DANIEL

1 Iti maikatlo a tawen ti panagturay ni Ari Jehoiakim+ ti Juda, immay ni Nabucodonosor nga ari ti Babilonia iti Jerusalem ket linakubna dayta.+ 2 Idi agangay, inted ni Jehova ni Ari Jehoiakim ti Juda iti ima ni Nabucodonosor,+ agraman ti dadduma nga alikamen iti balay* ti pudno a Dios. Impanna dagita iti balay* ti diosna idiay Sinar*+ sana inkabil iti pagidulinan iti gameng ti diosna.+

3 Kalpasanna, imbilin ti ari ken ni Aspenaz a panguluen nga opisial iti palasiona a mangala iti sumagmamano nga Israelita,* agraman dagidiay naggapu iti pamilia ti ari ken dagiti natan-ok.+ 4 Masapul nga agtutuboda* nga awan a pulos ti depekto ti bagida, nataer, masirib, nalaing, mannakaawat,+ ken kabaelanda ti agserbi iti palasio ti ari. Masapul nga isurona ida iti panagsurat ken iti lengguahe dagiti Caldeo. 5 Imbilin pay ti ari nga inaldaw a maikkanda kadagiti espesial a taraon ti ari ken iti arak nga in-inumenna. Agsanayda* iti tallo a tawen ket kalpasanna, agserbidan iti ari.

6 Karaman kadakuada ti dadduma manipud iti tribu* ni Juda: Da Daniel,*+ Hananias,* Misael,* ken Azarias.*+ 7 Inikkan ida ti panguluen nga opisial iti palasio iti naganda;* Beltesazar+ ti impanaganna ken Daniel, Sidrak ti impanaganna ken Hananias, Mesak ti impanaganna ken Misael, ken Abednego+ ti impanaganna ken Azarias.

8 Ngem inkeddeng ni Daniel a saan a mangan kadagiti espesial a taraon ti ari wenno uminum iti arakna ta karaman dagita kadagiti narugit a banag sigun iti linteg ti Dios. Isu a kiniddawna iti panguluen nga opisial iti palasio a saan a mangan ken uminum kadagita tapno saan a marugitan ti bagina. 9 Tinignay ti pudno a Dios ti panguluen nga opisial iti palasio tapno paboran* ken kaasianna ni Daniel.+ 10 Ngem kinuna ti panguluen nga opisial iti palasio ken Daniel: “Mabutengak iti apo ari. Isu ti nangibilin iti rumbeng a kanen ken inumenyo. Kasanon no makitanakayto a saan a kas kasalun-at dagiti katawenanyo nga agtutubo?* Siakto* la ketdi ti pabasolen ti ari.” 11 Ngem imbaga ni Daniel iti pinili ti panguluen nga opisial iti palasio a mangaywan kenkuana ken kada Hananias, Misael, ken Azarias: 12 “Pangngaasim ta subokennakami nga adipenmo iti 10 nga aldaw. Ikkannakami laeng iti natnateng a kanenmi ken iti danum nga inumenmi; 13 sa ikomparamto ti langami kadagiti agtutubo* a mangmangan kadagiti espesial a taraon ti ari, ket agdesisionkanto sigun iti makitam a langami.”

14 Isu a pinatganna ti kiddawda ket sinubokna ida iti 10 nga aldaw. 15 Idi nalpas ti 10 nga aldaw, nasaysayaat ti langada ken nasalsalun-atda* ngem iti amin nga agtutubo* a mangmangan kadagiti espesial a taraon ti ari. 16 Manipud idin, intultuloyna ida nga inikkan iti natnateng imbes a kadagiti espesial a taraon ken arak. 17 Impaayan ti pudno a Dios dagitoy nga uppat nga agtutubo* iti sirib, pannakaammo, ken pannakatarus iti amin a kita ti sursurat; ken impaayanna ni Daniel iti pannakaawat iti amin a kita ti sirmata ken tagtagainep.+

18 Idi nalpasen ti tiempo nga inkeddeng ti ari a panagsanayda,+ impan ida ti panguluen nga opisial iti palasio iti sango ni Nabucodonosor. 19 Idi kasarita ida ti ari, awan iti intero a grupo ti kas kada Daniel, Hananias, Misael, ken Azarias;+ ket intultuloyda ti nagserbi iti ari. 20 Aniaman a saludsoden ti ari kadakuada nga agkasapulan iti sirib ken pannakaawat, nakitana a maminsangapulo a nalalaingda ngem iti amin a salamangkero a papadi ken madyikero+ iti intero a pagturayanna. 21 Nagtalinaed sadiay ni Daniel agingga iti umuna a tawen ti panagturay ni Ari Ciro.+

2 Iti maikadua a tawen ti panagari ni Nabucodonosor, adda dagiti natagtagainepna a nakariribukan unay ti panunotna+ nga uray la saan a makaturog. 2 Gapuna, imbilin ti ari a maayaban dagiti salamangkero a papadi, madyikero, mangkukulam, ken dagiti Caldeo* tapno ipakaammoda ti kaipapanan dagiti tagtagainepna. Isu nga immayda ket napanda iti sanguananna.+ 3 Imbaga ti ari: “Nagtagtagainepak ket mariribukanak. Kayatko a maammuan ti kaipapanan ti tagtagainepko.” 4 Insungbat dagiti Caldeo iti lengguahe nga Aramaiko:*+ “O ari, agbiagka koma iti agnanayon. Estoriaem kadakami nga adipenmo ti natagtagainepmo ket ibagaminto ti kaipapananna.”

5 Kinuna ti ari kadagiti Caldeo: “Daytoy ti desisionko: No diyo maibaga kaniak ti tagtagainepko ken ti kaipapananna, marangrangkaykayto ket mapagbalinto dagiti balayyo a kasilias* ti publiko. 6 Ngem no maibagayo ti tagtagainepko ken ti kaipapananna, ikkankayto kadagiti regalo, gunggona, ken dakkel a pammadayaw.+ Isu nga ibagayo ti tagtagainepko ken ti kaipapananna.”

7 Imbagada manen: “Iyestoria koma ti ari kadagiti adipenna ti tagtagainepna ket ibagaminto ti kaipapananna.”

8 Insungbat ti ari: “Ammok a kayatyo la nga ibaybayag ta ammoyo a paypaysuek ti desisionko. 9 No diyo maibaga ti tagtagainepko, agpapada ti dusayo. Ngem nagtutulaganyo nga allilawendak ken ibagayo ti saan nga agpayso tapno agbaliw ti desisionko. Isu nga ibagayo ti tagtagainepko tapno maammuak no kabaelanyo nga ilawlawag ti kaipapananna.”

10 Insungbat dagiti Caldeo iti ari: “Awan ti tao ditoy daga* a makaaramid iti ibagbaga ti ari, ta awan pay ti natan-ok nga ari wenno gobernador a nangipaaramid iti kasta iti asinoman a salamangkero a padi wenno madyikero wenno Caldeo. 11 Narigat ti kidkiddawen ti ari, ken awan ti makaibaga iti ari iti tagtagainepna malaksid kadagiti dios, ngem saanda met a makipagnanaed kadagiti tattao.”*

12 Gapu iti dayta, nakaunget unay ti ari ket imbilinna a mapapatay amin a masirib a tattao iti Babilonia.+ 13 Idi maipatungpalen ti bilin ken dandanin mapapatay dagiti masirib a tattao, binirokda met ni Daniel ken ti kakaduana tapno mapapatayda.

14 Iti dayta a tiempo, siaannad ken sitatanang a nakisarita ni Daniel ken ni Ariok a panguluen dagiti guardia ti ari a mapan mangpapatay kadagiti masirib a tattao iti Babilonia. 15 Dinamagna ken ni Ariok nga opisial ti ari: “Apay a nangaramid ti ari iti kasta kaulpit a bilin?” Imbaga ni Ariok ken ni Daniel ti napasamak.+ 16 Isu a napan ni Daniel iti ari ket kiniddawna a maikkan iti gundaway a mangibaga iti kaipapanan ti tagtagainep ti ari.

17 Kalpasanna, napan ni Daniel iti balayna ket impakaammona dayta a banag iti kakaduana a da Hananias, Misael, ken Azarias. 18 Kiniddawna nga ikararagda ti asi ti Dios ti langit maipapan iti daytoy a palimed, tapno saanda a mairaman iti pannakapapatay ti amin a masirib a tattao iti Babilonia.

19 Iti rabii, naipalgak ken Daniel dayta a palimed babaen ti sirmata.+ Isu nga indaydayaw ni Daniel ti Dios ti langit. 20 Imbaga ni Daniel:

24 Napan ngarud ni Daniel ken ni Ariok a dinutokan ti ari a mangpapatay kadagiti masirib a tattao iti Babilonia.+ Kinunana kenkuana: “Dimo papatayen ti asinoman a masirib iti Babilonia. Ipannak iti ari ket ibagak kenkuana ti kaipapanan ti tagtagainepna.”

25 Dinardaras ni Ariok nga impan ni Daniel iti ari ket imbagana: “Adda nasarakak a tao a maysa kadagiti naala idiay Juda+ a makaibaga iti ari ti kaipapanan ti tagtagainep.” 26 Imbaga ti ari ken Daniel nga agnagan iti Beltesazar:+ “Talaga kadi a kabaelam nga ibaga ti natagtagainepko, ken ti kaipapananna?”+ 27 Insungbat ni Daniel iti ari: “Awan kadagiti masirib, madyikero, salamangkero a papadi, wenno astrologo ti makaibaga iti ari ti palimed a damdamagenna.+ 28 Ngem adda Dios idiay langit a Manangipalgak kadagiti palimed,+ ket ipakaammona ken ni Ari Nabucodonosor ti mapasamak iti maudi a paset dagiti aldaw. Daytoy ti tagtagainepmo, ket dagitoy ti nasirmatam bayat nga agid-iddaka:

29 “O ari, idi nakaiddaka, natagtagainepmo ti mapasamak iti masanguanan, ket impakaammo kenka ti Manangipalgak kadagiti palimed ti mapasamakto. 30 Naipalgak kaniak daytoy a palimed, saan a gapu ta nasirsiribak ngem iti asinoman a tao, no di ket tapno maipakaammo kenka, O ari, ti kaipapanan ti tagtagainepmo tapno maammuam ti adda idi iti panunotmo.+

31 “O ari, nakakitaka iti nagdakkel nga imahen.* Dayta a nakadakdakkel ken nakaranraniag nga imahen ket nakatakder iti sanguanam ken nakabutbuteng ti langana. 32 Ti ulo dayta nga imahen ket puro a balitok,+ ti barukong ken dagiti takiagna ket pirak,+ ti tian ken dagiti luppona ket gambang,+ 33 dagiti gurongna ket landok,+ ken dagiti sakana ket naglaok a landok ken pila.*+ 34 Bayat a kitkitaem ti imahen, adda natikap a bato ngem saan a tinikap ti ima ti tao. Dayta ti nangtiro iti naglaok a landok ken pila a saka ti imahen ken nangrumek kadagita.+ 35 Iti dayta a tiempo, agpapada a naburak ti landok, pila, gambang, pirak, ken ti balitok, ket nagbalinda a kasla taep iti pagirikan iti kalgaw. Nayanginda amin ket awan a pulos ti nabati kadagita. Ngem ti bato a nangtiro iti imahen ket nagbalin a dakkel a bantay ken sinaknapanna ti intero a daga.

