“Apo, Apay a Nagulimekka Lattan?”
DAYTA ti imbaga ni Papa Benedict XVI idi simmarungkar iti dati a kampo konsentrasion idiay Auschwitz, Poland, idi Mayo 28, 2006. Kastoy pay ti kinuna ti papa iti lugar a nangpapatayan idi dagiti Nazi iti ginasut a ribu a Judio ken dadduma pay: “Anian a nakaad-adu a saludsod ti mayimtuod iti daytoy a lugar! Adda dita ti saludsod nga: Ayan ti Dios kadagidi nga aldaw? Apay a nagulimek lattan? Apay nga impalubosna ti awan sarday a panangpapatay, ti panagari ti kinadakes? . . . Masapul nga itultuloytayo nga iyunnoy a sipapakumbaba ngem sipipinget iti Dios: Agtignayka! Dimo lipatan ti sangatauan a pinarsuam!”
Agduduma ti timmaud a reaksion gapu iti panagbitla ti papa. Nadlaw ti dadduma nga adda dagiti napateg a detalye nga inggagarana a di dakamaten, kas iti panangbusor kadagiti Judio a nakaigapuan dagiti napasamak idi idiay Auschwitz. Ibilang ti dadduma a ti imbagana ket panangpalag-an iti kiddaw ni Papa John Paul II a pannakapakawan dagiti basol ti Iglesia Katolika Romana. Kastoy ti kinuna ti maysa a Katoliko a periodista a ni Filippo Gentiloni: “Natural laeng a no maipasango ti nagadu a komentarista iti narikut a saludsod maipapan iti no ayan idi ti Dios—maysa a saludsod a di masungbatan—kiddawenda laengen a sungbatanda ti nalaklaka a saludsod: Ayan idi ni Papa Pius XII?” Tuktukoyen dagiti komentarista ti panagulimek lattan ni Papa Pius XII kabayatan ti Holocaust (panangikisap dagiti Nazi kadagiti Judio idi Sangalubongan a Gubat II).
Ti Holocaust ken ti amin a dadduma pay a panangikisap iti puli a naaramid iti intero a pakasaritaan ti tao ti mangpaneknek a “ti tao dinominaranna ti tao iti pakadangrananna.” (Eclesiastes 8:9) Kanayonanna, ti Namarsua iti tao ket saan a nagulimek lattan iti imatang ti kasta a nakaro a kinadangkok. Kadagiti panid ti Biblia, impalgakna dagiti makagapu no apay nga impalubosna ti kinadangkes. Impasigurado met ti Dios kadatayo a dina malipatan ti sangatauan. Kinapudnona, asidegen nga agpatingga ti panawen ti panangipalubos ti Dios nga iturayan ti tao ti bagina. (Jeremias 10:23) Kayatyo kadi a maammuan ti ad-adu pay maipapan iti panggep ti Dios kadatayo? Maragsakan dagiti Saksi ni Jehova a tumulong kadakayo a mangammo iti sungbat ti Biblia kadagiti saludsod a nangriribuk ken ni Papa Benedict XVI.
[Picture Credit Line iti panid 32]
Oświęcim Museum