ket dakayo, agpaadukayo ket agwaraskayo ken punnuenyo ti daga.”+

8 Kinuna ti Dios ken ni Noe ken kadagiti annakna: 9 “Makitulagak kadakayo+ ken iti kaputotanyo, 10 ken iti tunggal sibibiag a parsua,* dagiti tumatayab, dagiti animal, ken amin a sibibiag a parsua iti daga, amin a kaduam a rimmuar iti daong—tunggal sibibiag a parsua iti daga.+ 11 Daytoy ti tulagko kadakayo: Saanton a madadael ti amin a lasag* babaen ti danum ti layus, ken saanton a madadael ti daga babaen ti layus.”+

12 Kinuna pay ti Dios: “Daytoy ti pagilasinan iti tulagko kadakayo ken iti tunggal sibibiag a parsua* a naikuyog kadakayo, para iti amin a sumaruno a henerasion. 13 Ikabilko ti bullalayawko iti ulep, ket agserbinto kas pagilasinan ti tulagko iti amin nga agnanaed iti daga. 14 No mangikabilak iti ulep iti tangatang ken agparang ti bullalayaw iti ulep, 15 lagipekto ti tulagko kadakayo ken iti amin a kita ti sibibiag a parsua;* ket awanton ti layus a mangdadael iti amin a parsua.*+ 16 Inton agparang ti bullalayaw iti ulep, makitakto dayta ket lagipekto ti agnanayon a tulagko iti amin a kita ti sibibiag a parsua* iti daga.”

17 Imbaga manen ti Dios ken ni Noe: “Daytoy ti pagilasinan ti tulagko iti amin a sibibiag a parsua iti daga.”+

18 Ti annak ni Noe a rimmuar iti daong ket da Sem, Ham, ken Jafet.+ Idi agangay, naaddaan ni Ham iti anak, ni Canaan.+ 19 Dagitoy a tallo nga annak ni Noe ti nagtaudan dagiti tattao a nagwaras ditoy daga.+

20 Nangrugi a nagtalon ni Noe, ket nagmula kadagiti ubas. 21 Maysa nga aldaw, imminum iti arak ket nabartek sa nagidda nga awan badona iti uneg ti toldana. 22 Nakita ni Ham, nga ama ni Canaan, nga awan ti bado ni Noe ket imbagana iti dua a kakabsatna nga adda iti ruar. 23 Gapuna, nangala da Sem ken Jafet iti kagay ket inkabilda iti abagada. Simrekda a nakatallikud sa inabbonganda ti bagi ti amada tapno saanda a makita nga awan ti badona.

24 Idi nausawan ni Noe, naammuanna ti inaramid ti inaudi nga anakna, 25 ket kinunana:

“Mailunod koma ni Canaan.+

Agbalin koma a kababaan nga adipen dagiti kakabsatna.”+

26 Innayonna pay:

Agbalin met koma nga adipenna ni Canaan.”

28 Nagbiag pay ni Noe iti 350 a tawen kalpasan ti Layus.+ 29 Nagpaut ngarud ti biag ni Noe iti 950 a tawen, sa natay.

10 Daytoy ti pakasaritaan dagiti annak ni Noe a da Sem,+ Ham, ken Jafet.

Naaddaanda iti annak kalpasan ti Layus.+ 2 Ti annak ni Jafet ket da Gomer,+ Magog,+ Madai, Javan, Tubal,+ Mesek,+ ken Tiras.+

3 Ti annak ni Gomer ket da Askenaz,+ Rifat, ken Togarma.+

4 Ti annak ni Javan ket da Elisha,+ Tarsis,+ Kitim,+ ken Dodanim.

5 Isuda ti nagtaudan dagiti agnanaed kadagiti isla,* sigun kadagiti lengguaheda, kadagiti tribu a nagtaudanda, ken kadagiti nasionda.

6 Ti annak ni Ham ket da Cus, Mizraim,+ Put,+ ken Canaan.+

7 Ti annak ni Cus ket da Seba,+ Havila, Sabta, Raama,+ ken Sabteca.

Ti annak ni Raama ket da Sheba ken Dedan.

8 Ni Cus ti ama ni Nimrod, ti kaunaan a nagbalin a nabileg a lalaki iti daga. 9 Nagbalin a nalaing a mangnganup a bumusbusor ken Jehova. Dayta ti makagapu nga adda mangibaga iti sabali: “Kaslaka ken Nimrod a nalaing a mangnganup a bumusbusor ken Jehova.” 10 Ti pangrugian* ti pagarianna ket ti Babel,+ Erek,+ Accad, ken Calne, iti daga ti Sinar.+ 11 Manipud sadiay, napan idiay Asiria+ ket binangonna ti Nineve,+ Rehobot-Ir, Cala, 12 ken Resen nga adda iti nagbaetan ti Nineve ken Cala: Daytoy ti dakkel a siudad.*

13 Ni Mizraim ti ama dagiti Ludim,+ Anamim, Lehabim, Naftuhim,+ 14 Patrusim,+ Casluhim (a nagtaudan dagiti Filisteo),+ ken Caftorim.+

15 Ni Canaan ti ama ni Sidon,+ ti inauna, ken ni Het,+ 16 kasta met dagiti Jebuseo,+ Amoreo,+ Girgaseo, 17 Heveo,+ Arkeo, Sineo, 18 Arvadeo,+ Zemareo, ken Hamateo.+ Nagwaras dagiti pamilia dagiti Canaanita. 19 Iti kasta, limmawa ti teritoria dagiti Canaanita manipud Sidon agingga iti Gerar,+ iti asideg ti Gaza,+ agingga iti Sodoma, Gomorra,+ Adma, ken Zeboiim,+ iti asideg ti Lasa. 20 Dagitoy ti annak ni Ham sigun kadagiti tribu a nagtaudanda, kadagiti lengguaheda, kadagiti daga a nagnaedanda, ken kadagiti nasionda.

21 Naaddaan met ni Sem iti annak ken isu ti nagtaudan ti amin nga annak ni Eber.+ Ni Sem ket kabsat ni Jafet nga inauna.* 22 Ti annak ni Sem ket da Elam,+ Assur,+ Arpaksad,+ Lud, ken Aram.+

23 Ti annak ni Aram ket da Uz, Hul, Geter, ken Mas.

24 Ni Arpaksad ti ama ni Sela,+ ket ni Sela ti ama ni Eber.

25 Dua ti annak ni Eber. Ti nagan ti maysa ket Peleg,*+ ta nabingbingay ti daga* idi kaaldawanna. Joktan+ ti nagan ti kabsatna.

26 Ni Joktan ti ama da Almodad, Selef, Hazarmavet, Jera,+ 27 Hadoram, Uzal, Dikla, 28 Obal, Abimael, Sheba, 29 Ofir,+ Havila, ken Jobab; dagitoy amin ti annak ni Joktan.

30 Nagnaedda manipud Mesa agingga iti Sefar, ti kabambantayan a lugar iti Daya.

31 Dagitoy ti annak ni Sem sigun kadagiti tribu a nagtaudanda, kadagiti lengguaheda, kadagiti dagada, ken kadagiti nasionda.+

32 Dagitoy ti pamilia dagiti annak ni Noe sigun iti pamilia a nagtaudanda ken iti nasionda. Nagtaud kadakuada dagiti tattao a nagwaras ditoy daga kalpasan ti Layus.+

11 Maymaysa idi ti lengguahe dagiti tattao ditoy daga ken agpapada ti us-usarenda a sasao.* 2 Iti panagturongda iti daya, nakadanonda iti tanap ti Sinar+ ket nagnaedda sadiay. 3 Kinunada iti maysa ken maysa: “Agaramidtayo kadagiti ladrilio ket lutuentayo iti apuy.” Isu a nagusarda kadagiti ladrilio imbes a bato, ken alkitran kas pannakasemento.* 4 Kinunada: “Umaykayo! Mangbangontayo iti siudad nga addaan iti torre a dumanon idiay langit tapno agbalintayo a nalatak, ken saantayo a maiwaras iti intero a daga.”+

5 Ket bimmaba ni Jehova tapno kitaenna ti siudad ken ti torre nga imbangon dagiti annak ti tattao. 6 Kinuna ni Jehova: “Agkaykaysa dagitoy a tattao ta maymaysa ti lengguaheda,+ ket daytoy ti rinugianda nga aramiden. Kabaelanda nga aramiden ti aniaman a pampanunotenda. 7 Bumabata*+ ket riribukenta ti lengguaheda tapno saanda nga agkikinnaawatan.” 8 Iti kasta, inwarawara ida ni Jehova iti intero a daga+ ket in-inut a naisardeng ti pannakaibangon ti siudad. 9 Dayta ti makagapu a napanaganan iti Babel,*+ ta riniribuk ni Jehova ti lengguahe dagiti tattao iti intero a daga, ket inwarawara ida ni Jehova iti intero a daga.

10 Daytoy ti pakasaritaan ni Sem.+

Agtawen ni Sem iti 100 idi naaddaan iti anak a ni Arpaksad,+ dua a tawen kalpasan ti Layus. 11 Kalpasan a nayanak ni Arpaksad, nagbiag pay ni Sem iti 500 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai.+

12 Agtawen ni Arpaksad iti 35 idi naaddaan iti anak, ni Sela.+ 13 Kalpasan a nayanak ni Sela, nagbiag pay ni Arpaksad iti 403 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai.

14 Agtawen ni Sela iti 30 idi naaddaan iti anak, ni Eber.+ 15 Kalpasan a nayanak ni Eber, nagbiag pay ni Sela iti 403 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai.

16 Agtawen ni Eber iti 34 idi naaddaan iti anak, ni Peleg.+ 17 Kalpasan a nayanak ni Peleg, nagbiag pay ni Eber iti 430 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai.

18 Agtawen ni Peleg iti 30 idi naaddaan iti anak, ni Reu.+ 19 Kalpasan a nayanak ni Reu, nagbiag pay ni Peleg iti 209 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai.

20 Agtawen ni Reu iti 32 idi naaddaan iti anak, ni Serug. 21 Kalpasan a nayanak ni Serug, nagbiag pay ni Reu iti 207 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai.

22 Agtawen ni Serug iti 30 idi naaddaan iti anak, ni Nahor. 23 Kalpasan a nayanak ni Nahor, nagbiag pay ni Serug iti 200 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai.

24 Agtawen ni Nahor iti 29 idi naaddaan iti anak, ni Tera.+ 25 Kalpasan a nayanak ni Tera, nagbiag pay ni Nahor iti 119 a tawen. Naaddaan pay iti annak a lallaki ken babbai.

26 Agtawen ni Tera iti 70 idi naaddaan kadagiti annak, da Abram,+ Nahor,+ ken Haran.

27 Daytoy ti pakasaritaan ni Tera.

Ni Tera ti ama da Abram, Nahor, ken Haran; ni Haran ti ama ni Lot.+ 28 Sibibiag pay ni Tera idi natay ti anakna a ni Haran iti daga a nakayanakanna, idiay Ur+ dagiti Caldeo.+ 29 Naaddaan iti assawa da Abram ken Nahor. Ti nagan ti asawa ni Abram ket Sarai.+ Ti nagan ti asawa ni Nahor ket Milca,+ ti anak ni Haran. Ni Haran ket ama da Milca ken Isca. 30 Lupes*+ idi ni Sarai; awan ti anakna.

31 Pimmanaw ni Tera idiay Ur dagiti Caldeo ket napan idiay Canaan.+ Kaduana ti anakna a ni Abram ken ti apokona a ni Lot,+ nga anak ni Haran, kasta met ni Sarai a manugangna, ti asawa ni Abram. Idi agangay, nakadanonda idiay Haran+ ket nagnaedda sadiay. 32 Nagbiag ni Tera iti 205 a tawen. Kalpasanna, natay ni Tera idiay Haran.

12 Kinuna ni Jehova ken ni Abram: “Panawam ti dagam ken dagiti kabagiam ken ti balay ni amam ket mapanka iti daga nga ipakitakto kenka.+ 2 Addanto dakkel a nasion a tumaud kenka, ket bendisionankanto, ken pagbalinekto a nalatak ti naganmo, ken agbalinkanto a bendision.+ 3 Bendisionakto dagidiay mangbendision kenka, ngem ilunodkonto dagidiay mangilunod kenka,+ ket sigurado a mabendisionanto* ti amin a pamilia babaen kenka.”+

4 Tinungpal ni Abram ti imbaga ni Jehova ket kimmuyog kenkuana ni Lot. Agtawen ni Abram iti 75 idi pimmanaw idiay Haran.+ 5 Inkuyog ni Abram ni Sarai+ nga asawana ken ni Lot a kaanakanna+ ken ti amin a sanikua a naurnongda+ ken amin nga adipen* a kaduada idiay Haran, ket napanda idiay Canaan.+ Idi nakadanondan idiay Canaan, 6 sinursor ni Abram ti daga agingga idiay Sikem,+ iti asideg dagiti dadakkel a kayo ni More.+ Agnanaed idi dagiti Canaanita iti daga. 7 Nagparang ni Jehova ken ni Abram ket kinunana: “Itedkonto iti kaputotam*+ daytoy a daga.”+ Gapuna, nangbangon sadiay iti altar para ken Jehova, a nagparang kenkuana. 8 Idi agangay, immakar iti kabambantayan a lugar iti daya ti Bethel+ ket nagtolda iti nagbaetan ti Bethel ken Ai+ (makinlaud ti Bethel ken makindaya ti Ai). Nangaramid iti altar para ken Jehova+ ket immawag sadiay iti nagan ni Jehova.+ 9 Kalpasanna, nagturong ni Abram idiay Negeb,+ ket nagduduma a lugar ti nagtoldaanna.

10 Adda napasamak a bisin idiay Canaan, isu a napan pay laeng nagnaed* ni Abram idiay Egipto,+ gapu ta nakaro ti bisin iti daga.+ 11 Idi asidegdan iti Egipto, kinunana ken Sarai nga asawana: “Pangngaasim ta denggennak. Ammok a nakapimpintaska.+ 12 No makitadaka dagiti Egipcio, sigurado nga ibagadanto, ‘Daytoy ti asawana.’ Ket patayendakto ngem saandaka nga an-anuen. 13 Pangngaasim ta ibagam a kabsatka, tapno awan ti dakes a mapasamak kaniak, ket maisalakanmonto ti biagko.”*+

14 Idi nakadanonen ni Abram idiay Egipto, nakita dagiti Egipcio a nakapimpintas ni Sarai. 15 Adda met dagiti prinsipe ni Faraon a nakakita kenkuana ket impadamagda ken Faraon ti kinapintasna. Gapuna, naipan ni Sarai iti balay ni Faraon. 16 Nasayaat ti panangtrato ni Faraon ken ni Abram maigapu ken Sarai, ket inikkanna kadagiti karnero, baka, asno, kamelio,+ ken adipen a lallaki ken babbai. 17 Kalpasanna, nangyeg ni Jehova iti nakaro a didigra ken Faraon ken iti sangakabbalayanna maigapu ken Sarai, nga asawa ni Abram.+ 18 Gapuna, pinaayaban ni Faraon ni Abram ket kinunana: “Ania ti inaramidmo kaniak? Apay a dimo imbaga nga asawam? 19 Apay nga imbagam a kabsatmo?+ Dandanikon inasawa! Adtoy ti asawam. Alaem ket pumanawkayon!” 20 Iti kasta, binilin ni Faraon dagiti adipenna a kuyogenda ni Abram ken ti asawana a rummuar iti Egipto agraman ti amin nga adda kenkuana.+

13 Gapuna, pinanawan ni Abram ti Egipto ket napan idiay Negeb.+ Kaduana ti asawana ken ti amin nga adda kenkuana, agraman ni Lot. 2 Nakaad-adu idi ti taraken, pirak, ken balitok ni Abram.+ 3 Nagduduma a lugar ti nagtoldaanna manipud Negeb agingga iti Bethel, agingga a nakadanon iti dati a nagtoldaanna iti nagbaetan ti Bethel ken Ai,+ 4 iti disso a nangaramidanna iti altar. Immawag sadiay ni Abram iti nagan ni Jehova.

5 Kumuykuyog idi ni Lot ken ni Abram. Addaan met kadagiti karnero, baka, ken tolda. 6 Gapu ta nakaad-adun dagiti sanikuada, saandan a makapagkakadua amin iti maymaysa a lugar. 7 Nagbanaganna, nagririri dagiti paraaywan kadagiti taraken da Abram ken Lot. (Agnanaed idi dagiti Canaanita ken Perizeo iti dayta a daga.)+ 8 Gapuna, kinuna ni Abram ken ni Lot:+ “Pangngaasim, saanta koma nga agap-apa kasta met dagiti paraaywan kadagiti tarakenta, ta agkakabsattayo. 9 Mabalinmo nga alaen ti aniaman a paset daytoy a daga. Pangngaasim, suminaka kaniak. No mapanka iti kannigid, mapanakto iti kannawan; ngem no mapanka iti kannawan, mapanakto iti kannigid.” 10 Nakita ni Lot nga adu ti danum iti tanap ti Jordan+ (sakbay a dinadael ni Jehova+ ti Sodoma ken Gomorra), kas iti hardin ni Jehova, kas iti Egipto, agingga iti Zoar.+ 11 Gapuna, pinili ni Lot ti intero a tanap ti Jordan, ket napan nagnaed iti daya. Iti kasta, nagsinada. 12 Nagnaed ni Abram idiay Canaan, ngem nagnaed ni Lot kadagiti siudad ti distrito.+ Idi agangay, impatakderna ti toldana iti asideg ti Sodoma. 13 Nakadakdakes dagiti tattao iti Sodoma, ket nakaro ti panagbasolda ken Jehova.+

14 Kinuna ni Jehova ken ni Abram, kalpasan a simmina kenkuana ni Lot: “Pangngaasim, kumitaka iti amianan ken abagatan, iti daya ken laud, 15 ta itedkonto kenka ken iti kaputotam* ti intero a daga a makitkitam, ket kukuayonto dayta iti agnanayon.+ 16 Paaduekto ti kaputotam* a kas kaadu dagiti tapok ti daga, ta no kasano nga awan ti makabilang iti tapok ti daga, awanto met ti makabilang iti kaputotam.*+ 17 Mapanka ket sursorem ti kaatiddog ken kaakaba ti daga, ta itedko dayta kenka.” 18 Iti kasta, nagtultuloy a nagnaed ni Abram kadagiti tolda. Idi agangay, nagnaed iti asideg dagiti dadakkel a kayo ni Mamre,+ nga adda idiay Hebron.+ Nangaramid sadiay iti altar para ken Jehova.+

14 Idi a tiempo, ni Amrafel nga ari ti Sinar,+ ni Ariok nga ari ti Elasar, ni Kedorlaomer+ nga ari ti Elam,+ ken ni Tidal nga ari ti Goiim, 2 nakigubatda ken ni Bera nga ari ti Sodoma,+ ni Birsa nga ari ti Gomorra,+ ni Sinab nga ari ti Adma, ni Semeber nga ari ti Zeboiim,+ ken iti ari ti Bela, wenno Zoar. 3 Nagkaykaysa dagiti armadada iti Tanap* ti Sidim,+ wenno Asin a Baybay.*+

4 Nagserbida ken Kedorlaomer iti 12 a tawen, ngem nagrebeldeda idi maika-13 a tawen. 5 Idi maika-14 a tawen, dimteng ni Kedorlaomer ken dagiti kakaduana nga ari ket inabakda dagiti Refaim idiay Asterot-karnaim, dagiti Zuzim idiay Ham, dagiti Emim+ idiay Save-kiriataim, 6 ken dagiti Horeo+ idiay bantayda a Seir+ agingga idiay El-paran, nga adda iti let-ang. 7 Kalpasanna, nagsublida ket nakadanonda idiay En-mispat, wenno Kades,+ ket sinakupda ti intero a teritoria dagiti Amalekita+ ken inabakda dagiti Amoreo+ nga agnanaed idiay Hazazon-tamar.+

8 Napan ti ari ti Sodoma, ti ari ti Gomorra, ti ari ti Adma, ti ari ti Zeboiim, ken ti ari ti Bela a maawagan met iti Zoar, idiay Tanap* ti Sidim tapno agpuestoda a makigubat 9 kada Kedorlaomer nga ari ti Elam, Tidal nga ari ti Goiim, Amrafel nga ari ti Sinar, Ariok nga ari ti Elasar+—uppat nga ari kontra lima nga ari. 10 Adu idi ti abut a napno iti alkitran iti Tanap* ti Sidim, ket natnag kadagita dagiti ari ti Sodoma ken Gomorra bayat ti panaglibasda. Nagkamang dagidiay nakalasat iti kabambantayan. 11 Kalpasanna, innala dagiti uppat a nangabak nga ari ti amin a sanikua ti Sodoma ken Gomorra ken ti amin a taraonda sa pimmanawdan.+ 12 Innalada pay ni Lot a kaanakan ni Abram ken agnanaed idiay Sodoma,+ agraman dagiti sanikuana, sa pimmanawdan.

13 Kalpasanna, adda lalaki a nakalibas a nangipadamag ken Abram a Hebreo iti napasamak. Agnanaed idi ni Abram iti asideg dagiti dadakkel a kayo ni Mamre nga Amoreo,+ a kabsat da Escol ken Aner.+ Kakadua ida ni Abram. 14 Idi naammuan ni Abram a naipanaw ti kabagianna,*+ inummongna dagiti nasanay a lallaki, dagiti 318 nga adipenna a nayanak iti sangakabbalayanna, ket kinamatda dagiti rimmaut agingga idiay Dan.+ 15 Iti rabii, biningayna dagiti adipenna ket rinaut ken inabakda dagiti kabusorda. Kinamatna ida agingga idiay Hoba, iti amianan ti Damasco. 16 Naalana ni Lot a kabagianna ken ti amin a sanikuana. Napasublina met amin a sanikua agraman dagiti babbai ken dadduma pay a tattao.

17 Idi agsublin ni Abram kalpasan nga inabakna ni Kedorlaomer ken dagiti ari a kakaduana, simmabet kenkuana ti ari ti Sodoma iti Tanap* ti Save, a maawagan met iti Tanap ti Ari.+ 18 Nangyeg met ni Melkisedek+ nga ari ti Salem+ iti tinapay ken arak; isu idi ti padi ti Kangatuan a Dios.+

19 Kalpasanna, binendisionanna ket kinunana:

Ket inted ni Abram kenkuana ti apagkapullo ti amin a napasublina.+

21 Kalpasanna, kinuna ti ari ti Sodoma ken ni Abram: “Itedmo kaniak dagiti tattao,* ngem kukuamon dagiti naalam a sanikua.” 22 Kinuna ni Abram iti ari ti Sodoma: “Isapatak iti nagan ni Jehova a Kangatuan a Dios, a nangaramid iti langit ken daga, 23 nga awan ti alaek a kukuam, uray maysa la a sinulid wenno kordon ti sandalias tapno dimo ibaga, ‘Siak ti nangpabaknang ken Abram.’ 24 Awan ti alaek malaksid kadagiti nakanen dagiti adipenko. Ngem ipalubosmo koma nga alaen dagiti lallaki a kakaduak, da Aner, Escol, ken Mamre,+ ti bingayda.”

15 Kalpasan daytoy, nasirmata ni Abram nga ibagbaga kenkuana ni Jehova: “Dika agbuteng,+ Abram. Siak ti kalasagmo.+ Nakaad-adunto ti gunggonam.”+ 2 Insungbat ni Abram: “Kangatuan* nga Apo Jehova, ania ti itedmonto kaniak ta awan anakko agingga ita ken ni laeng Eliezer+ a taga-Damasco ti agtawid kadagiti sanikuak?” 3 Kinuna pay ni Abram: “Awan ti intedmo kaniak nga anak,*+ ken ti laeng maysa a miembro* ti sangakabbalayak ti agtawid kadagiti sanikuak.” 4 Ngem kinuna kenkuana ni Jehova, “Saan a daytoy a lalaki ti agtawid kadagiti sanikuam, no di ket ti bukodmonto nga anak.”*+

5 Kalpasanna, imbaga ti Dios a rummuar ni Abram ket kinunana: “Pangngaasim, tumangadka iti langit ket bilangem dagiti bituen no kabaelam.” Kinunana pay: “Kastanto ti pagbalinan ti kaputotam.”*+ 6 Namati ni Abram ken Jehova,+ ket imbilang ti Dios kas nalinteg.+ 7 Imbagana pay: “Siak ni Jehova, a nangiruar kenka idiay Ur dagiti Caldeo tapno itedko kenka kas sanikua daytoy a daga.”+ 8 Insaludsod ni Abram: “Kangatuan nga Apo Jehova, kasano a masiguradok a tagikuaek dayta?” 9 Insungbat ti Dios: “Iyalaannak iti kabaian a baka, kabaian a kalding, ken kalakian a karnero nga agtawen iti tallo ti tunggal maysa, ken maysa a pagaw ken maysa a sibong ti kalapati.” 10 Innalana amin dagitoy sa ginuduana ken inyurnosna iti dua a linia nga agbinnatog dagiti agkapisi, ngem saanna a ginudua dagiti billit. 11 Nagdisso dagiti dadakkel a billit kadagiti bangkay dagiti animal, ngem binugbugaw ida ni Abram.

12 Idi lumneken ti init, nairut ti turog ni Abram ket adda nakabutbuteng ken nakasipsipnget a natagtagainepna. 13 Kinuna ti Dios ken Abram: “Agnaedto ti kaputotam* kas ganggannaet iti daga a saanda a kukua ket adipenen ken parigatento ida dagiti tattao sadiay iti 400 a tawen.+ 14 Ngem dusaekto ti nasion a mangadipen kadakuada,+ ket pumanawdanto nga adu ti awitda a sanikua.+ 15 No maipapan kenka, matagiragsakmonto ti atiddog a biag ket maitabonka a kas kadagidi ammam.+ 16 Ngem agsublinto ditoy+ ti maikapat a henerasion, ta saan pay a dimteng ti pannakadusa dagiti Amoreo gapu iti basolda.”+

17 Idi limneken ti init ken nasipngeten, adda nagparang nga umas-asuk nga urno, ken adda limmabas a sumsumged nga aluten iti nagbaetan ti bangkay dagiti animal. 18 Nakitulag ni Jehova ken ni Abram iti dayta nga aldaw,+ ket kinunana: “Itedkonto daytoy a daga iti kaputotam,*+ manipud iti karayan ti Egipto agingga iti dakkel a karayan, ti karayan a Eufrates:+ 19 ti daga nga ayan dagiti Keneo,+ Kenizeo, Kadmoneo, 20 Heteo,+ Perizeo,+ Refaim,+ 21 Amoreo, Canaanita, Girgaseo, ken Jebuseo.”+

16 Awan pay idi ti anak+ ni Sarai nga asawa ni Abram, ngem adda adipenna nga Egipcio nga agnagan iti Hagar.+ 2 Gapuna, kinuna ni Sarai ken ni Abram: “Saan nga impalubos ni Jehova a maaddaanak iti anak. Pangngaasim ta makidennaka iti adipenko a babai. Bareng maaddaanak iti anak babaen kenkuana.”+ Pinatgan ni Abram ti kiddaw ni Sarai. 3 Kalpasan ti 10 a tawen a panagnaed ni Abram idiay Canaan, inted ni Sarai ken ni Abram ti Egipcio nga adipenna a ni Hagar kas asawana. 4 Dinennaan ni Abram ni Hagar ket nagsikog. Idi naammuan ni Hagar a masikogen, timmangsit ket inumsina ni Sarai.

5 Gapuna, kinuna ni Sarai ken ni Abram: “Sika ti makagapu iti pannakalaisko. Intedko kenka* ti adipenko, ket idi naammuanna a masikog, rinugiannak nga umsien. Ni koma Jehova ti mangikeddeng no asino ti umiso kadata.” 6 Kinuna ni Abram ken ni Sarai: “Adipenmo ti babai. Aramidem ti pagarupem a nasayaat.” Kalpasanna, imbabain ni Sarai ni Hagar, isu a nagtalaw.

7 Di nagbayag, adda anghel ni Jehova a nangsabat kenkuana iti maysa nga ubbog iti let-ang, iti dalan nga agturong idiay Sur.+ 8 Kinuna ti anghel: “Hagar nga adipen ni Sarai, naggapuam ken sadino ti papanam?” Insungbat ni Hagar: “Tinalawak ni Sarai nga apok.” 9 Iti kasta, kinuna ti anghel ni Jehova: “Agsublika ken apom ket agpakumbabaka kenkuana.” 10 Imbaga pay ti anghel ni Jehova: “Paaduekto ti kaputotam,* ket saanto a mabilang ti kaaduda.”+ 11 Kinuna pay ti anghel ni Jehova: “Masikogka ita ket mangipasngaykanto iti maysa a lalaki. Panaganamto iti Ismael,* ta nangngeg ni Jehova ti panagrigatmo. 12 Agbalinto a kasla iti atap nga asno.* Kabusornanto ti amin, ken bumusorto kenkuana ti amin, ket agnaedto iti asideg dagiti kakabsatna.”*

13 Iti kasta, immawag iti nagan ni Jehova, a makisarsarita idi kenkuana: “Maysaka a Dios a makakita iti amin,”+ ta kinunana: “Nakitak a mismo daydiay makakitkita kaniak.” 14 Dayta ti makagapu a naawagan dayta a bubon iti Beer-lahai-roi.* (Adda iti nagbaetan ti Kades ken Bered.) 15 Idi agangay, impasngay ni Hagar ti anak a lalaki ni Abram ket pinanaganan ni Abram iti Ismael.+ 16 Agtawen ni Abram iti 86 idi impasngay ni Hagar ni Ismael.