36 “Daytoy ti tagtagainep, ket ibagami itan ti kaipapananna iti ari. 37 Sika, O ari—ti ari dagiti ari, a nangtedan ti Dios ti langit iti pagarian,+ pannakabalin, bileg, ken dayaw, 38 ken tattao, sadinoman ti pagnanaedanda, agraman kadagiti animal iti tay-ak ken kadagiti billit, ken pinagbalinna nga agturay kadakuada amin+—sika a mismo ti ulo a balitok.+

39 “Ngem kalpasan ti panagturaymo, addanto bumangon a sabali a pagarian+ a nababbaba ngem sika. Bumangonto met ti maikatlo a pagarian, ti gambang, a mangituray iti intero a daga.+

40 “No maipapan iti maikapat a pagarian, napigsanto dayta a kas iti landok.+ No kasano a buraken ken rumeken ti landok ti amin a sabali a banag, daytoy a pagarian ti mangrumek ken mangdadaelto amin kadagitoy.+

41 “No kasano a nakitam a pila ken landok dagiti saka ken ramramay ti saka ti imahen, ti pagarian ket mabingbingayto. Ngem addanto iti dayta ti dadduma a kinatangken ti landok, kas iti nakitam a landok a nalaokan iti nalukneng a pila. 42 No kasano a dagiti ramay ti saka ket naglaok a landok ken pila, addanto met paset ti pagarian a napigsa ken addanto pasetna a narasi. 43 No kasano a nakitam a nailaok ti landok iti nalukneng a pila, mailaokdanto kadagiti tattao;* ngem saandanto nga agdinnekket a kas iti saan a panaglaok ti landok ken pila.

44 “Iti kaaldawan dagita nga ari, mangipasdekto ti Dios ti langit iti maysa a pagarian+ a saanto pulos a madadael.+ Daytoy a pagarian ket saanto a mayawat iti aniaman a sabali nga ili.+ Rumeken ken pagpatinggaennanto amin dagitoy a pagarian,+ ket daytanto laeng ti agtalinaed iti agnanayon,+ 45 no kasano a nakitam nga adda bato a natikap manipud iti bantay, ngem saan a tinikap ti ima ti tao, ket dayta ti nangrumek iti landok, gambang, pila, pirak, ken balitok.+ Impakaammo ti Naindaklan a Dios iti ari ti mapasamak iti masanguanan.+ Agpaypayso ti tagtagainep, ken mapangnamnamaan ti kaipapananna.”

46 Nagruknoy ni Ari Nabucodonosor iti sanguanan ni Daniel kas panangpadayaw kenkuana. Ket imbilinna a maikkan ni Daniel iti regalo ken insienso. 47 Imbaga ti ari ken Daniel: “Pudno a ti Diosyo ket Dios dagiti dios ken Apo dagiti ari ken Manangipalgak kadagiti palimed, gapu ta naipalgakmo daytoy a palimed.”+ 48 Inngato ti ari ti saad ni Daniel ken inikkanna iti adu a nagsasayaat a regalo, ken pinagbalinna nga agturay iti intero a probinsia* ti Babilonia+ ken panguluen dagiti opisial a mangiturturay iti amin a masirib a tattao iti Babilonia. 49 Ket kiniddaw ni Daniel iti ari a madutokan da Sidrak, Mesak, ken Abednego+ kas opisial ti administrasion ti probinsia* ti Babilonia, ngem nagserbi ni Daniel iti palasio ti ari.

3 Nangaramid ni Ari Nabucodonosor iti imahen* a balitok nga 60 a kasiko* ti kangatona ken 6 a kasiko* ti kaakabana. Impatakderna dayta iti tanap ti Dura iti probinsia* ti Babilonia. 2 Kalpasanna, pinaummong ni Ari Nabucodonosor dagiti satrapa, prepekto, gobernador, mamalbalakad, tesorero, hues, mahistrado, ken amin nga administrador dagiti probinsia* tapno umatender iti inagurasion ti imahen nga impatakder ni Ari Nabucodonosor.

3 Gapuna, nagtataripnong dagiti satrapa, prepekto, gobernador, mamalbalakad, tesorero, hues, mahistrado, ken amin nga administrador dagiti probinsia* para iti inagurasion ti imahen nga impatakder ni Ari Nabucodonosor. Nagtakderda amin iti sango ti imahen a binangon ni Nabucodonosor. 4 Ket impukkaw ti paraiwaragawag: “Maibilin kadakayo a tattao a naggapu iti nadumaduma a nasion ken lengguahe, 5 nga inton mangngegyo ti uni ti tangguyob, pito, sitara, trianggulo nga arpa, dekuerdas a pagtokar, dakkel a plauta, ken amin a dadduma pay a kita ti instrumento ti musika, masapul nga agruknoy ken agdayawkayo iti imahen a balitok nga imbangon ni Ari Nabucodonosor. 6 Asinoman a saan nga agruknoy ken agdayaw, maipalladawto a dagus iti gumilgil-ayab nga urno.”+ 7 Isu nga idi nangngeg ti amin a tattao ti uni ti tangguyob, pito, sitara, trianggulo nga arpa, dekuerdas a pagtokar, ken amin a dadduma pay a kita ti instrumento ti musika, nagruknoy ti amin a tattao manipud iti nadumaduma a nasion ken lengguahe ket nagdaydayawda iti balitok nga imahen nga imbangon ni Ari Nabucodonosor.

8 Iti dayta a kanito, immasideg ti sumagmamano a Caldeo ket inakusaranda* dagiti Judio. 9 Impulongda ken Ari Nabucodonosor: “O ari, agbiagka koma iti agnanayon. 10 Imbilinmo, O ari, nga inton mangngeg ti amin a tattao ti uni ti tangguyob, pito, sitara, trianggulo nga arpa, dekuerdas a pagtokar, dakkel a plauta, ken amin a dadduma pay a kita ti instrumento ti musika, masapul nga agruknoy ken agdaydayawda iti balitok nga imahen; 11 ken asinoman a saan nga agruknoy ken agdayaw ket maipalladaw iti gumilgil-ayab nga urno.+ 12 Ngem adda sumagmamano a Judio a dinutokam a mangituray iti probinsia* ti Babilonia: da Sidrak, Mesak, ken Abednego,+ a saan a nangraem kenka, O ari. Saanda nga agserserbi kadagiti diosmo, ken saanda a kayat a dayawen ti imbangonmo a balitok nga imahen.”

13 Nakapungtot unay ni Nabucodonosor ket pinaayabanna da Sidrak, Mesak, ken Abednego, isu a naipan dagita a lallaki iti sanguananna. 14 Imbaga ni Nabucodonosor kadakuada: “Sidrak, Mesak, ken Abednego, agpayso kadi a saankayo nga agserserbi kadagiti diosko,+ ken saanyo a kayat a dayawen ti imbangonko a balitok nga imahen? 15 Ita, apaman a mangngegyo ti uni ti tangguyob, pito, sitara, trianggulo nga arpa, dekuerdas a pagtokar, dakkel a plauta, ken amin a dadduma pay a kita ti instrumento ti musika, ket nakasaganakayon nga agruknoy ken agdayaw iti balitok nga imahen nga imbangonko, nasayaat. Ngem no saanyo a kayat a dayawen, maipalladawkayto a dagus iti gumilgil-ayab nga urno. Asino a dios ti makaisalakan kadakayo iti imak?”+

16 Insungbat da Sidrak, Mesak, ken Abednego iti ari: “O Nabucodonosor, saanen a kasapulan a sungbatandaka iti dayta a banag. 17 No masapul a maipalladawkami, ti Dios a pagserserbianmi kabaelannakami nga isalakan iti gumilgil-ayab nga urno ken iti imam, O ari.+ 18 Ngem uray no saannakami nga isalakan, kayatmi a maammuam, O ari, a saanmi a pagserbian dagiti diosmo wenno saanmi a pagdayawan ti balitok nga imahen nga imbangonmo.”+

19 Ad-adda pay a nakapungtot ni Nabucodonosor nga uray la nagbaliw ti reaksion ti rupana* kada Sidrak, Mesak, ken Abednego. Imbilinna a mapapudot ti urno iti mamimpito ngem iti gagangay. 20 Binilinna ti dadduma a nabileg a soldado iti armadana a reppetenda da Sidrak, Mesak, ken Abednego sa ipalladawda ida iti gumilgil-ayab nga urno.

21 Isu a nareppetda a saan a naikkat dagiti kagay, bado, kallugong, ken dadduma pay a kawesda sa naipalladawda iti gumilgil-ayab nga urno. 22 Gapu ta nakaul-ulpit ti bilin ti ari ken nakadardarang ti urno, dagiti nangipalladaw kada Sidrak, Mesak, ken Abednego ket linamut ti gil-ayab ti apuy. 23 Ngem ti tallo a lallaki a da Sidrak, Mesak, ken Abednego ket naipalladaw a sirereppet iti tengnga ti gumilgil-ayab nga urno.

24 Nagbuteng ni Ari Nabucodonosor isu a timmakder a dagus ket imbagana kadagiti nangato nga opisialna: “Saan kadi a tallo a lallaki ti rineppettayo nga impalladaw iti urno?” Insungbatda iti ari: “Wen, O ari.” 25 Imbagana: “Kitaenyo! Uppat a lallaki ti makitkitak a magmagna iti tengnga ti apuy, ken saanda a maan-ano. Kalanglanga ti anak dagiti dios ti maikapat kadakuada.”

26 Immasideg ni Nabucodonosor iti ruangan ti gumilgil-ayab nga urno ket kinunana: “Sidrak, Mesak, ken Abednego nga ad-adipen ti Kangatuan a Dios,+ rummuarkayo ken umaykayo ditoy!” Ket rimmuar da Sidrak, Mesak, ken Abednego manipud iti tengnga ti apuy. 27 Nakita dagiti satrapa, prepekto, gobernador, ken nangato nga opisial ti ari a naguummong sadiay+ a saan a naan-ano iti apuy dagita a lallaki.+ Awan uray maysa a buokda ti nasiraman, saan a napuoran ti badoda, ken saanda man la nga agat-asuk.

