Ti Simbaan a Katoliko ken ni Trujillo

KASANO idi ti relasion ni Trujillo iti Simbaan? Kinuna ti maysa nga eksperto iti kasasaad ti politika: “Bayat ti napaut a turay ni Trujillo idi 1930-1961, agtintinnulong ti Simbaan ken ti gobierno ti Dominican Republic; ti diktador pinaboranna ti Simbaan, ket ti Simbaan sinuportaranna met ti turay ni Trujillo.”

Idi 1954, napan ni Trujillo iti Roma tapno makipinnirma iti Papa iti maysa a katulagan. Insurat ti dati a nasinged a gayyem ni Trujillo a ni Germán Ornes: “Gapu ta napalalo ti suporta ti Simbaan ken ni Trujillo, nagdakkel a tulong [dayta] para iti ‘Pangulo’ [Trujillo]. Karaman kadagiti kangrunaan a mangsupsuporta iti turay ket dagiti papadi nga indauluan da Arsobispo Ricardo Pittini ken Octavio Beras.”

“Tunggal adda gundaway,” intuloy ni Ornes, “mangipatulod ti Papa kadagiti nabara a kablaaw ken ni Trujillo. . . . Iti 1956 Congress of Catholic Culture a naangay iti Ciudad Trujillo a ginastuan ni [Trujillo], maysa a naimpusuan a mensahe ti indanon ni Francis Cardinal Spellman, ti espesial a pannakabagi ti Papa. Naggapu pay ni Cardinal Spellman iti New York ket nakaragragsak a sinabat ti Generalissimo [Trujillo]. Kabigatanna, naipablaak iti makinsango a panid ti amin a pagiwarnak iti Dominican Republic ti nabara a panaginnarakupda.”

Idi 1960, inreport ti magasin a Time: “Nakasaysayaat pay laeng ti linnangen da Trujillo ken ti simbaan agingga ita. Agtawenen iti 83 ken saanen a makakita ni Arsobispo Ricardo Pittini a Kangatuan a padi iti America, ngem uppat a tawenen ti napalabas, nagaramid iti surat iti New York Times a mangpadpadayaw ken Trujillo a kunkunana a ‘daytoy a “diktador” ket ay-ayaten ken raraemen dagiti umilina.’”

Ngem idi nagbaliw ti kasasaad ti politika, nagbaliw metten ti tallo a dekada a panangsupsuporta ti Simbaan iti naranggas a kinadiktador ni Trujillo. “Idi kimmaro ti ibubusor iti diktador a turay,” kinuna ti maysa nga eksperto iti kasasaad ti politika, “ken idi mailablaban ti demokrasia iti pagilian, napilitan ti Simbaan a mangbaliw iti takderna uray no nabayagen a sumupsuporta ken Trujillo.”

Kamaudiananna, idi 2011, napilitan ti Simbaan nga agpadispensar kadagiti umili ti Dominican Republic. Kastoy ti linaon ti surat dagiti papadi a nailanad iti diario a Dominican Today: ‘Aminenmi a nagkamalikami ken no dadduma, saankami a napudno iti pammati, trabaho, ken kadagiti responsabilidadmi. Gapu iti dayta, kayatmi ti agpadispensar ken dumawat iti pammakawan ken pannakaawat kadagiti amin nga umili iti Dominican.’