Babaen iti Panagkita ti Maysa nga Ubing

KAADUAN a nagannak agtutunosda iti maysa a punto: ti panangpadakkel a sibaballigi iti maysa nga ubing isu ti kadadakkelan a karit a sinangoda pay laeng. Adun a sasao ti naisurat maipapan iti no kasano ti panangaramid itoy ken panamagballigi iti dayta. Adda, nupay kasta, maysa a pamay-an a nalaka a suroten dagiti amin a nataengan, nagannak man, apo a lallakay ken babbaket, dagiti ikit, dagiti uliteg, wenno basta gagayyem. No maipapan iti pannakaawat ken panangsanay kadagiti ubbing, pinadasyo kadin ti nangmatmat sigun iti panagkita ti maysa nga ubing? Aniat’ mapaspasamak kadagidiay a babassit nga is-isip?

Laglagipenyo, dagiti ubbing ket babassit a tattao. Ti kaadda ti kastoy a panangmatmat kadakuada tulongannatayo iti pannakaawat no kasano ti panangmatmatda kadatayo. Naipasngayda a babassit iti maysa a lubong dagiti tattao a daddadakkel, dakdakkel ti autoridadda, ken pannakabalinda. Iti maysa nga ubing, dagiti nataengan mabalin nga irepresentarda ti salaknib, liwliwa, ken tulong wenno agbalin a maysa a nakabutbuteng a peggad.

Saanda a Babassit a Nataengan

Ti sabali pay a napateg a pannakaawat isut’ panagannad tapno saan nga agbiddut a mangtrato kadakuada kas babassit a nataengan. Ti kinaubing masapul nga agbalin a maysa a kararagsakan a tiempo iti panagbiag. Saan a masapul nga apuraen ida iti dayta wenno pagbalinen a mapalabesda dayta a namimpinsan. Palubosanyo ti panangtagiragsakda iti dayta. Kas nagannak, mabalin a gundawayyo ti mangipasagepsep kadakuada kadagiti moral a prinsipio a kasapulan tapno agbalin, bayat ti panaglabas ti tiempo, a nalaka a makibagay a nataengan.

No makilangen kadagiti maladaga, ti panangmatmat kadagiti bambanag sigun iti panangkita ti ubing dina pukawen ti pategda. Kas pangarigan, ti panagsangit dina koma gargarien ti panangbaot dagiti naupay a nagannak. Ti panagsangit wenno panagsing-i ket gagangay iti kappasngay a maladaga tapno iyebkasna dagiti kasapulanna. Kalpasan ti iruruar ti ubing iti natalged a panangitalimeng ti aanakan ti ina, dayta mabalinnan nga iyebkas ti panangmatmatna babaen iti napasnek a panagsangit!

Paregtaenyo ken Iwanwanyo Imbes a Piliten

Nasayaat a paregtaen ti panangikagumaan ti ubing a mangiyebkas iti bagbagida. Ti panangmatmatda mabalin nga ipalgakna dagiti parikut, ket ti maysa a parikut a nalawag a maawatan nalaklaka a risoten. Ngem ti pamay-an nga isusungbattayo kadagiti ebkasda ket kas iti kapateg ti panangallukoytay kadakuada a mangiyebkas iti bagbagida. Ni Wendy Schuman, kadua nga editor iti magasin a Parents, itukonna ti balakad no kasano ti pannakisao kadagiti ubbing: “Ti panangisao iti pannakipagrikna . . . isu ti kangrunaan a kapanunotan nga adda iti trabaho iti komunikasion ti naganak-anak. Ngem ti pannakipagrikna a mismo saan nga umdas no daytat’ di maipatarus iti pudno a pagsasao. Ket daytoy saan a gagangay a sawen ti kaaduan a nagannak.”

Iti sabali a pannao, no saan a managraem ti maysa nga ubing wenno nakaaramid iti makapakigtot a banag, a makasapul iti pannakakorehir, ikagumaantayo a di makipatas ti kababalintayo ken tuno ti timektayo iti pannakarurod wenno pannakaupaytayo. Siempre, nalaklaka a sawen daytoy ngem ti aramiden. Ngem laglagipen, a ti nauyong wenno mangtagibassit a sungbat, kas iti “Maag” wenno, “Awan kadit’ ammom nga aramiden a naimbag?” pulos a saanda a pasayaaten ti narikuten a kasasaad.

