Dagiti Ebanghelio—Masupsupiat Agingga Ita
Pudno kadi dagiti salaysay maipapan iti pannakayanak ni Jesu-Kristo a nailanad kadagiti Ebanghelio?
Impaayna kadi ti Sermon iti Bantay?
Talaga kadi a nagungar ni Jesus?
Agpayso kadi a kinunana: “Siak ti dalan ken ti kinapudno ken ti biag”?—JUAN 14:6.
DAGITA ti pinagdidiskusionan ti agarup 80 nga eskolar bayat ti Jesus Seminar, a mamindua iti makatawen a maang-angay sipud pay idi 1985. Naidumduma ti pamay-an ti panangsungbat daytoy a grupo dagiti eskolar kadagita a saludsod. Pinagbubutosan dagiti nakiseminar ti tunggal balikas ni Jesus a nailanad kadagiti Ebanghelio. Ti nalabaga a balota ipamatmatna ti kapanunotan a talaga nga imbaga dayta ni Jesus. Ti dumerosas a balota kaipapananna nga umasping dayta iti nalabit imbaga ni Jesus. Ti kolor dapo a balota ipakitana a dagiti kapanunotan mabalin a gistay umarngi kadagiti kapanunotan ni Jesus, ngem saan nga isu ti nangibaga kadagita. Ti nangisit a balota kaipapananna a pulos a dina insawang dagita no di ket naadaw iti tradision iti naud-udi a panawen.
Iti daytoy a pamay-an, inwaksi dagiti nakipaset iti Jesus Seminar amin dagiti uppat a punto a naisaludsod. Kinapudnona, binutosanda babaen ti nangisit a balota a saan a sasao ni Jesus ti 82 a porsiento kadagiti balikas a naikuna nga insawangna a nailanad kadagiti Ebanghelio. Sigun kadakuada, 16 a porsiento laeng ti agparang a pudno kadagiti salaysay maipapan ken Jesus a nailanad kadagiti Ebanghelio ken iti dadduma pay a sursurat.
Saan nga ita laeng a masupsupiat dagiti Ebanghelio. Naatakar dagiti Ebanghelio idi 1774 idi a naipablaak ti 1,400-panidna a manuskrito ni Hermann Reimarus, maysa a propesor kadagiti pagsasao iti Oriente idiay Hamburg, Germany. Naipablaak dayta a manuskrito kalpasan ti ipapatay ti propesor. Pinagduaduaan unay ni Reimarus ti kinaumiso dagiti Ebanghelio. Naibatay dagiti konklusionna iti pananganalisarna kadagiti sao ken kasla panagsisimparat a masarakan kadagiti salaysay maipapan iti biag ni Jesus a nailanad kadagiti uppat nga Ebanghelio. Manipud idin, masansan a pagduaduaan dagiti kritiko ti kinaumiso dagiti Ebanghelio, a mangdadael uray kaskasano iti panagtalek dagiti tattao kadagitoy a sursurat.
Agpapada nga ibilang dagita nga eskolar dagiti salaysay kadagiti Ebanghelio kas narelihiosuan a sarsarita nga inyallawat ti nadumaduma a tattao. Dagitoy ti kaaduan nga isalsaludsod dagiti managduadua nga eskolar: Saan ngata a sinobraan dagiti nangisurat kadagiti uppat nga Ebanghelio ti panangisalaysayda iti aktual a pasamak gapu kadagiti patpatienda? Inatur wenno ninayonanda kadi ti pakasaritaan ni Jesus gapu iti politika iti kagimongan dagiti nagkauna a Kristiano? Aniada a paset dagiti Ebanghelio ti nalabit pudno, saan ket a pinarparbo?
Dagiti tattao a dimmakkel iti ateistiko wenno saan a relihioso a kagimongan ibilangda ti Biblia—a pakairamanan dagiti Ebanghelio—a maysa a libro a napno iti sarsarita ken mitolohia. Adda met dagidiay nadismaya iti mapaspasamak iti Kakristianuan a panangibuyat iti dara, panangirurumen, pannakasinasina, ken di nadiosan nga aramid. Awan makita a rason dagiti kasta a tattao tapno basaenda ti sursurat a maibilang a sagrado iti Kakristianuan. Ipagarupda a bin-ig nga awan serserbina a sarsarita ti linaon ti sursurat a nangpataud iti aginsisingpet a relihion.
Ania ti makunayo? Agduaduakayo met kadi gapu iti ibagbaga ti dadduma nga eskolar a mangkukuestion iti kinaumiso dagiti Ebanghelio? No mangngegyo ti ibagbagada maipapan iti ipagarupda a panangparbo dagiti nangisurat kadagiti Ebanghelio, ipalubosyo kadi a daytoy ti mangdadael iti panagtalekyo kadagiti insuratda? Rumbeng kadi a pagduaduaanyo ti kinamapagtalkan dagiti Ebanghelio gapu iti dakes a pakasarsaritaan ti Kakristianuan? Awisendakayo a mangusig iti sumagmamano nga impormasion.
[Ladawan iti panid 4]
Pinarparbo laeng kadi wenno pudno dagiti nailanad kadagiti Ebanghelio?
[Credit Line]
Jesus Walking on the Sea/The Doré Bible Illustrations/Dover Publications
[Picture Credit Line iti panid 3]
Background iti panid 3-5 ken 8: Iti pammalubos ti Freer Gallery of Art, Smithsonian Institution, Washington, D.C.