28 Inwaragawag ni Nabucodonosor: “Maidaydayaw koma ti Dios da Sidrak, Mesak, ken Abednego,+ a nangibaon iti anghelna ken nangisalakan kadagiti adipenna. Nagtalekda kenkuana ken sinukirda ti bilin ti ari ken kaykayatda laengen ti matay* ngem ti agserbi wenno agdaydayaw iti sabali a dios malaksid iti mismo a Diosda.+ 29 Ita, mangipaulogak iti bilin a no adda dagiti tattao manipud iti aniaman a nasion wenno lengguahe nga agsao iti maikontra iti Dios da Sidrak, Mesak, ken Abednego, marangrangkaydanto ken mapagbalinto ti balbalayda a kasilias* ti publiko, gapu ta awan ti sabali a dios a makaaramid iti kastoy a panangisalakan.”+

30 Ket ti ari inngatona ti saad* da Sidrak, Mesak, ken Abednego iti probinsia* ti Babilonia.+

4 “Daytoy ti mensahe ni Ari Nabucodonosor iti amin a tattao iti nadumaduma a nasion ken lengguahe iti intero a daga: Maadda koma kadakayo ti naruay a talna! 2 Maragsakanak a mangipakaammo kadagiti pagilasinan ken nakaskasdaaw nga inaramid kaniak ti Kangatuan a Dios. 3 Naindaklan dagiti pagilasinan nga impakitana, ken nabileg dagiti nakaskasdaaw nga inaramidna! Agnanayon ti pagarianna, ken ti panagturayna ket para iti amin a henerasion.+

4 “Siak ni Nabucodonosor, natalna idi ti kasasaadko iti balayko ken rumangrang-ayak iti palasiok. 5 Nagtagtagainepak iti nakabutbuteng. Bayat a nakaiddaak, makapaseggar dagiti nakitak a ladawan ken sirmata.+ 6 Isu a pinaayabak amin a masirib a tattao iti Babilonia tapno ibagada kaniak ti kaipapanan ti tagtagainepko.+

7 “Ket immay dagiti salamangkero a papadi, madyikero, Caldeo,* ken astrologo.+ Idi imbagak kadakuada ti tagtagainepko, saanda a kabaelan nga ibaga ti kaipapananna.+ 8 Kamaudiananna, naiyeg kaniak ni Daniel, a napanaganan iti Beltesazar+ kas pammadayaw iti nagan ti diosko+ ken addaan iti espiritu dagiti nasantuan a dios,+ ket imbagak kenkuana ti tagtagainep:

9 “‘O Beltesazar a panguluen dagiti salamangkero a papadi,+ masiguradok nga adda kenka ti espiritu dagiti nasantuan a dios+ ken awan ti palimed a dimo kabaelan nga ipalgak.+ Ilawlawagmo ngarud kaniak dagiti nasirmatak iti tagtagainepko ken ti kaipapananna.

10 “‘Bayat a nakaiddaak, nakakitaak iti kayo+ iti tengnga ti daga, ket nakataytayag dayta.+ 11 Ti kayo ket dimmakkel ken timmibker, ken dimmanon idiay langit ti tuktokna, ken makita dayta iti intero a daga. 12 Nagpipintas dagiti bulongna ken nagadu dagiti bungana nga umdas a kanen ti amin. Aglinong iti sirokna dagiti animal iti tay-ak, agdisso dagiti billit kadagiti sangana, ken amin a parsua* ket mangan kadagiti bungana.

13 “‘Bayat a buybuyaek dagiti sirmata, nakakitaak iti agbambantay a nasantuan a mensahero a bumabbaba manipud langit.+ 14 Impukkawna: “Pukanenyo ti kayo,+ putdenyo dagiti sangana, rurosenyo dagiti bulongna, ken iwarawarayo dagiti bungana! Bugawenyo dagiti animal iti sirokna ken dagiti billit kadagiti sangana. 15 Ngem ibatiyo ti pungdol agraman dagiti ramutna* ket bedbedanyo iti landok ken gambang ken pagtalinaedenyo a kasta iti karuotan. Bay-anyo a malinnaawan ken agtalinaed iti ayan dagiti animal ken mulmula iti daga.+ 16 Mabaliwan koma ti natauan a pusona iti puso ti animal, ket bay-anyo nga aglabas iti dayta ti pito a panawen.+ 17 Daytoy ti bilin dagiti agbambantay,+ ket dagiti nasantuan a mensahero ti naggapuan ti kiddaw, tapno maammuan koma ti amin a tattao a ti Kangatuan ti Agturay iti pagarian ti sangatauan+ ken itedna dayta iti asinoman a kayatna, ken ipatugawna iti dayta uray ti kanunumuan kadagiti tattao.”

18 “‘Siak ni Ari Nabucodonosor, ket dayta ti natagtagainepko. Ita, O Beltesazar, ibagam kaniak ti kaipapananna, ta saan a kabaelan ti amin a dadduma a masirib a tattao iti pagariak nga ilawlawag kaniak ti kaipapananna.+ Ngem kabaelam ta adda kenka ti espiritu dagiti nasantuan a dios.’

19 “Saan a nakasao a dagus ni Daniel, nga agnagan iti Beltesazar,+ ta napabutngan kadagiti immapay iti panunotna.

“Imbaga ti ari, ‘O Beltesazar, saanka koma nga agbuteng gapu iti tagtagainep ken ti kaipapananna.’

“Insungbat ni Beltesazar, ‘O apo, mapasamak koma ti tagtagainepmo kadagiti gumurgura kenka, ken mapasamak koma kadagiti kabusormo ti kaipapananna.

20 “‘Ti kayo a nakitam a dimmakkel ken timmibker, a dimmanon idiay langit ti tuktokna ken makita iti intero a daga,+ 21 a nagpipintas dagiti bulongna, nagadu dagiti bungana nga umdas a kanen ti amin, a paglinlinongan dagiti animal iti tay-ak ken pagnanaedan dagiti billit ti sangsangana,+ 22 sika dayta, O ari, ta nagbalinka a naindaklan ken nabileg, ken dimmanon idiay langit ti kinatan-okmo,+ ken simmaknap ti turaymo iti intero a daga.+

23 “‘Ket nakakita ti ari iti agbambantay a nasantuan a mensahero+ a bumabbaba manipud langit, a nangibaga: “Pukanenyo ti kayo, ken dadaelenyo dayta, ngem ibatiyo ti pungdol agraman dagiti ramutna* ket bedbedanyo iti landok ken gambang ken pagtalinaedenyo a kasta iti karuotan. Ket bay-anyo a malinnaawan ken agtalinaed iti ayan dagiti animal iti tay-ak agingga nga aglabas iti dayta ti pito a panawen.”+ 24 Daytoy ti kaipapananna, O ari; bilin daytoy ti Kangatuan a masapul a mapasamak iti apo ari. 25 Mapapanawkanto iti tengnga dagiti tattao, makipagyankanto kadagiti animal iti tay-ak, mangankanto iti ruot a kas kadagiti baka, mabasakanto iti linnaaw,+ ken lumabasto kenka+ ti pito a panawen+ agingga a maammuam a ti Kangatuan ti Agturay iti pagarian ti sangatauan, ket itedna dayta iti asinoman a kayatna.+

26 “‘Ngem gapu ta naibilin a maibati ti pungdol ti kayo agraman dagiti ramutna,*+ agturaykanto manen iti pagariam kalpasan a maammuam a ti Dios idiay langit ti pudno nga agturay. 27 Sapay koma, O ari, ta tungpalem ti balakadko. Isardengmo ti panagbasolmo babaen ti panangaramidmo iti umiso, ken isardengmo dagiti dakes nga ar-aramidem babaen ti panangngaasim kadagiti napanglaw. No kasta ti aramidem, nalabit napapautto ti kinarang-aymo.’”+

28 Napasamak amin dagitoy ken Ari Nabucodonosor.

29 Kalpasan ti 12 a bulan, magmagna idi ti ari iti atep ti palasiona idiay Babilonia. 30 Kinunana: “Saan kadi a daytoy ti Babilonia a Dakkel nga imbangonko a mismo kas balay ti ari babaen ti bukodko a pigsa ken pannakabalin tapno maipakitak ti dayag ken kinatan-okko?”

31 Bayat nga agsasao ti ari, adda nagsao manipud langit nga ibagbagana: “Denggem, O Ari Nabucodonosor, ‘Naikkaten kenka ti pagarian,+ 32 ken mapapanawka iti tengnga dagiti tattao. Makipagyankanto kadagiti animal iti tay-ak, mangankanto iti ruot a kas kadagiti baka, ken lumabasto kenka ti pito a panawen, agingga a maammuam a ti Kangatuan ti Agturay iti pagarian ti sangatauan, ket itedna dayta iti asinoman a kayatna.’”+

33 Iti dayta a kanito, napasamak dayta ken Nabucodonosor. Napapanaw iti tengnga dagiti tattao, nangan iti ruot a kas kadagiti baka, ken nabasa ti bagina iti linnaaw, agingga nga immatiddog ti buokna a kas iti dutdot dagiti agila ken dagiti kukona a kas iti kuko dagiti billit.+

34 “Kalpasan dayta a tiempo,+ siak, ni Nabucodonosor, timmangadak idiay langit ket nagsubli ti kinasimbeng ti panunotko. Indaydayawko ti Kangatuan, ken intan-ok ken indaydayawko Daydiay sibibiag iti agnanayon, gapu ta agnanayon ti panagturayna, ken ti pagarianna ket para iti amin a henerasion.+ 35 Ibilangna nga awan kapapay-an ti amin nga agnanaed ditoy daga, ken ar-aramidenna ti pagayatanna kadagiti armada ti langit ken kadagiti agnanaed ditoy daga. Awan ti makalapped kenkuana*+ wenno makaibaga iti, ‘Apay a kasta ti ar-aramidem?’+

36 “Iti dayta a tiempo, nagsubli ti nasimbeng a panunotko, agraman ti dayag ti pagariak, ti kinatan-okko, ken ti dayawko.+ Nagagaran dagiti nangato nga opisialko ken dagiti natan-ok a tattao a nangbirok kaniak. Naisubliak iti pagariak ken ad-adda pay a nagbalinak a naindaklan.

37 “Siak ni Nabucodonosor, ita, idaydayaw, itantan-ok, ken ipadpadayagko ti Ari idiay langit,+ gapu ta maitunos iti kinapudno ti amin nga aramidna ken nalinteg ti amin a dalanna,+ ken gapu ta kabaelanna nga ibabain dagidiay natangsit.”+

5 Nangangay ni Ari Belsazar+ iti dakkel a selebrasion para iti sangaribu a natan-ok a tattaona, ket umin-inum idi iti arak iti sangoda.+ 2 Idi nabarteken ni Belsazar, impaalana dagiti kopa a balitok ken pirak nga innala ni Nabucodonosor nga amana iti templo idiay Jerusalem,+ tapno paginumanna ken dagiti natan-ok a tattaona, dagiti sabali pay nga assawana ken dagiti segundario nga assawana. 3 Ket inyegda dagiti kopa a balitok a naala iti templo ti balay ti Dios idiay Jerusalem. Dagita ti naginuman ti ari ken dagiti natan-ok a tattaona, dagiti sabali pay nga assawana ken dagiti segundario nga assawana. 4 Imminumda iti arak, ket indaydayawda dagiti dios a naaramid iti balitok ken pirak, gambang, landok, kayo, ken bato.