17 Agtawen ni Abram iti 99 idi nagparang kenkuana ni Jehova ket kinunana: “Siak ti Dios a Mannakabalin-amin. Magnaka kadagiti dalanko ken agbalinka a nalinteg.* 2 Patalgedakto kenka ti tulagko,+ ket paaduekto iti kasta unay ti kaputotam.”+

3 Nagruknoy ni Abram, ket intuloy a kinuna ti Dios: 4 “Nakitulagak kenka,+ ket sigurado nga agbalinkanto nga ama ti adu a nasion.+ 5 Saanton nga Abram* ti naganmo no di ket Abraham,* ta pagbalinenka nga ama ti adu a nasion. 6 Paaduenkanto iti kasta unay ket agtaudto kenka dagiti nasion ken ari.+

7 “Tungpalekto ti tulagko kenka+ ken iti intero a henerasion ti kaputotam* ket agnanayonto daytoy a tulag. Siakto ti Diosmo ken ti Dios ti kaputotam.* 8 Itedkonto kenka ken iti kaputotam* kas agnanayon a sanikua ti daga a pagnanaedam kas ganggannaet+—ti intero a Canaan—ket siakto ti Diosda.”+

9 Kinuna pay ti Dios ken ni Abraham: “Masapul a tungpalem ti tulagko, sika ken ti intero a henerasion ti kaputotam.* 10 Daytoy ti tulagko iti nagbaetantayo, a rumbeng a tungpalenyo ken ti kaputotanyo:* Masapul nga agpakugit ti tunggal lalaki kadakayo.+ 11 Masapul nga agpakugitkayo, ket agserbinto dayta a pagilasinan ti tulag iti nagbaetantayo.+ 12 Iti amin a henerasionyo, masapul a makugit iti maikawalo nga aldaw ti tunggal lalaki,+ asinoman a mayanak iti sangakabbalayanyo ken asinoman a diyo kaputotan* ken asinoman a nagatang iti ganggannaet. 13 Masapul a makugit ti tunggal lalaki iti sangakabbalayanyo ken ti tunggal lalaki a nagatang kas adipen.+ Daytoy a pagilasinan iti lasagyo ti agserbi kas pammaneknek nga agnanayon ti tulagko kadakayo. 14 Masapul a mapapatay ti asinoman a lalaki a saan nga agpakugit, ta saanna a tinungpal ti tulagko.”

15 Kalpasanna, kinuna ti Dios ken ni Abraham: “Saanmon nga awagan ti asawam iti Sarai*+ ta agbalinton a Sara* ti naganna. 16 Bendisionakto ken ikkankanto met iti anak a lalaki babaen kenkuana.+ Bendisionakto ket agtaudto kenkuana dagiti nasion; ket agbalinto nga ina ti adu a nasion ken ari.” 17 Nagruknoy ni Abraham ngem nagkatawa ken kinunana iti bagina:+ “Makaputot pay aya ti lalaki a 100 ti tawenna ken makaanak pay aya ni Sara a 90 ti tawenna?”+

18 Gapuna, kinuna ni Abraham iti pudno a Dios: “Sapay koma ta bendisionam ni Ismael!”+ 19 Ngem kinuna ti Dios: “Pudno a mangipasngayto ni Sara nga asawam iti anakmo a lalaki, ket panaganamto iti Isaac.*+ Patalgedakto kenkuana ti tulagko. Agnanayonto dayta a tulag para iti kaputotanna.*+ 20 Ngem patgak ti kiddawmo maipapan ken Ismael. Bendisionakto ket paaduekto iti kasta unay ti kaputotanna. Agtaudto kenkuana ti 12 a panguluen ken pagbalinekto a dakkel a nasion.+ 21 Nupay kasta, ti tulagko ket patalgedakto ken Isaac,+ nga ipasngayto ni Sara iti kastoy met laeng a tiempo inton umay a tawen.”+

22 Pimmanaw ti Dios idi naibaganan dagitoy ken Abraham. 23 Iti dayta met la nga aldaw, kinugit ni Abraham ni Ismael nga anakna ken ti amin a lallaki a nayanak iti sangakabbalayanna agraman dagiti lallaki a ginatangna kas adipen, tunggal lalaki iti sangakabbalayanna, kas imbilin ti Dios.+ 24 Agtawen ni Abraham iti 99 idi nakugit.+ 25 Agtawen met ni Ismael nga anakna iti 13 idi nakugit.+ 26 Iti dayta met laeng nga aldaw, nakugit ni Abraham ken ni Ismael nga anakna. 27 Nakugit met ti amin a lallaki iti sangakabbalayanna, ken ti amin a lallaki a nayanak iti sangakabbalayanna agraman dagiti adipen a nagatang iti ganggannaet.

18 Idi agangay, nagparang kenkuana ni Jehova+ iti ayan dagiti dadakkel a kayo ni Mamre+ bayat nga agtugtugaw iti ruangan ti toldana iti kapudotan a paset ti aldaw. 2 Idi kimmita, adda tallo a lallaki a nakatakder iti saan unay nga adayo+ ket nagtaray a simmabet kadakuada sa nagrukob. 3 Kinunana: “No makaay-ayoak kenka, Jehova, pangngaasim ta dimo labsan daytoy adipenmo. 4 Iyalaankayo iti bassit a danum a pangbuggo kadagiti sakayo,+ sa aginanakayo iti sirok ti kayo. 5 Gapu ta immaykayo iti adipenyo, bay-anyo nga iyalaankayo iti sangkabassit a tinapay tapno pumigsakayo.* Kalpasanna, agtuloykayon iti dalanyo.” Gapuna, kinunada: “Ala ngarud. Aramidem ti imbagam.”

6 Gapuna, nagdardaras a napan ni Abraham ken ni Sara iti tolda ket kinunana: “Darasem! Mangalaka iti tallo a sukat* a napino nga arina, gamayem ken masaem, ket mangaramidka iti tinapay.” 7 Kalpasanna, timmaray ni Abraham a napan kadagiti tarakenna ket nangpili iti nasalun-at nga urbon a kalakian a baka. Intedna iti adipenna, a nagdardaras a nangisagana iti dayta. 8 Innalana ti mantekilia, gatas, ken karne nga impaisaganana ket indasarna kadakuada. Nagtakder iti abayda bayat a mangmanganda iti sirok ti kayo.+

9 Kinunada kenkuana: “Ayan ni Sara+ nga asawam?” Insungbatna: “Adda iti uneg ti tolda.” 10 Gapuna, intuloy a kinuna ti maysa kadakuada: “Sigurado nga agsubliak iti kastoy met laeng a tiempo inton umay a tawen, ket addanton anak ni Sara nga asawam.”+ Dumdumngeg idi ni Sara iti pagserkan ti tolda, iti likudan ti lalaki. 11 Lakayen ni Abraham ken baket idin ni Sara,+ ket saanen a makaanak.*+ 12 Iti kasta, nagkatawa ni Sara iti unegna ket kinunana: “Aganakak pay ngata ket baketakon ken lakayen ni apok?”+ 13 Isu a kinuna ni Jehova ken ni Abraham: “Apay a nagkatawa ni Sara ken imbagana, ‘Aganakak pay ngata ket baketakon?’ 14 Adda kadi imposible ken Jehova?+ Agsubliak iti kastoy met laeng a tiempo inton umay a tawen, ket addanton anak ni Sara.” 15 Ngem naglibak ni Sara ta mabuteng, ket kinunana, “Saanak a nagkatawa!” Iti kasta, kinuna ti Dios: “Nagkatawaka!”

16 Idi pumanawen dagiti lallaki, intulod ida ni Abraham iti dalan, ket kimmitada iti Sodoma.+ 17 Kinuna ni Jehova: “Saanko nga ilimed ken Abraham ti aramidek.+ 18 Sigurado nga agbalinto ni Abraham a dakkel ken nabileg a nasion, ket mabendisionanto* ti amin a nasion ti daga babaen kenkuana.+ 19 Ta pagaammok ni Abraham ken agtalekak a bilinenna dagiti annakna a lallaki ken ti intero a sangakabbalayanna a tungpalenda dagiti bilin ni Jehova babaen ti panangaramidda iti umiso ken nalinteg,+ tapno tungpalen ni Jehova ti inkarina ken Abraham.”

20 Kalpasanna, kinuna ni Jehova: “Nangngegko ti napigsa a panagreklamo maipapan iti Sodoma ken Gomorra,+ ket nakaro unay ti basolda.+ 21 Umulogak tapno kitaek no pudno met laeng ti reklamo a dimteng kaniak. Kayatko a maammuan.”+

22 Iti kasta, pimmanaw dagiti lallaki ket napanda idiay Sodoma, ngem nagbati ni Jehova+ iti ayan ni Abraham. 23 Immasideg ni Abraham ket insaludsodna: “Iramanmonto kadi a dadaelen dagiti nalinteg a kadua dagiti dakes?+ 24 Kasanon no adda 50 a nalinteg a tattao iti siudad, dadaelem met kadi ida ken saanmo a pakawanen ti intero a siudad maigapu kadakuada? 25 Sigurado a saanmo nga iraman a papatayen ti nalinteg a tao maigapu iti dakes a tao, ta no kasta, awanen ti nagdumaan ti nalinteg ken dakes a tao!+ Saan kadi a sigurado nga umiso ti aramiden ti Ukom ti intero a daga?”+ 26 Iti kasta, kinuna ni Jehova: “No adda masarakak a 50 a nalinteg iti siudad ti Sodoma, pakawanekto ti intero a siudad maigapu kadakuada.” 27 Kinuna manen ni Abraham: “Tapok ken dapoak laeng. Ngem pangngaasim, Jehova, iturturedkon ti agsao. 28 Kasanon no dagidiay 50 a nalinteg ket kurang iti lima, dadaelemto kadi ti intero a siudad maigapu iti lima?” Insungbatna: “Saankonto a dadaelen no makasarakak iti 45.”+

29 Ngem nagsao manen ni Abraham ket kinunana: “Kasanon no adda 40 a nalinteg sadiay?” Insungbatna: “Saankonto a dadaelen maigapu iti 40.” 30 Ngem kinuna manen ni Abraham: “Pangngaasim, Jehova, saanka koma a makaunget,+ palubosannak pay nga agsao: Kasanon no 30 laeng?” Insungbatna: “Saankonto a dadaelen maigapu iti 30.” 31 Ngem kinuna manen ni Abraham: “Pangngaasim, Jehova, iturturedkon ti agsao: Kasanon no 20 laeng ti nalinteg sadiay?” Insungbatna: “Saankonto a dadaelen maigapu iti 20.” 32 Kamaudiananna, kinuna ni Abraham: “Pangngaasim, Jehova, saanka koma a makaunget, maudi daytoyen a saludsodko: Kasanon no 10 laeng?” Insungbatna: “Saankonto a dadaelen maigapu iti 10.” 33 Idi naibagan ni Jehova dagitoy, pimmanaw+ ket nagawid met ni Abraham.

19 Rabiin idi nakadanon ti dua nga anghel idiay Sodoma. Agtugtugaw idi ni Lot iti ruangan ti Sodoma. Idi nakitana ida, simmabat ket nagrukob.+ 2 Kinunana: “Pangngaasiyo, appok, umyankayo iti balay ti adipenyo ket bugguanmi dagiti sakayo. Sapaenyonto lattan ti agriing nga agtuloy iti papananyo.” Insungbatda: “Pagyamanan, ngem umyankami laengen iti plasa.” 3 Pinilitna ida isu a napanda iti balayna. Insaganaanna ida iti naimas a taraon ken nagluto iti tinapay nga awan lebadurana, ket nanganda.

4 Sakbay pay nga agiddada a maturog, dimteng ti amin a lallaki iti siudad ti Sodoma, ubbing man wenno lallakay, ket pinalawlawanda ti balay ni Lot. 5 Impukpukkawda ken Lot: “Ayan dagiti lallaki nga immay kenka ita a rabii? Iruarmo ida tapno makidennakami kadakuada.”+

6 Rimmuar ni Lot ket inserrana ti ridaw ti balay. 7 Kinunana: “Pangngaasiyo, kakabsatko, saankay nga agaramid iti dakes. 8 Adda dua a babbalasangko a saan pay a nakidenna iti lalaki. Iruarko ida ket aramidenyo ti pagarupenyo a naimbag. Ngem saanyo nga an-anuen dagitoy a lallaki, ta immayda iti balayko* ket rumbeng a salaknibak ida.”+ 9 Ngem kinunada: “Aglisika!” Sa intuloyda: “Nagturedka ketdin a mangibaga iti aramidenmi idinto ta immayka laeng nakipagnaed ditoy! Ita, nakarkaro ti aramidenmi kenka ngem kadakuada.” Ket indurduronda ni Lot tapno dadaelenda ti ridaw. 10 Ngem ni Lot ket ginuyod dagiti bisitana iti balayna sa inserrada ti ridaw. 11 Kalpasanna, pinagbulsekda dagiti lallaki iti ruar ti ridaw ti balay, nanumo man wenno natan-ok, isu a nabannogda a mangsapsapul iti ridaw.

12 Kinuna dagiti bisita ken ni Lot: “Adda pay kadi sabali a kabagiam ditoy? Ipanawmo iti daytoy a siudad dagiti manugangmo, annakmo, ken amin a kabagiam! 13 Dadaelenmi daytoy a lugar, ta nangngeg ni Jehova+ a pimmigsa ti panagreklamo maibusor kadagiti umili ket imbaonnakami ni Jehova a mangdadael iti daytoy a siudad.” 14 Gapuna, napan ni Lot kadagiti agbalin a manugangna, ket kinunana: “Darasenyo! Pumanawkayo ditoy ta dadaelen ni Jehova ti siudad!” Ngem impagarupda nga agang-angaw ni Lot.+

15 Idi aglawagen, inapura dagiti anghel ni Lot ket kinunada: “Darasem! Ipanawmo ti asawam ken ti dua a babbalasangmo tapno saankayo a madadael gapu iti basol ti siudad!”+ 16 Nagsardeng ni Lot, ngem gapu iti asi ni Jehova,+ ginuyod dagiti lallaki ti imana, ti asawana, ken ti dua a babbalasangna ket impanda ida iti ruar ti siudad.+ 17 Idi nakaruardan, kinuna ti maysa kadagiti lallaki: “Isalakanyo ti biagyo!* Dikay tumaltaliaw+ ken agsardeng iti aniaman a paset daytoy a distrito!+ Mapankayo iti kabambantayan tapno saankayo a madadael!”

18 Kinuna ni Lot kadakuada: “Pangngaasim, Jehova, saan koma a sadiay! 19 Gapu ta naasikayo iti adipenyo ken impakitaandak iti kasta unay a kinaimbag* idi inispalyo ti biagko.*+ Ngem saankon a kabaelan ti mapan iti kabambantayan ta mabutengak amangan no makamakamnak ti didigra ket matayak.+ 20 Adda bassit nga ili iti asideg a mabalinko a papanan. Mabalin kadi a mapanak laengen sadiay tapno saanak a matay?”* 21 Insungbat ti lalaki: “Ala wen, patgak ti kiddawmo.+ Saanko a dadaelen ti lugar nga imbagam.+ 22 Darasem! Mapanka sadiay, ta saanak a mangaramid iti aniaman agingga a makadanonka sadiay!”+ Gapuna, napanaganan dayta nga ili iti Zoar.*+

23 Simmingisingen ti init idi nakadanon ni Lot idiay Zoar. 24 Kalpasanna, pinagtudo ni Jehova iti asupre ken apuy iti Sodoma ken Gomorra—naggapu dayta ken Jehova, manipud iti langit.+ 25 Dinadaelna dagitoy a siudad, ti intero a lugar, agraman ti amin nga agnanaed ken dagiti mula nga adda kadagitoy a siudad.+ 26 Ngem timmaliaw ti asawa ni Lot, a sumarsaruno kenkuana, ket nagbalin nga adigi nga asin.+

27 Kabigatanna, nasapa a nagriing ni Abraham ket napan iti lugar a nagtakderanna idi iti sanguanan ni Jehova.+ 28 Idi kumita iti Sodoma ken Gomorra ken iti intero a distrito, nakabutbuteng a buya ti nakitana. Adda napuskol nga asuk nga agpangpangato manipud iti daga a kas kapuskol ti asuk iti pugon!+ 29 Saan a linipat ti Dios ti karina ken Abraham, isu nga inruarna ni Lot idi dinadaelna dagita a siudad—dagiti siudad a pagnanaedan idi ni Lot.+

30 Gapu ta mabuteng ni Lot nga agnaed idiay Zoar,+ napan nagnaed iti kabambantayan+ a kaduana ti dua a babbalasangna. Nagnaedda iti maysa a kueba. 31 Kinuna ti inauna iti adingna: “Lakayen ni tatangta ket awan ti lalaki iti daytoy a lugar a mangasawa kadata, kas ar-aramiden dagiti tattao. 32 Painumenta ni tatangta iti arak ket makikaiddata kenkuana tapno agtultuloy ti kaputotanna.”

33 Iti dayta a rabii, pinainumda ni amada iti adu nga arak; simrek ti inauna ket nakikaidda ken amana, ngem saan nga ammo ti amada ti panagidda ken ibabangon ti anakna. 34 Iti sumaganad nga aldaw, kinuna ti inauna iti adingna: “Nakikaiddaak ken Tatang idi rabii. Painumenta manen iti arak ita a rabii. Kalpasanna, makikaiddaka kenkuana tapno agtultuloy ti kaputotan ni tatangta.” 35 Iti dayta a rabii, pinainumda ni amada iti adu nga arak; kalpasanna, simrek ti inaudi ket nakikaidda ken amana, ngem saan nga ammo ti amada ti panagidda ken ibabangon ti anakna. 36 Isu nga agpada a nagsikog dagiti babbalasang ni Lot. 37 Lalaki ti impasngay ti inauna ket pinanagananna iti Moab.+ Isu ti nagtaudan dagiti Moabita ita nga aldaw.+ 38 Lalaki met ti impasngay ti inaudi ket pinanagananna iti Ben-ammi. Isu ti nagtaudan dagiti Ammonita+ ita nga aldaw.

20 Pimmanaw ni Abraham sadiay+ ket napan idiay Negeb ken nagnaed iti nagbaetan ti Kades+ ken Sur.+ Bayat ti panagnaed* ni Abraham idiay Gerar,+ 2 imbagana manen a kabsatna ni Sara nga asawana.+ Gapuna, nangibaon ni Abimelec nga ari ti Gerar iti mapan mangala ken Sara.+ 3 Maysa a rabii, nagparang ti Dios ken ni Abimelec babaen ti tagtagainep ket kinunana: “Mataykanto ta addan asawa+ ti babai nga innalam.”+ 4 Ngem saan pay nga inasitgan* ni Abimelec ni Sara, isu a kinunana: “Jehova, papatayemto kadi ti maysa a nasion nga inosente?* 5 Saan kadi a kinuna ti lalaki a kabsatna ti babai, ken kasta met ti imbaga ti babai? Diak ammo a nakabasolak. Nadalus ti konsiensiak.” 6 Gapuna, kinuna kenkuana ti pudno a Dios iti tagtagainep: “Ammok a nadalus ti konsiensiam isu a linapdanka nga agbasol kaniak. Dayta ti gapuna a saanko nga impalubos a dennaam. 7 Ita, isublim ti asawa ti lalaki ta maysa a propeta.+ Agpakaasinto para kenka+ tapno saanka a matay. Ngem no dimo isubli, sigurado a matayka ken ti intero a sangakabbalayam.”

8 Kabigatanna, nasapa a nagriing ni Abimelec. Inayabanna ti amin nga adipenna ken imbagana ti amin a napasamak ket napalalo ti butengda. 9 Kalpasanna, pinaayaban ni Abimelec ni Abraham ket kinunana: “Ania daytoy nga inaramidmo kadakami? Ania ti basolko kenka ta nangyegka iti nakaro a kinadakes kaniak ken iti pagariak? Saan nga umiso ti inaramidmo kaniak.” 10 Kinuna pay ni Abimelec ken ni Abraham: “Ania ti panggepmo a nangaramid iti daytoy?”+ 11 Insungbat ni Abraham: “Impagarupko ngamin nga awan ditoy ti agbuteng iti Dios, ket papatayendakto gapu iti asawak.+ 12 Maysa pay, agpayso a kabsatko, ta agpadakami iti ama ngem agduma ti inami, ket nagbalin nga asawak.+ 13 Idi imbaga ti Dios a panawak ti balay ni amak,+ kinunak iti asawak: ‘Kastoy koma ti panangipakitam iti napudno nga ayatmo kaniak: Iti sadinoman a papananta, ibagam nga agkabsatta.’”+

14 Kalpasanna, nangala ni Abimelec kadagiti karnero, baka, ken adipen a lallaki ken babbai ket intedna ken Abraham sa insublina ni Sara. 15 Kinuna pay ni Abimelec: “Mabalinmo ti agnaed iti dagak iti sadinoman a kayatmo.” 16 Kinunana ken Sara: “Mangtedak iti 1,000 a pedaso a pirak ken kabsatmo.+ Agserbi daytoy a pagilasinan nga awan ti napasamak iti nagbaetanta.* Maammuanto ti amin a nadalus ti naganmo.” 17 Nagpakaasi ni Abraham iti pudno a Dios, isu nga immimbag ni Abimelec, ti asawana, ken dagiti adipenna a babbai. Iti kasta, naaddaanda iti annak; 18 ta pinagbalin ni Jehova a lupes ti amin a babbai iti intero a pamilia ni Abimelec* maigapu ken Sara, nga asawa ni Abraham.+

21 Linagip ni Jehova ni Sara kas iti kinunana, ket tinungpal ni Jehova ti inkarina ken Sara.+ 2 Nagsikog ni Sara+ ket nangyanak iti lalaki, uray lakay idin ni Abraham, iti mismo a tiempo nga inkari ti Dios ken ni Abraham.+ 3 Isaac+ ti impanagan ni Abraham iti anakda ken Sara. 4 Idi walo nga aldawen ni Isaac, kinugit ni Abraham, kas imbilin ti Dios.+ 5 Agtawen ni Abraham iti 100 idi nayanak ni Isaac nga anakna. 6 Kalpasanna, kinuna ni Sara: “Inikkannak ti Dios iti rason nga agkatawa, ket makipagkatawanto kaniak* ti amin a makadamag iti dayta.” 7 Kinunana pay: “Asino koma ti mangibaga ken Abraham, ‘Agpasusonto ni Sara iti annak’? Ngem naaddaanak met laeng iti anak uray lakayen ti asawak.”

8 Dimmakkel ti ubing. Iti aldaw a pannakapusotna, nangisagana ni Abraham iti dakkel a padaya. 9 Ngem makitkita ni Sara a ti anak ni Abraham ken ni Hagar+ nga Egipcio lalaisenna ni Isaac.+ 10 Gapuna, kinuna ni Sara ken ni Abraham: “Papanawem daytoy nga adipen a babai ken ti anakna, ta saanto a makipagtawid ti anakna ken Isaac nga anakko!”+ 11 Ngem saan a nagustuan ni Abraham+ ti imbaga ni Sara maipapan iti anakna. 12 Kinuna ti Dios ken ni Abraham: “Saanka koma a marurod iti imbaga ni Sara maipapan iti ubing ken iti adipenmo a babai. Denggem ti asawam,* ta agtaudto ken Isaac ti maawagan a kaputotam.*+ 13 Pagbalinekto met a maysa a nasion+ ti anak ti adipen a babai,+ ta anakmo* met.”

14 Iti kasta, nasapa a bimmangon ni Abraham iti bigat ket nangala iti tinapay ken pagkargaan iti danum* sa impabaklayna ken Hagar. Kalpasanna, pinalubosanna agraman ti ubing.+ Pimmanaw ni Hagar ket nagnagna iti let-ang ti Beer-sheba.+ 15 Idi naibusen ti balonda a danum, imbatina ti ubing iti sirok ti maysa a bassit a kayo. 16 Intultuloyna ti nagna iti medio adayo* sa nagtugaw, ta kinunana: “Saanko a maitured a kitaen a matay ti anakko.” Gapuna, nagtugaw iti adayo ket nagsangit iti napigsa.

17 Nangngeg ti Dios ti panagsangit ti ubing,+ ket kinuna ti anghel ti Dios idiay langit ken ni Hagar:+ “Apay nga agsangsangitka, Hagar? Dika agbuteng, ta nangngeg ti Dios ti panagsangit ti anakmo iti nangibatiam kenkuana. 18 Tumakderka, bangonem ken kibinem ti anakmo, ta pagbalinekto a dakkel a nasion.”+ 19 Linuktan ti Dios dagiti mata ni Hagar ket nakitana ti maysa a bubon. Pinunnona iti danum ti pagkargaan sa pinainumna ti anakna. 20 Intultuloy ti Dios a bendisionan ti ubing+ bayat a dumakdakkel. Nagnaed iti let-ang ket nagbalin a pumapana. 21 Nagnaed idiay let-ang ti Paran,+ ket imbirokan ti inana iti asawaenna a taga-Egipto.

22 Iti dayta a tiempo, ni Abimelec ken ni Ficol a pangulo ti armadana kinunada ken Abraham: “Ammomi a bembendisionan ti Dios ti amin nga ar-aramidem.+ 23 Isu nga ikarim kaniak iti sanguanan ti Dios a saannakto a sikapan ken dagiti kaputotak, ket kaasiannakto* ken ti daga a pagnanaedam kas iti panangngaasik* kenka.”+ 24 Gapuna, kinuna ni Abraham: “Wen, ikarik.”

25 Ngem inreklamo ni Abraham ken ni Abimelec ti bubon nga inagaw dagiti adipenna.+ 26 Insungbat ni Abimelec: “Diak ammo no asino ti nangaramid iti dayta; dimo imbagbaga kaniak, ket ita la a naammuak.” 27 Nangala ni Abraham kadagiti karnero ken baka sa intedna ken Abimelec, ket nagtulagda. 28 Idi nangilasin ni Abraham iti pito a kabaian nga urbon a karnero, 29 kinuna ni Abimelec: “Apay a nangilasinka iti pito a karnero?” 30 Insungbatna: “Alaem dagitoy pito a karnero kas pammaneknek a kinalik daytoy a bubon.” 31 Iti kasta, inawaganna dayta a lugar iti Beer-sheba,*+ ta sadiay a nagsapatada a dua. 32 Idi nakapagtulagdan+ idiay Beer-sheba, timmakder ni Abimelec ken ni Ficol a pangulo ti armadana ket nagsublida iti daga dagiti Filisteo.+ 33 Kalpasanna, nangimula ni Abraham iti kayo a tamarisko idiay Beer-sheba ket immawag sadiay iti nagan ni Jehova,+ ti agnanayon a Dios.+ 34 Ket nabayag* a nagnaed* ni Abraham iti daga dagiti Filisteo.+

22 Kalpasan dagitoy, sinubok+ ti pudno a Dios ni Abraham ket kinunana: “Abraham!” ket insungbatna: “Apay, Apo?” 2 Kinunana: “Pangngaasim ta alaem ni Isaac,+ ti kakaisuna nga anakmo nga ay-ayatem unay,+ ket mapankayo idiay Moria.+ Idatagmo sadiay kas daton a mapuoran iti maysa kadagiti bantay nga ipakitakto kenka.”

3 Gapuna, nasapa a bimmangon ni Abraham ket insaganana ti asnona ken inkuyogna ti dua kadagiti adipenna agraman ni Isaac nga anakna. Nangbalsig kadagiti kayo a pangpuorna iti daton. Kalpasanna, napandan iti lugar nga imbaga ti pudno a Dios. 4 Iti maikatlo nga aldaw, nakita ni Abraham dayta a lugar manipud iti adayo. 5 Kinuna ni Abraham kadagiti adipenna: “Agbatikayo ditoy agraman ti asno, ngem sumang-atkami ken ti anakko sadiay tapno agdaydayawkami. Agsublikaminto met laeng.”

6 Innala ni Abraham dagiti kayo a pangpuor iti daton ket impabaklayna ken Isaac nga anakna. Iti kasta, innalana ti beggang a pagarun ken ti imuko, ket napandan. 7 Kalpasanna, kinuna ni Isaac ken ni Abraham nga amana: “Tatang!” Insungbat ni Abraham: “Apay, anakko?” Intuloy ni Isaac: “Adda pagarun ken kayo, ngem ayanna ti karnero kas daton a mapuoran?” 8 Insungbat ni Abraham: “Mangtedto ti Dios iti karnero kas daton a mapuoran,+ anakko.” Ket intuloyda ti nagna.

