Siasino ti Mamati Kadagiti Dakes nga Espiritu?
MAMATIKAY kadi a dagiti di makita nga espiritu mabalinda nga impluensiaan ti biagyo? Natangken a saan ti sungbat dagiti adu. Nupay mamatida nga adda Dios, siuuyaw nga ilibakda ti kaadda dagiti napigpigsa ngem tao a managaramid iti kinadakes.
Iti Lumaud, adu ti saan a mamati kadagiti espiritu. Ti maysa a makagapu isu ti impluensia ti Kakristianuan, nga iti adu a siglo insursurona a ti daga isut’ sentro ti uniberso, nga adda iti nagbaetan ti langit ken ti umap-apuy nga impierno. Sigun iti daytoy a sursuro, sagsagrapen dagiti anghel ti naan-anay a kinaragsak idiay langit idinto ta ay-aywanan dagiti demonio ti impierno.
Gapu kadagiti takuat ti siensia, linaksid dagiti tao dagiti di umiso a kapanunotan maipapan iti pakabuklan ti uniberso, ket saandan a mamati kadagiti espiritu a parsua. Kuna ti The New Encyclopædia Britannica: “Kalpasan ti Copernican revolution idi maika-16 a siglo (naibatay kadagiti teoria ti astronomo a Polaco a ni Copernicus), a . . . ti Daga saanen a mamatmatan kas sentro ti uniberso no di ket kas maysa laeng a planeta ti sistema solar a nagbassit a paset ti galaksi iti awan inggana nga uniberso—kasla saanen a maitutop dagiti kapanunotan maipapan kadagiti anghel ken demonio.”
Nupay adu ti saan a mamati kadagiti dakes nga espiritu, riniwriw ti mamati. Napateg ti paset dagiti nagbasol nga anghel iti adu a relihion, iti napalabas ken iti agdama. Malaksid pay iti akemda kas manangdadael iti espiritualidad, patienda a dagitoy dakes nga anghel ti mangparparnuay kadagiti didigra, kas iti gubat, bisin, ginggined, ken kas pakaigapuan ti sakit, panagmauyong, ken ipapatay.
Iblis ti awag dagiti Muslim ken ni Satanas a Diablo, ti kangrunaan a dakes nga espiritu iti Kinakristiano ken Judaismo. Iti kadaanan a relihion ti Persia a Zoroastrianismo, isut’ maawagan iti Angra Mainyu. Iti Gnostico a relihion, a nagraira idi maikadua ken maikatlo a siglo K.P., patienda nga isu ti Demiurge, ti nagan ti maysa a naimon ken nababbaba a dios a pagdaydayawan ti kaaduan a tattao iti kinakunengda.
Nalatak met kadagiti relihion iti Dumaya dagiti nababbaba a dakes nga espiritu. Patien dagiti Hindu a dagiti asura (demonio) isuda ti kabusor dagiti deva (didios). Ti kangrunaan a pagam-amkanda kadagiti asura isu dagiti rakshasa, nakabutbuteng a parsua nga agtataeng kadagiti sementerio.
Patien dagiti Budista a dagiti demonio isuda dagiti puersa nga addaan personalidad a manglaplapped iti tao a makatun-oy iti Nirvana, ti pannakapukaw ti tarigagay. Ti kangrunaan a mannulisog kadakuada isu ni Mara, a kaduana dagiti tallo nga annakna a babbai a da Rati (Tarigagay), Raga (Ragsak), ken Tanha (Riribuk).
Mangus-usar dagiti managdaydayaw nga Insik kadagiti bonfire, aluten, ken rebentador a pangsalaknib maibusor kadagiti kuei, wenno demonio iti nakaparsuaan. Patien met dagiti relihion ti Japan nga adu dagiti demonio, a pakairamanan dagiti nakabutbuteng a tengu, dagiti espiritu a lumuglugan kadagiti tao agingga a paksiaten ida ti maysa a padi.
Kadagiti relihion ti Asia, Africa, Oceania, ken America nga awanan iti naisurat a pagsasao, patienda a makatulong wenno makadangran dagiti espiritu a parsua depende kadagiti kasasaad ken iti kababalinda. Pagrukbaban dagiti tao dagitoy nga espiritu tapno malapdan ti didigra ken maparaburanda.
No inayontayo amin kadagitoy ti nasaknap a panaginteres iti salamangka ken espiritismo, nalawag nga addaan iti naunday ken nasaknap a pakasaritaan ti pammati kadagiti dakes nga espiritu. Ngem nainkalintegan kadi a patien nga adda dagiti kasta a parsua? Kuna ti Biblia nga addada. Nupay kasta, no pudno nga addada, apay a palubosan ti Dios ida a mangimpluensia iti tao iti pagdaksanna?