Adu a nagannak ti nakasarak a ti pannakipagrikna babaen ti panangited iti komendasion, nangnangruna sakbay ti panangbalakad, mabalin nga agbunga iti positibo a resulta. Ditoy manen ket gundawaytayo a mangkita babaen ti panagkita ti maysa nga ubing. Kaaduan nga ubbing pagaammoda no kaano a dagiti a komendasion ket maipaay nga addaan iti inaagum a panggep wenno daytat’ saan a naimpusuan. Ngarud, no mangipaay iti komendasion kadagiti annaktayo, siguraduentayo koma a ti pammadayaw ket napudno ken maikari.

Ti mabigbigbig a sikologo a ni Dr. Haim G. Ginott, iti librona a Between Parent and Child, impaganetgetna a dagiti nagannak masapul a padayawanda ti naaramidan imbes a ti personalidad. Kas pangarigan, kalpasan ti panangibangon ti anakyo iti maysa nga istante ti libro ket ipakitana a buyogen ti panagpannakkel dayta kadakayo, ti komentoyo a, ‘Dayta nga estante ti libro saan laeng a napintas no di ket praktikal pay,’ pabilgenna ti panagtalekna. Apay? Agsipud ta idaydayawyo ti naaramidanna. Gapuna, ti pammadayawyo ket napudno iti anakyo. Nupay kasta, ti ebkas a, ‘Nalaingka a karpintero,’ mabalin a saan a mangpabileg dayta, yantangay insentroyo kenkuana kas maysa a tao.

Napaliiw ni Dr. Ginott: “Kaaduan a tattao patienda a ti pammadayaw pabilgenna ti panagtalek ti ubing ket mamagbalin kenkuana a makarikna iti talged. Iti kinapudnona, ti pammadayaw mabalin nga agbanag iti pannakariribuk ken di umiso a kababalin . . . No ibaga dagiti nagannak iti maysa nga ubing, ‘Nakasingsingpetka nga ubing,’ mabalin a dina awaten dayta agsipud ta ti panangiladawanna iti bagina met laeng ket mabalin a naiduma . . . Ti pammadayaw masapul a mainaig, saan nga iti kasasaad ti personalidad ti ubing, no di ket mainaig iti panangikagumaanna ken dagiti naaramidanna . . . Ti pammadayaw adda dua a pasetna: dagiti sasaotayo ken ti panangipapan ti ubing. Dagiti sasaotayo masapul a silalawag nga ibagada nga apresiarentayo ti panangikagumaan ti ubing, trabaho, naaramidan, tulong, konsiderasionna.”

Daytoy a nasayaat a singasing maipaay iti komendasion ket maitunos iti napaltiingan a balakad a panangipakita iti kinamanagparabur, kas masarakan idiay Proverbio 3:27: “Dika medmedan ti naimbag kadagidiay maikari iti dayta, no addaanka iti pannakabalin a mangaramid iti dayta.”—New International Version.

Iti kinapudnona mabalin a makuna a kasano man kasayaat ti balakad wenno kinanainsiriban ti mabasatayo a pammagbaga, awan ti pangababaan iti inawagan dagiti dadduma a 20-años a programa a panangpadakkel iti anak a lalaki wenno anak a babai. Dayta kasapulanna ti anus, ayat, pannakaawat, ken konsiderasion. Ngem ti dakkel a tulong iti panagballigi isu ti panangammo a mangkita ken mangawat iti kababalin ti agtutuboyo “babaen iti panagkita ti maysa nga ubing.”

“Ti masirib nga anak paragsakenna ni amana,” insurat ni masirib nga Ari Salomon. (Proverbio 10:1) Sapay koma ta ti nasaysayaat a pannakaawat iti pamay-an ti panagpampanunot ken panangmatmat ti anakyo tulongannakayo a mangibanag itoy met laeng a naragsak a kapadasan.