9 Idi nakadanonda iti lugar nga imbaga ti pudno a Dios, nangibangon ni Abraham iti altar sa nangyurnos kadagiti kayo iti rabawna. Rineppetna dagiti ima ken saka ni Isaac sa impaiddana iti rabaw dagiti kayo iti altar.+ 10 Kalpasanna, innala ni Abraham ti imuko tapno papatayenna ti anakna.+ 11 Ngem nagpukkaw ti anghel ni Jehova manipud langit ket kinunana: “Abraham, Abraham!” ket insungbatna: “Apay, Apo?” 12 Kinuna ti anghel: “Saanmo a papatayen ti anakmo ken dimo dangran. Ammokon a managbutengka iti Dios ta situtulokka a mangited kaniak iti kakaisuna nga anakmo.”+ 13 Iti kasta, kimmita ni Abraham ket adda kalakian a karnero iti asideg a naisagud dagiti sarana iti kasamekan. Innala ni Abraham ti kalakian a karnero ket indatagna kas daton a mapuoran a kasukat ti anakna. 14 Pinanaganan ni Abraham dayta a lugar iti Jehova-jireh.* Isu nga ibagbaga dagiti tattao agingga ita: “Iti bantay ni Jehova, maitedto dayta.”+

15 Nagsao manen ti anghel ni Jehova manipud langit, 16 ket kinunana ken Abraham: “‘Ikarik a mismo,’ kuna ni Jehova,+ ‘gapu iti daytoy nga inaramidmo, ken gapu ta situtulok nga intedmo kaniak ti kakaisuna nga anakmo,+ 17 sigurado a bendisionankanto ken paaduekto ti kaputotam* kas kadagiti bituen iti langit ken kas kadagiti darat iti igid ti baybay,+ ket alaento ti kaputotam* ti ruangan* dagiti kabusorna.+ 18 Ket babaen ti kaputotam,*+ mabendisionanto* ti amin a nasion iti daga gapu ta tinungpalmo ti bilinko.’”+

19 Nagsubli ni Abraham kadagiti adipenna, ket nagkukuyogda a nagawid idiay Beer-sheba.+ Nagtultuloy a nagnaed sadiay ni Abraham.

20 Kalpasanna, naipadamag ken Abraham: “Naaddaan met ni Milca nga asawa ni Nahor a kabsatmo kadagiti annak:+ 21 Ni Uz ti inauna, sa ni Buz, ni Kemuel nga ama ni Aram, 22 ni Kesed, Hazo, Pildas, Jidlaf, ken Betuel.”+ 23 Ni Betuel ti ama ni Rebecca.+ Dagitoy a walo ti annak da Milca ken Nahor a kabsat ni Abraham. 24 Ti sabali pay nga asawa ni Nahor a ni Reumah inyanakna met da Teba, Gaham, Tahas, ken Maaca.

23 Agtawen ni Sara iti 127 idi natay.+ 2 Natay ni Sara idiay Kiriat-arba,+ wenno Hebron,+ iti Canaan+ ket sinangitan ken dinung-awan ni Abraham. 3 Pinanawan ni Abraham ti bangkay ti asawana sa napan kadagiti annak ni Het,+ ket kinunana: 4 “Maysaak a ganggannaet nga agnanaed iti dagayo.+ Pangngaasiyo ta ikkandak iti daga a pagitaneman ket itabonko sadiay ti asawak.” 5 Insungbat dagiti annak ni Het: 6 “Denggennakami, apo. Maysaka a panguluen* a pinili ti Dios.+ Mabalinmo nga itabon ti asawam iti kasayaatan a pagitanemanmi. Saanmi nga iparit nga agitabonka kadagiti pagitanemanmi.”

7 Timmakder ni Abraham ket nagrukob kadagiti umili ti daga, dagiti annak ni Het,+ 8 ket kinunana: “No palubosandak a mangitabon iti asawak, kiddawenyo ken Efron nga anak ni Zohar 9 nga ilakona kaniak ti kueba ti Macpela nga adda iti ungto ti talonna. Ilakona kaniak iti sanguananyo ket bayadak iti pirak+ ti maitutop a gatadna tapno adda daga a pagitanemak.”+

10 Nakatugaw met sadiay ni Efron a kadua dagiti annak ni Het. Gapuna, simmungbat ni Efron ken ni Abraham iti sanguanan dagiti annak ni Het ken iti amin a simrek iti ruangan ti siudad.+ Kinunana: 11 “Saan! Denggennak, apo. Iti sanguanan dagiti kailiak, itedko kenka ti talon ken ti kueba nga adda iti dayta ket itabonmo ti minataymo.” 12 Nagrukob ni Abraham iti sanguanan dagiti umili 13 ket imbagana ken Efron iti sanguananda: “Denggennak koma. Bayadak iti pirak ti maitutop a gatad ti talonmo. Alaem ti bayadko ket itabonko sadiay ti asawak.”

14 Kinuna ni Efron ken ni Abraham: 15 “Apo, denggennak. Aggatad daytoy a lote iti 400 a siklo* a pirak, ngem mano met laeng dayta kadata? Itabonmo ti minataymo.” 16 Immanamong ni Abraham ken ni Efron, ket nangtimbang iti gatad nga imbaga ni Efron iti sanguanan dagiti annak ni Het, 400 a siklo* a pirak sigun iti pagtimbangan dagiti komersiante.+ 17 Gapuna, ti talon ni Efron nga adda iti Macpela, iti sango ti Mamre—ti talon ken ti kueba ken amin a kayo nga adda iti dayta—ket napatalgedan 18 a ginatang ni Abraham iti sanguanan dagiti annak ni Het ken ti amin a simrek iti ruangan ti siudad. 19 Kalpasanna, intabon ni Abraham ni Sara nga asawana iti kueba nga adda iti talon ti Macpela iti sango ti Mamre, wenno Hebron, iti Canaan. 20 Iti kasta, inted dagiti annak ni Het ken ni Abraham ti talon ken ti kueba nga adda iti dayta kas lugar a pagitanemanna.+

24 Lakayen ni Abraham, ket binendisionan ni Jehova ti amin nga aramidna.+ 2 Kinuna ni Abraham iti kalakayan nga adipen iti sangakabbalayanna, nga agay-aywan iti amin a sanikuana:+ “Pangngaasim ta ikabilmo ta imam iti baba ti luppok, 3 ket ikarim ken Jehova, ti Dios ti langit ken ti Dios ti daga, a dimo iyalaan ti anakko iti asawa manipud kadagiti Canaanita, a pakipagnanaedak.+ 4 Mapanka ketdi iti daga a nakayanakak ken kadagiti kabagiak+ ket mangalaka sadiay iti asawaen ni Isaac nga anakko.”

5 Ngem kinuna ti adipen: “Kasanon no saan a kayat ti balasang ti kumuyog kaniak ditoy? Kayatmo kadi nga ipanko ti anakmo sadiay?”+ 6 Insungbat ni Abraham: “Dimo koma ipan sadiay ti anakko.+ 7 Innalanak ni Jehova a Dios ti langit iti balay ni amak ken iti daga dagiti kabagiak+ ket inkarina kaniak:+ ‘Itedko daytoy a daga+ iti kaputotam.’*+ Mangibaonto iti anghelna nga umun-una ngem sika,+ ket mayalaamto ti anakko iti asawa sadiay.+ 8 No saan a kayat ti balasang ti kumuyog kenka, mawayawayaankanto iti daytoy a kari. Ngem dimo koma ipan ti anakko sadiay.” 9 Iti kasta, inkabil ti adipen ti imana iti baba ti luppo ni Abraham nga apona ket nagkari a tungpalenna dayta.+

10 Gapuna, nangala ti adipen iti 10 a kamelio ni apona agraman ti amin a kita ti sagut nga inted ni apona. Kalpasanna, napan idiay Mesopotamia, iti siudad ni Nahor. 11 Idi nakadanon iti maysa a bubon iti ruar ti siudad, nagsardeng tapno makapaginana dagiti kamelio. Sumipnget idin, ket dayta ti tiempo a panagsakdo dagiti babbai. 12 Kinuna ti adipen: “Jehova a Dios ni apok nga Abraham, pangngaasim ta pagballigiennak ita nga aldaw, ket ipakitam ti napudno nga ayatmo ken apok nga Abraham. 13 Agtaktakderak iti asideg ti bubon, ket umay sumakdo dagiti babbai iti siudad. 14 Ti koma babai a pangibagaak, ‘Pangngaasim ta ibabam ti karambam tapno makainumak,’ ket ibagana, ‘Wen, uminumka, ken painumekto met dagiti kameliom,’ isu koman ti balasang a pinilim para ken Isaac nga adipenmo. Daytoyto ti pakaammuak nga impakitam ti napudno nga ayatmo iti apok.”

15 Saan pay a nalpas a nagkararag idi dimteng ti maysa a balasang a nakaawit iti karamba iti abagana. Isu ni Rebecca nga anak ni Betuel+ nga anak da Milca+ ken Nahor,+ a kabsat ni Abraham. 16 Nakapimpintas ti balasang ken birhen pay laeng. Napan iti bubon ket pinunnona ti karambana sa simmang-at. 17 Nagtaray ti adipen nga immasideg kenkuana ket kinunana: “Pangngaasim ta painumennak iti uray bassit laeng a danum iti karambam.” 18 Kinuna ni Rebecca: “Uminumka, apo.” Dagus nga imbabana ti karambana ket pinainumna ti adipen. 19 Idi nakainumen, kinuna ni Rebecca: “Sumakdoak met ti inumen dagiti kameliom agingga a mapnekda.” 20 Gapuna, sidadaras nga imbukbokna iti pagpainuman ti nabati a danum iti karambana ket maulit-ulit a nagtaray a simmakdo iti danum agingga a napnek ti amin a kamelio. 21 Saan a nakauni ti lalaki ken masmasdaaw a mangbuybuya kenkuana, a pampanunotenna no pinagballigi met laeng ni Jehova iti nakaibaonanna.

22 Idi nakainumen dagiti kamelio, nangala ti lalaki iti balitok nga aritos ti agong nga agdagsen iti kagudua a siklo* ken dua a pulseras a balitok nga agdagsen iti 10 a siklo,* 23 ket kinunana: “Pangngaasim ta ibagam no asino ti makin-anak kenka. Adda kadi mabalin a pagyananmi kadagiti kakaduak iti balay ni amam ita a rabii?” 24 Insungbat ni Rebecca: “Siak ti balasang ni Betuel+ nga anak da Milca ken Nahor.”+ 25 Kinunana pay: “Adda pagyananyo iti balaymi ken adu met ti garami ken taraon para kadagiti kamelioyo.” 26 Nagrukob ti lalaki ket nagruknoy iti sanguanan ni Jehova 27 ket kinunana: “Maidaydayaw koma ni Jehova a Dios ni apok nga Abraham, ta nangipakita iti napudno nga ayat ken tinungpalna ti karina iti apok. Inturongnak ni Jehova iti balay dagiti kakabsat ni apok.”

28 Nagtaray ti balasang a nagawid iti balay ni inana ket imbagana ti napasamak. 29 Adda lalaki a kabsat ni Rebecca nga agnagan iti Laban.+ Nagtaray ni Laban a napan iti lalaki nga adda iti bubon. 30 Idi nakitana ti aritos ti agong ken dagiti pulseras kadagiti ima ni Rebecca ken nangngegna nga imbaga ti kabsatna: “Kastoy ti imbaga kaniak ti lalaki,” napan iti ayan ti lalaki, nga agtaktakder pay laeng iti abay dagiti kamelio iti asideg ti bubon. 31 Kinuna ni Laban: “Bembendisionannaka ni Jehova. Umayka idiay balaymi. Saan a nasayaat nga agyankayo ditoy ruar. Nakasaganan ti balay ken ti pagyanan dagiti kamelio.” 32 Iti kasta, simrek ti lalaki iti balay, ket diniskargaanna* dagiti kamelio ken inikkanna ida iti garami ken taraon. Inikkanna met ti lalaki ken dagiti kakaduana iti danum a pangbuggoda iti sakada. 33 Ngem kinunana idi naidasaran iti makan: “Saanak a mangan agingga a maibagak ti rantak.” Iti kasta, kinuna ni Laban: “Sige, ibagam!”

34 Kinuna ti lalaki: “Adipennak ni Abraham.+ 35 Kasta unay ti panangbendision ni Jehova iti apok ta pinagbalinna a nakabakbaknang ken inikkanna iti adu a karnero ken baka, pirak ken balitok, adipen a lallaki ken babbai, ken kamelio ken asno.+ 36 Kasta met, ni Sara nga asawa ni apok ket nangipasngay iti maysa a lalaki uray baketen.+ Itedto ni apok iti anakna ti amin a sanikuana.+ 37 Isu a pinagkarinak ni apok, ket kinunana: ‘Dimo iyalaan ti anakko iti asawa manipud kadagiti Canaanita, a pakipagnanaedak.+ 38 Imbes ketdi, mapanka iti balay ni amak ken kadagiti kabagiak+ ket mangalaka sadiay iti asawaen ti anakko.’+ 39 Ngem kinunak iti apok, ‘Kasanon no saan a kayat ti balasang ti kumuyog kaniak?’+ 40 Insungbatna, ‘Ni Jehova a pagserserbiak+ mangibaonto iti anghel+ a kumuyog kenka ket pagballigiennakanto. Iyalaamto ti anakko iti asawaenna manipud kadagiti kabagiak ken iti balay ni amak.+ 41 Ngem no mapanka kadagiti kabagiak ket saanda nga ited ti balasang, mawayawayaankanto iti karim.’+

42 “Itattay nakadanonak idiay bubon ita nga aldaw, kinunak, ‘Jehova a Dios ni apok nga Abraham, no pagballigiennak iti nakaibaonak, 43 addaak ditoy asideg ti bubon. Ti koma balasang+ nga umay sumakdo ken pangibagaak, “Pangngaasim ta painumennak iti uray bassit laeng a danum iti karambam,” 44 ket ibagana, “Wen, uminumka, ken sumakdoak pay iti inumen dagiti kameliom,” isu koman ti babai a pinili ni Jehova para iti anak ni apok.’+

45 “Saanak pay a nalpas a nagkararag a siuulimek idi dimteng ni Rebecca a nakaawit iti karamba iti abagana, ket napan iti bubon ken simmakdo iti danum. Kinunak kenkuana, ‘Pangngaasim ta painumennak.’+ 46 Gapuna, dagus nga imbabana ti karambana ket kinunana: ‘Uminumka,+ ken painumekto met dagiti kameliom.’ Isu nga imminumak, ken pinainumna met dagiti kamelio. 47 Kalpasanna, insaludsodko, ‘Asino ti makin-anak kenka?’ ket insungbatna, ‘Siak ti balasang ni Betuel nga anak da Nahor ken Milca.’ Iti kasta, inkabilko ti aritos iti agongna ken dagiti pulseras kadagiti imana.+ 48 Nagrukob ken nagruknoyak iti sanguanan ni Jehova ket indaydayawko ni Jehova a Dios ni apok nga Abraham,+ ta inturongnak tapno mabirokak ti balasang ti kabsat ni apok ken alaek para iti anakna. 49 Ita, ibagayo no kayatyo ti mangipakita iti napudno nga ayat ken tungpalenyo ti kariyo iti apok; ngem no saan, ibagayo tapno ammok ti aramidek.”*+

50 Iti kasta, insungbat da Laban ken Betuel: “Nagtaud daytoy ken Jehova. Saan a dakami ti agdesision.* 51 Adtoy ni Rebecca, alaem ket agbalin koma nga asawa ti anak ni apom, kas imbaga ni Jehova.” 52 Idi nangngeg ti adipen ni Abraham ti imbagada, dagus a nagruknoy iti sanguanan ni Jehova. 53 Inruar ti adipen dagiti alahas a pirak ken balitok ken bado ket intedna ken Rebecca. Inikkanna met kadagiti napateg a sagut ti kabsat ken ina ni Rebecca. 54 Kalpasanna, nangan ken imminum kasta met dagiti lallaki a kakaduana, ket imyanda sadiay.

Idi bumangonda iti bigat, kinuna ti adipen: “Palubosandak nga agsubli ken apok.” 55 Insungbat ti kabsat ken ti ina ni Rebecca: “Agbati pay koma kadakami ti balasang uray 10 laeng nga aldaw. Kalpasanna, umayton.” 56 Ngem kinuna ti adipen: “Saandak koma nga igawid, ta pinagballigi ni Jehova ti nakaibaonak. Palubosandakon nga agsubli ken apok.” 57 Gapuna, kinunada: “Ayabantayo ti balasang ket damagentayo.” 58 Inayabanda ni Rebecca ket insaludsodda: “Kumuyogka kadi iti daytoy a lalaki?” Insungbatna: “Wen, kumuyogak.”

59 Gapuna, pinalubosanda ni Rebecca+ ken ti babai a mangay-aywan kenkuana*+ ken ti adipen ni Abraham ken dagiti lallaki a kakaduana. 60 Kinunada ken Rebecca: “Kabsatmi, agbalinka koma a minilion,* ket alaen koma ti kaputotam* ti ruangan* dagiti kabusorda.”+ 61 Kalpasanna, timmakder ni Rebecca ken dagiti katulonganna a babbai ket nagsakayda kadagiti kamelio sa simmurotda iti lalaki. Iti kasta, ni Rebecca ket innala ti adipen sa pimmanawda.

62 Kabayatanna, adda ni Isaac iti dalan nga agturong idiay Beer-lahai-roi,+ ta agnanaed idi idiay Negeb.+ 63 Nagpagnapagna iti tanap idi sumipngeten tapno agpanunot a naimbag.+ Idi kimmita iti aglawlaw, nakitana dagiti kamelio a sumungsungad! 64 Dagus a dimsaag ni Rebecca iti kamelio idi nakitana ni Isaac. 65 Insaludsodna iti adipen: “Asino dayta lalaki a magmagna a sumabat kadatayo?” Insungbat ti adipen: “Isu ti apok, ni Isaac.” Nangala ni Rebecca iti dalungdong ket inabbonganna ti rupana. 66 Imbaga ti adipen ken ni Isaac ti amin nga inaramidna. 67 Kalpasanna, inserrek ni Isaac ti balasang iti tolda ni Sara nga inana.+ Innalana ngarud ni Rebecca kas asawana, ket inay-ayatna.+ Iti kasta, isu ti nagbalin a liwliwa ni Isaac kalpasan ti ipapatay ni inana.+

25 Nangala manen ni Abraham iti sabali nga asawa, nga agnagan iti Ketura. 2 Idi agangay, impasngayna da Zimran, Joksan, Medan, Midian,+ Isbak, ken Shua.+

3 Ni Joksan ti ama da Sheba ken Dedan.

Ti annak ni Dedan ket dagiti Assurim, Letusim, ken Leumim.

4 Ti annak ni Midian ket da Efa, Efer, Hanok, Abida, ken Eldaa.

Dagitoy amin ti annak ni Ketura.

5 Idi agangay, inted ni Abraham ti amin nga adda kenkuana ken Isaac,+ 6 ngem sinagutan ni Abraham dagiti annakna iti dadduma pay nga assawana. Bayat a sibibiag pay, imbaonna ida iti Daya tapno mayadayoda ken Isaac nga anakna.+ 7 Nagbiag ni Abraham iti 175 a tawen. 8 Napaut ken napnek ni Abraham iti biagna sa natay ket naitipon kadagiti kailianna.* 9 Intabon da Isaac ken Ismael nga annakna iti kueba ti Macpela, idiay talon ni Efron nga anak ni Zohar a Heteo nga adda iti sango ti Mamre,+ 10 ti talon a ginatang ni Abraham iti annak ni Het. Naitabon sadiay ni Abraham, ken ni Sara nga asawana.+ 11 Idi natayen ni Abraham, intultuloy ti Dios a binendisionan ti anakna a ni Isaac.+ Agnanaed idi ni Isaac iti asideg ti Beer-lahai-roi.+

12 Daytoy ti pakasaritaan ni Ismael+ nga anak da Abraham ken Hagar+ nga Egipcio, nga adipen ni Sara.

13 Dagitoy ti nagan ti annak ni Ismael, sigun iti pamilia a nagtaudanda: ni Nebayot+ ti inauna, sa ni Kedar,+ Adbeel, Mibsam,+ 14 Misma, Duma, Massa, 15 Hadad, Tema, Jetur, Nafis, ken Kedema. 16 Dagitoy ti annak ni Ismael, ket dagitoy ti naganda sigun iti nagnaedanda nga ili ken nagkampuanda,* 12 a panguluen sigun kadagiti nagtaudanda.+ 17 Nagbiag ni Ismael iti 137 a tawen sa natay ket naitipon kadagiti kailianna.* 18 Ket nagyanda manipud idiay Havila+ iti asideg ti Sur,+ iti abay ti Egipto, agingga iti Asiria. Nagnaed iti asideg ti amin a kakabsatna.*+

19 Daytoy ti pakasaritaan ni Isaac nga anak ni Abraham.+

Ni Abraham ti ama ni Isaac. 20 Agtawen ni Isaac iti 40 idi inasawana ni Rebecca, nga anak ni Betuel+ nga Arameano manipud Padan-aram ken kabsat ni Laban nga Arameano. 21 Nagpakpakaasi ni Isaac ken ni Jehova maigapu iti lupes nga asawana. Impangag ni Jehova ti panagpakaasina, ket nagsikog ni Rebecca. 22 Narikna ni Rebecca nga agkinkinnugtar dagiti ubbing+ iti tianna ket kinunana: “No kastoy ti marikriknak, nasaysayaat laengen a matayak!” Gapuna, nagsaludsod ken Jehova. 23 Insungbat ni Jehova: “Dua a nasion ti adda iti tianmo,+ ken dua nga ili ti agsinanto manipud kenka.+ Napigpigsanto ti maysa a nasion ngem ti sabali a nasion,+ ket ti inauna agserbinto iti inaudi.”+

24 Idi aganaken, agpayso a singin ti adda iti tianna. 25 Nalabaga ti kolor ti immuna a rimmuar ken barbonan ti intero a bagina a kas iti burboran a bado,+ isu a napanaganan iti Esau.*+ 26 Rimmuar met ti kabsatna a nakakapet iti mukod ni Esau+ ket napanaganan iti Jacob.*+ Agtawen ni Isaac iti 60 idi nagpasngay ni Rebecca.

27 Bayat a dumakdakkel dagiti ubbing, nagbalin ni Esau a nalaing a mangnganup+ ken masansan nga adda iti tanap, ngem ni Jacob ket nalinteg a tao ken agnanaed kadagiti tolda.+ 28 Kaykayat ni Isaac ni Esau, ta magustuanna ti mangan kadagiti maanupna, idinto ta kaykayat ni Rebecca ni Jacob.+ 29 Naminsan, aglutluto ni Jacob iti diniguan a bukbukel idi simmangpet a nabambannog ni Esau manipud iti tanap. 30 Gapuna, kinuna ni Esau ken ni Jacob: “Darasem, ikkannak man iti nalabaga a diniguam dita* uray bassit* laeng, ta nabambannogak!”* Dayta ti makagapu a napanaganan iti Edom.*+ 31 Insungbat ni Jacob: “Ilakom pay nga umuna kaniak ti kalintegam kas inauna!”+ 32 Kinuna pay ni Esau: “Matayakon iti bisin! Ania pay ti serserbi ti kalintegak kas inauna?” 33 Insungbat ni Jacob: “Agkarika pay nga umuna!” Isu a nagkari ket inlakona ken Jacob ti kalinteganna kas inauna.+ 34 Inikkan ni Jacob ni Esau iti tinapay ken diniguan a lentehas, ket nangan ken imminum sa pimmanawen. Iti kasta, saan nga impateg ni Esau ti kalinteganna kas inauna.

26 Adda nakaro a bisin iti daga, malaksid iti daydi nakaro a bisin idi tiempo ni Abraham,+ isu a napan ni Isaac ken ni Abimelec nga ari dagiti Filisteo, idiay Gerar. 2 Nagparang kenkuana ni Jehova ket kinunana: “Saanka a mapan idiay Egipto. Agnaedka iti daga nga ibagak a papanam. 3 Agnaedka iti daytoy a daga kas ganggannaet,+ ket agtultuloyto nga addaak kenka ken bendisionanka, gapu ta itedkonto kenka ken iti kaputotam* amin dagitoy a daga,+ ket tungpalekto ti inkarik iti amam a ni Abraham:+ 4 ‘Paaduekto ti kaputotam* kas kadagiti bituen iti langit;+ ken itedkonto iti kaputotam* amin dagitoy a daga;+ ken babaen ti kaputotam,* mabendisionanto* ti amin a nasion iti daga,’+ 5 gapu ta nagtulnog kaniak ni Abraham ken tinungpalna dagiti impaaramidko, dagiti bilinko, ken dagiti lintegko.”+ 6 Gapuna, nagtultuloy a nagnaed ni Isaac idiay Gerar.+

7 Tunggal agdamag dagiti lallaki iti dayta a lugar maipapan iti asawana, ibagana: “Kabsatko.”+ Mabuteng a mangibaga nga asawana amangan no patayen dagiti lallaki iti dayta a lugar maigapu ken Rebecca ta nakapimpintas.+ 8 Kalpasan ti sumagmamano a tiempo, tumantan-aw iti tawa ni Abimelec nga ari dagiti Filisteo ket nakitana nga agin-innarakup* da Isaac ken Rebecca.+ 9 Dagus a pinaayaban ni Abimelec ni Isaac ket kinunana: “Asawam met gayam! Apay nga imbagam a kabsatmo?” Insungbat ni Isaac: “Imbagak dayta ta mabutengak amangan no matayak maigapu kenkuana.”+ 10 Ngem kinuna ni Abimelec: “Ania ti inaramidmo kadakami?+ No maysa kadagiti umilik ti nangdenna iti asawam, nagbasolkami koman!”+ 11 Iti kasta, kinuna ni Abimelec iti amin nga umili: “Sigurado a mapapatay ti asinoman a mangdangran iti daytoy a lalaki ken iti asawana!”

12 Nagmula ni Isaac kadagiti bukbukel iti dayta a daga, ket mamin-100 nga ad-adu ti naapitna iti dayta a tawen ta bembendisionan ni Jehova.+ 13 Bimmaknang ni Isaac, ket nagtultuloy a rimmang-ay agingga a nakabakbaknang unayen. 14 Naaddaan iti adu nga adipen, karnero, ken baka+ isu nga inapalan dagiti Filisteo.

15 Gapuna, nangala dagiti Filisteo iti daga ket ginaburanda ti amin a bubon a kinali dagiti adipen ni amana idi tiempo ni Abraham.+ 16 Kinuna ni Abimelec ken ni Isaac: “Pumanawka ditoy ta nagbalinka a nabilbileg ngem dakami.” 17 Pimmanaw ni Isaac ket napan idiay tanap* ti Gerar+ sa nagnaed sadiay. 18 Kinali manen ni Isaac dagiti bubon a nakali idi tiempo ni Abraham nga amana ngem ginaburan dagiti Filisteo kalpasan ti ipapatay ni Abraham.+ Pinanagananna dagita iti nagan nga inyawag ni amana.+

19 Idi agkalkali dagiti adipen ni Isaac idiay tanap,* nakasarakda iti ubbog ti nadalus a danum. 20 Nakiriri dagiti agipaspastor a taga-Gerar kadagiti agipaspastor kadagiti taraken ni Isaac, ket kinunada: “Kukuami ti danum!” Isu a pinanagananna ti bubon iti Esek,* gapu ta nakiririda kenkuana. 21 Nagkalida manen iti sabali nga ubbog, ket nagaapada manen gapu iti dayta isu a pinanagananna iti Sitna.* 22 Idi agangay, pimmanaw iti dayta a lugar ket nagkali iti sabali nga ubbog, ngem saanda a pinagaapaan dayta isu a pinanagananna iti Rehobot* ket kinunana: “Gapu ta inikkannatayo ni Jehova iti nalawa a lugar ken pinaaduna ti kaputotantayo.”+

23 Kalpasanna, napan idiay Beer-sheba.+ 24 Karabiyanna, nagparang kenkuana ni Jehova ket kinunana: “Siak ti Dios ni Abraham nga amam.+ Dika agbuteng,+ ta addaak kenka, ket bendisionankanto ken paaduekto ti kaputotam* maigapu ken Abraham nga adipenko.”+ 25 Iti kasta, nangaramid iti altar ket immawag iti nagan ni Jehova.+ Nagtolda sadiay ni Isaac,+ ket nagkali dagiti adipenna iti ubbog.

26 Idi agangay, dimteng ni Abimelec manipud Gerar a kaduana ni Ahuzat a mamalbalakadna ken ni Ficol a pangulo ti armadana.+ 27 Kinuna ni Isaac kadakuada: “Apay nga immaykayo ditoy? Saan kadi a kagurguradak ken pinapanawdak iti lugaryo?” 28 Insungbatda: “Nakitami nga adda kenka ni Jehova.+ Isu a kinunami, ‘Agtutulagtayo koma, ket kayatmi nga ikarim+ 29 a saannakaminto a dangran a kas iti saanmi a panangdangran kenka. Naimbag ti inaramidmi kenka, ta saandaka nga inan-ano idi pinapanawdaka. Ita, bembendisionannaka ni Jehova.’” 30 Insaganaan ida ni Isaac iti padaya ket nangan ken imminumda. 31 Kabigatanna, bimmangonda a nasapa ket nagsapatada iti maysa ken maysa.+ Kalpasanna, pinalubosan ida ni Isaac ket nagawidda a sitatalna.

