Ammoyo Kadi?
Apay a rabii ti panangrugi ti panangrambak dagiti Judio iti Sabbath?
Idi inted ni Jehova iti ilina ti linteg maipapan iti Aldaw ti Panangabbong, kinunana: “Dikay agaramid iti aniaman a kita ti trabaho iti daytoy met laeng nga aldaw . . . Sabbath dayta ti naan-anay a panaginana maipaay kadakayo . . . Manipud rabii agingga iti rabii rebbeng a ngilinenyo ti sabbathyo.” (Levitico 23:28, 32) Makita iti daytoy a bilin a ti tunggal aldaw ket mangrugi iti rabii, kalpasan ti ilelennek ti init, ken agpatingga iti sumaganad nga ilelennek ti init. Kadagiti Judio, ti aldaw ket mangrugi iti rabii agingga iti sumaganad a rabii.
Daytoy a pamay-an ti panangbilang kadagiti aldaw ket maitunos iti pagwadan nga impasdek ti Dios. Kuna ti salaysay maipapan iti umuna a piguratibo nga aldaw ti panamarsua: “Naadda ti rabii ken naadda ti bigat, aldaw nga umuna.” Mangrugi met iti “rabii” ti panangbilang kadagiti sumaganad nga “aldaw.”—Genesis 1:5, 8, 13, 19, 23, 31.
Saan laeng a dagiti Judio ti mangbilang kadagiti aldaw iti kasta a pamay-an no di ket uray dagiti taga-Atenas, Numidia, ken Fenicia. Ngem dagiti taga-Babilonia rugianda ti baro nga aldaw manipud iti ileleggak ti init, ket dagiti taga-Egipto ken dagiti Romano bilangenda ti aldaw manipud iti tengnga ti rabii agingga iti sumaganad a tengnga ti rabii, kas iti nakairuamantayo ita. Nupay kasta, dagiti Judio iti kaaldawantayo, rugianda pay laeng ti panangrambakda iti Sabbath manipud iti ilelennek ti init agingga iti sumaganad nga ilelennek ti init.
Ania ti maysa nga “aldaw ti sabbath a panagdaliasat”?
Kalpasan a naimatanganda ti iyuuli ni Jesus idiay langit manipud iti Bantay dagiti Olibo, nagsubli dagiti adalanna idiay Jerusalem, a ti kaadayona ket “maysa nga aldaw ti sabbath a panagdaliasat.” (Aramid 1:12) Nalabit makapagna ti maysa nga agdaldaliasat iti 30 a kilometro wenno ad-adayo pay iti maysa nga aldaw. Nupay kasta, asideg laeng ti Bantay dagiti Olibo idiay Jerusalem. Gapuna, ania ti kaipapanan ti “maysa nga aldaw ti sabbath a panagdaliasat”?
Ti Sabbath ket maysa nga aldaw a panaginana dagiti Israelita kadagiti gagangay a trabahoda. Saanda a mabalin ti uray agpasged laeng iti apuy kadagiti pagtaenganda iti dayta nga aldaw. (Exodo 20:10; 35:2, 3) “Agtalinaedkayo a situtugaw tunggal maysa iti bukodna a disso,” imbilin ni Jehova. “Awan koma ti asinoman a rummuar manipud lugarna iti maikapito nga aldaw.” (Exodo 16:29) Daytoy a linteg ti mangipaay kadagiti Israelita iti gundaway nga aginana kadagiti gagangay nga aktibidadda ken mangipamaysa kadagiti naespirituan a banag iti biagda.
Ngem gapu ta saanda a mapnek kadagiti prinsipio nga impasdek ti Linteg ni Jehova, dagiti panatiko a rabbi nangipasdekda kadagiti nainget ken di nainkalintegan pay ketdi a linteg—kas koma iti kaadayo a pagnaen ti maysa a tao no aldaw ti Sabbath tapno mapan agdayaw. Gapu iti daytoy, kuna ti Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature: “Gapu iti nainget a linteg maipapan iti panangrambak iti Sabbath . . . , naipaulog nga iti aldaw ti Sabbath, awan ti Israelita a lumbes iti naikeddeng a kaadayo a pagnaen a maawagan iti maysa nga aldaw ti Sabbath a panagdaliasat.” Ti naikeddeng a kaadayo ket 2,000 a kasiko, a mabalin a katupag ti kagudua agingga iti pito a kakasangapulo ti maysa a milia.
[Ladawan iti panid 11]
Ti Jerusalem no matannawagan manipud iti Bantay dagiti Olibo