5 Pagammuan ta adda dagiti ramay ti tao a nagparang ken nangrugi nga agsurat iti diding ti palasio ti ari iti asideg ti pagsilawan. Makitkita ti ari ti ima bayat nga agsursurat iti diding. 6 Pimmusiaw* ti ari gapu iti napalalo a butengna ket kimmapsut dagiti susuopna+ ken nagtinnim-og dagiti tumengna.

7 Nagpukkaw ti ari tapno paayabanna dagiti madyikero, Caldeo,* ken astrologo.+ Imbaga ti ari kadagiti masirib a tattao iti Babilonia: “Asinoman a makabasa iti daytoy a surat ken makailawlawag iti kaipapananna ket mabaduanto iti purpura, makuentasanto iti balitok,+ ken agbalinto a maikatlo nga agturay iti pagarian.”+

8 Immasideg ti amin a masirib a tattao ti ari, ngem saanda a kabaelan a basaen ti surat wenno ilawlawag ti kaipapananna iti ari.+ 9 Isu a nagbuteng unay ni Ari Belsazar ken pimmusiaw ti rupana; ket nariribukan dagiti natan-ok a tattaona.+

10 Idi nangngeg ti reyna ti imbaga ti ari ken dagiti natan-ok a tattaona, simrek iti pakaang-angayan ti selebrasion. Kinuna ti reyna: “O ari, agbiagka koma iti agnanayon. Dika agdanag ken dimo ipalubos a pumusiaw ti rupam. 11 Adda maysa a lalaki* iti pagariam nga addaan iti espiritu dagiti nasantuan a dios. Idi panawen ni amam, nakita iti daytoy a lalaki ti naisangsangayan a pannakaawat, pannakatarus, ken sirib a kas iti sirib dagiti dios.+ Isu nga insaad ni Ari Nabucodonosor nga amam kas panguluen dagiti salamangkero a papadi, madyikero, Caldeo,* ken dagiti astrologo.+ Inaramid dayta ni amam, O ari. 12 Ta ni Daniel, a pinanaganan ti ari iti Beltesazar,+ ket addaan iti naisangsangayan a sirib, pannakaammo, ken pannakatarus a mangibaga iti kaipapanan dagiti tagtagainep, mangilawlawag kadagiti burburtia, ken mangsolbar kadagiti narikut a problema.*+ Ita, paayabam koma ni Daniel ket ibagana kenka ti kaipapanan ti nakitam.”

13 Naipan ni Daniel iti sango ti ari. Insaludsod ti ari: “Sika kadi ni Daniel a maysa kadagiti naipanaw iti Juda,+ nga innala ni amak nga ari manipud Juda?+ 14 Nadamagko nga adda kenka ti espiritu dagiti dios+ ken addaanka iti naisangsangayan a pannakaawat, pannakatarus, ken naidumduma a sirib.+ 15 Naiyeg iti sangok dagiti masirib a tattao ken madyikero tapno basaenda daytoy a surat ken ipakaammoda kaniak ti kaipapananna, ngem saanda a kabaelan nga ibaga ti kaipapananna.+ 16 Ngem nadamagko a kabaelam ti mangilawlawag+ ken mangsolbar kadagiti narikut a problema.* Ita, no kabaelam a basaen ti surat ken mailawlawagmo kaniak ti kaipapananna, mabaduankanto iti purpura, makuentasankanto iti balitok, ken agbalinkanto a maikatlo nga agturay iti pagarian.”+

17 Kinuna ni Daniel iti ari: “Kukuam lattan, O ari, dagiti sagutmo, wenno itedmo lattan iti sabali. Ngem basaek ti surat iti diding ken ilawlawagko kenka ti kaipapananna. 18 O ari, inted ti Kangatuan a Dios ken Nabucodonosor nga amam ti pagarian ken ti kinanaindaklan, dayaw, ken kinatan-ok.+ 19 Gapu iti kinanaindaklan nga inted ti Kangatuan a Dios kenkuana, nagbuteng kenkuana ti amin a tattao iti nadumaduma a nasion ken lengguahe.+ Pinatay wenno pinagtalinaedna a sibibiag ti asinoman a kayatna, ken intan-ok wenno imbabainna ti asinoman a kayatna.+ 20 Ngem gapu ta timmangsit ken impatangkenna ti kayatna, ken nagpasindayag,+ naipababa manipud iti trono ti pagarianna ket naikkat kenkuana ti dayawna. 21 Napapanaw iti tengnga dagiti tattao, ken nagbalin a kasla animal ti pusona, ket nakipagyan kadagiti atap nga asno. Nangan iti ruot a kas kadagiti baka, ken nalinlinnaawan ti bagina, agingga a naammuanna a ti Kangatuan a Dios ti Agturay iti pagarian ti sangatauan, ket isaadna a mangituray iti dayta ti asinoman a kayatna.+

22 “Ngem sika, anakna a Belsazar, saanka a nagpakumbaba uray ammom amin dagitoy. 23 Timmangsitka ketdi maibusor iti Apo ti langit,+ ken impaalam dagiti kopa iti balayna.+ Dagita ti naginumanyo iti arak a kaduam dagiti natan-ok a tattaom agraman ti sabali pay nga assawam ken dagiti segundario nga assawam bayat nga indaydayawyo dagiti dios a pirak ken balitok, gambang, landok, kayo, ken bato, dagiti dios nga awan makita wenno mangngegda wenno ammoda.+ Ngem saanmo nga intan-ok ti Dios a mangmangted iti angesmo+ ken mangiturturong iti amin nga aramidmo. 24 Isu a nangibaon ti Dios iti ima, ket naisurat daytoy.+ 25 Daytoy ti naisurat iti diding: MEʹNE, MEʹNE, TEʹKEL, ken PARʹSIN.

26 “Daytoy ti kaipapanan ti naisurat: MEʹNE, binilangen ti Dios dagiti aldaw ti pagariam ket pinagpatingganan dayta.+

27 “TEʹKEL, natimbangkan iti pagtimbangan ket naammuanen nga agkurang ti timbangmo.

28 “PEʹRES, nabingayen ti pagariam ken naiteden kadagiti Medo ken Persiano.”+

29 Kalpasan dayta, imbilin ni Belsazar a mabaduan ni Daniel iti purpura ken makuentasan iti balitok. Naipakaammo met iti publiko a ni Daniel ket agbalin a maikatlo nga agturay iti pagarian.+

30 Iti dayta met la a rabii, napapatay ni Belsazar nga ari dagiti Caldeo.+ 31 Ket naited ken Dario+ a Medo ti pagarian; agarup 62 ti tawenna idi.

6 Naragsakan ni Dario a nangdutok iti 120 a satrapa iti intero a pagarian.+ 2 Adda tallo a nangato nga opisial a mangidaulo kadakuada ket maysa kadakuada ni Daniel.+ Isuda ti kanayon a pangipakaammuan dagiti satrapa+ iti amin a banag tapno saan a malugi ti ari. 3 Impakita ni Daniel a nalalaing ngem iti dadduma pay a nangato nga opisial ken satrapa, ta naisangsangayan ti siribna,+ ket panggep ti ari nga ingato ti saadna iti intero a pagarian.

4 Iti dayta a tiempo, ikagkagumaan dagiti nangato nga opisial ken satrapa ti mangbirok iti pangakusaranda ken Daniel maipapan iti panangasikasona kadagiti trabahona iti gobierno;* ngem awan ti masarakanda a pangakusaranda wenno aniaman a dakes kenkuana, ta mapagtalkan ken awan ti mabaybay-anna wenno awan ti dakes nga ar-aramidenna. 5 Kinuna dagitoy a lallaki: “Awanto a pulos ti masarakantayo a pangakusarantayo iti daytoy a Daniel, malaksid no agbiroktayo iti maikontra kenkuana mainaig iti linteg ti Diosna.”+

6 Isu a naggigiddan dagitoy a nangato nga opisial ken satrapa a napan iti ari, ket kinunada: “O Ari Dario, agbiagka koma iti agnanayon. 7 Nagtutulaganmi amin a nangato nga opisial iti pagarian, prepekto, satrapa, nangato nga opisial, ken dagiti gobernador, ti mangaramid iti naarian a bilin ken mangipatungpal iti panangiparit, nga iti 30 nga aldaw, asinoman nga agkiddaw iti asinoman a dios wenno tao malaksid kenka, O ari, ket maipisok iti rukib dagiti leon.+ 8 Ita, O ari, ipaulogmo koma ti bilin ket pirmaam dayta,+ tapno saan a mabaliwan, ta saan a mawaswas ti linteg dagiti Medo ken Persiano.”+

9 Pinirmaan ngarud ni Ari Dario ti bilin ken ti panangiparit.

10 Ngem idi naammuan ni Daniel a napirmaanen ti bilin, nagawid iti balayna. Ti kuartona iti pangatepan ket addaan kadagiti nakalukat a tawa a sumango idiay Jerusalem.+ Mamitlo iti kada aldaw nga agparparintumeng, agkarkararag, ken mangidaydayaw iti Diosna, kas iti kanayon nga ar-aramidenna sakbay dayta. 11 Iti dayta a tiempo, sinerrek dagita a lallaki ti balay ni Daniel ket nakitada nga agkidkiddaw ken agpakpakaasi iti Diosna.

12 Isu a napanda iti ari ket impalagipda kenkuana ti naarian a bilin: “Saan kadi nga adda pinirmaam a bilin nga iti 30 nga aldaw, maiparit ti agkiddaw iti asinoman a dios wenno tao malaksid kenka, O ari, ken asinoman a sumukir ket maipisok iti rukib dagiti leon?” Kinuna ti ari: “Wen, adda, ket sigun iti linteg dagiti Medo ken Persiano, saanen a mawaswas dayta.”+ 13 Dagus a kinunada iti ari: “O ari, saannaka a rinaem ni Daniel a maysa kadagiti naipanaw idiay Juda,+ wenno uray ti panangiparit a pinirmaam, ta mamitlo iti kada aldaw nga agkarkararag.”+ 14 Apaman a nangngeg dayta ti ari, nariribukan unay isu nga impamuspusanna nga ispalen ni Daniel. Inaramidna ti amin a kabaelanna nga isalakan agingga iti ilelennek ti init. 15 Kamaudiananna, naggigiddan a napan dagita a lallaki iti ari ket kinunada: “O ari, laglagipem a sigun iti linteg dagiti Medo ken Persiano, saan a mabaliwan ti aniaman a panangiparit wenno bilin nga impaulog ti ari.”+

16 Imbilin ngarud ti ari a maala ni Daniel ket impisokda iti rukib dagiti leon.+ Kinuna ti ari ken Daniel: “Isalakannakanto ti Diosmo a kanayon a pagserserbiam.” 17 Kalpasanna, nangalada iti dakkel a bato ket inserrada iti wangawangan* ti rukib. Sinelioan dayta ti ari babaen ti pagmarka a singsingna ken dagiti pagmarka a singsing dagiti natan-ok a tattaona, tapno awanen ti mabaliwan iti desision maipapan ken Daniel.