32 Iti dayta nga aldaw, simmangpet dagiti adipen ni Isaac ket impadamagda ti maipapan iti nakalida a bubon:+ “Nakasarakkami iti danum!” 33 Pinanagananna ti bubon iti Shiba. Dayta ti makagapu a Beer-sheba+ ti nagan ti siudad agingga ita.

34 Idi agtawenen ni Esau iti 40, inasawana da Judit nga anak ni Beeri a Heteo ken ni Basemat nga anak ni Elon a Heteo.+ 35 Nagladingit unay* da Isaac ken Rebecca gapu kadakuada.+

27 Idi lakayen ni Isaac ken nakudrepen ti panagkitana, inayabanna ni Esau+ nga inauna nga anakna ket imbagana: “Anakko!” Kinuna ni Esau: “Apay, Tatang?” 2 Kinuna ni Isaac: “Lakayakon. Diak ammo no kaano a matayak. 3 Ita, pangngaasim ta alaem dagiti armasmo, ti pana ken baim, ket mapanka iti tanap sa iyanupannak iti animal.+ 4 Kalpasanna, ilutuannak iti naimas ken paboritok a putahe sa itedmo a kanek ket bendisionanka sakbay a matayak.”

5 Dumdumngeg idi ni Rebecca bayat a kasarsarita ni Isaac ni Esau nga anakna. Rimmuar ni Esau ket napan naganup iti isangpetna.+ 6 Kinuna ni Rebecca ken ni Jacob nga anakna:+ “Nangngegko nga imbaga ni tatangmo ken ni Esau a kabsatmo: 7 ‘Inka aganup ket ilutuannak iti naimas a putahe. Pakanennak ket bendisionanka iti sanguanan ni Jehova sakbay a matayak.’+ 8 Ita anakko, denggem a naimbag ken aramidem ti ibilinko kenka.+ 9 Pangngaasim ta mangalaka iti dua a nalulukmeg nga urbon a kalding a tarakentayo tapno ilutuak ni tatangmo iti naimas a putahe a paboritona. 10 Kalpasanna, ipanmo kenkuana tapno kanenna ket bendisionannaka sakbay a matay.”

11 Kinuna ni Jacob ken ni Rebecca nga inana: “Barbonan+ ni Esau a kabsatko ngem siak ket saan. 12 Kasanon no arikapennak ni Tatang?+ Maammuannanto nga al-allilawek, ket ilunodnakto imbes a bendisionannak.” 13 Iti kasta, kinuna ni inana: “Siakto ti mailunod, anakko. Basta aramidem ti ibagak ket inka alaen dagiti kalding.”+ 14 Napan ket innalana dagita sa intedna ken inana. Nagluto ni Rebecca iti naimas a putahe a paborito ni Isaac. 15 Kalpasanna, simrek ni Rebecca iti balay ken innalana dagiti kasayaatan a bado ni Esau, ket insuotna ken Jacob nga inaudi nga anakna.+ 16 Inkabilna dagiti lalat ti urbon a kalding kadagiti ima ni Jacob ken iti paset ti tengngedna nga awan barbonna.+ 17 Kalpasanna, intedna ken Jacob nga anakna ti naimas a putahe ken ti tinapay nga inaramidna.+

18 Napan ni Jacob ken amana ket kinunana: “Tatang!” Insungbat ni Isaac: “Apay? Asinoka, anakko?” 19 Insungbat ni Jacob: “Siak ni Esau nga inauna nga anakmo.+ Inaramidko ti imbagam. Pangngaasim ta agtugawka ket manganka iti naanupko, sa bendisionannak.”+ 20 Kinuna ni Isaac iti anakna: “Apay a nagalistoka a naganup, anakko?” Insungbatna: “Inted kaniak daytoy ni Jehova a Diosmo.” 21 Kinuna ni Isaac ken ni Jacob: “Umasidegka, anakko, ket arikapenka tapno maammuak no talaga a sika ni Esau nga anakko.”+ 22 Gapuna, immasideg ni Jacob ket inarikap ni Isaac nga amana sa kinunana: “Kasla timek ni Jacob ti timekmo, ngem kasla ima ni Esau ti imam.”+ 23 Saanna a nailasin ta barbonan dagiti imana a kas kadagiti ima ni Esau a kabsatna ket binendisionanna.+

24 Kalpasanna, insaludsodna: “Talaga kadi a sika ni Esau nga anakko?” Insungbat ni Jacob: “Wen, siak.” 25 Ket kinunana: “Ikkannak ngarud iti naanupmo, anakko, tapno manganak ket bendisionanka.” Inyawatna dayta ken Isaac ket nangan, ken inikkanna iti arak nga inumenna. 26 Kalpasanna, kinuna ni Isaac nga amana: “Umasidegka, anakko, ket bisongennak.”+ 27 Immasideg ni Jacob ket binisongna. Naangot ni Isaac ti bado ni Jacob+ ket binendisionanna. Kinunana:

“Kasla angot ti tanap a binendisionan ni Jehova ti angot ti anakko. 28 Ipaayannaka koma ti pudno a Dios kadagiti linnaaw manipud langit+ ken nadam-eg a daga+ ken adu a bukbukel ken baro nga arak.+ 29 Agserbi koma kenka dagiti ili ken agruknoy koma kenka dagiti nasion. Iturayam dagiti kakabsatmo, ket agruknoy koma kenka dagiti kakabsatmo.+ Mailunod koma dagiti mangilunod kenka, ken mabendisionan koma dagiti mangbendision kenka.”+

30 Kapampanaw pay laeng ni Jacob iti ayan ni Isaac nga amana kalpasan a nabendisionan, idi simmangpet ni Esau a kabsatna a napan naganup.+ 31 Nagluto met iti naimas a putahe sa impanna iti amana ken kinunana: “Bumangonkan, Tatang, ket manganka iti naanup ti anakmo, iti kasta, bendisionannak.” 32 Kinuna ni Isaac nga amana: “Asinoka?” Insungbat ni Esau: “Siak ti inauna nga anakmo, ni Esau.”+ 33 Nagpigerger iti kasta unay ni Isaac ket kinunana: “Asino ngarud daydiay nangyeg kaniak iti naanupna? Kinnanko dayta sakbay a simmangpetka ket binendisionak. Sigurado a mabendisionanto!”

34 Idi nangngeg dayta ni Esau, nagsangit iti napigsa ken nasaem ket kinunana: “Bendisionannak met, Tatang!”+ 35 Ngem kinuna ni Isaac: “Inallilawnak ti kabsatmo tapno maalana ti bendision a para kenka.” 36 Gapuna, kinuna ni Esau: “Saan kadi nga umiso a napanaganan iti Jacob,* ta naminduan nga inagawannak?+ Innalana la ngaruden ti kalintegak kas inauna,+ innalana pay ti bendisionko!”+ Kinunana pay: “Awan kadin ti maitedmo a bendision kaniak?” 37 Insungbat ni Isaac: “Isu ti dinutokak a mangituray kenka,+ ket intedkon kenkuana ti amin a kakabsatna kas ad-adipen. Intedko payen dagiti bukbukel ken baro nga arak.+ Ania pay koma ti maitedko kenka, anakko?”

38 Kinuna ni Esau: “Maymaysa laeng kadi ti bendisionmo, Tatang? Bendisionannak met, Tatang!” Iti kasta, nagsangit ni Esau iti napigsa.+ 39 Gapuna, kinuna ni Isaac nga amana:

“Saankanto nga agnaed iti nadam-eg a daga, ken saankanto a maipaayan iti linnaaw manipud langit.+ 40 Agbiagkanto babaen ti espadam+ ket agserbikanto iti kabsatmo.+ Ngem no saankanton a makaibtur, makalapsutkanto iti panangadipenna.”+

41 Nupay kasta, ginura ni Esau ni Jacob gapu iti bendision nga inted kenkuana ni tatangda,+ ket imbagbagana iti bagina: “Dandanin matay ni amak.*+ Kalpasan dayta, patayekto ni Jacob a kabsatko.” 42 Idi naibaga ken Rebecca ti panggep ni Esau, dagus a pinaayabanna ni Jacob nga inaudi nga anakna ket kinunana: “Kayatnaka a patayen ni Esau a kabsatmo tapno makabales.* 43 Aramidem ti ibagak kenka, anakko. Pumanawka ditoy ket mapanka ken kabsatko a Laban idiay Haran.+ 44 Makipagnaedka pay laeng kenkuana agingga a bumaaw ti pungtot ni kabsatmo, 45 agingga a mapukaw ti gurana, ken malipatanna ti inaramidmo kenkuana. Ket mangibaonakto iti mangyawid kenka. Diak kayat a mapukawkayo a dua iti maymaysa nga aldaw!”

46 Kalpasanna, kanayon nga ibaga ni Rebecca ken ni Isaac: “Naumaakon iti biagko gapu iti annak a babbai ni Het. No mangasawa ni Jacob iti anak ni Het,+ a kas kadagiti babbai nga adda ditoy a lugar, ania pay koma ti serserbi ti biagko?”+

28 Pinaayaban ni Isaac ni Jacob ket binendisionan ken binilinna. Kinunana: “Dika mangasawa kadagiti taga-Canaan.+ 2 Mapanka idiay Padan-aram iti pamilia ni apongmo a Betuel, ket mangasawaka iti maysa kadagiti annak ni angkelmo a Laban.+ 3 Bendisionannakanto ti Mannakabalin-amin a Dios ken paaduennakanto, ket sigurado nga agtaudto kenka ti adu a nasion.+ 4 Itednanto kenka ken iti kaputotam* ti bendision nga inkarina ken Abraham,+ tapno matagikuam ti daga a pagnanaedam kas ganggannaet, nga inted ti Dios ken Abraham.”+

5 Gapuna, pinarubbuatan ni Isaac ni Jacob a mapan idiay Padan-aram, ken Laban nga anak ni Betuel nga Arameano,+ ti kabsat ni Rebecca,+ nga ina da Jacob ken Esau.

6 Nakita ni Esau a binendisionan ni Isaac ni Jacob ken imbaonna idiay Padan-aram tapno mangasawa sadiay. Ken idi binendisionanna, imbilinna: “Dika mangasawa kadagiti taga-Canaan.”+ 7 Nagtulnog ni Jacob iti ama ken inana ket napan idiay Padan-aram.+ 8 Naammuan ni Esau a kagura ni Isaac+ nga amana dagiti babbai a taga-Canaan, 9 isu nga uray no dua ti asawanan, napan ken Ismael nga anak ni Abraham ket inasawana ti anak ni Ismael a ni Mahalat a kabsat ni Nebayot.+

10 Pimmanaw ni Jacob idiay Beer-sheba ket napan idiay Haran.+ 11 Limneken ti init idi nakadanon iti maysa a lugar ket sadiay a pinalabasna ti rabii. Nangala iti maysa a bato iti dayta a lugar a nagpungananna a naturog.+ 12 Kalpasanna, nagtagtagainep nga adda maysa nga agdan manipud daga a dumanon idiay langit; ken adda dagiti anghel ti Dios nga umul-uli ken umul-ulog iti dayta.+ 13 Adda ni Jehova iti ngatuen ti agdan, ket kinunana:

“Siak ni Jehova a Dios ni Abraham nga amam ken ti Dios ni Isaac.+ Itedkonto kenka ken iti kaputotam* ti daga a pagid-iddaam.+ 14 Ket sigurado a paaduekto ti kaputotam* a kas iti kaadu dagiti tapok ti daga,+ ket agwaraskayto manipud laud nga agpadaya ken manipud amianan nga agpaabagatan, ken mabendisionanto* ti amin a pamilia ditoy daga babaen kenka ken iti kaputotam.*+ 15 Addaak kenka ken protektaranka iti amin a papanam, ket isublikanto iti daytoy a daga.+ Saankanto a baybay-an agingga a matungpalko ti inkarik kenka.”+

16 Nakariing ni Jacob ket kinunana: “Talaga nga adda ni Jehova iti daytoy a lugar ket saanko nga ammo dayta.” 17 Nagbuteng ket kinunana pay: “Nasantuan daytoy a lugar! Sigurado a daytoy ti balay ti Dios+ ken daytoy ti ruangan a mapan idiay langit.”+ 18 Kabigatanna, nasapa a bimmangon ni Jacob, innalana ti bato a nagpungananna ket inaramidna a kas monumento sa binukbokanna dayta iti lana.+ 19 Pinanagananna dayta a lugar iti Bethel,* ngem Luz+ ti dati a nagan ti siudad.

20 Nagsapata ni Jacob ket kinunana: “No agtultuloy nga adda kaniak ti Dios ken salaknibannak iti dalanko ken ikkannak iti taraon ken bado 21 ken makasubliak a sitatalged iti balay ni amak, mapaneknekanto a ni Jehova ti Diosko. 22 Daytoy a bato nga inaramidko kas monumento ti agbalinto a balay ti Dios,+ ket sigurado nga itedkonto kenka, O Dios, ti apagkapullo ti amin nga intedmo kaniak.”

29 Kalpasanna, intuloy ni Jacob ti nagnagna ket nakadanon iti daga dagiti taga-Daya. 2 Nakakita iti maysa a bubon iti tanap ken tallo nga arban ti karnero a nakasadag iti abay ti bubon, ta sadiay ti masansan a pagpainumanda kadagiti karnero. Adda idi dakkel a bato a naikalub iti bubon. 3 Ummongenda sadiay ti amin a karnero, ikkatenda ti kalub ti bubon, sa painumenda dagiti karnero. Kalpasanna, isublida ti kalub ti bubon.

4 Kinuna ni Jacob: “Kakabsat, naggapuanyo?” ket insungbatda: “Idiay Haran.”+ 5 Kinunana kadakuada: “Am-ammoyo kadi ni Laban+ nga apoko ni Nahor?”+ ket insungbatda: “Wen, am-ammomi.” 6 Dinamagna kadakuada: “Nasayaat met la kadi ti kasasaadna?” Insungbatda: “Wen. Dayta sumungsungad a kadua dagiti karnero ket ni Raquel+ nga anakna!” 7 Kinuna ni Jacob: “Tengnga pay laeng ti aldaw. Saan pay a tiempo a maummong dagiti karnero. Painumenyo dagiti karnero, sa ipaarabyo ida.” 8 Insungbatda: “Saan pay a mabalin ta ur-urayenmi a maummong ti amin a karnero sakbay nga ikkatenmi ti bato a naikalub iti bubon sa painumenmi ida.”

9 Makisarsarita pay laeng kadakuada ni Jacob idi dimteng ni Raquel a kaduana dagiti karnero ni amana, ta maysa idi nga agpaspastor. 10 Idi nakita ni Jacob ni Raquel, nga anak ni Laban nga angkelna, ken dagiti karnero, dagus nga immasideg ket inikkatna ti bato a kalub ti bubon sa pinainumna dagiti karnero ni Laban nga angkelna. 11 Kalpasanna, binisong ni Jacob ni Raquel sa nagsangit iti napigsa. 12 Imbaga ni Jacob ken Raquel a kabagianna* ni tatangna ken isu ti anak ni Rebecca. Nagtartaray ni Raquel a napan nangibaga iti dayta ken amana.

13 Idi nangngeg ni Laban+ ti maipapan ken Jacob nga anak ti kabsatna, nagtaray a simmabet kenkuana. Inarakup ken binisongna ni Jacob sa impanna iti balayna. Imbaga ni Jacob ken ni Laban ti amin a napasamak. 14 Kinuna ni Laban: “Talaga nga agkabagianta.”* Gapuna, makabulan a nagnaed sadiay ni Jacob.

15 Kalpasanna, kinuna ni Laban ken ni Jacob: “Saan a gapu ta agkabagianta*+ ket agserbika kaniak nga awan ti tangdanmo. Ania ti kayatmo a tangdan?”+ 16 Adda idi dua a babbalasang ni Laban. Ni Lea ti inauna ken ni Raquel+ ti inaudi. 17 Saan a makaay-ayo dagiti mata ni Lea idinto ta nakapimpintas ni Raquel. 18 Nagayat ni Jacob ken ni Raquel, isu a kinunana: “Agserbiak kenka iti pito a tawen para iti inaudi nga anakmo a ni Raquel.”+ 19 Insungbat ni Laban: “Nasaysayaat a sika ti pangtedak ngem iti sabali a lalaki. Agyanka ditoyen.” 20 Iti kasta, nagserbi ni Jacob iti pito a tawen para ken Raquel,+ ngem kasla sumagmamano laeng nga aldaw dayta kenkuana ta ay-ayatenna ni Raquel.

21 Kalpasanna, kinuna ni Jacob ken ni Laban: “Itedmo ti asawak ta nalpasen dagiti aldaw a panagserbik kenka, ket palubosannak a makidenna kenkuana.” 22 Iti kasta, inummong ni Laban ti amin a lallaki iti dayta a lugar sa nangaramid iti padaya. 23 Ngem bayat ti rabii, ni Lea nga anakna ti intedna a makidenna ken Jacob. 24 Intedna pay ti adipenna a babai a ni Zilpa ken ni Lea nga anakna kas adipen.+ 25 Kabigatanna, naammuan ni Jacob a ni Lea ti nakadennana! Isu a kinunana ken Laban: “Apay a kastoy ti inaramidmo kaniak? Saan kadi a nagserbiak kenka para ken Raquel? Apay nga inallilawnak?”+ 26 Insungbat ni Laban: “Saanmi a kaugalian ditoy nga ipaasawa nga umun-una ti inaudi ngem iti inauna. 27 Palpasem pay ti makalawas a kaduam ti inauna nga anakko. Itedkonto met kenka ti inaudi nga anakko no la ket ta agserbika kaniak iti pito pay a tawen.”+ 28 Inaramid dayta ni Jacob ket makalawas a nakikadua ken Lea. Kalpasanna, inted met ni Laban ni Raquel nga anakna kas asawa ni Jacob. 29 Intedna pay ti adipenna a ni Bilha+ ken ni Raquel nga anakna kas adipen.+

30 Iti kasta, nakidenna met ni Jacob ken ni Raquel. Ad-adda nga inayatna ni Raquel ngem ni Lea, ket nagserbi ken Laban iti pito pay a tawen.+ 31 Idi nakita ni Jehova a saan a maipatpateg* ni Lea, pinagsikogna,*+ ngem lupes idi ni Raquel.+ 32 Nagsikog ni Lea ket nangyanak iti lalaki ken pinanagananna iti Ruben,*+ ta kinunana: “Ita ta nakita ni Jehova ti panagrigatko,+ sigurado nga ayatennakon ti asawak.” 33 Nagsikog manen ket nangyanak iti lalaki sa kinunana: “Inted met kaniak ni Jehova daytoy nga anak ta dinengngegnak, gapu ta saanak unay a maipatpateg.” Iti kasta, pinanagananna iti Simeon.*+ 34 Nagsikog manen ket nangyanak iti lalaki sa kinunana: “Mabalin a tumiponton kaniak ti asawak ta inikkak iti tallo nga annak.” Isu a napanaganan dayta iti Levi.*+ 35 Nagsikog pay iti naminsan ket nangyanak iti lalaki sa kinunana: “Ita, idaydayawko ni Jehova.” Iti kasta, pinanagananna iti Juda.*+ Kalpasanna, simmardeng nga aganak.

30 Nagimon ni Raquel iti kabsatna idi saanna a maikkan ni Jacob iti anak, isu a kinunana: “Ikkannak iti anak ta no saan, matayak.” 2 Nakapungtot ni Jacob ken Raquel ket kinunana: “Siak aya ti Dios a nanglapped kenka nga aganak?”* 3 Gapuna, kinuna ni Raquel: “Alaem ti adipenko a ni Bilha.+ Makidennaka kenkuana tapno mangyanak iti agbalin nga anakko.”* 4 Iti kasta, impaasawana ni Bilha nga adipenna ket dinennaan ni Jacob.+ 5 Nagsikog ni Bilha ket idi agangay, nangyanak ken Jacob iti lalaki. 6 Kinuna ni Raquel: “Ti Dios ti nagbalin nga ukomko ken dinengngegnak, isu nga inikkannak iti anak a lalaki.” Dayta ti makagapu a pinanagananna iti Dan.*+ 7 Nagsikog manen ni Bilha nga adipen ni Raquel ket idi agangay, nangyanak ken Jacob iti maikadua nga anak a lalaki. 8 Kinuna ni Raquel: “Nakigabboak a sipipinget iti kabsatko ket siak ti nangabak!” Gapuna, pinanagananna iti Neftali.*+

9 Idi nadlaw ni Lea a nagsardengen nga aganak, innalana ti adipenna a ni Zilpa ket inyasawana ken Jacob.+ 10 Ni Zilpa nga adipen ni Lea ket nangyanak ken Jacob iti lalaki. 11 Kinuna ni Lea: “Naimbag ti nagbanagak!” Gapuna, pinanagananna iti Gad.*+ 12 Kalpasanna, ni Zilpa nga adipen ni Lea ket nangyanak manen ken Jacob iti maikadua nga anak a lalaki. 13 Kinuna ni Lea: “Nakaragragsakak! Sigurado nga ibaganto dagiti babbai a naragsakak.”+ Gapuna, pinanagananna iti Aser.*+

14 Tiempo idi ti panagani iti trigo ket nagpagnapagna ni Ruben+ idiay talon ken nakasarak kadagiti mandragora. Intedna dagita ken Lea nga inana. Kinuna ni Raquel ken ni Lea: “Ikkannak man iti sumagmamano a mandragora ti anakmo.” 15 Insungbat ni Lea: “Inagawmo la ngaruden ti asawak,+ alaem pay dagiti mandragora ti anakko?” Gapuna, kinuna ni Raquel: “No ikkannak kadagiti mandragora ti anakmo, makidennanto kenka ni Jacob inton rabii.”

16 Rabiin idi makasangpet ni Jacob manipud iti talon ket sinabet ni Lea sa kinunana: “Makidennaka kaniak ta inabanganka babaen kadagiti mandragora ti anakko.” Gapuna, nakidenna kenkuana ni Jacob iti dayta a rabii. 17 Impangag ti Dios ti kararag ni Lea isu a nagsikog ket di nagbayag, nangyanak ken Jacob iti maikalima nga anak a lalaki. 18 Kinuna ni Lea: “Inted kaniak ti Dios ti tangdanko* ta intedko ti adipenko iti asawak.” Gapuna, pinanagananna iti Isacar.*+ 19 Nagsikog manen ni Lea ket di nagbayag, nangyanak ken Jacob iti maikanem nga anak a lalaki.+ 20 Kinuna ni Lea: “Inikkannak ti Dios iti nagsayaat a sagut. Ita, awatennakon ti asawak,+ ta inikkak iti innem nga annak a lallaki.”+ Gapuna, pinanagananna iti Zabulon.*+ 21 Kalpasanna, nangyanak iti maysa a babai ket pinanagananna iti Dina.+

22 Idi agangay, linagip ti Dios ni Raquel, ket sinungbatanna ti kararagna babaen ti panangipalubosna nga agsikog.*+ 23 Nagsikog ni Raquel ket inyanakna ti maysa a lalaki. Kinunana: “Inikkat ti Dios ti pannakaibabainko!”+ 24 Gapuna, pinanagananna iti Jose,*+ ket kinunana: “Inikkannak ni Jehova iti sabali pay nga anak a lalaki.”

25 Kalpasan nga inyanak ni Raquel ni Jose, kinuna a dagus ni Jacob ken ni Laban: “Palubosannak nga agawid iti pagiliak.+ 26 Itedmo dagiti assawa ken annakko, a naalak gapu iti panagserbik kenka, ket agawidakon ta ammom a nagserbiak kenka a simamatalek.”+ 27 Insungbat ni Laban: “No maragsakanka kaniak, agtalinaedka koma. Nakitak kadagiti partaan* a bembendisionannak ni Jehova gapu kenka.” 28 Kinunana pay: “Ibagam ti kayatmo a tangdan ket itedkonto.”+ 29 Insungbat ni Jacob: “Ammom a nagserbiak kenka a simamatalek ken immadu dagiti tarakenmo gapu iti panangaywanko.+ 30 Bassit laeng ti sanikuam sakbay nga immayak. Ngem ita, nakaad-adun ken bembendisionannaka ni Jehova manipud idi simmangpetak. Kaano ngarud nga asikasuek ti bukodko a pamilia?”+

31 Kalpasanna, kinunana: “Ania ti itedko kenka?” Insungbat ni Jacob: “Saan a kasapulan a tangdanannak! Itultuloyko nga ipastoran ken aywanan dagiti tarakenmo no patgam daytoy a kiddawko.+ 32 Mapanta kadagiti tarakenmo ita nga aldaw ket ilasinmo dagiti karnero a turikan ken labang, dagiti urbon a kalakian a karnero a kayumanggi, ken dagiti kabaian a kalding a labang ken turikan. Dagitanto ti agbalin a tangdanko.+ 33 Mapaneknekamto a nalintegak* no umaymo kitaen dagiti tangdanko. Dagidiay makitam a saan a turikan ken labang a kabaian a kalding ken saan a kayumanggi nga urbon a kalakian a karnero ket maibilang a natakaw no adda dagita kaniak.”

34 Kinuna ni Laban: “Mayatak iti dayta! Matungpal ti imbagam.”+ 35 Iti dayta nga aldaw, inlasin ni Laban dagiti kalakian a kalding a garitan ken labang ken amin a kabaian a kalding a turikan ken labang, aniaman nga animal nga adda purawna ken aniaman nga urbon a kalakian a karnero a kayumanggi, ket impaaywanna dagita kadagiti annakna a lallaki. 36 Kalpasanna, napan ni Laban iti lugar a tallo nga aldaw a pagnaen ti kaadayona. Inaywanan ni Jacob dagiti nabati a taraken ni Laban.

37 Nangala ni Jacob kadagiti kaputputed a sanga dagiti kayo nga estorake, almendro, ken platano. Inukisanna ti dadduma a paset dagiti sanga tapno agparang ti puraw a pasetda 38 sa inkabilna dagita iti pagpainuman kadagiti animal tapno makitada no mapanda uminum. Iti kasta, agmayada iti sanguanan dagiti sanga.

