Panangmatmat iti Lubong
Panangiyallatiw iti AIDS
Ti maysa a nasaknap a panagadal a nakairamanan dagiti miembro ti pamilia dagiti biktima iti AIDS kunaenda a nakaipasdekdan kadagiti naan-anay a pammaneknek a ti pannakaisaknap ti makapapatay a sakit saan a mapasamak iti inaldaw a personal a pannakasagid iti agsakit iti AIDS, kuna ti maysa a report idiay New England Journal of Medicine. Iti panagadal a nakairamanan iti nasurok a sangagasut a miembro ti pamilia dagiti 39 a pasiente iti AIDS, ti “kankanayon a panangusar kadagiti alikamen iti balay ken dagiti bambanag a mabalin a marugitan babaen kadagiti iruar ti bagi a bambanag ti napasamak,” kuna dagiti sientista. Ti panagungngo ken panangarakup dagiti pasiente kadagiti miembro ti pamilia, agraman ti panangusar kadagiti twalia, basbaso a paginuman, sipilio, kubita, ken kama, ti nairaman. Maymaysa laeng a tao, maysa a lima-tawen, ti nangipakita iti pagilasinan iti impeksion iti virus ti AIDS manipud kadagiti 101 a sinukimat dagiti managsirarak. Nagkonklusion dagiti dodoktor a ti ubing, a ti inana addaan iti sakit, ti mabalin a naipasngay nga addaanen iti impeksion, nga addaanen iti sakit a mainaig iti dayta a sakit manipud pay kinamaladaga. Iti panagkomentona maipapan iti panagadal, ni Dr. Harold Jaffe, maysa nga opisial a kadua ti Federal Centers for Disease Control, kinunana: “Daytoy ket nabileg a kanayonan a pammaneknek a ti gagangay a pannakaiyakar [iti AIDS] saan a mapasamak.”
Parikut iti Oras
Dagiti Sueko a tin-edyers kasla addaanda iti parikut iti panangibaga iti oras iti gagangay a relo, nalawag a gapu iti impluensia ti digital clocks ken digital a relo, kuna ti The Times iti Londres. Sigun iti nabiit pay a surbey kadagiti agarup 2,000 a Sueko a tin-edyers, maysa iti lima ti di makaawat iti ebkas a “menos kuarto para alas tres.” Imbes ketdi, kaykayatda ti “2:45” wenno “14:45.” Ti surbey napaliiwna met a maysa kadagiti tallo a tin-edyer ti addaan ti parikut iti panagbilang ti oras iti digital a relo “ta dayta ket mabilang iti 60ths, imbes a 10ths wenno 100ths.”
Krisis iti Susaid
Tunggal 20 minutos maysa a panagsusaid ti mapasamak idiay Estados Unidos. Manipud 1970 agingga iti 1980, 237,322 a susaid ti narekord, a nangipasdek iti dayta a kas ti maikasangapulo a gapu iti ipapatay iti pagilian. Ni Dr. Mark L. Rosenberg, iti Centers for Disease Control idiay Atlanta, Georgia, kunaenna a kadagiti tattao nga adda iti nagbaetan ti 15 agingga iti 34, ti panagsusaid ti maikatlo a kangrunaan a gapu iti ipapatay. Para kadagiti lallaki nga agtawen iti 15 agingga iti 24, ti panagsusaid immadu iti 50 porsiento. Iti panagpalawagna iti nabiit pay a nasional a kumperensia maipapan iti panagsusaid dagiti agtutubo, ni Dr. Rosenberg napaliiwna nga “adu a tawtawenen a napalabas, mabalin a ti amayo ti nagsusaid. Itan ti anakyon.” Dagiti labintador ken paltog ti nailista a mausar a kanayon iti ipapatay iti susaid.
Biktima a Maladaga
Iti pangrugian daytoy a tawen, ti Federal Centers for Disease Control ipadamagna a 231 a maladaga idiay Estados Unidos ti naipasngay nga addaan iti AIDS. Nasurok a 40 porsiento kadakuada, wenno 103 a kaso, ti adda idiay Siudad ti Nueva York, a mamagbalin iti AIDS a ti “gagangay unay a makaakar a sakit kadagiti kappasngay” kadagiti paspaset iti siudad, kuna ti Daily News. Maysa nga opisial iti siudad napaliiwna a 69 porsiento kadagiti ubbing iti siudad nga addaan iti AIDS ti natayen no maidilig iti 52 porsiento kadagiti nataengan nga addaan iti AIDS, a mangisingasing a ti sakit ti ad-adda a makapapatay kadagiti ubbing ngem kadagiti nataengan. Naipadamag a ti kaaduan kadagitoy a maladaga ti naipasngay kadagiti babbai a nangabuso iti droga babaen iti panangipadalan iti urat ket mabalin a naakaranda iti sakit babaen iti panagbibinnulod kadagiti dagum.