18 Kalpasanna, napan ti ari iti palasiona. Nagayunar iti agpatnag, dina kayat nga adda asinoman a manglinglingay kenkuana,* ken saan a nakaturog.* 19 Idi lumawagen, bimmangon ti ari ket nagdardaras a napan iti rukib dagiti leon. 20 Idi nakaasideg iti rukib, naliday a nagpukkaw ken Daniel. Insaludsod ti ari ken Daniel: “Daniel, nga adipen ti sibibiag a Dios, ti kadi Diosmo a kanayon a pagserserbiam naisalakannaka kadagiti leon?” 21 Insungbat a dagus ni Daniel iti ari: “O ari, agbiagka koma iti agnanayon. 22 Nangibaon ti Diosko iti anghelna a nangkaem iti ngiwat dagiti leon,+ isu a saandak a dinangran,+ ta ammona nga inosenteak ken awan ti aniaman a dakes nga inaramidko kenka, O ari.”

23 Naragsakan unay ti ari, ket imbilinna a mayaon ni Daniel iti rukib. Idi nayaonen, nakitada a saan a pulos a naan-ano ta nagtalek iti Diosna.+

24 Impaiyeg ti ari dagiti lallaki a nangakusar* ken Daniel, ket impaipisokna ida iti rukib dagiti leon, agraman dagiti annakda a lallaki ken assawada. Saanda pay a nakadisso iti rukib, sinikbab idan dagiti leon, ket tinukkotukkolda ti amin a tulangda.+

25 Insurat ni Ari Dario iti amin a tattao iti nadumaduma a nasion ken lengguahe nga agnanaed iti intero a daga:+ “Maadda koma ti naruay a talna kadakayo! 26 Mangiruarak iti bilin nga iti tunggal masakupan ti pagariak, masapul nga agbuteng ken agraem dagiti tattao iti Dios ni Daniel.+ Ta isu ti sibibiag a Dios ken agtalinaed iti agnanayon. Saanto a pulos a madadael ti pagarianna ken awan inggana ti panagturayna.*+ 27 Isu ket mangispal,+ mangisalakan, ken agaramid kadagiti pagilasinan ken nakaskasdaaw a bambanag idiay langit ken ditoy daga,+ ta insalakanna ni Daniel iti gammat dagiti leon.”

28 Simmayaat ngarud ti kasasaad ni Daniel iti pagarian ni Dario+ ken iti pagarian ni Ciro a Persiano.+

7 Iti umuna a tawen ti panagturay ni Belsazar+ nga ari ti Babilonia, nagtagtagainep ni Daniel ken nakakita kadagiti sirmata bayat nga adda iti pagiddaanna.+ Kalpasanna, insuratna ti tagtagainep.+ Insalaysayna ti amin a nakitana. 2 Kinuna ni Daniel:

“Maysa a rabii, nakitak kadagiti sirmatak ti uppat nga angin iti langit a mangkibkibur iti nakalawlawa a baybay.+ 3 Ket simmang-at manipud iti baybay ti uppat a nagdadakkel nga animal+ a nagduduma ti itsurada.

4 “Daydiay umuna ket kasla leon,+ ken addaan kadagiti payak ti agila.+ Binuybuyak agingga a naparut dagiti payakna, ket naipangato manipud iti daga ken napagtakder iti dua a sakana a kas iti tao, ket naikkan iti puso ti tao.

5 “Daydiay maikadua a sabali pay nga animal ket kasla oso.+ Naingato ti maysa a sakana, ket adda tallo a paragpag a kagkagatenna; ket adda nangibaga iti dayta, ‘Tumakderka, manganka iti adu a karne.’+

6 “Kalpasan dayta, intultuloyko ti nagbuya, ket adda sabali pay nga animal a kasla leopardo,+ ngem adda uppat a kasla payak ti billit iti bukotna. Uppat ti ulona dayta nga animal,+ ket naikkan iti autoridad nga agturay.

7 “Kalpasanna, intultuloyko ti nagbuya kadagiti sirmata iti rabii, ket nakitak ti maikapat nga animal a nakabutbuteng, nakaam-amak, ken naidumduma ti pigsana. Nagdadakkel dagiti landok a ngipenna. Mangal-alun-on, mangrumrumek, ken ipayatpayatna dagiti nabati.+ Naiduma iti amin nga animal nga immun-una, ken adda 10 a sarana. 8 Bayat a kitkitaek a naimbag dagiti sara, adda sabali ken bassit a sara+ a nagtubo iti tengngada, ket naparut ti tallo kadagiti immuna a sara idi nagtubo dayta. Ket adda dagiti mata a kas kadagiti mata ti tao iti daytoy a sara, ken adda ngiwat nga agsasao a sipapangas.*+

9 “Intultuloyko ti nagbuya agingga nga adda dagiti naisaad a trono ket nagtugaw+ Daydiay Sibibiag iti Agnanayon.*+ Kas kapuraw ti niebe ti badona+ ken kas iti nadalus a lupot a delana ti buokna. Gumilgil-ayab ti tronona; sumsumged dagiti pilidna.+ 10 Adda waig nga apuy nga agay-ayus ken rumrummuar manipud iti sanguananna.+ Adda sangaribu a rinibu a nagtultuloy a nagserbi kenkuana, ken sangapulo a ribu a maminsangapulo a ribu ti nakatakder iti sanguananna.+ Nangrugi ti bista iti Korte,+ ket naukrad dagiti libro.

11 “Intultuloyko ti nagbuya iti dayta a tiempo gapu iti napangas* a panagsasao ti sara;+ binuyak agingga a napapatay ti animal ket naibelleng ti bangkayna iti apuy tapno madadael. 12 Ngem no maipapan iti dadduma kadagiti animal,+ naikkat ti autoridadda nga agturay, ket napaatiddog ti biagda iti maysa a tiempo ken maysa a panawen.

13 “Intultuloyko ti nagbuya kadagiti sirmata iti rabii, ket nakitak ti kasla anak ti tao+ nga um-umay a napakuyogan kadagiti ulep ti langit. Isu ket pinastrekda iti ayan Daydiay Sibibiag iti Agnanayon,+ ken inyasidegda iti sanguananna. 14 Naited kenkuana ti autoridad nga agturay,+ dayaw,+ ken pagarian, tapno agserbi koma kenkuana ti amin a tattao iti nadumaduma a nasion ken lengguahe.+ Agnanayonto ti panagturayna a saanto nga agpatingga, ket saanto a madadael ti pagarianna.+

15 “Madandanaganak gapu kadagiti nabuyak a nakabutbuteng a sirmata.+ 16 Inasitgak ti maysa kadagiti nakatakder sadiay ket dinamagko ti pudno a kaipapanan daytoy. Simmungbat ti anghel ket impakaammona kaniak ti kaipapanan dagitoy a bambanag.

17 “‘Dagitoy uppat a dadakkel nga animal+ ket dagiti uppat nga ari a tumaudto manipud iti daga.+ 18 Ngem dagiti nasantuan nga agserserbi iti Daydiay Kangatuan a Dios+ ti umawatto iti pagarian,+ ket tagikuaendanto ti pagarian+ iti agnanayon, wen, iti agnanayon nga awan inggana.’

19 “Kalpasanna, kayatko idi a maammuan ti ad-adu pay maipapan iti maikapat nga animal, a naiduma iti amin a sabsabali. Nakabutbuteng unay, landok dagiti ngipenna, gambang dagiti kukona sa dayta ti mangal-alun-on, mangrumrumek, ken mangpayatpayat kadagiti nabati;+ 20 ken ti maipapan iti 10 a sara+ iti ulona, ken ti sabali pay a sara a nagtubo ken ti tallo a naparut iti sanguananna,+ ti sara nga addaan matmata ken ngiwat a napangas* ti panagsasaona ken dakdakkel ti itsurana ngem iti dadduma.

21 “Intultuloyko ti nagbuya bayat a ginubat dayta a sara dagiti nasantuan nga agserserbi iti Dios, ket inabakna ida,+ 22 agingga nga immay Daydiay Sibibiag iti Agnanayon,*+ Daydiay Kangatuan a Dios,+ ken nayetnag ti desision a pabor kadagiti nasantuan nga agserserbi kenkuana. Dimteng ti naikeddeng a tiempo tapno ti pagarian ket tagikuaen dagita a nasantuan.+

23 “Daytoy ti imbaga ti anghel: ‘No maipapan iti maikapat nga animal, addanto maikapat a pagarian iti daga. Naidumanto dayta iti amin a dadduma pay a pagarian, ket alun-onen, ipayatpayat, ken rumekennanto ti intero a daga.+ 24 No maipapan iti 10 a sara, tumaudto ti 10 nga ari manipud iti dayta a pagarian; ket tumaudto ti sabali pay kalpasanda. Naidumanto dayta kadagiti immun-una, ket parmekennanto ti tallo nga ari.+ 25 Agsaonto maibusor iti Kangatuan,+ ket itultuloynanto a riribuken dagiti nasantuan nga agserserbi iti Daydiay Kangatuan a Dios. Panggepna a baliwanto dagiti panawen ken linteg. Dagiti nasantuan nga agserserbi iti Kangatuan a Dios ket maitedto iti imana iti maysa a panawen, ken pampanawen, ken kagudua ti maysa a panawen.*+ 26 Ngem nangbista ti Korte, ket innalada ti autoridadna nga agturay, tapno mapapatay ken interamente a madadael.+

27 “‘Ti pagarian, autoridad nga agturay, ken kinatan-ok dagiti pagarian iti baba ti amin a langit ket naited kadagiti tattao a nasantuan nga agserserbi iti Daydiay Kangatuan a Dios.+ Ti pagarianda ket agnanayon a pagarian.+ Agserbi ken agtulnogto kadakuada ti amin a turay.’

28 “Ditoy a nagleppas dagiti nabuyak ken nangngegko. Napalalo idi ti butengko isu a pimmusiawak,* ngem pinampanunotko dayta.”