39 No agmaya dagiti animal iti sanguanan dagiti sanga, aganakda iti garitan, turikan, ken labang. 40 Kalpasanna, insina ni Jacob dagiti urbon a kalakian a karnero, sa impasangona ti dadduma pay a taraken ni Laban kadagiti garitan ken amin a kayumanggi nga animal. Inlasinna dagiti bukodna a taraken tapno saanda a maitipon kadagiti taraken ni Laban. 41 Tunggal agmaya dagiti nasalun-at nga animal, ikabil ni Jacob dagiti sanga iti pagpainuman tapno makitada ket agmayada iti sanguanan dagita. 42 Ngem saan a mangikabil kadagiti sanga iti sanguanan dagiti nakapsut nga animal. Gapuna, dagiti nakapsut ti kanayon nga agbalin a kukua ni Laban ket dagiti nasalun-at ti agbalin a kukua ni Jacob.+

43 Ket rimmang-ay ni Jacob iti kasta unay. Naaddaan iti adu a taraken, adipen a lallaki ken babbai, kamelio, ken asno.+

31 Idi agangay, naidanon ken Jacob nga ibagbaga dagiti annak ni Laban: “Innala ni Jacob ti amin a kukua ni amatayo, ket bimmaknang gapu iti sanikua ni amatayo.”+ 2 No kumita ni Jacob iti rupa ni Laban, madlawna a nagbaliwen ti pannakilangen kenkuana ni Laban.+ 3 Kinuna ni Jehova ken ni Jacob: “Agsublika iti pagilian nga ayan dagiti ammam ken kakabagiam,+ ket agtultuloyto nga addaak kenka.” 4 Gapuna, nangibaon ni Jacob iti mangibaga kada Raquel ken Lea a mapanda idiay tanap nga ayan dagiti tarakenna, 5 ket kinunana kadakuada:

“Nadlawko a nagbaliwen ti pannakilangen ni amayo kaniak,+ ngem adda kaniak ti Dios ni amak.+ 6 Ammoyo nga inaramidko ti amin a kabaelak nga agserbi iti amayo.+ 7 Kaskasdi, linoklokonak ken namin-10 a binaliwanna ti tangdanko. Ngem saan nga impalubos ti Dios a dangrannak. 8 No ibagana, ‘Dagidiay turikan ti tangdanmo,’ aganak ti amin nga animal iti turikan. Ngem no ibagana, ‘Dagidiay garitan ti tangdanmo,’ aganak ti amin nga animal iti garitan.+ 9 Isu a ti Dios ti mangal-ala kadagiti taraken ni amayo sa itedna kaniak. 10 Naminsan, natagtagainepko nga idi nagmaya dagiti animal, dagiti garitan, turikan, ken labang a kalakian a kalding ti nangdakay kadagiti kabaian a kalding.+ 11 Iti tagtagainepko, imbaga ti anghel ti pudno a Dios, ‘Jacob!’ ket insungbatko, ‘Apay, apo?’ 12 Intuloy ti anghel, ‘Pangngaasim, kitaem nga amin a kalakian a kalding a mangdakdakay kadagiti kabaian a kalding ket garitan, turikan, ken labang, ta nakitak ti amin nga ar-aramiden kenka ni Laban.+ 13 Siak ti pudno a Dios a nagparang kenka idiay Bethel,+ a nangaramidam iti monumento a binukbokam iti lana ken nagsapataam kaniak.+ Ita, pumanawka iti daytoy a lugar ket agsublika iti daga a nakayanakam.’”+

14 Gapuna, kinuna da Raquel ken Lea: “Awanen ti tawid a maalami iti balay ni amami! 15 Imbilangnakamin a kas ganggannaet ta inlakonakami ken gasgastuenna ti kuarta a nakailakuanmi.+ 16 Amin a kinabaknang nga innala ti Dios ken amami ket kukuami ken dagiti annakmi,+ isu nga aramidem ti amin nga imbaga ti Dios kenka.”+

17 Nagrubbuat ni Jacob ket insakayna dagiti annak ken assawana kadagiti kamelio.+ 18 Intugotna ti amin nga animal ken sanikua a naurnongna+ idiay Padan-aram, tapno agsubli ken Isaac nga amana idiay Canaan.+

19 Awan idi ni Laban ta napanna pinukisan dagiti karnerona. Kabayatanna, tinakaw ni Raquel dagiti terafim nga estatua*+ ni amana.+ 20 Maysa pay, sinikapan ni Jacob ni Laban nga Arameano, ta saan a nagpakada a pumanaw. 21 Naglibas ken bimmallasiw iti Karayan*+ agraman ti amin nga adda kenkuana sa nagturong iti kabambantayan ti Gilead.+ 22 Iti maikatlo nga aldaw, naipadamag ken Laban a naglibas ni Jacob. 23 Gapuna, inkuyogna dagiti kakabsatna* ket pito nga aldaw a kimmamatda agingga a nakamakamda ida iti kabambantayan ti Gilead. 24 Nagparang ti Dios ken ni Laban nga Arameano+ iti tagtagainep iti rabii+ ket kinunana: “Agannadka iti panagsaom ken Jacob, naimbag man wenno dakes ti ibagam.”*+

25 Nagtolda ni Jacob iti bantay ket nagtolda met ni Laban ken dagiti kakabsatna iti kabambantayan ti Gilead. Kalpasanna, napan ni Laban ken ni Jacob 26 ket kinunana: “Ania daytoy inaramidmo? Apay nga inallilawnak ken inkuyogmo dagiti annakko a babbai a kasla natiliw iti gubat? 27 Apay a naglibaska? No nagpakadaka koma kaniak, pinalubosanka koma a siraragsak ken kinantaandaka ken tinokarandaka iti pandereta ken arpa. 28 Ngem saannak nga inikkan iti gundaway a mangbisong kadagiti appokok* ken annakko. Saan a nasayaat ti inaramidmo. 29 Kabaelankayo a dangran, ngem idi rabii, imbaga kaniak ti Dios ni amayo, ‘Agannadka iti panagsaom ken Jacob, naimbag man wenno dakes ti ibagam.’+ 30 Ammok a naglibaska gapu ta mailiwka nga agsubli iti balay ni amam, ngem apay a tinakawmo dagiti didiosek?”+

31 Insungbat ni Jacob: “Mabutengak ngamin amangan no dimo palubosan a kumuyog kaniak dagiti annakmo. 32 Mapapatay ti asinoman a pakasarakam kadagiti didiosem. Iti sanguanan dagiti kakabsatta, kitaem dagiti adda kaniak ket alaem dagiti kukuam.” Ngem saan nga ammo ni Jacob a tinakaw ni Raquel dagiti didiosen. 33 Gapuna, simrek ni Laban iti tolda ni Jacob ken iti tolda ni Lea ken iti tolda ti dua nga adipen a babbai,+ ngem saanna a nasarakan dagita. Rimmuar ni Laban iti tolda ni Lea ket simrek iti tolda ni Raquel. 34 Inkabil ni Raquel dagiti innalana a terafim nga estatua iti silia ti kamelio, sa tinugawanna dagita. Gapuna, awan ti nasarakan ni Laban uray no nagsapul iti intero a tolda. 35 Kinuna ni Raquel iti amana: “Saan koma nga agung-unget ti apok. Saanak a makatakder ta agreglaak ngamin.”+ Intuloy ni Laban ti nagbirok ngem saanna a nasarakan dagiti terafim nga estatua.+

36 Iti kasta, nakapungtot ni Jacob ket krinitikarna ni Laban. Kinunana: “Ania ti inaramidko a dakes, ken ania ti basolko ta kamkamatennak a kasla kriminal? 37 Ita ta nakitamon ti amin a sanikuak, adda kadi nasarakam a kukuam? Ikabilmo dayta iti sanguanan dagiti kakabsatta ket ibagada no asino kadata ti nagbasol. 38 Iti uneg ti 20 a tawen a kaaddak kenka, awan ti naalisan+ a karnero ken kaldingmo, ken awan ti kinnanko a karne ti kalakian a karnerom. 39 Awan ti intedko kenka nga aniaman nga animal a pinapatay ti narungsot nga animal.+ No adda, sukatak. Pabayadam pay kaniak ti aniaman nga animal a natakaw iti aldaw wenno rabii. 40 Kakaasiak iti pudot ti aldaw, ken lamiis ti rabii, ken uray la mapuypuyatanak.+ 41 Kasta ti inar-aramidko iti 20 a tawen a kaaddak iti balaymo. Nagserbiak kenka iti 14 a tawen para iti dua a babbalasangmo ken 6 a tawen nga inaywanak dagiti tarakenmo. Namin-10 pay a binalbaliwam dagiti tangdanko.+ 42 No saannak a tinulongan ti Dios dagiti ammak,+ ti Dios ni Abraham ken ti Dios a pagbutbutngan ni Isaac,*+ ima-imaak koma a pinapanawmo. Nakita ti Dios ti rigatko ken dagiti panagbannogko isu a binagaannaka idi rabii.”+

43 Kalpasanna, kinuna ni Laban ken ni Jacob: “Annakko dagitoy a babbai, appokok dagitoy nga ubbing, kukuak dagitoy nga animal, ken amin a makitam ket kukuak ken kukua dagiti annakko. Apay koma a dangrak ida ken dagiti annakda? 44 Mangaramidta iti tulagan ket agserbi dayta kas saksi iti nagbaetanta.” 45 Gapuna, nangala ni Jacob iti bato ket inaramidna a monumento.+ 46 Kinuna ni Jacob kadagiti kakabsatna: “Mangalakayo kadagiti bato!” Nangalada kadagiti bato ket pinagtutuonda. Kalpasanna, nanganda iti rabaw dayta. 47 Inawagan ni Laban ti napagtutuon a batbato iti Jegar-sahaduta,* ngem Galeed* ti inyawag ni Jacob.

48 Kinuna ni Laban: “Daytoy a napagtutuon a batbato ti agserbi kas saksi iti nagbaetanta ita nga aldaw.” Dayta ti makagapu a napanaganan iti Galeed,+ 49 ken ti Pagwanawanan, ta kinuna ni Laban: “Sapay koma ta siputannata ni Jehova bayat ti panaginnaddayota. 50 No saan a nasayaat ti panangtratom kadagiti annakko ken mangasawaka pay iti sabali, uray no awan ti makakitkita, laglagipem a ti Dios ti saksi iti nagbaetanta.” 51 Intuloy ni Laban: “Adda iti sanguananta ti napagtutuon a batbato ken ti monumento nga inaramidko kas pagilasinan a nagtulagta. 52 Daytoy napagtutuon a batbato ti saksi,+ ken ti monumento ti pammaneknek, a saanak a lumbes iti daytoy napagtutuon a batbato tapno dangranka ken saanka met a lumbes iti napagtutuon a batbato ken iti monumento tapno dangrannak. 53 Ti koma Dios ni Abraham,+ ti Dios ni Nahor, ken ti Dios ni amada, ti mangukom kadata.” Ket nagsapata ni Jacob iti nagan ti Dios a pagbutbutngan ni Isaac nga amana.*+

54 Kalpasanna, nagidaton ni Jacob iti bantay ken inawisna a mangan dagiti kakabsatna. Nangan ken naturogda sadiay. 55 Kabigatanna, nasapa a bimmangon ni Laban ket binisongna dagiti appoko*+ ken annakna ken binendisionanna ida.+ Kalpasanna, nagawiden.+

32 Intuloy ni Jacob ti nagna, ket sinabet dagiti anghel ti Dios. 2 Kinuna ni Jacob idi nakitana ida: “Daytoy ti kampo ti Dios!” Isu a pinanagananna dayta a lugar iti Mahanaim.*

3 Kalpasanna, nangibaon ni Jacob kadagiti mensahero a mapan ken Esau a kabsatna idiay Seir,+ a teritoria* ti Edom,+ 4 ket imbilinna kadakuada: “Ibagayonto ken apok nga Esau, ‘Kastoy ti kinuna ni Jacob nga adipenmo: “Nabayag a nakipagnaedak* ken Laban.+ 5 Naaddaanak iti adu a baka, asno, karnero, ken adipen a lallaki ken babbai.+ Imbaonko dagitoy a mensaherok bareng maragsakanka kaniak.”’”

6 Nagsubli dagiti mensahero ket impadamagda ken Jacob: “Nakasaritami ni Esau a kabsatmo, ket umayen ditoy a sumabet kenka. Adda kaduana nga 400 a lallaki.”+ 7 Nagbuteng ni Jacob iti kasta unay ken naringgoran.+ Gapuna, biningayna iti dua a grupo dagiti tattao a kakaduana, kasta met dagiti karnero, kalding, baka, ken kamelio. 8 Kinunana: “No rauten ni Esau ti maysa a grupo, makalibasto ti sabali a grupo.”

9 Kalpasanna, inkararag ni Jacob: “O Dios ni apongko nga Abraham ken Dios ni amak nga Isaac, O Jehova, sika a nangibaga kaniak, ‘Agsublika iti pagiliam ken kadagiti kabagiam ket saankanto a baybay-an.’+ 10 Diak maikari iti amin a napudno nga ayat nga impakitam kaniak nga adipenmo.+ Bimmallasiwak iti Jordan a sarukod laeng ti adda kaniak ngem nagbalinak itan a dua a grupo.+ 11 Pangngaasim ta isalakannak+ ken Esau a kabsatko, ta mabutengak amangan no patayennak,+ agraman dagiti babbai ken ubbing. 12 Kinunam met: ‘Dikanto pulos baybay-an, ta paaduekto ti kaputotam* kas kadagiti darat iti baybay, a di pulos mabilang.’”+

13 Naturog sadiay ni Jacob iti dayta a rabii. Kalpasanna, nangala iti sumagmamano a tarakenna tapno isagutna ken Esau a kabsatna:+ 14 200 a kabaian a kalding, 20 a kalakian a kalding, 200 a kabaian a karnero, 20 a kalakian a karnero, 15 30 a kabaian a kamelio agraman dagiti urbonda, 40 a baka, 10 a kalakian a baka, 20 a kabaian nga asno, ken 10 a kalakian nga asno.+

16 Adda dagiti adipen a binilinna a mangaywan iti tunggal arban, ket kinunana: “Umunakayo, ngem dikay aggigiddan. Agsasarunokayo ket ikkanyo ti baet ti tunggal arban.” 17 Imbilinna met iti umuna nga adipen: “Inton masabatnaka ni Esau a kabsatko ket isaludsodna, ‘Asino ti apom? Sadino ti papanam? Makinkukua kadagitoy nga animal?’ 18 ibagamto, ‘Ti adipenmo a ni Jacob. Impatulodna dagitoy kas sagut ken apok nga Esau.+ Isu ket sumarsaruno kadakami.’” 19 Kasta met laeng ti imbilinna iti maikadua, maikatlo, ken iti amin nga adipen a nakaipaaywanan dagiti arban: “Kastoyto ti ibagayo ken Esau inton masabatyo. 20 Ibagayo pay, ‘Sumarsaruno kadakami ti adipenmo a ni Jacob.’” Ta pinampanunotna: ‘No maay-ayok ni kabsatko babaen ti panangtedko kadagitoy a sagut,+ mabalinto a siaayat nga awatennak inton makitanak.’ 21 Gapuna, impauna ni Jacob ti sagut, ngem nagtalinaed iti nagkampuanda iti dayta a rabii.

22 Iti dayta met laeng a rabii, bimmangon ket innalana ti dua nga assawana+ ken ti dua nga adipenna a babbai+ ken ti 11 nga annakna a lallaki ket bimmallasiwda iti ababaw a paset ti Jabok.+ 23 Gapuna, imballasiwna ida iti ayus,* agraman ti amin nga adda kenkuana.

24 Nabati nga agmaymaysa ni Jacob. Adda lalaki a nakigabbo kenkuana agingga a naglawag.+ 25 Idi nakitana a saanna a maabak ni Jacob, sinagidna ti padingpadingna ket nagligasi ti tulang ti padingpading ni Jacob bayat a nakigabbo.+ 26 Kalpasanna, kinuna ti lalaki: “Palubosannakon ta aglawagen.” Insungbat ni Jacob: “Saanka a palubosan agingga a bendisionannak.”+ 27 Iti kasta, kinuna ti lalaki: “Ania ti naganmo?” ket insungbatna: “Jacob.” 28 Kinuna ti lalaki: “Saanton a Jacob ti naganmo no di ket Israel,*+ ta nakigabboka iti Dios+ ken iti tao ket nangabakka.” 29 Kinuna ni Jacob: “Pangngaasim ta ibagam ti naganmo.” Ngem kinuna ti lalaki: “Apay a damdamagem ti naganko?”+ Ket binendisionanna ni Jacob. 30 Iti kasta, pinanaganan ni Jacob dayta a lugar iti Peniel,*+ ta kinunana, “Nakitak ti Dios iti rupanrupa, ngem naispal ti biagko.”*+

31 Sumingisingen ti init idi lumabas ni Jacob iti Penuel,* ngem agpilaypilay gapu iti padingpadingna.+ 32 Dayta ti makagapu nga agingga ita, saan a kanen dagiti Israelita ti pennet ti luppo,* nga adda iti nagsuopan ti luppo ken padingpading, ta dayta a paset ti bagi ni Jacob ti sinagid ti lalaki.

33 Nakita ni Jacob a sumungsungad ni Esau ken ti 400 a lallaki a kaduana.+ Gapuna, biningayna dagiti annakna ket impanna kadagiti innada—ni Lea, ni Raquel, ken ti dua nga adipen a babbai.+ 2 Pinaunana dagiti adipen a babbai ken dagiti annakda,+ simmaruno ni Lea ken dagiti annakna,+ ket adda iti likudanda da Raquel+ ken Jose. 3 Immun-una ni Jacob ngem kadakuada ket namimpito a nagruknoy bayat nga umas-asideg ken kabsatna.

4 Ngem nagtartaray ni Esau a simmabat kenkuana, ket inarakup ken binisongna. Napalalo ti sangitda. 5 Idi nakita ni Esau dagiti babbai ken dagiti ubbing, insaludsodna: “Siasino dagitoy kakaduam?” Insungbat ni Jacob: “Isuda dagiti annakko nga inted ti Dios iti adipenmo.”+ 6 Immasideg dagiti adipen a babbai ken dagiti annakda ket nagruknoyda. 7 Immasideg met ni Lea ken dagiti annakna, ket nagruknoyda. Kalpasanna, immasideg da Jose ken Raquel ket nagruknoyda.+

8 Insaludsod ni Esau: “Apay nga imbaonmo dagitoy a tattao ken animal?”+ Insungbat ni Jacob: “Tapno maay-ayoka kaniak, apok.”+ 9 Kalpasanna, kinuna ni Esau: “Nakaad-adu ti sanikuak, kabsatko.+ Kukuam lattan dagitoy.” 10 Ngem kinuna ni Jacob: “No maragsakanka kaniak, pangngaasim ta awatem dagiti sagutko ta inyegko dagitoy tapno makitak ti rupam. Kasla nakitak ti rupa ti Dios iti pannakakitak kenka ta inawatnak a siraragsak.+ 11 Pangngaasim ta alaem dagiti sagut kas pamendisionko kenka+ ta binendisionannak ti Dios ken intedna amin a kasapulak.”+ Saan a namingga ni Jacob agingga nga inawat dagita ni Esau.

12 Kalpasanna, kinuna ni Esau: “Intayon, ket umun-unaak ngem dakayo.” 13 Ngem kinuna ni Jacob: “Apo, ammom nga adda kaduak a babassit nga ubbing+ ken adda dagiti aywanko a karnero ken baka agraman dagiti urbonda. No maapurada a magna uray maysa laeng nga aldaw, amangan no matay amin a tarakenko. 14 Pangngaasim, apo, ta umun-unakan ngem ti adipenmo. Bay-am a magnaak a kas kainayad dagiti tarakenko ken dagiti ubbing agingga a makadanonak kenka idiay Seir.”+ 15 Kinuna ni Esau: “Ibatik ngarud kenka ti dadduma nga adipenko.” Ngem kinuna ni Jacob: “Apay nga aramidem daytoy? Umanayen a naay-ayoka kaniak.” 16 Gapuna, nagturong ni Esau idiay Seir iti dayta nga aldaw.

17 Nagturong met ni Jacob idiay Succot,+ ket nangaramid sadiay iti balay ken kadagiti kalapaw a pagaponan dagiti tarakenna. Dayta ti makagapu a pinanagananna ti lugar iti Succot.*

18 Manipud Padan-aram,+ sitatalged a nakadanon ni Jacob iti siudad ti Sikem+ idiay Canaan,+ ket nagtolda iti asideg ti siudad. 19 Gimmatang sadiay iti lote nga aggatad iti 100 a pedaso a pirak manipud kadagiti annak ni Hamor nga ama ni Sikem.+ Imbangonna sadiay ti toldana. 20 Nangaramid sadiay iti maysa nga altar ket inawaganna dayta iti Dios, ti Dios ti Israel.+

34 Masansan idi a rummuar ni Dina, a balasang ni Lea,+ a mapan makikadkadua* kadagiti babbalasang iti dayta a lugar.+ 2 Nakita ti agtutubo a ni Sikem nga anak ni Hamor a Heveo,+ maysa a panguluen iti dayta a lugar. Naminsan, pinilitna ni Dina a kumuyog kenkuana ket rinamesna. 3 Naatrakar unay ken Dina nga anak ni Jacob, isu a natnag ti riknana ket inyebkasna ti ayatna iti balasang.* 4 Iti kasta, kinuna ni Sikem ken amana a Hamor:+ “Ipamuspusanyo koma a maasawak daytoy a balasang.”

5 Idi nadamag ni Jacob a dinadael ni Sikem ti dayaw ni Dina nga anakna, adda idiay away dagiti annakna a lallaki nga agipaspastor kadagiti tarakenna. Awan ti nangibagaanna iti dayta agingga a nakasangpetda. 6 Kalpasanna, napan nakisarita ken Jacob ni Hamor nga ama ni Sikem. 7 Ngem nadamag dayta dagiti annak a lallaki ni Jacob isu a dagus a nagawidda. Napalalo ti pungtotda ta imbabain ni Sikem ti Israel gapu iti panangramesna iti balasang ni Jacob,+ a saan koma a rumbeng a mapasamak.+

8 Kinuna ni Hamor kadakuada: “Agayat unay* ni Sikem nga anakko iti balasangmo. Pangngaasiyo ta ipalubosyo nga asawaenna, 9 ket makiinnasawakayo kadakami.* Ipaasawayo kadakami dagiti annakyo a babbai, ket asawaenyo met dagiti annakmi a babbai.+ 10 Mabalinyo ti makipagnaed kadakami, ket nawayakayo nga agnaed iti sadinoman a kayatyo ken mabalinyo pay ti agnegosio.” 11 Kinuna met ni Sikem iti ama ken kakabsat ni Dina: “Pangngaasiyo ta patganyo ti kiddawko, ket itedko ti aniaman a kayatyo. 12 Uray mano a sab-ong ken sagut ti kiddawenyo,+ itedko no la ket ta ipalubosyo nga asawaek ni Dina.”

13 Sisisikap a simmungbat dagiti annak ni Jacob iti agama a da Sikem ken Hamor ta dinadael ni Sikem ti dayaw ni Dina a kabsatda. 14 Kinunada: “Saan a mabalin nga iyasawami ti kabsatmi a babai iti lalaki a di nakugit,*+ ta pakaibabainanmi dayta. 15 Ngem ipalubosmi no agpakugitkayo a kas kadakami ken ti amin a lallaki a kailianyo.+ 16 Kalpasanna, ipaasawami kadakayo dagiti annakmi a babbai, ket asawaenmi met dagiti annakyo a babbai. Iti kasta, makipagnaedkami kadakayo ken agbalintayo a maymaysa nga ili. 17 Ngem no saanyo a kayat ti agpakugit, alaenmi ti kabsatmi ket pumanawkami.”

18 Nagustuan dayta da Hamor+ ken Sikem nga anakna,+ 19 ket dagus nga inaramid ti agtutubo a ni Sikem ti kiddawda+ gapu ta ay-ayatenna ti balasang ni Jacob. Ni Sikem ti kangrunaan idi a mararaem iti intero a pamilia ni amana.

20 Gapuna, napan da Hamor ken Sikem nga anakna iti ruangan ti siudad+ ket kinunada kadagiti lallaki sadiay: 21 “Kayat dagitoy a lallaki ti makikappia kadatayo. Bay-anyo nga agnaed ken agnegosioda ditoy, uray ta nalawa ti dagatayo. Mabalintayo nga asawaen dagiti annakda a babbai ket mabalintayo met nga ipaasawa kadakuada dagiti annaktayo a babbai.+ 22 Ngem makipagnaed ken tumiponda laeng kadatayo kas maymaysa nga ili no agpakugit ti amin a lallaki kadatayo kas kadakuada.+ 23 Saan aya a kukuatayto metten dagiti sanikua, kinabaknang, ken amin a tarakenda? Palubosantayo ngarud ida a makipagnaed kadatayo.” 24 Immanamong ti amin a napan iti ruangan ti siudad kada Hamor ken Sikem nga anakna, isu a nagpakugit ti amin a lallaki iti dayta a siudad.

25 Ngem iti maikatlo nga aldaw, bayat nga agpapaut-otda pay laeng, nangala iti espada ti dua nga annak ni Jacob—da Simeon ken Levi a kakabsat ni Dina+—ket awan ti nagsuspetsa idi simrekda iti siudad tapno papatayenda ti amin a lallaki.+ 26 Pinatayda iti espada da Hamor ken Sikem nga anakna ket innalada ni Dina iti balay ni Sikem sa pimmanawda. 27 Napan met ti dadduma pay nga annak ni Jacob ket pinapatayda dagiti nasugatan a lallaki ken sinamsamanda ti siudad ta dinadaelda ti dayaw ti kabsatda a babai.+ 28 Innalada dagiti nakitada a taraken, asno, ken aniaman nga adda iti siudad ken iti away. 29 Innalada pay ti amin a sanikuada. Tiniliwda ti amin nga ubbing ken assawa a babbai, ket sinamsamda ti amin nga adda kadagiti balay.

30 Gapu iti daytoy, kinuna ni Jacob kada Simeon ken Levi:+ “Inrubodak ket kaguradakton dagiti Canaanita ken Perizeo. Sigurado nga agkaykaysadanto a mangdangran kaniak ket matayakto agraman ti sangakabbalayak, ta manmano ti bilangtayo.” 31 Ngem kinunada: “Rumbeng kadi a tratuenda ti kabsatmi a kasla balangkantis?”

35 Kalpasanna, kinuna ti Dios ken ni Jacob: “Mapanka idiay Bethel+ ket agnaedka sadiay, ket mangaramidka iti altar para iti pudno a Dios a nagparang kenka idi intarayam ni Esau a kabsatmo.”+

2 Gapuna, kinuna ni Jacob iti sangakabbalayanna ken iti amin a naikuyog kenkuana: “Ibellengyo ti amin a didiosenyo+ ket dalusanyo ti bagiyo ken sukatanyo dagiti badoyo. 3 Mapantayo idiay Bethel ket mangaramidak sadiay iti maysa nga altar para iti pudno a Dios a nangipangag iti kararagko idi aldaw a panagrigatko ken mangtultulong kaniak iti sadinoman* a papanak.”+ 4 Iti kasta, intedda ken Jacob ti amin a didiosenda ken dagiti aritos iti lapayagda, ket inkali* ni Jacob dagita iti sirok ti dakkel a kayo iti asideg ti Sikem.

5 Idi pimmanawda, pinagbuteng ti Dios dagiti siudad iti aglawlawda isu a saanda a kinamat dagiti annak ni Jacob. 6 Idi agangay, nakadanon ni Jacob ken ti amin a kakaduana idiay Luz,+ wenno Bethel, iti Canaan. 7 Nangaramid sadiay iti altar ket pinanagananna dayta a disso iti El-bethel,* gapu ta nagparang ti pudno a Dios kenkuana sadiay idi intarayanna ti kabsatna.+ 8 Idi agangay, natay ni Debora+ a nangay-aywan ken Rebecca ket naitabon iti asideg ti Bethel iti sirok ti kayo a roble. Gapuna, pinanagananna dayta iti Alon-bakut.*

9 Nagparang manen ti Dios ken ni Jacob kalpasan ti panagsublina manipud Padan-aram ket binendisionanna. 10 Kinuna ti Dios kenkuana: “Jacob ti naganmo.+ Saanton a Jacob ti naganmo no di ket Israel.” Ket rinugian ti Dios nga awagan iti Israel.+ 11 Kinuna pay ti Dios: “Siak ti Dios a Mannakabalin-amin.+ Agpaaduka. Agbalinkanto nga ama ti adu a nasion ken agtaudto kenka* dagiti ari.+ 12 Itedkonto kenka ken iti kaputotam* ti daga nga intedko kada Abraham ken Isaac.”+ 13 Kalpasanna, pimmanawen ti Dios iti lugar a nakisaritaanna ken Jacob.

14 Gapuna, nangaramid ni Jacob iti monumento iti disso a nakisaritaan kenkuana ti Dios, ket binukbokanna dayta iti daton nga inumen ken lana.+ 15 Intultuloy nga inawagan ni Jacob iti Bethel+ ti disso a nakisaritaan kenkuana ti Dios.

16 Kalpasanna, pimmanawda idiay Bethel. Adayoda pay laeng idiay Efrat idi narikna ni Raquel nga aganaken, ket narigatan unay iti panagpasikalna. 17 Bayat a marigrigatan nga aganak, kinuna ti partera: “Dika madanagan ta maaddaanka iti sabali pay nga anak a lalaki.”+ 18 Sakbay a nagsat ti angesna (ta matmatay idin), pinanagananna ti ubing iti Ben-oni,* ngem pinanaganan ni Jacob iti Benjamin.*+ 19 Natay ni Raquel ket naitabon iti igid ti dalan nga agturong idiay Efrat, wenno Betlehem.+ 20 Nangaramid ni Jacob iti monumento iti rabaw ti tanemna. Daytoy ti monumento ti tanem ni Raquel agingga ita.

21 Intuloy ni Israel ti nagdaliasat ket nagtolda iti labes ti torre ti Eder. 22 Naminsan, bayat ti panagnaed ni Israel iti dayta a lugar, dinennaan ti anakna a ni Ruben ni Bilha a sabali pay nga asawa ni amana, ket naammuan dayta ni Israel.+

Iti kasta, naaddaan ni Jacob iti 12 nga annak a lallaki. 23 Ti annakna ken Lea ket ni Ruben nga inauna,+ ni Simeon, Levi, Juda, Isacar, ken Zabulon. 24 Ti annakna ken Raquel ket da Jose ken Benjamin. 25 Ti annakna ken Bilha, nga adipen ni Raquel, ket da Dan ken Neftali. 26 Ti annakna ken Zilpa, nga adipen ni Lea, ket da Gad ken Aser. Dagitoy ti annak a lallaki ni Jacob a nayanak idiay Padan-aram.

