Moderno a Torre iti Babel?
TI Torre iti Babel idi ugma nagbalinen a simbolo iti riribuk ken pannakabingaybingay. Sadiay, agarup 4,000 a tawtawenen ti napalabas, a ti Dios riniribukna ti pagsasao dagiti tattao. Apay? Agsipud ta immalsada a maibusor kenkuana. Dida nagtulnog iti Dios ket impamaysada ketdi ti biagda kadagiti gakgakat dagiti imperpekto a tattao. Gapuna inwaras ida ti Dios.—Genesis 11:1-9.
Ti kadi napasamak idiay Assisi naiduma? Nagkaykaysa kadi iti umiso a panggep dagiti tattao sadiay? Dagiti kadi relihiuso a papangulo iti nasurok a dua a bilion a tattao ti pudno a mangparparang-ay iti sangalubongan a kappia?
Adda Kadi Panagkaykaysa?
Iti maysa a palawag a naipaay iti sumagmamano laeng nga al-aldaw sakbayna, impaganetget ti papa: “Ti mapasamakto idiay Assisi pudno a saanto a maysa a relihiuso a panagkaykaysa.” Kinunana pay: “Ditay makapagkararag a sangsangkamaysa, kayatna a sawen, ti panagkakadua nga agkararag iti maymaysa a kararag, no di ket mabalin nga addatayo no agkararag dagiti dadduma.”
Gapuna impamatmat ti papa a ti kasasaad a napaliiw iti panagkararag a maipaay iti kappia isu ti panagtataripnong tapno agkararag, saan a sangsangkamaysa nga agkararag. Napalliw dagiti dadduma a tarigagayanna a liklikan ti makipaset iti maymaysa a kararag. Iti kastoy a pamay-an isut’ saan a mapabasol dagiti Katoliko a paglalaokenna dagiti nadumaduma a relihiuso a pammati.
Daytoy ti impamatmat ti palawag ti papa a panangabrasa kadagiti relihiuso a papangulo iti dayta nga agsapa. intudona a sigaganetget: “Ti kinapudno nga addatayo ditoy dina kayat a sawen ti aniaman a panggep a mangsapul iti relihiuso a pannagkaykaysatayo wenno pagsasaritaantayo dagiti pammatitayo. Dina met kaipapanan a dagiti relihion ti mapagkaykaysa iti tukad nga agpapada ti nakitulaganda iti naindagaan a proyekto a mabalin a mangringbaw kadakuada amin.”—Kuami dagiti italiko.
Pudno, ngarud, awan ti panangikagumaan a mamagtutunos kadagiti adu a nagdudumaan iti relihiuso a sursuro nga ibagbagi dagidiay a nagtataripnong idiay Assisi. Ti relihiuso a panagkaykaysa ngarud ket imposible. Ti riribuk iti ‘relihiuso a pagsasao’ ti agtultuloy. Gapuna, pudno nga adda ti kasta unay a pagaspinganda iti Torre iti Babel idi ugma.
Daytoy a relihiuso a di panagkaykaysa ket nabatad iti pangarigan dagiti pammati. Kas pangarigan, ti Buddhismo dina awaten ti kaadda ti maysa a personal a Dios, isursurona a ti kamaudianan a kalat ti tao isu ti Nirvana, maysa a kasasaad iti naan-anay a pannakabendision a naibanag babaen iti pannakapukaw iti bagi. Patien dagiti Hindu dagiti minilion a didios ken ti agtultuloy a siklo iti reinkarnasion nga agturong iti Nirvana. Dagiti Katoliko, Orthodox, ken dagiti relrelihion a Protestante patienda ti Trinidad. Ngem dagiti Muslim patienda nga adda maymaysa a Dios, ni Allah, ket ni Muhammad isu ti mammadtona; nupay kasta, saanda a patien a ti Dios adda anakna. Dagiti Judio dayawenda ti maysa a Dios ngem dida awaten ni Jesus kas ti Mesias. Dagiti relrelihion nga Africano patienda a dagiti mulmula, an-animal, ken dagiti bambanag nga awan biagna addaanda iti maysa nga espiritu. Dagiti American Indians dayawenda dagiti puersa iti naturalesa.