8 Iti maikatlo a tawen ti panagturay ni Ari Belsazar,+ adda nakitak a sirmata a naiduma iti immuna.+ 2 Nakitak ti sirmata, ket bayat a buybuyaek, addaak idi iti kastilio* idiay Susan*+ iti probinsia* ti Elam.+ Binuyak ti sirmata idi addaak iti igid ti karayan* ti Ulai. 3 Idi timmangadak, adda nakitak a kalakian a karnero+ nga agtaktakder iti sango ti karayan, ket dua ti sarana.+ Atiddog ti dua a sara, ngem at-atiddog ti maysa ken naud-udi a nagtubo.+ 4 Nakitak ti kalakian a karnero a sumangdosangdo iti laud, ken iti amianan, ken iti abagatan, ket awan ti narungsot nga animal a makaparmek idi kenkuana, ken awan ti makalisi iti pannakabalinna.*+ Inaramidna ti kaykayatna ken intan-okna ti bagina.

5 Bayat nga agbuybuyaak, adda nakitak nga um-umay a kalakian a kalding+ nga aggapgapu iti laud* ken lumaslasat iti intero a daga a saan nga agdisso dagiti sakana iti daga. Adda nakadkadlaw a sara iti nagbaetan dagiti matana.+ 6 Agturturong dayta iti kalakian a karnero a dua ti sarana, a nakitak a nakatakder iti sango ti karayan; agtartaray nga umasideg iti dayta gapu iti kasta unay a pungtotna.

7 Nakitak a sipupungtot a sinangdona ti kalakian a karnero. Gapu iti dayta, natumba ken natukkol ti dua a sara ti kalakian a karnero ken awan pigsana a lumaban iti kalakian a kalding. Intumbana ti kalakian a karnero ken impayatpayatna, ket awan idi ti makaisalakan kenkuana iti bilegna.*

8 Kasta unay ti panangitan-ok ti kalakian a kalding iti bagina. Ngem apaman a bimmileg, natukkol ti dakkel a sara; ket adda nagtubo nga uppat a nakadkadlaw a sara a kasukat dayta, a nakatudo iti uppat nga angin* ti langit.+

9 Manipud iti maysa kadakuada, adda nagtubo a bassit a sabali pay a sara, ket dimmakkel a tumurong iti abagatan ken iti daya* ken iti Dekorasion.*+ 10 Dimmakkel iti kasta unay nga uray la nakadanon iti ayan ti armada ti langit. Gapu iti dayta, natnag iti daga ti sumagmamano kadagiti armada ken ti sumagmamano kadagiti bituen, ket impayatpayatna ida. 11 Intan-okna pay ketdi ti bagina iti Prinsipe ti armada. Ti kanayon a daton* ket naikkat iti Prinsipe ti armada ken nadadael ti naipasdek a disso ti santuariona.+ 12 Gapu iti basol, naited ti maysa nga armada agraman ti kanayon a daton.* Intultuloyna nga impuruak ti kinapudno iti daga ket nagtignay ken nagballigi.

13 Kalpasanna, nangngegko a nagsao ti maysa nga anghel, ket kinuna ti sabali nga anghel iti agsasao: “Kasanonto kabayag ti panagtultuloy ti sirmata maipapan iti kanayon a daton* ken iti basol a pakaigapuan ti pannakadadael,+ ken iti pannakaipayatpayat ti nasantuan a disso ken ti armada?” 14 Isu nga imbagana kaniak: “Agingga iti 2,300 a rabii ken bigat; ket sigurado a maisublinto ti nasayaat a kasasaad ti nasantuan a disso.”

15 Bayat a buybuyaek ti sirmata ken ikagkagumaak a tarusan ti kaipapananna, pagammuan ta adda nakitak a kasla tao a nakatakder iti sanguanak. 16 Kalpasanna, nangngegko ti timek ti maysa a tao iti tengnga ti Ulai,+ ket impukkawna: “Gabriel,+ ibagam kenkuana ti kaipapanan ti nakitana.”+ 17 Isu nga immasideg iti pagtaktakderak, ngem napalalo ti butengko idi addan iti sangok isu a nagruknoyak. Imbagana kaniak: “Anak ti tao, tarusam a ti sirmata ket mapasamak iti tiempo ti panungpalan.”+ 18 Ngem bayat a kasarsaritanak, nakaturogak iti nargaan a nakapakleb iti daga. Isu nga iniggamannak ket pinatakdernak iti isu met la a disso.+ 19 Imbagana: “Ipakaammok kenka ti mapasamakto iti maudi a paset ti tiempo ti pungtot ti Dios, gapu ta dayta ket para iti naikeddeng a tiempo ti panungpalan.+

20 “Ti nakitam a kalakian a karnero a dua ti sarana isimbolona dagiti ari ti Media ken Persia.+ 21 Ti burboran a kalakian a kalding isimbolona ti ari ti Grecia;+ ket ti dakkel a sara a nagtubo iti nagbaetan dagiti matana isimbolona ti umuna nga ari.+ 22 No maipapan iti natukkol a sara a nagtubuan ti uppat a sara,+ adda tumaud nga uppat a pagarian manipud iti nasionna, ngem saandanto a kas iti kabilegna.

23 “Ket iti maudi a paset ti pagarianda, bayat nga aglablabesen ti aramid dagiti managbasol, addanto tumaud a nauyong ti itsurana nga ari a makatarus kadagiti makaallilaw a sasao.* 24 Nabilegto ti pannakabalinna, ngem saan a babaen ti mismo a pannakabalinna. Nakaronto ti panangdadaelna, ket naballiginto ken epektibo dagiti aramidenna. Dadaelennanto dagiti mannakabalin, ken dagiti nasantuan a tattao nga agserserbi iti Dios.+ 25 Babaen ti kinasikapna, mangallilawto tapno agballigi; ket itan-oknanto ti bagina iti pusona; ket bayat ti tiempo ti kinatalged,* adunto ti dadaelenna. Busorennanto uray ti Prinsipe dagiti prinsipe, ngem maburakto saan a babaen ti ima ti tao.

26 “Ti naipakaammo iti sirmata maipapan kadagiti rabii ken bigat ket pudno, ngem masapul nga ilimedmo ti sirmata, ta tumukoy dayta iti maysa a tiempo, adu nga aldaw manipud ita.”*+

27 Nabannogak isu a nagsakitak iti sumagmamano nga aldaw.+ Kalpasanna, bimmangonak ket intultuloyko ti trabahok nga inted ti ari;+ ngem diak matagtagari gapu kadagiti nakitak, ket awan ti asinoman a makaawat iti kaipapanan dayta.+

9 Idi umuna a tawen ti panagturay ni Dario+ nga anak ni Ahasuero—a kaputotan dagiti Medo, a nagari iti pagarian dagiti Caldeo+— 2 wen, iti umuna a tawen ti panagturayna, siak ni Daniel, naawatak a naimbag dagiti libro.* Naammuak a 70 a tawen+ ti bilang dagiti tawen nga imbaga ni Jehova ken propeta Jeremias a malangalang ti Jerusalem.+ 3 Isu a nagpatulongak iti pudno a Dios a ni Jehova ken inkarkararagko a kaasiannak. Nagayunarak+ ket nangisuotak iti nakersang a lupot ken winarsiak ti bagik iti dapo. 4 Nagkararagak ken Jehova a Diosko ket impudnok:

“O Jehova a pudno a Dios, naindaklanka ken agbutengkami kenka, Dios a mangtungtungpal iti tulag ken mangipakpakita iti napudno nga ayat+ kadagidiay mangay-ayat kenka ken agtultulnog iti bilbilinmo,+ 5 nagbasolkami, nagkamalikami, nagaramidkami iti dakes, ken nagrebeldekami;+ ket sinukirmi dagiti bilin ken lintegmo. 6 Saanmi nga impangag dagiti adipenmo a propeta,+ a nagsao iti naganmo idi nakisaritada kadagiti arimi, piprinsipemi, ammami, ken iti amin nga umili iti daga. 7 O Jehova, kanayon a nalintegka, ngem kanayon a nakababain ti inar-aramidmi* a kas ita; dakami a lallaki ti Juda, dagiti agnanaed iti Jerusalem, ken ti intero nga Israel, dagidiay asideg ken adayo, ti amin nga adda kadagiti lugar a nangiwarawaraam kadakuada gapu ta saanda a matalek kenka.+

8 “O Jehova, nakababain ti inar-aramidmi;* ti inar-aramid dagiti ar-arimi, piprinsipemi, ken dagidi ammami, ta nagbasolkami kenka. 9 Jehova a Diosmi, naasika ken manangpakawanka,+ ngem nagrebeldekami kenka.+ 10 Saankami a nagtulnog iti saom, O Jehova a Diosmi, ta saanmi a tinungpal dagiti lintegmo nga intedmo kadakami babaen kadagiti adipenmo a propeta.+ 11 Sinukir ti intero nga Israel ti Lintegmo ket timmallikudda babaen ti saanda a panagtulnog iti saom, isu nga impagtengmo kadakami ti lunod ken sapata a naisurat iti Linteg ni Moises nga adipen ti pudno a Dios,+ ta nagbasolkami kenka. 12 Tinungpalmo dagiti imbagam maibusor kadakami+ ken kadagiti nangituray kadakami,* ket inyegmo kadakami ti nakaro a kalamidad; awan pay ti napasamak iti intero a daga a kas iti napasamak iti Jerusalem.+ 13 Kas iti naisurat iti Linteg ni Moises, dimteng kadakami amin daytoy a didigra,+ ngem saankami a nagpakaasi kenka,* Jehova a Diosmi, babaen ti panagbabawimi+ ken panangtarusmi iti kinapudnom.*

14 “O Jehova, kanayon nga agbambantayka ket inyegmo ti didigra kadakami, ta nalintegka, Jehova a Diosmi, iti amin nga aramidmo; ngem saankami a nagtulnog iti timekmo.+

15 “O Jehova a Diosmi, sika a nangiruar kadagiti tattaom manipud Egipto babaen ti mannakabalin nga imam,+ ken pinagbalinmo a nalatak ti naganmo agingga ita nga aldaw,+ nagbasolkami ken dakes dagiti inaramidmi. 16 O Jehova, maitunos iti amin a nalinteg nga aramidmo,+ pangngaasim, saanka koman a makaunget ken makapungtot iti siudadmo a Jerusalem, ti nasantuan a bantaymo; ta gapu kadagiti basolmi ken kadagiti kamali dagidi ammami, uy-uyawen ti amin nga adda iti aglawlawmi ti Jerusalem ken dagiti tattaom.+ 17 Ita O Diosmi, denggem koma ti kararag ken panagpakpakaasi daytoy adipenmo, ket aramidem ti naimbag iti nadadael a santuariom,+ maigapu iti naganmo, O Jehova. 18 Iyasidegmo ta lapayagmo, O Diosko, ken denggem! Luktam dagiti matam ken kitaem ti nadadael a siudadmi a naawagan iti naganmo; ta saankami nga agpakpakaasi kenka maigapu kadagiti nalinteg nga aramidmi, no di ket gapu iti dakkel nga asim.+ 19 O Jehova, denggennakami. O Jehova, pakawanennakami.+ O Jehova, ipangagnakami ket tulongannakami. Dika agtaktak, maigapu iti naganmo, O Diosko, ta ti mismo a naganmo ket nayawag iti siudadmo ken kadagiti tattaom.”+

20 Bayat nga agsasaoak pay laeng ken agkarkararagak ken ipudpudnok ti basolko ken ti basol dagiti padak nga Israelita, ken agkidkiddawak iti asi ni Jehova a Diosko maipapan iti nasantuan a bantay ti Diosko,+ 21 wen, bayat nga agkarkararagak pay laeng, immay kaniak ni Gabriel,+ ti lalaki a nakitak iti immuna a sirmata.+ Oras idi ti panangipaay iti daton iti rabii, ket kasta unay ti bannogko. 22 Inlawlawagna:

“O Daniel, immayak tapno tulonganka a maaddaan iti pannakatarus ken pannakaawat. 23 Idi rinugiam ti agpakaasi, adda naawatko a mensahe, isu nga immayak tapno ipakaammok kenka, ta maysaka a maipatpateg unay.*+ Isu a panunotem a naimbag ken tarusam ti sirmata.