27 Idi agangay, nakadanon ni Jacob iti ayan ni Isaac nga amana idiay Mamre,+ idiay Kiriat-arba, wenno Hebron, a nagnaedan idi ni Abraham ken ni Isaac kas ganggannaet.+ 28 Nagbiag ni Isaac iti 180 a tawen.+ 29 Kalpasanna, natay ket naitipon kadagiti kailianna.* Lakay unay idin ken napnek a nagbiag,* ket intabon da Esau ken Jacob nga annakna.+

36 Daytoy ti pakasaritaan ni Esau, wenno Edom.+

2 Nangasawa ni Esau kadagiti babbai iti Canaan: Ni Ada+ nga anak ni Elon a Heteo;+ ken ni Oholibama+ nga anak ni Anah ken apoko ni Zibeon a Heveo; 3 ken ni Basemat+ nga anak ni Ismael ken kabsat ni Nebayot.+

4 Ti anakna ken Ada ket ni Elifaz. Ti anakna ken Basemat ket ni Reuel.

5 Ti annakna ken Oholibama ket da Jeus, Jalam, ken Kore.+

Dagitoy ti annak ni Esau a nayanak idiay Canaan. 6 Kalpasanna, innala ni Esau dagiti assawana, annakna, amin a miembro ti sangakabbalayanna, amin a tarakenna, ken amin a kinabaknang a naurnongna+ idiay Canaan, ket napan iti sabali a lugar nga adayo ken Jacob a kabsatna.+ 7 Immadu ngamin unay ti sanikuada ken saandan a makapagnaed iti maymaysa a lugar, ket saanen a mabiag ida ti daga a pagnanaedanda* gapu ta nakaad-adu ti tarakenda. 8 Gapuna, nagnaed ni Esau iti kabambantayan ti Seir.+ Naawagan met ni Esau iti Edom.+

9 Daytoy ti pakasaritaan ni Esau nga ama dagiti Edomita nga agnanaed iti kabambantayan ti Seir.+

10 Dagitoy ti nagan ti annak ni Esau: Ni Elifaz nga anakna ken Ada; ni Reuel nga anakna ken Basemat.+

11 Ti annak ni Elifaz ket da Teman,+ Omar, Zefo, Gatam, ken Kenaz.+ 12 Ti sabali pay nga asawa ni Elifaz, nga anak ni Esau, ket ni Timna. Inyanakna ni Amalek.+ Dagitoy ti appoko* ni Ada, nga asawa ni Esau.

13 Dagitoy ti annak ni Reuel: Nahat, Zera, Shammah, ken Miza. Dagitoy ti appoko* ni Basemat,+ nga asawa ni Esau.

14 Dagitoy ti annak ni Oholibama nga anak a babai ni Anah, apoko ni Zibeon, ken asawa ni Esau: da Jeus, Jalam, ken Kore.

15 Dagitoy ti shik* nga annak ni Esau: Dagitoy ti annak ni Elifaz nga inauna ni Esau:+ Shik Teman, Shik Omar, Shik Zefo, Shik Kenaz,+ 16 Shik Kore, Shik Gatam, ken Shik Amalek. Dagitoy ti shik ni Elifaz+ a nagbalin a shik iti daga ti Edom. Appoko ida ni Ada.

17 Dagitoy ti annak ni Reuel nga anak ni Esau: Shik Nahat, Shik Zera, Shik Shammah, ken Shik Miza. Dagitoy ti annak ni Reuel a nagbalin a shik iti daga ti Edom.+ Appoko ida ni Basemat nga asawa ni Esau.

18 Dagitoy ti annak ni Oholibama nga asawa ni Esau: Shik Jeus, Shik Jalam, ken Shik Kore. Dagitoy ti shik nga annak ni Oholibama nga anak ni Anah ken asawa ni Esau.

19 Dagitoy ti annak ni Esau, ket dagitoy ti nagserbi a shik kadakuada. Naawagan met ni Esau iti Edom.+

20 Dagitoy ti annak ni Seir a Horeo nga agnanaed iti dayta a daga:+ Lotan, Sobal, Zibeon, Anah,+ 21 Dison, Ezer, ken Disan.+ Dagitoy ti shik dagiti Horeo, nga annak ni Seir, iti daga ti Edom.

22 Ti annak ni Lotan ket da Hori ken Hemam. Ni Timna+ ti kabsat a babai ni Lotan.

23 Dagitoy ti annak ni Sobal: Alvan, Manahat, Ebal, Sefo, ken Onam.

24 Dagitoy ti annak ni Zibeon:+ Aya ken Anah. Ni Anah ti nakasarak kadagiti napudot nga ubbog idiay let-ang bayat nga ipaspastoranna dagiti asno ni Zibeon nga amana.

25 Dagitoy ti annak ni Anah: Ni Dison ken ni Oholibama nga anak a babai ni Anah.

26 Dagitoy ti annak ni Dison: Hemdan, Esban, Itran, ken Keran.+

27 Dagitoy ti annak ni Ezer: Bilhan, Zaavan, ken Akan.

28 Dagitoy ti annak ni Disan: Uz ken Aran.+

29 Dagitoy ti shik dagiti Horeo: Shik Lotan, Shik Sobal, Shik Zibeon, Shik Anah, 30 Shik Dison, Shik Ezer, ken Shik Disan.+ Dagitoy ti shik dagiti Horeo sigun kadagiti shik iti Seir.

31 Dagitoy ti ari a nagturay idiay Edom+ sakbay nga adda ari a nagturay kadagiti Israelita.*+ 32 Nagturay idiay Edom ni Bela nga anak ni Beor. Ti nagan ti siudadna ket Dinhaba. 33 Idi natay ni Bela, nagturay ni Jobab nga anak ni Zera a taga-Bozra. 34 Idi natay ni Jobab, nagturay ni Husam a taga-Teman. 35 Idi natay ni Husam, nagturay ni Hadad nga anak ni Bedad. Ni Hadad ti nangparmek kadagiti Midianita+ iti teritoria* ti Moab. Ti nagan ti siudadna ket Avit. 36 Idi natay ni Hadad, nagturay ni Samla a taga-Masreka. 37 Idi natay ni Samla, ni Shaul a taga-Rehobot iti abay ti Karayan ti simmaruno a nagturay. 38 Idi natay ni Shaul, nagturay ni Baal-hanan nga anak ni Akbor. 39 Idi natay ni Baal-hanan nga anak ni Akbor, nagturay ni Hadar. Ti nagan ti siudadna ket Pau. Ti nagan ti asawana ket Mehetabel, ti anak ni Matred ken apoko ni Mezahab.

40 Dagitoy ti nagan dagiti shik a nagtaud ken Esau sigun iti pamilia, lugar, ken naganda: Shik Timna, Shik Alva, Shik Jetet,+ 41 Shik Oholibama, Shik Elah, Shik Pinon, 42 Shik Kenaz, Shik Teman, Shik Mibzar, 43 Shik Magdiel, ken Shik Iram. Dagitoy ti shik a nagtaud ken Esau sigun iti lugar a nagnaedanda iti dagada.+ Daytoy ni Esau nga ama dagiti Edomita.+

37 Nagtultuloy a nagnaed ni Jacob idiay Canaan, a nagnaedan idi ni amana kas ganggannaet.+

2 Daytoy ti pakasaritaan ni Jacob.

Agtawen ni Jose+ iti 17 idi napan nagipastor kadagiti karnero+ a kaduana ti annak da Bilha+ ken Zilpa,+ nga assawa ni amana. Impulong ni Jose ken tatangda ti dakes nga ar-aramidenda. 3 Ad-adda nga ipatpateg ni Israel ni Jose ngem ti amin a dadduma pay nga annakna+ gapu ta nayanak idi lakayen. Impaaramidanna pay iti espesial a bado.* 4 Idi nadlaw dagiti kakabsatna nga isu ti ad-adda nga ipatpateg ni amada, ginurada ken nasakit ti panagsasaoda kenkuana.

5 Naminsan, nagtagtagainep ni Jose ket ad-adda manen a ginura dagiti kakabsatna+ idi imbagana dayta kadakuada. 6 Kinunana: “Denggenyo ti natagtagainepko. 7 Agrepreppettayo kano idi kadagiti nagapas a pagay iti tengnga ti talon. Pagammuan ta timmakder dagiti rineppetko ket pinalawlawan dagiti rineppetyo sa nagruknoyda.”+ 8 Kinuna dagiti kakabsatna: “Kayatmo a sawen, agarikanto ken iturayannakami?”+ Ad-adda manen ti gurada kenkuana gapu iti tagtagainepna ken iti imbagana.

9 Nagtagtagainep manen ni Jose ket inyestoriana dayta kadagiti kakabsatna: “Adda manen natagtagainepko. Agrukruknoy kano kaniak ti init ken ti bulan ken ti 11 a bituen.”+ 10 Kalpasanna, inyestoriana dayta iti amana ken kadagiti kakabsatna ket inungtan ni amana. Kinunana: “Ania ti kayat a sawen ti tagtagainepmo? Umaykami kadi agruknoy kenka—dakami ken ni nanangmo, ken dagiti kakabsatmo?” 11 Nagimon kenkuana dagiti kakabsatna,+ ngem pinampanunot ni amana dayta a tagtagainep.

12 Naminsan, napan dagiti kakabsatna idiay asideg ti Sikem+ tapno ipastorda dagiti taraken ni tatangda. 13 Kinuna ni Israel ken ni Jose: “Napan nagipastor dagiti kakabsatmo idiay asideg ti Sikem. Inka man kitaen ida.” Insungbat ni Jose: “Wen, Tatang.” 14 Imbaga pay ni Israel: “Pangngaasim ta kitaem no nasayaat ti kasasaadda ken ti arban, ket agsublika tapno ibagam kaniak.” Iti kasta, pimmanaw ni Jose iti tanap* ti Hebron+ sa nagturong idiay Sikem. 15 Adda lalaki a nakakita kenkuana bayat a magmagna idiay away ket kinunana: “Ania ti birbirokem?” 16 Insungbat ni Jose: “Birbirokek dagiti kakabsatko. Ammom kadi ti pagipaspastoranda?” 17 Kinuna ti lalaki: “Pimmanawdan ditoy, ta nangngegko nga imbagada a mapanda idiay Dotan.” Gapuna, sinurot ni Jose dagiti kakabsatna ket nakitana ida idiay Dotan.

18 Adayo pay laeng ni Jose idi nakita dagiti kakabsatna. Sakbay pay a makaasideg, nagtutulagdan no kasanoda a patayen. 19 Kinunada: “Adtoyen ti managtagtagainep!+ 20 Patayentayo ket itinnagtayo iti maysa kadagiti bubon. Ibagatayto a kinnan ti naranggas nga atap nga animal. Kitaentayo man no ania ti mapasamak kadagiti tagtagainepna.” 21 Idi nangngeg daytoy ni Ruben,+ kayatna nga isalakan isu a kinunana: “Saantayo a papatayen.”+ 22 Kinuna pay ni Ruben: “Saankayo nga agibukbok iti dara.+ Itinnagyo laengen iti bubon ditoy let-ang sa panawanyo ngem diyo dangdangran.”*+ Panggepna ngamin nga isalakan ni Jose ken isublina iti amana.

23 Apaman a nakadanon ni Jose, inuksob dagiti kakabsatna ti espesial a badona.+ 24 Binagkatda ni Jose ket intinnagda iti bubon, ngem awan idi ti danumna.

25 Kalpasanna, nagtugawda tapno manganda. Idi timmaliawda, nakakitada iti maysa a grupo dagiti Ismaelita+ a naggapu idiay Gilead ket agturongda idiay Egipto. Awit dagiti kamelioda dagiti kargada a timmangken a labdanum, balsamo, ken natutot nga ukis ti kayo.+ 26 Gapuna, kinuna ni Juda kadagiti kakabsatna: “Ania ti magunggonatayo no patayentayo ti kabsattayo sa ilimedtayo ti inaramidtayo?+ 27 Ilakotayo+ laengen kadagiti Ismaelita. Ditay dangdangran ta kabsattayo, agkakadaraantayo.”* Immanamongda iti kabsatda. 28 Idi lumablabas dagiti komersiante a Midianita,+ inaonda ni Jose iti bubon sa inlakoda kadagiti Ismaelita iti 20 a pedaso a pirak.+ Impan dagitoy a lallaki ni Jose idiay Egipto.

29 Idi nagsubli ni Ruben iti bubon, nakitana nga awanen sadiay ni Jose. Gapuna, pinisangna dagiti badona. 30 Nagsubli kadagiti kakabsatna ket kinunana: “Awanen ti ubing! Ania ti aramidek itan?”

31 Nangpartida iti kalakian a kalding ket insawsawda iti darana ti innalada a bado ni Jose. 32 Kalpasanna, impatulodda ken amada ti espesial a bado ni Jose, ket kinunada: “Nasarakanmi daytoy. Kitaenyo a naimbag no isu daytoy ti bado ti anakyo.”+ 33 Kinitana ket kinunana: “Daytoy ti bado ti anakko! Kinnan la ketdi ti naranggas nga atap nga animal! Sigurado a naguduagudua ni Jose!” 34 Pinisang ni Jacob ti badona sa nangibidang iti nakersang a lupot ken adu nga aldaw a sinangsangitanna ti anakna. 35 Inkagumaan ti amin nga annakna a lallaki ken babbai a liwliwaen ngem saanna a kayat ti paliwliwa. Kinunana: “Umulogakto iti Tanem*+ a mangsangsangit iti anakko!” Ket nagtultuloy a sinangitan ni amana.

36 Kabayatanna, impan dagiti Midianita ni Jose idiay Egipto ket inlakoda ken Potifar nga opisial ti palasio ni Faraon+ ken panguluen dagiti guardia.+

38 Iti dayta a tiempo, simmina ni Juda kadagiti kakabsatna ket nagtolda iti lugar a pagnanaedan ti Adulamita a lalaki nga agnagan Hira. 2 Nakita sadiay ni Juda ti anak a babai ti maysa a Canaanita+ nga agnagan Shua, ket inasawana. 3 Nagsikog ti babai ket inyanakna ti maysa a lalaki a pinanaganan ni Juda iti Er.+ 4 Nagsikog manen ket inyanakna ti maysa a lalaki ken pinanagananna iti Onan. 5 Nagsikog pay ket inyanakna ti maysa a lalaki ken pinanagananna iti Sela. Adda ni Juda idiay Akzib+ iti daydi a tiempo.

6 Idi agangay, impaasawa ni Juda ti inauna nga anakna a ni Er iti babai nga agnagan Tamar.+ 7 Ngem saan a naragsakan ni Jehova ken ni Er, nga inauna nga anak ni Juda, isu a pinatay ni Jehova. 8 Gapuna, kinuna ni Juda ken ni Onan: “Asawaem ti nabalo nga ipagmo ket aramidem ti pagrebbengam kas kabsat ti natay nga asawana. Makidennaka kenkuana tapno maaddaan iti anak daydi kabsatmo.”+ 9 Ngem ammo ni Onan a saanto a maibilang nga anakna ti ubing.+ Isu nga idi dinennaanna ti ipagna, imbellengna ti semiliana iti daga tapno saan a makaipaay iti anak daydi kabsatna.+ 10 Dakes ti inaramidna iti sanguanan ni Jehova, isu a pinatayna met.+ 11 Kinuna ni Juda ken ni Tamar a manugangna: “Agnaedka pay laeng kas balo iti balay ni amam agingga a dumakkel ni Sela nga anakko,” ta pinanunotna: ‘Amangan no matay met a kas kadagiti kakabsatna.’+ Gapuna, nagawid ni Tamar ket nagnaed iti balay ni amana.

12 Kalpasan ti sumagmamano a tiempo, natay ti asawa ni Juda, ti anak a babai ni Shua.+ Idi nalpasen ti tiempo a panagladingit ni Juda, napan kadagiti mangpukpukis kadagiti karnerona idiay Timna,+ a kaduana ni Hira nga Adulamita.+ 13 Naipadamag ken Tamar: “Mapan ni katugangam idiay Timna tapno pukisanna dagiti karnerona.” 14 Iti kasta, sinukatanna dagiti badona kas balo ket inabbungotanna ti rupana sa nagtugaw iti pagserkan ti Enaim, nga adda iti dalan nga agturong idiay Timna. Ammona ngamin a dimmakkelen ni Sela ngem saan pay a naited kas asawana.+

15 Idi nakita ni Juda ni Tamar, impagarupna a maysa a balangkantis ta naabbungotan ti rupana. 16 Inasitganna ti babai iti igid ti dalan ket kinunana: “Umayka ket agdennata,” ta dina ammo nga isu ti manugangna.+ Ngem kinuna ti babai: “Anianto ti itedmo iti panangdennam kaniak?” 17 Kinuna ni Juda: “Mangipatulodakto iti urbon a kalding manipud kadagiti tarakenko.” Ngem kinunana: “Mangtedka ngarud iti garantia nga ipatulodmo dayta.” 18 Intuloy ni Juda: “Ania a garantia ti kayatmo nga itedko?” Insungbatna: “Ti singsingmo*+ ken ti singdanna kasta met ti sarukodmo.” Inted ni Juda dagita ket nagdennada. Iti kasta, nagsikog ni Tamar. 19 Kalpasanna, nagawid ni Tamar ket inikkatna ti abungotna sa insublina ti badona kas balo.

20 Imbaon ni Juda ti kaduana nga Adulamita+ a mangited iti urbon a kalding ken mangala iti garantia manipud iti babai, ngem pulos a saanna a nasarakan. 21 Insaludsodna kadagiti lallaki a kalugaran ti babai: “Sadino ti ayan ti balangkantis* nga adda idi iti igid ti dalan idiay Enaim?” Ngem kinunada: “Awan a pulos ti balangkantis iti daytoy a lugar.” 22 Nagsubli ken Juda ket kinunana: “Saanko a nasarakan ti babai, ken kinuna pay dagiti lallaki iti dayta a lugar nga awan a pulos ti balangkantis sadiay.” 23 Kinuna ni Juda: “Bay-am nga idulinna dagita, tapno saanta a makatkatawaan. Uray ta inkagumaak nga ipatulod daytoy urbon a kalding, ngem saanmo met a nasarakan ti babai.”

24 Agarup tallo a bulan kalpasanna, naipadamag ken Juda: “Nagbalangkantis ni Tamar a manugangmo, ket masikogen.” Iti kasta, imbilin ni Juda: “Inkay alaen sa puoranyo.”+ 25 Bayat a mairuruar ni Tamar, impaibagana iti katuganganna: “Ti nakasikog kaniak ket ti lalaki a makinkukua kadagitoy.” Kinunana pay: “Kitaenyo no makinkukua iti daytoy a singsing, singdan, ken sarukod.”+ 26 Nabigbig dagita ni Juda ket kinunana: “Nalinlinteg ngem siak ti manugangko, ta diak impaasawa kenkuana ni Sela nga anakko.”+ Ket saanen a nakidenna pay ken Tamar.

27 Idi aganaken ni Tamar, singin ti adda iti tianna. 28 Bayat ti panaganakna, inruar ti maysa a maladaga ti imana, ket dagus a ginalutan ti partera iti nalabaga a sinulid sa kinunana: “Daytoy ti immuna a rimmuar.” 29 Ngem idi insanud ti maladaga ti imana, rimmuar ti kabsatna. Kinuna ti partera: “Apay a pinisangmo ti puerta ni nanangmo?” Iti kasta, napanaganan iti Perez.*+ 30 Kalpasanna, rimmuar ti kabsatna nga adda nalabaga a sinulid iti imana, ket napanaganan iti Zera.+

39 Impan dagiti Ismaelita+ ni Jose idiay Egipto,+ ket ginatang ni Potifar,+ maysa nga opisial ti palasio ni Faraon ken panguluen dagiti guardia. 2 Ngem adda idi ni Jehova ken ni Jose.+ Kas resultana, nagballigi ken nadutokan a mangaywan iti balay ti amona nga Egipcio. 3 Nadlaw ti amona nga adda kenkuana ni Jehova ken tultulongan ni Jehova nga agballigi iti amin nga aramidenna.

4 Naay-ayo ni Potifar ken ni Jose ket pinagbalinna a personal a katulonganna. Intalekna kenkuana ti balayna ken ti amin a kukuana. 5 Manipud idin, binembendisionan ni Jehova ti balay ti Egipcio gapu ken Jose. Pinaadu pay ni Jehova ti amin nga adda iti balayna ken iti talonna.+ 6 Idi agangay, impabiangnan ken Jose ti amin ket awanen ti pakaseknanna malaksid iti kanenna. Kabayatanna, dimmakkel ni Jose a naguapo ken nabaked.

7 Di nagbayag, nagkursonada ken Jose ti asawa ti amona ket kinunana: “Dennaannak.” 8 Nagkedked ni Jose ket kinunana iti asawa ti amona: “Awanen ti pakaseknan ti apok iti balayna gapu ta addaak, ken intalekna kaniak ti amin. 9 Awan ti nangatngato ngem siak iti daytoy a balay, ken awan ti impaidamna kaniak malaksid kenka gapu ta asawanaka. Isu nga apay koma nga aramidek daytoy nakaro a kinadakes ket agbasolak iti Dios?”+

10 Inaldaw nga allukoyenna ni Jose ngem saan a kinayat ni Jose ti makidenna wenno makikadua kenkuana. 11 Ngem maysa nga aldaw, idi mapan ni Jose iti balay tapno aramidenna ti trabahona, nairana nga awan dagiti adipen iti balay. 12 Pagammuan ta ginammatan ti babai ti bado ni Jose sa kinunana: “Dennaannak!” Nagtaray a rimmuar ni Jose ngem nabati ti kagayna. 13 Idi nakita ti babai a nabati ni Jose ti kagayna idi nagtaray, 14 pinukkawanna dagiti lallaki iti balayna ket kinunana: “Kayatnatayo nga ibabain daytoy a Hebreo nga insangpet ti asawak! Kayatnak a dennaan, ngem nagikkisak. 15 Idi nangngegna a nagikkisak, nagtaray a rimmuar ngem nabatina ti kagayna iti abayko.” 16 Kalpasanna, saanna nga inikkat iti abayna ti kagay ni Jose agingga a simmangpet ni Potifar nga amo ni Jose.

17 Kasta met laeng ti imbagana ken Potifar: “Kayatnak nga ibabain ti Hebreo nga adipen nga insangpetmo. 18 Ngem idi nagikkisak, nagtaray ket nabatina ti kagayna iti abayko.” 19 Kasta unay ti pungtot ni Potifar idi nangngegna nga imbaga ti asawana: “Kastoy ti inaramid kaniak ti adipenmo.” 20 Gapuna, impaaresto ken impaibaludna ni Jose iti lugar a pakaipupokan dagiti balud ti ari, ket sadiay a nagtalinaed ni Jose.+

21 Ngem nagtultuloy nga adda ni Jehova ken ni Jose. Agtultuloy a pinakitaanna iti napudno nga ayat ken binendisionanna tapno maay-ayo kenkuana ti panguluen nga opisial ti pagbaludan.+ 22 Gapuna, ti panguluen nga opisial ti pagbaludan impabiangna ken Jose ti panangidaulo iti amin a balud ken isu ti mangibaga no ania ti aramidenda.+ 23 Saan a nakibiang ti panguluen nga opisial ti pagbaludan iti aniaman a naitalek ken Jose ta adda ni Jehova kenkuana ken pagbalballigien ni Jehova ti aniaman nga aramidenna.+

40 Di nagbayag, nakabasol ti panguluen dagiti paraiggem iti kopa+ ken ti panguluen dagiti panadero iti apoda, ti ari ti Egipto. 2 Nakapungtot ni Faraon iti dua nga opisialna, ti panguluen dagiti paraiggem iti kopa ken ti panguluen dagiti panadero,+ 3 ket impaibaludna ida iti balay ti panguluen dagiti guardia,+ iti nakaibaludan ni Jose.+ 4 Idi agangay, ti panguluen dagiti guardia pinilina ni Jose a mangaywan kadagiti dua nga opisial,+ ket nagtalinaedda iti pagbaludan iti sumagmamano a tiempo.*

5 Maysa a rabii iti pagbaludan, nagtagtagainep ti paraiggem iti kopa ken ti panadero ti ari ti Egipto, ket agpada nga adda kaipapanan dagiti tagtagainepda. 6 Kabigatanna, napan kadakuada ni Jose ket nakitana a nalidayda. 7 Insaludsodna kadagitoy nga opisial ni Faraon a kaduana a naibalud iti balay ti amona: “Apay a nalidaykayo ita nga aldaw?” 8 Insungbatda: “Agpada a nagtagtagainepkami, ngem awan man laeng ti makaibaga iti kaipapananda.” Kinuna ni Jose: “Saan kadi a ti Dios laeng ti makaibaga iti kaipapanan dagiti tagtagainep?+ Pangngaasiyo ta ibagayo kaniak dagiti tagtagainepyo.”

9 Inyestoria ngarud ti panguluen dagiti paraiggem iti kopa ti tagtagainepna, ket kinunana ken Jose: “Natagtagainepko nga adda kano puon ti ubas iti sanguanak. 10 Adda tallo a saringitna. Apaman a nagbulong, nagsabong ken nagbungada, dagus a nagluom dagita. 11 Innalak dagiti ubas ket pinespesko iti ig-iggamak a kopa ni Faraon. Kalpasanna, inyawatko ti kopa ken Faraon.” 12 Kinuna kenkuana ni Jose: “Daytoy ti kaipapanan ti tagtagainepmo: Ti tallo a saringit ket tallo nga aldaw. 13 Tallo nga aldaw manipud ita, wayawayaannakanto* ni Faraon, isublinakanto iti akemmo,+ ket sikanto manen ti mangyawat iti kopana kas iti dati nga ar-aramidem.+ 14 Ngem laglagipennak koma inton nasayaaten ti kasasaadmo. Pangngaasim ta kaasiannak* ket isarsaritanakto ken Faraon tapno makaruarak iti daytoy a pagbaludan. 15 Kinapudnona, nakidnapak iti daga dagiti Hebreo,+ ket awan a pulos ti inaramidko ditoy tapno ikabildak iti pagbaludan.”*+

16 Idi nakita ti panguluen dagiti panadero a naimbag ti kaipapanan ti tagtagainep ti panguluen dagiti paraiggem iti kopa, kinunana ken Jose: “Nagtagtagainepak met. Nagsusuonak kano idi iti tallo a basket ti puraw a tinapay. 17 Naglaon ti makinngato a basket iti amin a kita ti tinapay para ken Faraon, ngem tuktuktoken dagita dagiti billit.” 18 Kinuna ni Jose: “Daytoy ti kaipapanan ti tagtagainepmo: Ti tallo a basket ket tallo nga aldaw. 19 Tallo nga aldaw manipud ita, pugotannakanto* ni Faraon ken ibitaynaka iti kayo, ket kanento dagiti billit ti lasagmo.”+

20 Dimteng ti maikatlo nga aldaw ket dayta ti kasangay*+ ni Faraon. Nangaramid iti padaya para iti amin nga adipenna, ket winayawayaanna* ti panguluen dagiti paraiggem iti kopa ken ti panguluen dagiti panadero iti sanguanan dagiti adipenna. 21 Insublina ti panguluen dagiti paraiggem iti kopa iti dati nga akemna, 22 ngem pinabitayna ti panguluen dagiti panadero. Natungpal ti imbaga ni Jose a kaipapanan dagiti tagtagainep.+ 23 Ngem ti panguluen dagiti paraiggem iti kopa, nalipatannan ni Jose.+

41 Kalpasan ti dua a tawen, natagtagainep+ ni Faraon a nakatakder kano idi iti igid ti Karayan Nilo. 2 Pagammuan ta simmang-at ti pito a napintas ken nalukmeg a baka, ket nagarabda iti karuotan ti Nilo.+ 3 Simmaruno met a simmang-at ti pito a naalas ken nakuttong a baka, ket nagtakderda iti igid ti Nilo a kadua dagiti nalukmeg a baka. 4 Kalpasanna, inalun-on dagiti naalas ken nakuttong a baka ti pito a napintas ken nalukmeg a baka. Ket nakariing ni Faraon.

5 Intuloy ni Faraon ti naturog ket nagtagtagainep manen. Adda kano pito a nabagas ken nasayaat a dawa iti maymaysa nga ungkay.+ 6 Nagtubo met iti maymaysa nga ungkay ti pito a dawa nga eppes ken nagango gapu iti napudot nga angin manipud iti daya. 7 Kalpasanna, inalun-on dagiti eppes a dawa ti pito a nabagas ken nasayaat a dawa. Nakariing ni Faraon ket nabigbigna nga agtagtagainep la gayam.

8 Kabigatanna, nariribukan ni Faraon. Gapuna, pinaayabanna amin a salamangkero a papadi ken mamasirib iti Egipto. Inyestoriana kadakuada dagiti tagtagainepna ngem awan ti nakailawlawag kenkuana iti kaipapanan dagita.

9 Iti kasta, kinuna ti panguluen dagiti paraiggem iti kopa ni Faraon: “Ipudnok kadakayo ita nga aldaw dagiti basolko. 10 Nakapungtotkayo idi kadakami nga adipenyo, siak ken ti panguluen dagiti panadero,+ isu nga impaibaludnakami iti balay ti panguluen dagiti guardia. 11 Maysa a rabii, agpada a nagtagtagainepkami ket agduma ti kaipapanan dagita.+ 12 Adda kaduami sadiay nga agtutubo a Hebreo a lalaki nga adipen ti panguluen dagiti guardia.+ Idi inyestoriami dagiti tagtagainepmi,+ imbagana ti kaipapanan dagita. 13 Pimmudno amin nga imbagana kadakami. Naisubliak iti akemko ngem nabitay ti kaduak.”+

14 Gapuna, pinaayaban ni Faraon ni Jose,+ ket dagus nga inruarda iti pagbaludan.*+ Kiniskisan ni Jose ti ulo ken barbasna. Nagsukat sa napan ken Faraon. 15 Kinuna ni Faraon ken ni Jose: “Nagtagtagainepak, ngem awan ti makaibaga iti kaipapananna. Nadamagko a no mangngegmo ti tagtagainep, kabaelam nga ilawlawag.”+ 16 Insungbat ni Jose: “Ti Dios ti mangipakaammonto kadakayo iti nasayaat a mensahe, saan a siak.”+

17 Intuloy nga imbaga ni Faraon ken ni Jose: “Natagtagainepko a nakatakderak kano idi iti igid ti Karayan Nilo. 18 Pagammuan ta simmang-at ti pito a napintas ken nalukmeg a baka ket nagarabda iti karuotan ti Nilo.+ 19 Simmaruno met a simmang-at ti pito a naalas ken nakuttong a baka. Dagita ti kaalasan pay laeng a baka a nakitak iti intero nga Egipto. 20 Ket inalun-on dagiti nakuttong ken naalas a baka ti pito a nalukmeg a baka nga immuna a nakitak. 21 Ngem awan ti pakakitaan nga inalun-onda ida ta nakuttongda latta. Ket nakariingak.