Nupay kasta, ti pudno a talna kayatna a sawen ti kangrunaan a panagkaykaysa, wenno panagtutunos, dagiti nagduduma a tattao. Ngem dagiti relrelihion a nagtataripnong idiay Assisi nakalkaldaang ti panagsisinada ta dida pay makapagtutunos iti maymaysa a kita ti panagkararag! Sigurado, a saan nga anamongan ti Dios dagitoy nga agsusuppiat a kapanunotan ta, nagsurat ni apostol Pablo, “Ti Dios saan a Dios ti riri, no di ti talna.”—1 Corinto 14:33.
Dumdumngeg Kadi ti Dios?
Kasano a ti maymaysa a pudno a Dios, ti Namarsua iti langit ken daga, dumngeg a buyogen ti pananganamong kadagiti karkararag dagiti relihiuso a papangulo nga awanan iti panggep nga agtrabaho a maipaay iti pudno a panagkaykaysa? Ti napaltiingan a Sao ti Dios a mismo nalawag ti panagkunana a dagidiay nga agaramid iti pudno a panagdayaw ‘sawenda amin koma ti maymaysa a banag, ket awan koma dagiti panaglalasin kadakuada, no di ket naan-anay koma ti panagtitimpuyogda iti maymaysa a panunot ken maymaysa a panagrikna.’—1 Corinto 1:10.
No dimngeg ti Dios kadagitoy a nabingaybingay a relrelihion, mabalin nga isut’ mangsupsuppiat iti bagina met laeng. Dayta ti mabalin a mangipamatmat iti pananganamongna iti kondenarenna—panagsisina. Ngem ti Dios iti kinapudno saan a mapabasol iti doble a pagalagadan. Dina suppiaten ti Saona, ta “ti Dios . . . dina mabalin ti agulbod.” (Tito 1:2) Gapuna saan nga umimdeng kadagiti karkararag dagita a nabingaybingay a panagdayaw.
Nalawag ti panangipakita ti Biblia a ti Dios anamonganna laeng ti panagdayaw a maitunos iti pagayatanna. Kinuna ni Jesus: “Saan a ti tunggal maysa nga agkuna kaniak, ‘Apo, Apo,’ sumrekto iti pagarian ti langit, no di ket ti mangaramid ti pagayatan ni Amak nga adda sadi langit.” Kinunana pay a ti Dios “sapulenna,” kayatna a sawen, anamonganna ken denggenna laeng dagidiay agdaydayaw kenkuana “iti espiritu ken kinapudno.” Dayta ket maaramidan babaen ti panangalagad iti Saona ken ti panangtungpal iti bilbilinna. Gapuna di anamongan ti Dios dagiti relrelihion a saan a mangar-aramid iti pagayatanna, a kas met ti dina pananganamong kadagiti nangibangon iti Torre iti Babel, a saan met a mangar-aramid iti pagayatanna. Dina awaten dagita. Kas kinuna ni Jesus kadagidiay a mangar-aramid iti pagayatanda met laeng imbes a ti pagayatan ti Dios: “Umadayo kaniak, dakayo nga agar-aramid ti dakes.”—Mateo 7:21-23; Juan 4:23, 24.
Gapuna, ti naespirituan a kasasaad dagiti relrelihion a nagtataripnong idiay Assisi isu ti kasungani iti kalikaguman ti Dios kadagiti pudno a managdaydayaw. Imbes nga agkaykaysada iti maymaysa nga isip ken panunot, dagitoy nakullaapanda iti panagsisina, kas iti napasamak idiay Torre iti Babel.
Ti kinapudno a ti Dios saan a dimngeg a buyogen ti pananganamong kadagiti karkararag dagiti kasla-Babel a relrelihion iti lubong ti ad-adda a nagbalin a nabatad no usigentayo ti pammaneknek iti historia. Ania a kita ti ladawan ti iparang dayta a pammaneknek?
[Ladawan iti panid 6]
Ti torre a templo iti Babilonia