24 “Adda 70 a lawas* a naikeddeng para iti ilim ken iti nasantuan a siudadmo,+ tapno maisardeng ti panagaramid iti dakes, tapno mapagpatingga ti basol,+ tapno mapakawan ti basol,+ tapno mangyeg iti agnanayon a kinalinteg,+ tapno mapatalgedan ti sirmata ken ti padto,*+ ken tapno madutokan ti Nasantuan kadagiti Nasantuan.* 25 Masapul a maammuam ken maawatam a kalpasan a maited ti bilin a masapul a maisubli ken mabangon manen ti Jerusalem+ agingga a dumteng ti Mesias*+ a Lider,+ aglabasto ti 7 a lawas, ken 62 a lawas.+ Maisubli ken mabangonto manen, nga addaan iti plasa ken kanal, ngem kadagiti tiempo ti rigat.

26 “Kalpasan ti 62 a lawas, mapapatayto ti Mesias,+ nga awan aniaman a mabati kenkuana.+

“Ket dagiti armada ti maysa a lider nga um-umay ti mangdadaelto iti siudad ken iti nasantuan a disso.+ Madadaelto a kasla nalayus. Addanto gubat agingga iti panungpalan; ti naikeddeng ket pannakadadael.+

27 “Iti makalawas, ipatungpalnanto ti tulag para iti adu; ket iti kagudua ti makalawas, pasardengennanto ti panagdaton ken panangted iti sagut.+

“Iti payak dagiti makarimon a banag, addanto daydiay pakaigapuan ti pannakadadael;+ ken agingga iti pannakaikisap, ti naikeddeng ket mapasamakto met iti daydiay nadadael.”

10 Iti maikatlo a tawen ti panagturay ni Ari Ciro+ ti Persia, adda naipalgak ken Daniel, nga agnagan Beltesazar;+ pudno dayta a mensahe ken maipapan iti dakkel a gubat. Naawatanna ti mensahe ken naikkan iti pannakaawat maipapan iti nakitana.

2 Siak ni Daniel, ket kadagidi nga aldaw, agladladingitak+ iti tallo a lawas. 3 Diak nangnangan iti nasustansia a taraon ken diak nangnangan iti karne ken immin-inum iti arak. Diak met sinapsapuan ti bagik iti aniaman a lana iti tallo a lawas. 4 Iti maika-24 nga aldaw ti umuna a bulan, bayat nga addaak idi iti igid ti dakkel a karayan, ti Tigris,*+ 5 timmangadak ket nakitak ti maysa a lalaki a nakabado iti lienso,+ ken nakasinturon iti balitok a naggapu idiay Ufaz. 6 Kasla krisolito ti bagina,+ kasla kimat ti langa ti rupana, kasla umap-apuy nga aluten dagiti matana, kasla napasileng a gambang dagiti takiag ken sakana,+ ken kasla timek ti adu a tao ti kapigsa ti panagsaona. 7 Siak ni Daniel, siak laeng ti nakakita iti sirmata; saan a nakita dagiti lallaki a kakaduak.+ Ngem kasta unay ti butengda isu a nagtataray ken naglemmengda.

8 Kalpasanna, nabatiak nga agmaymaysa. Idi makitak daytoy a nakaskasdaaw a sirmata, kimmapsutak ken pimmusiawak ken awan nabati a pigsak.+ 9 Nangngegko ti panagsaona; ngem idi mangngegko nga agsao, nakaturogak iti nargaan a nakapakleb iti daga.+ 10 Idi kuan, adda nangiggem kaniak+ ket tinulongannak a bumangon. 11 Imbagana kaniak:

“O Daniel, a maipatpateg unay* a tao,+ denggem a naimbag ti mensahe nga ibagak kenka. Tumakderka ta naibaonak nga umay kenka.”

Idi imbagana kaniak dayta, timmakderak nga agpigpigerger.

12 Kinunana kaniak: “Dika agbuteng,+ Daniel. Immayak ta nangngeganen dagiti ibagbagam+ manipud idi umuna nga aldaw nga inkeddengmo ti maaddaan iti pannakaawat kadagitoy ken agpakumbaba iti Diosmo. 13 Ngem linapdannak ti prinsipe+ ti Persia iti 21 nga aldaw. Nupay kasta, immaynak tinulongan ni Miguel*+ a maysa kadagiti kangrunaan a prinsipe.* Ket nagbatiak iti ayan dagiti ari ti Persia. 14 Immayak tapno maawatam ti mapasamak kadagiti kailiam iti maudi a paset dagiti aldaw,+ ta sirmata dayta para iti masanguanan nga al-aldaw.”+

15 Idi imbagana kaniak dagitoy, nagdumogak ket saanak a nakasao. 16 Idi kuan, adda kalanglanga ti tao a nangsagid iti bibigko+ isu a nakapagsaoak ket kinunak iti lalaki a nakatakder iti sangok: “O apo, agpigpigergerak ken awan ti pigsak gapu iti nakitak a sirmata.+ 17 Kasano ngarud a makapagsao daytoy adipenyo, O apo?+ Agkakapsutak pay laeng ken kasla diak makaanges.”+

18 Iniggamannak manen ti maysa a kalanglanga ti tao ket pinapigsanak.+ 19 Imbagana: “Dika agbuteng,+ sika a maipatpateg unay* a tao.+ Maadda koma kenka ti talna.+ Papigsaem ti pakinakemmo, wen, papigsaem ti pakinakemmo.” Bayat a kasarsaritanak, pimmigsaak ket imbagak: “Agsaoka, apo, gapu ta pinapigsanak.”

20 Imbagana: “Ammom kadi no apay nga immayak? Agsubliak ita a makilaban iti prinsipe ti Persia+ ket inton makapanawak, umayto ti prinsipe ti Grecia. 21 Ngem ipakaammok kenka dagiti naisurat iti libro ti kinapudno. Awan ti sabali a napigsa a tumultulong kaniak kadagitoy a banag no di laeng ni Miguel,+ ti prinsipeyo.+

11 “Iti umuna a tawen ti panagturay ni Dario+ a Medo, timmakderak ket pinapigsak ken sinalaknibak isuna.* 2 Ti ibagak kenka itan ket ti kinapudno:

“Addanto pay tallo nga ari a tumakder* para iti Persia, ket ti maikapat agakupto iti ad-adu a kinabaknang ngem kadakuada amin. Inton bumileg gapu iti kinabaknangna, sugsogannanto ti amin a kumontra iti pagarian ti Grecia.+

3 “Addanto agturay a nabileg nga ari ket nakalawlawanto ti sakupenna+ ken aramidennanto ti kaykayatna. 4 Inton kapigsa ti panagturayna, madadaelto ti pagarianna ken mabingbingay iti uppat nga angin iti langit,+ ngem saanto a maipasa kadagiti annakna,* ken saanton a kas iti dati ti kabileg ti panagturayna; ta maikkatto dayta a pagarian ken tagikuaen ti sabsabali.

5 “Pumigsanto ti ari ti abagatan, kayatna a sawen, ti maysa kadagiti prinsipena; ngem addanto sabali a nabilbileg ngem isuna a nalawlawa ken ad-adu ti iturayanna.

6 “Kalpasan ti sumagmamano a tawen, mangaramiddanto iti aliansa. Ti anak a babai ti ari ti abagatan ket mapanto iti ari ti amianan tapno mangaramidda iti patas a tulagan. Ngem saanto a mapagtalinaed daytoy a babai ti bileg ti takiagna; ket saanto nga agtakder ti ari, wenno saanto nga agtalinaed ti pannakabalinna; mayawatto ti babai iti sabali, agraman dagidiay nangyeg kenkuana, ken ti amana, ken daydiay mangpappapigsa kenkuana iti dayta a tiempo. 7 Addanto mangsukat kenkuana nga ari manipud iti mismo a pamiliana. Isu ti mapan iti armada ken dumarup iti napaderan a siudad ti ari ti amianan. Makilabanto kadakuada ket mangabakto. 8 Ipannanto idiay Egipto dagiti didiosenda, dagiti metal nga imahenda,* dagiti napapateg nga alikamen a naaramid iti pirak ken balitok, agraman dagiti kautibona. Iti sumagmamano a tawen, adaywanna ti ari ti amianan, 9 nga umayto rumaut iti pagarian ti ari ti abagatan, ngem agsublinto iti mismo a pagilianna.

10 “Agsagananto dagiti annakna a makigubat ken mangummongda iti dakkel nga armada. Sigurado a dumarupto a kas iti mangyanud a layus. Ngem agsanudto, ken makigubat agingga a makadanon iti napaderan a siudadna.

11 “Makapungtotto ti ari ti abagatan ket rummuarto a makigubat kenkuana, kayatna a sawen, iti ari ti amianan. Mangummongto daytoy iti adu a soldadona, ngem dagita a soldado ket mayawatto iti ima daydiay nga ari. 12 Maipanawto dagita a soldado. Agragragsakto ken dadaelennanto ti pinullo a ribu; ngem saannanto a gundawayan nga usaren ti nabileg a saadna.

13 “Agsublinto a makiranget ti ari ti amianan a kaduana ti ad-adu a soldado ngem iti immuna. Iti pagpatinggaan ti tiempo, kalpasan ti sumagmamano a tawen, sigurado nga agsubli a kadua ti dakkel nga armada a kompleto ti armasda. 14 Kadagidiay a tiempo, adunto ti bumusor iti ari ti abagatan.