22 “Kalpasanna, natagtagainepko pay nga adda pito a nabagas ken nasayaat a dawa iti maymaysa nga ungkay.+ 23 Adda met nagtubo a pito nga eppes ken nagango a dawa gapu iti napudot nga angin manipud iti daya. 24 Ket inalun-on dagiti eppes a dawa ti pito a nabagas a dawa. Imbagak daytoy kadagiti salamangkero a papadi+ ngem awan kadakuada ti makailawlawag kadagita.”+

25 Kinuna ni Jose ken ni Faraon: “Agpada ti kaipapanan dagiti tagtagainepyo. Imbaga kadakayo ti pudno a Dios no anianto ti aramidenna.+ 26 Pito a tawen ti kaipapanan ti pito a nalukmeg a baka ken ti pito a nasayaat a dawa. Agpada ti kaipapanan dagiti tagtagainepyo. 27 Ti simmaruno a pito a nakuttong ken naalas a baka ket pito a tawen, ken ti pito nga eppes ken nagango a dawa gapu iti napudot nga angin manipud iti daya ket pito a tawen a nakaro a bisin. 28 Kas iti kinunak kadakayo, impakita ti pudno a Dios no anianto ti aramidenna.

29 “Addanto pito a tawen nga adu ti apit iti intero nga Egipto. 30 Sumarunonto met ti pito a tawen a nakaro a bisin, ket sigurado a malipatanto ti adu nga apit iti Egipto, ken madadaelto ti daga gapu iti nakaro a bisin.+ 31 Malipatanto dagiti tattao nga adu idi ti apitda gapu iti dumteng a nakaro unay a bisin. 32 Naulit ti tagtagainepyo tapno ipakaammo ti pudno a Dios a sigurado nga aramidenna daytoy ken asidegen a mapasamak.

33 “Ita, mangbirokkayo koma iti masirib ken nalaing a lalaki ket isaadyo a mangaywan iti intero nga Egipto. 34 Mangdutokkayo met kadagiti opisial, ket urnongenda ti apagkalima ti apit ti Egipto bayat ti pito a tawen nga adu ti apit.+ 35 Masapul nga urnongenda ti amin a maapit bayat ti nasayaat a tawtawen, ket ipempenda dagita a bukbukel kadagiti siudad ken bantayanda.+ Kukuanto ni Faraon dagita. 36 Dagitoy ti pagtaraon ti intero a daga bayat ti pito a tawen a nakaro a bisin iti Egipto tapno saan a matay dagiti umili gapu iti nakaro a bisin.”+

37 Nagustuan ni Faraon ken ti amin nga adipenna ti singasing ni Jose. 38 Gapuna, kinuna ni Faraon kadagiti adipenna: “Adda kadi pay masarakantayo a lalaki a kas kenkuana nga addaan iti espiritu ti Dios?” 39 Kalpasanna, kinuna ni Faraon ken ni Jose: “Gapu ta impakaammo kenka ti Dios amin dagitoy, awanen ti kas kenka ti kasiribna. 40 Sika ti agaywanto iti sangakabbalayak, ket tungpalento dagiti iturayak ti amin nga ibagam.+ Ti laeng akemko kas ari* a natantan-okak ngem sika.” 41 Kinuna pay ni Faraon: “Sikan ti mangaywan iti intero nga Egipto.”+ 42 Inikkat ni Faraon ti pagmarka a singsingna ket inkabilna iti ima ni Jose, inikkanna iti lienso a bado ken balitok a kuentas. 43 Pinagluganna pay iti maikadua a karuahena, ket impukkawda iti sanguananna, “A·vrékh!”* Iti kasta, naisaad ni Jose a mangaywan iti intero nga Egipto.

44 Kinuna pay ni Faraon: “Siak ni Faraon, ngem awan ti mabalin nga aramiden ti asinoman* iti intero nga Egipto no awan ti pammalubosmo.”+ 45 Kalpasanna, pinanagananna ni Jose iti Zafenat-panea ken intedna kas asawana ni Asenat+ nga anak ni Potifera a padi ti On.* Ket rinugian ni Jose nga aywanan* ti intero nga Egipto.+ 46 Agtawen ni Jose iti 30+ idi nagtakder iti sanguanan ni* Faraon nga ari ti Egipto.

Pimmanaw ni Jose iti sanguanan ni Faraon ket pinasiarna ti intero nga Egipto. 47 Bayat ti nasayaat a pito a tawen, nagtultuloy nga adu* ti maapit iti daga. 48 Pito a tawen a nagurnong kadagiti apit iti intero nga Egipto ken impempenna dagita kadagiti siudad. Adda bodega iti tunggal siudad ket naidulin kadagita dagiti naapit kadagiti talon iti aglikmut ti siudad. 49 Intultuloy ni Jose ti nagipempen iti nakaad-adu a bukbukel, a kas kaadu ti darat iti baybay, agingga a naumadan nga agbilang gapu iti kinaaduna.

50 Sakbay a dimteng ti nakaro a bisin, naaddaan iti dua nga annak a lallaki da Jose+ ken Asenat nga anak ni Potifera a padi ti On.* 51 Pinanaganan ni Jose ti inauna iti Manases,*+ ta kinunana, “Tinulongannak ti Dios a manglipat iti amin a rigatko ken iti iliwko iti intero a pamilia ni amak.” 52 Pinanagananna ti maikadua iti Efraim,*+ ta kinunana, “Pinagbalinnak ti Dios a nabunga iti daga a nakaparigatak.”+

53 Nagpatingga ti pito a tawen nga adu ti apit idiay Egipto,+ 54 ket nangrugi ti pito a tawen a nakaro a bisin, kas iti imbaga ni Jose.+ Nagsaknap ti nakaro a bisin iti amin a lugar, ngem adda taraon* iti intero nga Egipto.+ 55 Idi agangay, nagsagaba met iti nakaro a bisin ti intero nga Egipto ket nagpakpakaasi dagiti tattao ken Faraon nga ikkanna ida iti taraon.+ Kinuna ni Faraon iti amin nga Egipcio: “Mapankayo ken Jose ket aramidenyo ti aniaman nga ibagana.”+ 56 Nagsaknap ti nakaro a bisin iti amin a daga.+ Linuktan ni Jose ti amin a bodega ket naglako iti bukbukel kadagiti Egipcio,+ ta kimmaro a kimmaro ti bisin iti Egipto. 57 Napan met idiay Egipto dagiti tattao iti intero a daga tapno gumatangda ken Jose iti bukbukel ta nakaro idi ti bisin iti intero a daga.+

42 Idi nadamag ni Jacob nga adu ti bukbukel idiay Egipto,+ kinunana kadagiti annakna: “Apay nga agkikinnitakayo lattan ken awan ti ar-aramidenyo?” 2 Imbagana pay: “Nadamagko nga adu ti taraon idiay Egipto. Inkay gumatang iti kanentayo tapno saantayo a matay.”+ 3 Iti kasta, napan idiay Egipto ti 10 a kakabsat ni Jose+ tapno gumatangda iti bukbukel. 4 Ngem saan nga impakuyog kadakuada ni Jacob ni Benjamin+ a kabsat ni Jose, ta kinunana: “Amangan no adda dakes a mapasamak kenkuana.”+

5 Nakigiddan dagiti annak ni Israel iti sabsabali pay a mapan gumatang iti taraon, ta nakadanonen idiay Canaan ti nakaro a bisin.+ 6 Ni Jose idi ti mangiturturay iti Egipto,+ ket laklakuanna iti taraon ti amin a tattao iti amin a pagilian.+ Gapuna, dimteng dagiti kakabsat ni Jose ket nagruknoyda kenkuana.+ 7 Idi nakita ni Jose dagiti kakabsatna, dagus a nailasinna ida, ngem nagpammarang a saanna nga am-ammo ida.+ Imbugkawna kadakuada: “Sadino ti naggapuanyo?” ket insungbatda: “Idiay Canaan, apo. Umaykami gumatang iti taraon.”+

8 Nailasin ni Jose dagiti kakabsatna, ngem saanda a nailasin. 9 Dagus a nalagip ni Jose dagiti tagtagainepna maipapan kadakuada,+ ket kinunana: “Espiakayo! Immaykayo tapno kitaenyo dagiti nalaka a rauten a paset* ti dagami!” 10 Insungbatda: “Saan, apo, immaykami kas adipenmo tapno gumatang iti taraon. 11 Maymaysa ti amami ken nalintegkami a lallaki. Saankami nga espia.” 12 Ngem kinunana: “Diak mamati! Immaykayo tapno kitaenyo dagiti nalaka a rauten a paset ti dagami!” 13 Gapuna, kinunada: “Apo, 12 ti bilangmi nga agkakabsat a lallaki.+ Maymaysa ti amami.+ Awanen ti maysa a kabsatmi+ ket ti inaudi, nagbati idiay Canaan a kadua ni amami.”+

14 Ngem kinuna ni Jose: “Pudno ti kunak nga espiakayo! 15 Kitaek man no pudno ti ibagbagayo. Isapatak iti nagan ni Faraon, saankayo a makapanaw ditoy agingga a diyo iyeg ti inaudi a kabsatyo.+ 16 Maysa kadakayo ti mapan mangala iti kabsatyo bayat a nakabaludkayo. Iti kasta, mapaneknekak no pudno ti ibagbagayo. Ngem no agul-ulbodkayo, isapatak iti nagan ni Faraon, talaga nga espiakayo.” 17 Iti kasta, imbaludna ida iti tallo nga aldaw.

18 Iti maikatlo nga aldaw, kinuna ni Jose: “Agbutengak iti Dios isu a kastoy ti aramidenyo tapno agbiagkayo. 19 No talaga a mapagtalkankayo, agbati iti pagbaludan ti maysa a kabsatyo, ngem agawidkayo ken mangalakayo iti bukbukel tapno adda kanen dagiti pamiliayo.+ 20 Inton agsublikayo, ikuyogyo ti inaudi a kabsatyo, tapno mapaneknekak no pudno ti ibagbagayo ket saankayto a matay.” Immanamongda iti dayta.

21 Kinunada iti maysa ken maysa: “Madusdusatayon gapu iti dakes nga inaramidtayo iti kabsattayo,+ ta nakitatayo ti panagrigatna idi nagpakpakaasi, ngem saantay a kinaasian. Dayta ti makagapu a maparparigattayo itan.” 22 Kinuna ni Ruben kadakuada: “Imbagak idi a diyo dangran ti ubing, ngem saankayo a dimngeg.+ Ita, maisingsingir kadatayon ti darana.”+ 23 Ngem saanda nga ammo a maaw-awatan ida ni Jose, ta nangala iti mangipatarus iti sasawenda. 24 Immadayo ni Jose ta saanna a magawidan ti agsangit.+ Kalpasanna, nagsubli ken nakisarita manen kadakuada. Innalana ni Simeon+ sa ginalutanna iti sanguananda.+ 25 Imbilin ni Jose a mapunno dagiti sakoda* iti bukbukel, maisubli ti kuarta iti sako ti tunggal maysa, ken maikkanda iti taraon para iti panagawidda. Kasta ti naaramid.

26 Insakayda ngarud dagiti bukbukel kadagiti asnoda ket pimmanawdan. 27 Idi linuktan ti maysa kadakuada ti sakona idi addadan iti pagdagusanda tapno pakanenna ti asnona, nakitana sadiay ti kuartana. 28 Kinunana kadagiti kakabsatna: “Naisubli ti kuartak, ket adda ditoy sakok!” Nagbuteng ken nagdanagda ket kinunada: “Apay a dusdusaennatayo ti Dios?”

29 Idi nakadanondan idiay Canaan, imbagada ken Jacob nga amada ti amin a napasamak. Kinunada: 30 “Nakauy-uyong ti lalaki a mangiturturay iti pagilian+ ken imbagana pay nga espiakami. 31 Ngem kinunami, ‘Mapagtalkankami ken saankami nga espia.+ 32 Imbagami pay a 12 ti bilangmi nga agkakabsat+ ken maymaysa ti amami. Awanen ti maysa a kabsatmi+ ket ti inaudi, nagbati idiay Canaan a kadua ti amami.’+ 33 Ngem kinuna ti lalaki a mangiturturay iti pagilian, ‘No talaga a mapagtalkankayo, agbati iti pagbaludan ti maysa a kabsatyo+ ket mangyawidkayo iti bukbukel tapno adda kanen dagiti pamiliayo.+ 34 Inton agsublikayo, ikuyogyo ti inaudi a kabsatyo tapno mapaneknekak a saankayo nga espia no di ket mapagtalkankayo. Kalpasanna, isublikto ti kabsatyo, ket nawayakayo nga umay aggatang ditoy.’”

35 Idi ibukbokdan ti nagyan dagiti sakoda, nakitada dagiti kuartada ket nagbutengda nga agaama. 36 Kinuna ni Jacob nga amada: “Pinagladingitdak!+ Awanen da Jose+ ken Simeon,+ sa ita, alaenyo pay ni Benjamin! Apay a kastoy ti mapaspasamak kaniak?” 37 Ngem kinuna ni Ruben iti amana: “Mabalinyo a patayen ti dua nga annakko no diak maisubli kadakayo ni Benjamin.+ Italekyo kaniak, ket ikarik nga isublikto.”+ 38 Ngem kinuna ni Jacob: “Saanto a kumuyog kadakayo ti anakko, ta natayen ti kabsatna ken isu laengen ti nabati.+ Lakayakon ket no adda dakes a mapasamak kenkuana iti dalan, sigurado nga ibabayonto dagiti ubanko iti Tanem*+ gapu iti ladingitko.”+

43 Nakaro idin ti panagbisin iti daga.+ 2 Idi naibusdan ti bukbukel a ginatangda idiay Egipto,+ kinuna ni tatangda: “Agsublikayo a gumatang iti kanentayo.” 3 Insungbat ni Juda: “Impakdaar kadakami ti lalaki, ‘Saanyon a makita ti rupak no diyo kadua ti kabsatyo.’+ 4 No palubosanyo a kumuyog ti kabsatmi, mapankami gumatang iti taraon. 5 Ngem no saanyo a palubosan, saankami a mapan, ta kinuna ti lalaki, ‘Saanyon a makita ti rupak no diyo kadua ti kabsatyo.’”+ 6 Insaludsod ni Israel:+ “Apay nga inikkandak iti problema ken imbagayo pay laeng kenkuana nga adda pay sabali a kabsatyo?” 7 Insungbatda: “Nagsaludsod ti lalaki iti maipapan kadakami ken iti pamiliami, ket kinunana, ‘Sibibiag pay kadi ni amayo? Adda kadi sabali pay a kabsatyo?’ ket imbagami ti pudno.+ Asino koma ti makaammo nga ibagana nga ikuyogmi ti kabsatmi?”+

8 Kinombinsir ni Juda ni Israel nga amana: “Palubosanyo a kumuyog kaniak ti adingmi,+ ket mapankamin tapno agbiagtayo ket saantay a matay+—dakami, sika, ken dagiti annaktayo.+ 9 Ipanamnamak a natalgedto.*+ Sungbatakto ti biagna. No saanko a maisubli kadakayo, agnanayonto a sibabasolak kadakayo. 10 Ngem no idi koma pay a pinalubosannakami, namindua koman a nakasublikami.”

11 Kinuna ni Israel nga amada: “No awanen ti sabali a pamay-an, kastoy ngarud ti aramidenyo: Ikkanyo dagiti sakoyo* kadagiti kasayaatan a produkto iti daga ket isagutyo iti lalaki:+ balsamo,+ diro, labdanum, natutot nga ukis ti kayo,+ bunga ti pistasio, ken almendro. 12 Doblienyo ti kuarta nga itugotyo; ken isubliyo met ti kuarta a naikabil kadagiti sakoyo.+ Amangan no nagkamalida laeng. 13 Ikuyogyo ti kabsatyo ket agsublikayo iti lalaki. 14 Kaasiannakayo koma ti Dios a Mannakabalin-amin iti sanguanan ti lalaki, ket palubosanna da Simeon ken Benjamin. Ngem no maawananakto iti annak, awan ti maaramidak!”+

15 Innala dagiti agkakabsat dagitoy a sagut, dinobleda ti kuartada, ken inkuyogda ni Benjamin. Nagsublida idiay Egipto ket napanda ken Jose.+ 16 Idi nakita ni Jose a kaduada ni Benjamin, dagus nga imbagana iti adipen nga agay-aywan iti balayna: “Ipanmo dagitoy a lallaki idiay balay ket mangpartika kadagiti animal ken mangisaganaka iti taraon ta makipanganda kaniak iti pangngaldaw.” 17 Dagus nga inaramid ti adipen ti imbilin ni Jose,+ ket impanna ida iti balay ni Jose. 18 Ngem nagdanag dagiti agkakabsat idi naipanda iti balay ni Jose, ket kinunada: “Baka impandatayo ditoy gapu iti kuarta a naisubli kadagiti sakotayo idi damo nga immaytayo. Ita, dangran ken pagbalinendatayon nga adipen ket alaenda dagiti asnotayo!”+

19 Gapuna, immasidegda iti adipen nga agay-aywan iti balay ni Jose ket kinasaritada iti ruangan ti balay. 20 Kinunada: “Dispensarennakami, apo! Immaykami idi gimmatang iti taraon.+ 21 Ngem idi nakadanonkami iti nagdagusanmi ken linuktanmi dagiti sakomi, nakitami ti kuartami a saan a naksayan.+ Kayatmi nga isubli daytoy. 22 Nangitugotkami pay iti kuarta nga igatangmi manen iti taraon. Saanmi nga ammo no asino ti nangikabil iti kuartami kadagiti sakomi.”+ 23 Kinuna ti adipen: “Awan ti pagdanaganyo. Dikay agbuteng. Ti Diosyo ken ti Dios ni amayo ti nangikabil iti kuarta kadagiti sakoyo. Siak idi ti immawat iti kuartayo.” Kalpasanna, inruarna ni Simeon.+

24 Pinastrek ti adipen dagiti agkakabsat iti balay ni Jose ket inikkanna ida iti danum a pangbuggoda iti sakada, ken pinakanna dagiti asnoda. 25 Insaganada ti sagut+ nga itedda ken Jose ta naammuanda a makipangan kadakuada iti pangngaldaw.+ 26 Idi simrek ni Jose iti balay, intedda ti sagutda ket nagruknoyda kenkuana.+ 27 Kalpasanna, kinomustana ida ket kinunana: “Komusta ti lakayen nga amayo nga imbagayo kaniak? Sibibiag pay kadi?”+ 28 Insungbatda: “Sibibiag ken napigsa pay ni amami nga adipenyo.” Kalpasanna, nagrukob ken nagruknoyda.+

29 Idi nakitana ni Benjamin a kabsatna,* kinunana: “Isu kadi daytoy ti kabsatyo,+ ti imbagayo kaniak nga inaudiyo?”+ Kinunana pay: “Bendisionannaka koma ti Dios, anakko.” 30 Nagdardaras ni Jose a rimmuar ta saanna a magawidan ti riknana gapu iti adingna isu a nagbirok iti pagsangitanna. Simrek iti maysa a kuarto ket nagsangit sadiay.+ 31 Idi nagkalman ti riknana, nagdiram-os ket rimmuar sa kinunana: “Idasaryon ti makan.” 32 Indasaranda ni Jose iti makan iti maysa a lamisaan. Sabali met a lamisaan ti nanganan dagiti agkakabsat. Adda pay sabali a lamisaan a nanganan dagiti Egipcio ta saanda a mabalin ti makipangan kadagiti Hebreo ta kagurada dayta.+

33 Nagtugaw dagiti kakabsatna iti sanguananna, manipud inauna+ nga addaan kalintegan kas inauna agingga iti inaudi, ket masmasdaawda nga agkikinnita. 34 Impan ni Jose kadagiti agkakabsat ti dadduma a taraon iti lamisaanna, ngem maminlima nga ad-adu ti intedna ken Benjamin.+ Isu a nangnangan ken immin-inumda a kaduana agingga a napnekda.

44 Imbilin ni Jose iti adipen nga agay-aywan iti balayna: “Punnuem iti taraon dagiti sako dagitoy a lallaki agingga iti kabaelanda nga awiten ket ikabilmo ti kuartada iti bukodda a sako.+ 2 Ngem ikabilmo iti sako ti inaudi a kabsatda ti pirak a kopak ken ti kuarta nga inggatangna iti bukbukel.” Inaramid ti adipen ti imbilin ni Jose.

3 Idi aglawagen iti kabigatanna, pimmanawen dagiti agkakabsat agraman dagiti asnoda. 4 Saanda pay a nakaadayo iti siudad idi kinuna ni Jose iti adipen nga agay-aywan iti balayna: “Inka kamaten dagidiay a lallaki! Inton makamakammo ida, ibagam kadakuada: ‘Apay a sinubadanyo iti dakes ti naimbag? 5 Apay nga innalayo ti kopa a pagin-inuman ti apok nga us-usarenna a mangbasa kadagiti partaan? Dakes ti inaramidyo.’”

6 Nakamakam ida ti adipen ket kasta ti imbagana kadakuada. 7 Ngem insungbatda: “Apay a kasta ti ibagbagayo, apo? Saan a maaramid dayta dagiti adipenyo. 8 Naggapukami pay idiay Canaan a nangisubli iti kuarta a nakitami kadagiti sakomi.+ Kasano koma nga agtakawkami iti pirak wenno balitok iti balay ti apoyo? 9 Mapapatay koma ti maysa kadakami a pakasarakanyo iti dayta ken agbalinkami amin nga adipen ti apoyo.”* 10 Insungbat ti adipen: “Kasta koma ti maaramid. Ngem daydiay laeng pakasarakak iti kopa ti agbalin nga adipenko, ket awan ti basolyo.” 11 Dagus nga imbabada dagiti sakoda ket linuktanda dagita. 12 Sinaggaysa a kinita dagita ti adipen, manipud iti sako ti inauna agingga iti inaudi, ket nakitana ti kopa iti sako ni Benjamin.+

13 Pinisang dagiti kakabsatna ti badoda ken insakayda manen dagiti kargada kadagiti asno sa nagsublida iti siudad. 14 Adda pay laeng ni Jose idiay balayna idi simmangpet ni Juda+ ken dagiti kakabsatna; ket nagruknoyda kenkuana.+ 15 Kinuna kadakuada ni Jose: “Ania daytoy nga inaramidyo? Diyo kadi ammo a kabaelak a basaen dagiti partaan?”+ 16 Insungbat ni Juda: “Ania koma pay ti maibagami kenka, apo? Kasanomi a mapaneknekan nga awan ti basolmi? Dusdusaennakamin ti pudno a Dios gapu iti inaramidmi idi a basol.+ Ita, agserbikami kas adipenyo—dakami amin—saan la a ti nakasarakanyo iti kopa!” 17 Ngem kinuna ni Jose: “Diak maaramid dayta! Ti laeng lalaki a nakasarakan iti kopak ti agbalin nga adipenko.+ Mabalinyon ti agawid ken amayo nga awan ti pakaan-anuanyo.”

18 Immasideg ni Juda ket kinunana: “Pangngaasim, apo, palubosam koma nga agsao ti adipenmo ken saanka koma nga agpungtot. Ammok a nabilegka a kas ken Faraon.+ 19 Insaludsodyo idi kadakami nga adipenyo, ‘Adda pay kadi amayo wenno kabsatyo?’ 20 Imbagami kadakayo, ‘Adda pay amami a lakayen ken adda pay inaudi a kabsatmi+ a nayanak idi lakayen ni amami. Ngem natayen ti kabsatna+ ket isu laengen ti nabati nga anak daydi inana+ ken ay-ayaten unay ni amami.’ 21 Ket kinunayo kadakami nga adipenyo, ‘Iyegyo ditoy tapno makitak.’+ 22 Ngem insungbatmi, ‘Saan a mabalin a mayadayo ni adingmi ta pakatayan la ketdi dayta ni amami.’+ 23 Kinunayo kadakami nga adipenyo, ‘No saan a kumuyog kadakayo ti inaudi a kabsatyo, saanyon a makita ti rupak.’+

24 “Nagawidkami iti amami nga adipenyo ket imbagami dayta kenkuana. 25 Idi agangay, kinuna ni amami, ‘Inkay manen gumatang iti kanentayo.’+ 26 Ngem imbagami, ‘Saanmi a mabalin ti agsubli sadiay no saanmi a kadua ti inaudi a kabsatmi, ta saanmi a makita ti lalaki malaksid no kaduami ti inaudi a kabsatmi.’+ 27 Kinuna kadakami ni amami, ‘Ammoyo a dua laeng ti annakmi iti daydi asawak.+ 28 Pinanawannakon daydiay maysa ket sigurado a kinnan ti naranggas nga animal+ ta saankon a nakita agingga ita. 29 No ipanawyo met daytoy nga anakko ket adda dakes a mapasamak kenkuana, sigurado nga ibabayonto dagiti ubanko iti Tanem*+ gapu iti ladingitko.’+

30 “No agawidak a saanmi a kadua ni adingmi, gapu ta ay-ayaten ni amami nga adipenyo ti adingmi a kas iti panagayatna iti biagna,* 31 matay la ketdi ni amami gapu iti ladingit apaman a makitana a dimi kadua ti adingmi, ket bumabanto ni amami iti Tanem* gapu kadakami. 32 Inkarik ken amami a no saanko a maisubli kenkuana ni adingmi, agnanayonto a sibabasolak ken amak.+ 33 Isu a pangngaasiyo, apo, siak laengen ti agbati kas adipenyo ket bay-anyo ni adingko a kumuyog kadagiti kakabsatmi nga agawid. 34 Kasano a makasubliak ken tatangko no diak kadua ni adingko? Diak maitured a kitaen a matay ni amak!”

45 Gapuna, saanen a magawidan ni Jose ti riknana iti sanguanan ti amin nga adipenna+ ket impukkawna: “Rummuarkayo amin!” Awan sabali a kaduana idi imbagana kadagiti kakabsatna nga isu ni Jose.+

2 Nakapigpigsa ti sangitna nga uray la nangngeg dagiti Egipcio ken nakadanon iti balay ni Faraon. 3 Impudno ni Jose kadagiti kakabsatna: “Siak ni Jose. Sibibiag pay kadi ni amak?” Saan a nakauni dagiti kakabsatna gapu iti kigtotda. 4 Gapuna, imbaga ni Jose: “Pangngaasiyo, umasidegkayo kaniak.” Ket immasidegda kenkuana.

Kinunana: “Siak ni Jose a kabsatyo, nga inlakoyo kadagiti Egipcio.+ 5 Ngem dikay madanagan ken dikay agpipinnabasol gapu ta inlakodak ditoy; ta imbaonnak ti Dios nga umun-una ngem kadakayo tapno agtalinaed a sibibiag ti adu a tattao.+ 6 Maikadua pay la a tawen ti nakaro a bisin iti daga,+ ket adda pay lima a tawen nga awanto ti agarado wenno agapit. 7 Ngem imbaonnak ti Dios nga umun-una ngem kadakayo tapno adda mabati kadakayo+ ditoy daga ken agtalinaedkayo a sibibiag babaen ti dakkel a panangisalakan. 8 Saan ngarud a dakayo ti nangibaon kaniak ditoy no di ket ti pudno a Dios. Pinagbalinnak a kangatuan nga opisial* ni Faraon ken apo iti intero a balayna ken agturay iti intero nga Egipto.+

9 “Darasenyo ti agsubli ken amak, ket ibagayo kenkuana, ‘Daytoy ti kinuna ni Jose nga anakyo: “Pinagbalinnak ti Dios kas agaywan iti intero nga Egipto.+ Umaykayo ditoy iti kabiitan a panawen.+ 10 Agnaedkayo idiay Gosen+ tapno asidegkayo kaniak—dakayo, dagiti annakyo, appokoyo, tarakenyo, ken amin nga adda kadakayo. 11 Ikkankayto iti taraon sadiay, dakayo, ti sangakabbalayanyo, ken amin nga adda kadakayo, tapno saan a mapukaw ti amin a sanikuayo ken saankayo nga agrigat, ta lima pay a tawen ti nakaro a bisin.”’+ 12 Makitkitayon, dakayo ken ni Benjamin a kabsatko, a siak a talaga ti agsasao kadakayo.+ 13 Isu nga ibagayo ken amak ti amin a dayagko ditoy Egipto ken ti amin a nakitayo. Darasenyo nga iyeg ditoy ni amak.”