Mannanakaw iti Kape
Dagiti mannanakaw a taga Brazil nasarakanda a ti panangtengngel iti maysa a van wenno trak a mangaw-awit iti kape ti ad-adda a makagunggona ken basbassit ti risgona ngem ti mangloob iti banko, kuna ti Latin America Daily Post. Idiay Brazil, a ti nasional nga inumen, ti kape, ket nagbalinen a banag a kinaluho, dagiti babassit a van ken station wagons a mangibiahe iti manipud 220 agingga iti 880 a libra (100 agingga iti 400 kg) a kape nagbalinen a nalaka a puntiria. Nakita ti Rio de Janeiro ti agarup 25 a holdap iti umuna a bulan iti daytoy a tawen, a pakairamanan iti panangtakaw iti walo a tonelada a kape, a ti gatadna idi ket nasurok a $148,000!
Pangawis dagiti Insik iti Ngadas
‘Umuna pasingngawam, kalpasanna iyupermo iti naasinan a danum nga addaan iti laya ken pamienta iti sumagmamano nga oras, Sumaganad pitpiten a kas steak, ket kalpasanna pamagaan iti angin iti maysa nga aldaw. Lutuen a malaokan iti inapoy, tuyo, ken sesame oil agingga a ti banglona punnuennan ti kusina.’ Ania ti kangrunaan a kasapulan iti daytoy a nalatak a putahe iti South China? Ti karne ti utot! Ti panangipakaammo iti putahe ket paset iti panangikagumaan ti China a mangpabassit iti populasion dagiti utot, nga ita napattapatta nga agarup “kagudua iti walo bilion nga utot iti lubong,” ipadamag ti The Guardian iti Londres. Mainanama a ti nasurok a 15 milion a tonelada a pagay ti kinnan dagiti utot idi napan a tawen saan a naan-anay a masayang. Apay? Ti koresponsal iti Economic Daily iti China ipadamagna a dagiti utot a mataraonan iti pagay mangipaay iti naimas a putahe a ‘nalaka a lutuen.’
Mangispal-biag a Panangiladawan
Dagiti sarming ti kasla mangis-ispal kadagiti biag idiay Japan, kuna ti Asahi Evening News. Ti transport bureau iti Sapporo City nabiit pay a nangikabil kadagiti dadakkel a sarming kadagiti diding ti pagurayan iti uppat kadagiti estasionna ti subway iti panangikagumaan a manglapped kadagiti panagsusaid. Nanipud idi pananglukat ti subway idi 1971, 60 a tattao ti nagsusaid babaen ti itatappuakda iti sango ti um-umay a tren. Nupay kasta, nanipud pannakaikabil dagiti sarming idiay Odori Station idi 1984, awan pay dagiti nagsusaid. Dagiti autoridad dida ammo ti rason ti balligi dagiti sarming ngem impamatmatda a ti pannakakita iti ladawanda bayat ti panagsusaidda, wenno ti kaadda ti adu a tattao nga aguurnong iti sango ti sarming, ti mabalin a mamagpanunot iti agsusaid.
Agpangato ti Panangabuso iti Ubing
Dagiti panangabuso iti sekso kadagiti taga Canada nga ubbing ti mapapati nga immadu iti 50 porsiento idi napan a tawen, kuna ti The Globe and Mail iti Canada. Dagiti ubbing a babbai a tallo laeng ti edadna mapilitda a makidenna, kuna ti opisial a polis iti Ottawa, Kinunana pay a gapu iti kasta a panangabuso, “dagiti ubbing makagunggun-odda iti maiyakar iti sekso a saksakit.” Dagiti estadistika a pakairamanan dagiti maabuso iti sekso nga ubbing idiay Ottawa isingasingna a 93 porsiento ammoda no sino ti nangabuso kadakuada.
Saan Laeng a ti Karne ti Baka
Nupay no ti promedio a 1,000-libra (454 kg) a baka mangipaay laeng iti agarup 435 libra (197 kg) a karne, ti Beef Information Centre iti Canada kunaenna nga awan ti uray bassit laeng a masayang, kuna ti The Toronto Star. Ti mabati mausar a pagaramid kadagiti dadduma a produkto nga iramanna ti gum, marshmallows, ken dagiti kuerdas ti biolin. Mainayon pay, dagiti tulang ken sara mausarda iti panangpataud iti produkto ti gelatin, dagiti de lata a karne, ken ice cream. Dagiti dadduma pay a produkto ket china, sabon, butones, lipstick, labintador, ken dagiti pagpalukneng iti tela. Nasurok a sangagasut a mangispal-biag ken mangpasayaat-biag a droga ti addaan kadagiti napateg a bambanag a nagtaud iti animal. Ti insulin a mausar a pangagas iti diabetes ti masarakan iti ballaibi, ket ti heparin, a mausar bayat ti operasion tapno lapdan ti panagbalay ti dara ken kasta met iti panangagas iti pannakadangran ti tisyu gapu iti nakaro a lamiis ken pannakasinit, ti nagtaud iti bara ti animal.
