Ammoyo Kadi?

Kaano a simmarungkar dagiti astrologo kenni Jesus?

Iti ebanghelio ni Mateo, naisalaysay a ni Jesus ket sinarungkaran ken sinagutan “dagiti astrologo manipud makindaya a paspaset.” (Mateo 2:1-12) Saan a nadakamat no mano nga astrologo, wenno “mago,” ti simmarungkar ken Jesus, ket awan ti natibker a nakaibasaran ti nabayagen a pagarup a talloda; saan met a nainaganan dagitoy iti salaysay ti Biblia.

Kastoy ti inkomento ti New International Version Study Bible maipapan iti Mateo 2:11: “Maikontra iti nabayagen a pagarup, dagiti pastor, saan ket a dagiti Mago, ti simmarungkar ken Jesus bayat ti kaaddana iti kulluong, iti rabii a pannakaipasngayna. Sa la simmarungkar kenkuana dagiti Mago sumagmamano a bulan kalpasanna, idi a ni Jesus ket maysan nga ‘ubing’ iti ‘balayna.’” Dayta ket patalgedan ti kinapudno nga inkagumaan ni Herodes a papatayen ti ubing babaen ti panangibilinna iti pannakapapatay ti amin nga ubbing nga agtawen iti dua ken nababbaba iti intero a Betlehem ken kadagiti distritona. Pinuntiriana dayta nga edad dagiti ubbing babaen ti panangkarkularna “sigun iti tiempo a siaannad nga inamadna kadagiti astrologo.”​—Mateo 2:16.

No dagitoy nga astrologo ket simmarungkarda ken Jesus idi rabii ti pannakaipasngayna ken nangyegda kadagiti sagut a balitok ken dadduma pay a nangina a sagut, saan koma a nangidaton ni Maria iti dudua a tumatayab idi indatagna ni Jesus iti templo ti Jerusalem, 40 nga aldaw kalpasan ti panagpasngayna. (Lucas 2:22-24) Sagudayen ti Linteg nga uray kasta laeng ti idaton dagiti napanglaw a tattao a di makabael a mangidaton iti kordero. (Levitico 12:6-8) Nupay kasta, mabalin a naintiempuan ken makatulong unay dagita a nangina a sagut idi a naitedda yantangay mausar dagita ti pamilia ni Jesus bayat ti panagnaedda idiay Egipto.​—Mateo 2:13-15.

Apay nga immabut iti uppat nga aldaw sakbay a nakagteng ni Jesus iti tanem ni Lazaro?

Kangrunaanna, agparang a kasta a talaga ti implano ni Jesus a maaramid. Apay a makunatayo a kasta? Usigenyo ti salaysay iti Juan kapitulo 11.

Idi a nakaron ti sakit ni Lazaro, ti gayyem ni Jesus nga agnanaed idiay Betania, naipakaammo dayta ken Jesus babaen kadagiti babbai a kakabsat ni Lazaro. (Bersikulo 1-3) Iti dayta a tiempo, ti distansia ni Jesus manipud idiay Betania ket dua nga aldaw a daliasaten wenno napapaut pay. (Juan 10:40) Nabatad a natayen ni Lazaro idi nakadanon ken Jesus ti damag maipapan iti panagsakit ti gayyemna. Ania ti inaramid ni Jesus? Isu ket “nagtalinaed pay iti dua nga aldaw iti lugar nga ayanna idi,” sa kalpasanna, nagdaliasat a nagpa-Betania. (Bersikulo 6, 7) Yantangay dua nga aldaw ti pinalabasna ken dua nga aldaw a nagdaliasat, sa la nakagteng ni Jesus iti tanem uppat nga aldaw kalpasan ti ipapatay ni Lazaro.​—Bersikulo 17.

Sakbay dayta, adda pay dua a pinagungar ni Jesus​—maysa a katkatayna ken maysa a sumagmamanon nga oras a natay. (Lucas 7:11-17; 8:49-55) Kabaelanna ngata a pagungaren ti maysa nga uppat nga aldawen a natay ken mangrugin nga agrupsa? (Bersikulo 39) Makapainteres ta kuna ti maysa a libro mainaig iti Biblia a dagiti Judio patienda nga awan namnama ti “maysa a tao nga uppat nga aldawen a natay; nga iti dayta a kanito, madlawen nga agruprupsa, ken pimmanawen ti kararua, a naipagarup a tallo nga aldaw nga agam-ampayag iti ngatuen ti bagi.”

No adda asinoman kadagidiay napan iti tanem nga addaan panagduadua, nakitada la ketdi ti pannakabalin ni Jesus a mangparmek iti ipapatay. Bayat a sitatakder iti naluktan a tanem, impukkaw ni Jesus: “Lazaro, rummuarka!” Kalpasanna, “ti tao a natayen rimmuar.” (Bersikulo 43, 44) Ti pudpudno a namnama para kadagiti natay ket ti panagungar, saan ket a ti ulbod a panamati ti adu a ti kararua ket agtultuloy kano a sibibiag kalpasan ti ipapatay.​—Ezequiel 18:4; Juan 11:25.