14 Inarakupna* ni Benjamin a kabsatna ket nagsangit. Immarakup met ni Benjamin nga agsangsangit.+ 15 Binisong ni Jose ti amin a kakabsatna ket nagsangsangit bayat nga ar-arakupenna ida. Kalpasanna, nakisarita kenkuana dagiti kakabsatna.

16 Naipadamag iti balay ni Faraon a simmangpet dagiti kakabsat ni Jose, ket naragsakan ni Faraon ken dagiti adipenna. 17 Iti kasta, kinuna ni Faraon ken ni Jose: “Ibagam kadagiti kakabsatmo, ‘Aramidenyo daytoy: Kargaanyo dagiti asnoyo iti taraon sa agsublikayo idiay Canaan. 18 Alaenyo ni amayo ken dagiti pamiliayo ket umaykayo ditoy. Itedkonto kadakayo ti naimbag a bambanag ti Egipto, ket kanenyonto* ti maapit iti kasayaatan* a paset ti daga.’+ 19 Ibilinmo kadakuada:+ ‘Aramidenyo daytoy: Mangalakayo kadagiti kareson+ ditoy Egipto a pagluganan dagiti annak ken assawayo ken ni amayo nga umay ditoy.+ 20 Diyo pakadanagan dagiti sanikuayo,+ ta maitedto kadakayo ti kasayaatan a banag iti intero nga Egipto.’”

21 Kasta ti inaramid dagiti annak ni Israel, ket inikkan ida ni Jose kadagiti kareson ken iti taraonda iti dalan, kas imbilin ni Faraon. 22 Inikkanna pay ida iti saggaysa a bado a pagsukatan, ngem inikkanna ni Benjamin iti lima a bado a pagsukatan ken 300 a pedaso a pirak.+ 23 Pinatulodanna ni amana iti 10 nga asno a napaawitan iti naimbag a bambanag ti Egipto ken 10 a kabaian nga asno a napaawitan iti bukbukel ken tinapay ken dadduma pay a taraon para iti panagbiahe ni amana. 24 Iti kasta, pinalubosanna dagiti kakabsatna sa imbagana: “Saankayo nga agaapa iti dalan.”+

25 Pimmanawda idiay Egipto ket nagsublida idiay Canaan ken Jacob nga amada. 26 Impadamagda ken Jacob: “Sibibiag pay ni Jose, ket iturturayanna ti intero nga Egipto!”+ Ngem saanna nga inkaskaso ti imbagada, ta saanna a patien ida.+ 27 Idi imbagada ti amin a kinuna ni Jose ken idi nakitana dagiti kareson a naipatulod a paglugananna, simmaranta ni Jacob nga amada. 28 Kinuna ni Israel: “Mamatiakon! Sibibiag pay ni Jose nga anakko! Masapul nga innak kitaen sakbay a matayak!”+

46 Innala ni Israel ti amin a sanikuana* ket napan idiay Beer-sheba.+ Idi nakadanon sadiay, nangipaay kadagiti daton iti Dios ni amana nga Isaac.+ 2 Iti rabii, nakisarita ti Dios ken Israel babaen ti sirmata. Kinunana: “Jacob, Jacob!” ket insungbatna: “Apay, Apo?” 3 Kinuna ti Dios: “Siak ti pudno a Dios, ti Dios ni amam.+ Dika agbuteng a mapan idiay Egipto, ta pagbalinenkanto sadiay a dakkel a nasion.+ 4 Kumuyogak kenka a mapan idiay Egipto ket iruarkanto met laeng sadiay.+ Ni Jose ti mangiserra iti kalub ti matam inton matayka.”*+

5 Kalpasanna, pimmanaw ni Jacob idiay Beer-sheba. Kaduana dagiti appoko ken manugangna nga inlugan dagiti annakna* kadagiti kareson nga impatulod ni Faraon a pangibiaheda kenkuana. 6 Intugotda dagiti animal ken sanikua a naurnongda idiay Canaan. Kamaudiananna, nakadanon idiay Egipto ni Jacob ken ti amin a kaputotanna. 7 Inkuyogna idiay Egipto dagiti annakna ken appokona—ti amin a kaputotanna.

8 Dagitoy ti nagan dagiti annak ni Israel, wenno Jacob, a napan idiay Egipto:+ Ni Ruben ti inauna nga anak+ ni Jacob.

9 Ti annak ni Ruben ket da Hanok, Palu, Hezron, ken Carmi.+

10 Ti annak ni Simeon+ ket da Jemuel, Jamin, Ohad, Jakin, Zohar, ken Shaul+ nga anak ti maysa a Canaanita a babai.

11 Ti annak ni Levi+ ket da Gerson, Cohat, ken Merari.+

12 Ti annak ni Juda+ ket da Er, Onan, Sela,+ Perez,+ ken Zera.+ Ngem natay da Er ken Onan idiay Canaan.+

Ti annak ni Perez ket da Hezron ken Hamul.+

13 Ti annak ni Isacar ket da Tola, Puva, Yob, ken Shimron.+

14 Ti annak ni Zabulon+ ket da Sered, Elon, ken Jaleel.+

15 Dagitoy ti annak da Lea ken Jacob a nayanak idiay Padan-aram, agraman ti balasangna a ni Dina.+ Amin nga annakna a lallaki ken babbai ket 33.

16 Ti annak ni Gad+ ket da Zifion, Haggi, Suni, Ezbon, Eri, Arodi, ken Areli.+

17 Ti annak ni Aser+ ket da Imna, Isva, Isvi, Berias, ken ni Sera a kabsatda a babai.

Ti annak ni Berias ket da Heber ken Malkiel.+

18 Dagitoy ti annak ni Zilpa,+ nga inted ni Laban iti balasangna a ni Lea. Annakda dagitoy ken Jacob: 16 ti bilangda.

19 Ti annak da Raquel ken Jacob ket da Jose+ ken Benjamin.+

20 Idiay Egipto, naaddaan iti annak da Jose ken Asenat+ a balasang ni Potifera a padi ti On*—da Manases+ ken Efraim.+

21 Ti annak ni Benjamin+ ket da Bela, Beker, Asbel, Gera,+ Naaman, Ehi, Ros, Mupim, Hupim,+ ken Ard.+

22 Dagitoy ti annak da Raquel ken Jacob: 14 ti bilangda.

23 Ti anak* ni Dan+ ket ni Husim.+

24 Ti annak ni Neftali+ ket da Jazeel, Guni, Jezer, ken Silem.+

25 Dagitoy ti annak ni Bilha, nga inted ni Laban iti balasangna a ni Raquel. Annakda dagitoy ken Jacob: pito ti bilangda.

26 Ti amin a kimmuyog ken Jacob idiay Egipto, malaksid kadagiti manugangna a babbai, ket agdagup iti 66.+ 27 Dua ti annak ni Jose a nayanak idiay Egipto. Ti dagup dagiti tattao* iti sangakabbalayan ni Jacob a napan idiay Egipto ket 70.+

28 Pinauna ni Jacob ni Juda+ tapno ibagana ken Jose nga agturturongdan idiay Gosen. Idi nakadanonda idiay Gosen,+ 29 impaisagana ni Jose ti karuahena ket sinabatna ni Israel nga amana. Idi nagkitada, dagus nga inarakupna* ni amana ket nagsangsangit iti napaut.* 30 Kinuna ni Israel ken ni Jose: “Mabalinkon ti matay ta nakitakan ken napaneknekak a sibibiagka.”

31 Kinuna ni Jose kadagiti kakabsatna ken iti sangakabbalayan ni amana: “Palubosandak nga ipadamagko ken Faraon,+ ‘Simmangpeten dagiti kakabsatko ken ti sangakabbalayan ni amak manipud Canaan.+ 32 Agipaspastorda iti animal+ ken innalada ditoy dagiti tarakenda ken ti amin a sanikuada.’+ 33 Inton ayabannakayo ni Faraon ken damagenna no ania ti trabahoyo, 34 kunayo, ‘Dakami nga adipenmo ket agtartaraken kadagiti animal agingga ita, kas kadagidi ammami,’+ tapno agnaedkayo idiay Gosen,+ ta ibilang dagiti Egipcio+ a narugit dagiti agipaspastor iti karnero.”

47 Napan ngarud ni Jose ken ni Faraon ket impadamagna:+ “Simmangpet ni amak ken dagiti kakabsatko agraman dagiti tarakenda ken ti amin a sanikuada manipud Canaan, ket addada idiay Gosen.”+ 2 Inyam-ammona ken Faraon ti lima kadagiti kakabsatna.+

3 Insaludsod ni Faraon kadagiti kakabsat ni Jose: “Ania ti trabahoyo?” Insungbatda: “Dakami nga adipenmo ket agipaspastor iti karnero kas kadagidi ammami.”+ 4 Kalpasanna, kinunada ken Faraon: “Apo, immaykami makipagnaed ditoy kas ganggannaet+ ta awanen ti pagipastoranmi kadagiti tarakenmi. Nagkaro ngamin ti bisin idiay Canaan.+ Pangngaasiyo ta palubosanyo dagiti adipenyo nga agnaed idiay Gosen.”+ 5 Kinuna ni Faraon ken ni Jose: “Immay ditoy ni amam ken dagiti kakabsatmo gapu kenka. 6 Impabiangko kenka ti Egipto. Pagnaedem ni amam ken dagiti kakabsatmo iti kasayaatan a paset ti daga,+ idiay Gosen. No adda makabael kadakuada, dutokam nga agaywan kadagiti tarakenko.”

7 Kalpasanna, inyam-ammo ni Jose ni amana a Jacob ken ni Faraon, ket binendisionan ni Jacob ni Faraon. 8 Insaludsod ni Faraon ken ni Jacob: “Mano ti tawenmon?” 9 Insungbat ni Jacob ken ni Faraon: “Agtawenakon iti 130 ket binusbosko ti biagko nga agakar-akar.* Nagrigat dagita a tawtawen,+ ngem ababa laeng no ikompara kadagiti tawen a panagakar-akar* dagidi ammak.”+ 10 Kalpasanna, binendisionan ni Jacob ni Faraon sa pimmanaw iti sanguananna.

11 Gapuna, kas imbilin ni Faraon, pinagnaed ni Jose ti amana ken dagiti kakabsatna iti Egipto, ket intedna kadakuada ti kasayaatan a paset ti daga—ti Rameses.+ 12 Intultuloy ni Jose nga inikkan iti taraon* ni amana ken dagiti kakabsatna ken ti intero a pamilia ni amana, sigun iti bilang dagiti annakda.

13 Ita, awanen ti taraon* iti intero a daga gapu ta nakaro unay ti bisin ket agkakapsuten dagiti tattao iti Egipto ken Canaan.+ 14 Naala ni Jose ti amin a kuarta ti Egipto ken Canaan nga inggatangda iti bukbukel+ ket impanna dagita iti balay ni Faraon. 15 Idi agangay, naibusen ti kuarta dagiti tattao iti Egipto ken Canaan. Napan ken Jose ti amin nga Egipcio ket kinunada: “Ikkannakami koma iti taraon! Ipalubosmo kadi a mataykami iti bisin gapu ta naibusen ti kuartami?” 16 Insungbat ni Jose: “No naibusen ti kuartayo, itedyo dagiti tarakenyo ket sukatak iti taraon.” 17 Gapuna, intedda ken Jose dagiti tarakenda a kabalio, karnero, kalding, baka, ken asno ket intultuloyna nga inikkan ida iti taraon iti dayta a tawen kas sukat dagiti tarakenda.

18 Idi nagpatinggan dayta a tawen, napanda ken Jose iti simmaruno a tawen ket kinunada: “Apo, kayatmi nga ibaga a naibusen ti kuarta ken dagiti tarakenmi. Naitedmi aminen kadakayo ket awanen ti nabati no di laeng ti bagimi ken ti dagami. 19 Ipalubosyo kadi a mataykami ken mabaybay-an ti dagami? Gatangennakami ken ti dagami ket agserbikami kas adipen ni Faraon ken kukuanan ti dagami. Ikkannakami iti bin-i tapno agbiagkami ken saankami a matay ken saan a mabaybay-an ti dagami.” 20 Gapuna, ginatang ni Jose ti amin a daga dagiti Egipcio para ken Faraon ta inlakoda dagiti talonda gapu iti nakaro a bisin. Ket nagbalin a kukua ni Faraon ti amin a daga.

21 Kalpasanna, binilinna ti amin a tattao nga agnanaed iti amin a paset ti Egipto a mapanda kadagiti siudad.+ 22 Ti laeng daga dagiti papadi ti saanna a ginatang+ ta tartaraonan ida ni Faraon. Dayta ti makagapu a saanda nga inlako ti dagada. 23 Kinuna ni Jose kadagiti umili: “Ita nga aldaw, ginatangkayo ken ti dagayo para ken Faraon. Dagitoy ti bin-i nga imulayo kadagiti talon. 24 Inton aganikayo, itedyo ken Faraon ti apagkalima ti maapityo,+ ngem kukuayo ti mabati kas bin-i nga imulayo ken pagtaraonyo ken ti pamiliayo ken dagiti annakyo.” 25 Insungbatda: “Inispalyo ti biagmi.+ Kaasiannakami koma apo, ket agbalinkamto nga adipen ni Faraon.”+ 26 Iti kasta, nangaramid ni Jose iti linteg iti Egipto nga agaplikar agingga ita, a ti apagkalima ti maapit ket kukua ni Faraon. Ti laeng daga dagiti papadi ti saan a nagbalin a kukua ni Faraon.+

27 Nagtultuloy a nagnaed ti intero a pamilia ni Israel idiay Gosen+ iti Egipto, ket naaddaanda kadagiti sanikua ken immadu unay ti bilangda sadiay.+ 28 Nagnaed ni Jacob idiay Egipto iti 17 a tawen agingga a nadanonna ti 147 a tawen.+

29 Idi dandanin matay ni Israel,+ pinaayabanna ni Jose nga anakna ket kinunana: “No sipapanunotka iti pagsayaatak, ikabilmo ta imam iti baba ti luppok ken ipakitaannak iti napudno nga ayat ken agbalinka a mapagtalkan. Pangngaasim ta saannak nga itabon ditoy Egipto.+ 30 Inton matayak,* masapul nga ipanawnak ditoy Egipto ket itabonnak iti nakaitaneman dagidi ammak.”+ Insungbat ni Jose: “Tungpalekto ti imbagayo.” 31 Kinuna ni Jacob: “Agkarika kaniak,” ket nagkari ni Jose.+ Iti kasta, nagrukob ni Israel iti uluanan ti iddana.+

48 Idi agangay, naipadamag ken Jose: “Kumapkapuyen ni amam.” Iti kasta, inkuyogna ti dua nga annakna a da Manases ken Efraim.+ 2 Naibaga ken Jacob: “Adda ni Jose nga anakmo,” isu nga inkarkarigatan ni Israel ti nagtugaw iti iddana. 3 Kinuna ni Jacob ken ni Jose:

“Nagparang kaniak ti Dios a Mannakabalin-amin idiay Luz iti Canaan ket binendisionannak.+ 4 Kinunana kaniak, ‘Paaduekto ti kaputotam. Agtaudto kenka ti adu a grupo dagiti tattao,+ ket itedkonto iti kaputotam* daytoy a daga kas agnanayon a sanikuada.’+ 5 Kukuak ti dua nga annakmo a nayanak ditoy Egipto sakbay nga immayak kenka.+ Agbalinto nga annakko da Efraim ken Manases a kas kada Ruben ken Simeon.+ 6 Ngem kukuamto dagiti sumaruno nga annakmo. Maaddaandanto iti bingay iti daga a maipatawid kadagiti kakabsatda.+ 7 Ket idi nagsubliak manipud Padan, natay ni Raquel+ iti abayko idiay Canaan sakbay a makadanonak idiay Efrat.+ Isu nga intabonko iti igid ti dalan nga agturong idiay Efrat, wenno Betlehem.”+

8 Idi nakita ni Israel dagiti annak ni Jose, insaludsodna: “Siasino dagitoy?” 9 Insungbat ni Jose ken amana: “Isuda dagiti annakko nga inted ti Dios iti daytoy a lugar.”+ Kinuna ni Israel: “Pangngaasim, iyasidegmo ida kaniak ket bendisionak ida.”+ 10 Lakay idin ni Israel ket nakapsuten dagiti matana ken dandani saanen a makakita. Inyasideg ni Jose dagiti annakna, ket binisong ken inarakup ida ni Israel. 11 Kinuna ni Israel ken ni Jose: “Diak ninamnama a makitaka manen,+ ngem impalubos ti Dios a makitak pay dagiti annakmo.”* 12 Kalpasanna, inikkat ida ni Jose iti sango* ni amana, ket nagruknoy.

13 Iniggaman ni Jose ti ima ti dua nga annakna sa impanna ni Efraim+ iti kannigid ni Israel ken impanna ni Manases+ iti kannawan ni Israel. 14 Ngem imparabaw ni Israel ti kannawan nga imana iti ulo ni Efraim, nupay isu ti ub-ubing, ket imparabawna ti kannigid nga imana iti ulo ni Manases. Inrantana nga inaramid dayta, nupay ammona a ni Manases ti inauna.+ 15 Binendisionanna ni Jose ket kinunana:+

17 Saan a naragsakan ni Jose idi nakitana nga imparabaw ni amana ti kannawan nga imana iti ulo ni Efraim, isu a pinadasna nga iyakar ti ima ni amana iti ulo ni Manases. 18 Kinuna ngarud ni Jose ken amana: “Saan a kasta, Tatang. Daytoy ti inauna;+ iparabawmo iti ulona ti kannawan nga imam.” 19 Ngem nagkedked ni amana ket kinunana: “Ammok anakko, ammok. Agbalinto met a maysa a nasion, ken agbalinto met a nalatak. Ngem nalatlatakto ti adingna,+ ket ti kaputotanna* umanayto a mangbukel kadagiti nasion.”+ 20 Intultuloyna a binendisionan ida iti dayta nga aldaw,+ ket kinunana:

Iti kasta, impangpangrunana ni Efraim ngem ni Manases.

21 Kalpasanna, kinuna ni Israel ken ni Jose: “Dandaniakon matay,+ ngem sigurado nga agtultuloyto nga adda kadakayo ti Dios ket isublinakayto iti daga dagiti ammayo.+ 22 Itedko kenka ti maysa a paset ti daga* a dakdakkel ngem iti daga dagiti kakabsatmo, nga innalak kadagiti Amoreo babaen ti espada ken panak.”

49 Inayaban ni Jacob dagiti annakna ket kinunana: “Umaykayo amin ditoy ket ibagak no anianto ti mapasamak kadakayo iti masanguanan nga al-aldaw. 2 Aguummongkayo ken denggendak, dakayo nga annak ni Jacob, wen, umimdengkayo ken amayo nga Israel.

3 “Ruben,+ sika ti inaunak,+ ti pigsak ken ti umuna nga anakko,* nakatantan-ok ken nakapigpigsaka idi. 4 Nupay kasta, gapu ta nadarasudoska a kas iti napegges a karayan, saankanto a natantan-ok ta dinennaam ti asawa ni amam.*+ Rinugitam* ti iddak. Talaga nga inaramidna dayta!

5 “Agkabsat da Simeon ken Levi.+ Us-usarenda dagiti armasda nga agaramid iti kinaranggas.+ 6 Saanka a makilangen kadakuada, O kararuak.* Saanka a makikadua iti grupoda, O pusok,* ta pinapatayda dagiti lallaki gapu iti pungtotda,+ ken nagragsakanda a pilayen dagiti kalakian a baka. 7 Mailunod koma ti nakaro a pungtot ken naranggas nga ungetda.+ Iwarasko ida iti Jacob ken iwarawarak ida iti Israel.+

8 “No maipapan kenka, Juda,+ idayawdakanto dagiti kakabsatmo.+ Maparmekmonto dagiti kabusormo.*+ Agruknoyto kenka dagiti annak ni amam.+ 9 Ni Juda ket maysa nga urbon a leon.+ Siguradonto a kanem ti naanupmo, anakko, ket agsublika. Agidda ken agunnatka a kas iti leon. Asino ti makaitured a mangriing kenkuana? 10 Agtalinaedto ken Juda ti setro*+ ken saan a maikkat ti sarukod* ti komander iti baet dagiti sakana, agingga a dumteng ti Shilo,*+ ket agtulnogto kenkuana ti amin a tattao.+ 11 Igalutna ti asnona iti puon ti ubas ken ti urbon ti asnona iti kasayaatan a puon ti ubas, ket labaannanto ti badona iti arak ken ti kagayna iti tubbog ti ubas. 12 Nalabaga dagiti matana gapu iti arak, ken napudaw dagiti ngipenna gapu iti gatas.

13 “Agnaedto ni Zabulon+ iti igid ti baybay, iti takdang a pagsangladan dagiti barko,+ ket dumanonto iti Sidon ti pagpatinggaanna.+

14 “Ni Isacar+ ket maysa nga asno a natibker ti tulangna a nakaidda nga adda dua a silia iti bukotna. 15 Makitananto a nasayaat ti paginanaanna ken makaay-ayo ti dagana. Agrukob a mangibaklay iti awit ken situtulok nga agtrabaho iti nadagsen.

16 “Ukomento ni Dan+ dagiti umilina kas maysa kadagiti tribu ti Israel.+ 17 Agbalin koma ni Dan a kas iti uleg iti igid ti kalsada, maysa a nagsara nga uleg iti igid ti dalan, a mangkagat kadagiti mukod ti kabalio tapno matnag ti nakasakay iti dayta.+ 18 Urayekto ti panangisalakanmo, O Jehova.

19 “No maipapan ken Gad,+ darupento ti maysa a grupo dagiti tulisan, ngem labanan ken kamatennanto ida.*+

20 “Adunto* ti tinapay* ni Aser,+ ket mangipaayto iti taraon a maikari iti ari.+

21 “Ni Neftali+ ket maysa a napartak a kabaian nga ugsa. Makaay-ayo ti panagsaona.+

22 “Ni Jose+ ket sanga ti nabunga a kayo, maysa a nabunga a kayo iti igid ti ubbog, a lumbes dagiti sangana iti pader. 23 Intultuloy a dangran ken panaen dagiti pumapana ket ginurgurada.+ 24 Ngem nakasagana a maibiat ti bai ti panana,+ ken nagtultuloy a napigsa ken alisto dagiti imana.+ Nagtaud daytoy iti ima ti nabileg a timmulong ken Jacob, iti pastor, ti bato a mangsalaknib iti Israel. 25 Isu* ket naggapu iti Dios ni amam a tumulongto kenka. Adda kenkuana ti Mannakabalin-amin a mangbendisionto kenka. Ipaayannakanto kadagiti bendision manipud langit ken daga,+ ken bendisionannakanto iti adu nga annak ken animal. 26 Natantan-okto dagiti bendision ni amam ngem kadagiti bendision nga ipaay dagiti agnanayon a bantay, kadagiti banag a matarigagayan nga ipaay dagiti agnanayon a turod.+ Agtalinaedto dagitoy iti ulo ni Jose, iti tuktok ti ulo daydiay napili manipud kadagiti kakabsatna.+

27 “Ni Benjamin+ ket kas iti lobo+ a manglaplapgis iti naanupna. Kanenna iti bigat ti naanupna ket bingayenna iti rabii dagiti naalana kadagiti kabusorna.”+

28 Dagitoy ti nagtaudan ti 12 a tribu ti Israel, ket daytoy ti imbaga ni amada idi binendisionanna ida sigun iti maikari kadakuada.+

29 Kalpasanna, imbilinna kadakuada: “Dandaniakon maitipon kadagiti kailiak.*+ Itabondakto iti nakaitaneman dagiti ammak iti kueba iti talon ni Efron a Heteo,+ 30 iti kueba iti talon ti Macpela iti sango ti Mamre idiay Canaan. Ti talon a ginatang ni Abraham ken ni Efron a Heteo kas pagitaneman. 31 Naitabon sadiay ni Abraham ken ni Sara nga asawana,+ kasta met ni Isaac+ ken ni Rebecca nga asawana. Intabonko met sadiay ni Lea. 32 Ti talon ken ti kueba iti dayta ket nagatang kadagiti annak ni Het.”+

33 Idi nalpas a binilin ni Jacob dagiti annakna, inkukotna dagiti sakana iti iddana sa natay. Kalpasanna, naitipon kadagiti kailianna.*+

50 Inarakup ni Jose ni amana+ ket sinangitan ken binisongna. 2 Kalpasanna, binilinna dagiti adipenna, dagiti mangngagas, nga embalsamarenda+ ni amana. Isu nga inembalsamar dagiti mangngagas ni Israel, 3 ket inaramidda dayta iti 40 nga aldaw ta kasta ti gagangay a kapaut ti panagembalsamar. Nagsangsangit dagiti Egipcio iti 70 nga aldaw.

4 Idi nalpasen dagiti aldaw ti panagladingit, nakisarita ni Jose iti palasio* ni Faraon ket kinunana: “No maragsakankayo kaniak, daytoy ti ibagayo ken Faraon: 5 ‘Pinagkarinak ni amak,+ ket kinunana: “Dandaniakon matay.+ Itabonnak iti insaganak a pakaitabonak+ idiay Canaan.”+ Pangngaasim ta palubosannak a mangitabon ken amak, ket agsubliakto met laeng.’” 6 Insungbat ni Faraon: “Inka itabon ni amam kas inkarim kenkuana.”+

7 Gapuna, napan intabon ni Jose ni amana ket kimmuyog kenkuana ti amin nga adipen ni Faraon, dagiti nataengan+ iti palasiona, amin a nataengan iti Egipto, 8 ken ti intero a pamilia ni Jose, dagiti kakabsatna ken ti intero a pamilia ni amana.+ Dagiti laeng ubbing nga annakda ken dagiti tarakenda ti nabati idiay Gosen. 9 Kimmuyog met kenkuana dagiti tattao a nakakaruahe+ ken nakakabalio, ket nakaad-aduda. 10 Idi nakadanonda iti pagirikan ti Atad, iti asideg ti Jordan, nagsasangit ken nagdung-awda, ket pito nga aldaw a sinangsangitanda ni amana. 11 Nakita ida dagiti umili iti daga, dagiti Canaanita, nga agladladingit idiay pagirikan ti Atad, ket kinunada: “Nagkaro daytoy a panagladingit dagiti Egipcio!” Daytoy ti makagapu a napanaganan dayta a lugar iti Abel-mizraim,* iti asideg ti Jordan.

12 Inaramid dagiti annak ni Jacob ti amin nga imbilinna kadakuada.+ 13 Impanda ti bangkayna idiay Canaan ket intabonda iti kueba iti talon ti Macpela, ti talon iti sango ti Mamre a ginatang ni Abraham ken ni Efron a Heteo kas pagitaneman.+ 14 Idi naitabonen ni Jose ti amana, nagsubli idiay Egipto agraman dagiti kakabsatna ken ti amin a kimmuyog a nangitabon ken amana.

15 Idi natayen ti amada, kinuna dagiti kakabsat ni Jose: “Amangan no nasakit pay laeng ti nakem ni Jose kadatayo ket balsennatayo gapu iti dakes nga inaramidtayo kenkuana.”+ 16 Gapuna, impaibagada ken Jose: “Kastoy ti imbilin ni tatangmo sakbay a natay: 17 ‘Ibagayo ken Jose: “Pangngaasim ta pakawanem ti basol kenka dagiti kakabsatmo.”’ Isu a pakawanem koma ti dakes nga inaramid dagiti adipen ti Dios ni amam.” Nagsangit ni Jose idi naidanon daytoy kenkuana. 18 Napan met ken Jose dagiti kakabsatna ket kinunada: “Aramidem ti kayatmo ta adipennakami!”+ 19 Kinuna ni Jose: “Dikay agbuteng ta saanak a Dios a mangukom kadakayo. 20 Uray no kayatdak idi a dangran,+ pinagbalin ti Dios a naimbag dayta tapno agtultuloy nga agbiag ti adu a tattao, kas ar-aramidenna ita.+ 21 Isu a dikay agbuteng. Agtultuloy a taraonankayo agraman dagiti ubbing pay nga annakyo.”+ Gapuna, liniwliwa ken pinagkalmana ti riknada.

22 Nagtultuloy a nagnaed ni Jose idiay Egipto, agraman ti intero a pamilia ni amana. Nagbiag ni Jose iti 110 a tawen. 23 Nakitana pay dagiti appoko ni Efraim,*+ kasta met dagiti annak ni Makir+ nga anak ni Manases. Nayanakda iti tumeng ni Jose.* 24 Idi agangay, kinuna ni Jose kadagiti kakabsatna: “Dandaniakon matay, ngem tulongannakayto ti Dios,+ ken sigurado nga iruarnakayto iti daytoy a daga ket ipannakayo iti daga nga inkarina kada Abraham, Isaac, ken Jacob.”+ 25 Gapuna, pinagkari ni Jose dagiti annak ni Israel ket kinunana: “Sigurado a tulongannakayto ti Dios. Ikariyo nga itugotyonto dagiti tulangko.”+ 26 Natay ni Jose idi agtawen iti 110, inembalsamarda,+ ken inkabilda iti lungon idiay Egipto.