Agas a Pananggunggon
Ti nabiit pay nga itataud ti maysa nga alikamen a napanaganan manggunggon iti tulang ti namagbalin kadagiti dodoktor nga optimistiko maipapan iti panangpasayaat iti tiempo ti panagimbag dagiti pasiente a narumek ti tulangda, kuna ti The Times iti Londres. Ania dayta? Maysa a naisangsangayan a metal a kuadros nga addaan iti napnapno iti spring a mekanismo a naisilpo iti compressor. No maikabit iti nabungtol a takkiag wenno saka iti pasiente, dayta ti mangpataud iti naalumamay a pannakagunggon a nairanta a mangtignay iti idadakkel ti kabbaro a selula. Agsipud ta ti alikamen mangipaay iti panaggaraw nga umasping iti pannagna, dagiti pasiente iti “pangrugian pay laeng ti panangagas” mabalinda ti magna uray no saanda nga umakaren iti kamada. Ti kuadro a metal nadisenio a mangipaay iti natimbeng a panaggunay ti natukkol a tulang apaman a tumakder ti pasiente, ket iti kasta pabassitenna ti peggad iti saan a pannakaimbag dagiti piskel. Dagiti natukkol a tulang a maagasan iti kastoy a pamay-an ti makuna a maimbagan agingga iti 20 porsiento a naparpartak ngem ti pannakaimbagda no dayta ti nasemento.
“Panawen iti Kinadakes”
Ti Britania addaanen iti nasurok a sangagasut a ribo nga ubbing nga ay-aywanan wenno adda iti sidong ti panangaywan ti korte—ad-adu ngem iti aniaman a sabali nga Europeo a pagilian, kuna ti report ti National Children’s Home. Ti kangatuan a kriminal a panagbasol kadagiti nabiit pay a tawtawen ket masarakan kadagiti ubbing a lallaki manipud iti 14 agingga iti 16 a tawtawen, ket nasurok a kagudua dagiti lallaki a nakabasol iti kriminal nga ar-aramid ti nababbaba ngem 21 ti edadda. Daytoy kaipapananna a dua iti tunggal lima a lallaki idiay Britania ti addaanto iti kriminal a rekord bayat ti isuamin a panagbiagda. Di ngarud pagduaduaan a ti Daily Mail iti Londres ti nangikabil iti paulo dagiti damdamag kadagiti panangusigna kadagiti kinapudno: “Ti Panawen iti Kinadakes”!
Bayad iti Kinabastardo!
Ti nabiit pay a panagadal ipakitana a dagiti panagsikog dagiti tin-edyer ti binayadan ti Estados Unidos iti $16.6 bilion iti napan a tawen. Inton dagiti annak dagitoy a nagannak makagtengdan iti maika-20 a tawenda, ti gobierno nakabusboston iti $6.04 bilion kadagiti programa a kas ti Medicaid a selio a maipaay iti taraon a maipaay a suportarda. Napattapatta a dagiti pamilia a rinugian dagiti tin-edyer ti agdagup iti 53 porsiento dagiti amin a pampamilia nga umaw-awat iti tulong babaen iti kakasta a supsuportaran ti gobierno a programa. Napaliiw met ti report a no koma no dagiti inna a tin-edyer nagurayda agingga a nakagtengda iti 20 años tapno maaddaanda iti umuna nga anakda, nasalimetmetan koma ti $2.4 bilion, maysa a kakatlo ti nagupgop a tulong. Tinawen, kadagiti 385,000 a tin-edyer a babbai a naaddaan iti umuna nga anakda, kagudua ti nababbaba ngem 18 ti edadna.
Panagdanag iti Ekonomia
Ti tema iti maika-16 a World Economic Forum, a naaramid itay napalabas a Pebrero idiay Davos, Switzerland, ket “tured a maipaay iti sangalubongan a panagtignay.” Ti panagregget a maipaay iti agtutunos a sangalubongan nga ekonomiko a panagtignay, nupay kasta, ket kurang. Ni Quentin Davies, direktor iti maysa a Briton a banko dagiti negosiante, nagsennaay: “Adda ti pannakarikna iti irarang-ay iti Makinlaud nga ekonomia ditoy idi napalabas a tawen, ngem iti daytoy a tawen nalidem.” Dagiti 600 a delegado, a mangibagi iti 52 a pagpagilian, iramanna dagiti 44 a ministro ti gobierno. Nupay no ipaganetget dagiti opisiales ti gobierno ti tema a natured a panagtignay a maipaay iti irarang-ay agpada kadagiti industrialisado ken rumangrang-ay a pagpagilian, dagiti negosiante nga adda sadiay sumungbatda nga addaan iti kasta unay a panagduadua. Ti bumabbaba a presio iti lana, ti saan a natalged a doliar, ken ti kasta unay nga utang dagiti adu a rumangrang-ay a pagpagilian ti mairaman kadagiti bambanag a mangipaay kadagiti internasional a negosiante iti panagdanag iti ekonomia.