“Ket maimpluensiaanto dagiti naranggas a tattao* iti ilim tapno padasenda nga itungpal ti sirmata; ngem saandanto nga agballigi.

15 “Umayto ti ari ti amianan tapno mangaramid iti bunton a pagdalanan ken parmekenna ti napaderan a siudad. Saanto a kabaelan a labanan ti armada ti abagatan, wenno uray dagiti kalalaingan a soldadona; ket awanto ti bilegda a lumaban. 16 Daydiay um-umay makilaban kenkuana aramidennanto ti kaykayatna, ken awanto ti makapagtakder iti sanguananna. Agtakderto iti daga ti Dekorasion,*+ ket addanto bilegna a mangdadael. 17 Determinado nga umay a kaduana ti intero a puersa militar ti pagarianna, ken mangaramidto iti katulagan kenkuana; ket agballiginto. Mapalubosanto a mangdadael iti anak a babai. Saanto nga agtakder ti babai, ket saanto nga agtultuloy a kukua ti ari. 18 Mapanto kadagiti daga nga adda iti igid ti baybay ket adunto a lugar ti parmekenna. Ngem addanto komander a mangpasardeng kenkuana a mangpabpabain iti sabsabali. Agsardengto dayta a panangpabpabain, ta maibabainto daydiay mangpabpabain. 19 Ket agsublinto isuna kadagiti napaderan a siudad iti mismo a dagana. Maabak ken maparmekto ket daytanton ti pagpatinggaanna.

20 “Addanto sumukat iti saadna a mangibilin nga adda agsingir* a lumasat iti nangayed a pagarian, ngem iti sumagmamano nga aldaw, madadaelto isuna nupay saan a gapu iti pungtot wenno iti gubat.

21 “Addanto magurgura a sumukat iti saadna, ken saandanto nga ited kenkuana ti kinadayag ti pagarian; ken umayto bayat ti tiempo ti kinatalged* ket alaenna ti pagarian babaen ti panangallilaw.* 22 Parmekennanto a kasla layus dagiti armada a bumusor kenkuana, ket madadaeldanto; ket kastanto met ti mapasamak iti Lider+ ti tulag.+ 23 Gapu iti pannakialiansada kenkuana, itultuloyna ti mangallilaw ken makigubat ket bumileg babaen ti bassit a nasion. 24 Bayat ti tiempo ti kinatalged,* mapanto kadagiti kababaknangan a paset* ti probinsia* ket aramidenna dagiti saan nga inaramid dagidi ammana. Dagiti sinamsam, naalana a bambanag, ken kinabaknang ket iwarasnanto kadakuada; aramidennanto dagiti planona maibusor kadagiti napaderan a siudad, ngem iti maysa laeng a panawen.

25 “Papigsaennanto ti pannakabalinna ken ti pakinakemna* maibusor iti ari ti abagatan a kaduana ti dakkel nga armadana. Agsagananto ti ari ti abagatan para iti gubat a kaduana ti nakadakdakkel ken nakabilbileg nga armada. Saanto nga agtakder ta adunto ti iplanoda maibusor kenkuana. 26 Dagidiay mangmangan iti naimas a taraonna ti mangdadaelto kenkuana.

“Madadaelto* ti armadana ken adunto ti mapapatay.

27 “Agduyosto ti puso dagitoy dua nga ari nga agaramid iti dakes, ket agsangodanto nga agin-innulbod iti maymaysa a lamisaan. Ngem awanto ti agballigi ta ti panungpalan ket mapasamakto pay laeng iti naikeddeng a tiempo.+

28 “Agsublinto iti dagana nga awitna ti nakaad-adu a banag, ket busorento ti pusona ti nasantuan a tulag. Agballiginto sa agsubli iti dagana.

29 “Iti naikeddeng a tiempo, agsublinto ken rautenna ti abagatan. Ngem iti daytoy a tiempo, saanen a kas iti immuna, 30 ta darupento dagiti barko ti Kitim,+ ket ipakumbabananto ti bagina.

“Agsublinto ket ibulosna ti pungtotna* iti nasantuan a tulag+ ket agballiginto; agsublinto ken ipamaysana ti atensionna kadagidiay nangtallikud iti nasantuan a tulag. 31 Agtignayto dagiti armada nga agtaud kenkuana; ket rugitandanto ti santuario,+ nga isu ti pagkamangan, ken ikkatenda ti kanayon a daton.*+

“Isaaddanto iti dayta ti makarimon a banag a mangdadael.+

32 “Tignayennanto dagidiay nangtallikud iti tulag babaen ti makaallilaw a sasao.* Ngem napigpigsanto ken agballigi dagiti tattao a makaam-ammo iti Diosda. 33 Dagiti makatarus+ manipud kadagiti umili ket mangiranudto iti pannakaawat iti adu. Agsagabadanto iti espada ken apuy, pannakaibalud ken pannakaagaw dagiti sanikua, iti sumagmamano nga aldaw. 34 Ngem inton agrigrigatda, makaawatdanto iti bassit a tulong; ket adunto ti makikadua kadakuada babaen ti makaallilaw a sasao.* 35 Agsagabanto ti dadduma kadagiti makatarus, tapno masubok dagiti tattao gapu kadakuada ken tapno madalusan ken mapapudawda+ agingga iti tiempo ti panungpalan; gapu ta mapasamakto pay laeng iti naikeddeng a tiempo.

36 “Aramidento ti ari ti kaykayatna, ket itan-ok ken ipasindayagnanto ti bagina a nangatngato ngem iti amin a dios; ken agsaonto kadagiti nakaskasdaaw a banag maikontra iti Dios dagiti dios.+ Agballiginto agingga a bumaaw ti pungtot; gapu ta masapul a matungpal ti naikeddeng a mapasamak. 37 Saannanto nga ikankano ti Dios dagidi ammana; wenno saannanto nga ikabilangan ti tarigagay dagiti babbai wenno ti asinoman a sabali a dios, no di ket ipasindayagnanto ti bagina iti isuamin. 38 Idaydayawnanto ketdi ti dios dagiti pagkamangan; idaydayawnanto ti dios a di am-ammo dagidi ammana babaen ti balitok, pirak, nangina a batbato, ken napapateg a bambanag. 39 Agballiginto kadagiti kabibilgan a pagkamangan, a kaduana* ti sabali a dios. Napalalonto ti panangpadayawna kadagiti mangpadayaw kenkuana,* ken isaadna ida nga agturay iti adu a tattao; ket bingaybingayennanto* ti daga depende iti presio.

40 “Iti tiempo ti panungpalan, makidinnuronto* kenkuana ti ari ti abagatan, ken dumarupto kenkuana ti ari ti amianan a kaduana dagiti karuahe, kumakabalio, ken adu a barko; ken serkennanto dagiti pagilian ken dumarupto a kas iti layus. 41 Sumrekto met iti daga ti Dekorasion,*+ ket adunto a daga ti maparmek. Ngem dagitoy ti makalisi iti irarautna: ti Edom ken Moab ken ti kangrunaan a paset dagiti Ammonita. 42 Itultuloynanto a rauten dagiti nasion; ket saanto a makalisi ti Egipto. 43 Iturayannanto dagiti nailemmeng a kinabaknang a balitok ken pirak ken amin a napapateg a bambanag ti Egipto. Surotento dagiti taga-Libya ken taga-Etiopia.

44 “Ngem addanto damdamag manipud iti daya* ken iti amianan a mangriribuk kenkuana, isu a rummuarto a napalalo ti pungtotna ket adunto ti patayen ken dadaelenna. 45 Mangipatakderto kadagiti pimmalasio* a toldana iti nagbaetan ti dakkel a baybay ken ti nasantuan a bantay ti Dekorasion;*+ ket aglaylayon nga agturong iti pannakadadaelna, ken awanto ti tumulong kenkuana.

12 “Iti dayta a tiempo, agtakderto ni Miguel,*+ ti naindaklan a prinsipe+ nga agtaktakder para iti pagsayaatan dagiti kailiam.* Dumtengto ti tiempo ti rigat a di pay pulos napasamak manipud adda nabukel a nasion agingga iti dayta a tiempo. Bayat dayta a tiempo, makalasatto ti amin a kailiam,+ a ti naganda ket naisurat iti libro.+ 2 Agriingto ti adu a matmaturog iti uneg ti daga. Addanto dagiti agriing nga agbiag nga agnanayon ken addanto met dagidiay maibabain ken agnanayon a maum-umsi.

3 “Dagidiay makatarus ket agraniagdanto a kas iti kalawag ti langit, ken dagidiay tumultulong iti adu nga agbalin a nalinteg ket agsilnagdanto a kas kadagiti bituen iti agnanayon nga awan inggana.

4 “Ket sika, Daniel, ilimedmo dagitoy a sasao, ken serraam ti libro agingga iti tiempo ti panungpalan.+ Adunto ti agsursor,* ket umadunto ti pudno a pannakaammo.”+

5 Siak, ni Daniel, nakakitaak iti dua pay nga agtaktakder iti agsumbangir nga igid ti karayan.+ 6 Dinamag ti maysa iti lalaki a nakabado iti lienso+ nga adda iti rabaw ti danum ti karayan: “Kasano kabayag agingga nga agpatingga dagitoy a nakaskasdaaw a bambanag?” 7 Ket nangngegko ti lalaki a nakabado iti lienso nga adda iti rabaw ti danum ti karayan bayat nga inngatona dagiti imana iti langit ken insapatana iti nagan Daydiay sibibiag iti agnanayon:+ “Daytanto ket para iti maysa a panawen, pampanawen, ken kagudua ti panawen.* Apaman a malpas a marumek ti pannakabalin ti nasantuan nga ili,+ agpatingganton amin dagitoy a banag.”

8 Nangngegko dagitoy ngem diak naawatan+ isu nga imbagak: “O apok, anianto ti resulta dagitoy a bambanag?”

9 Kinunana: “Mapanka, Daniel, ta dagitoy a sasao ket agtalinaed a palimed ken nakaserra agingga iti tiempo ti panungpalan.+ 10 Adunto ti mangdalus iti bagbagida ken mangpapudaw iti bagbagida ket mapasudidanto.+ Agtignayto a sidadakes dagiti managdakdakes, ket saandanto a maawatan dagitoy; ngem maawatanto dagidiay makatarus.+

11 “Manipud iti tiempo a naikkat ti kanayon a daton*+ ken naisaad ti makarimon a banag a mangdadael,+ addanto 1,290 nga aldaw.

12 “Naragsak daydiay kanayon a manginanama* agingga nga agpatingga ti 1,335 nga aldaw!

13 “Agtalinaedka a matalek agingga iti panungpalan. Aginanakanto, ngem bumangonkanto tapno awatem ti bingaymo* inton panungpalan dagiti aldaw.”+