‘Napateg Dagiti Annak, Ngem Nasken Dagiti Annak a Lallaki’
Addaan iti populasion a nasurok a 850 a milion ken iti kaadu ti maipasngay a 31 kada 1,000, makitkita ti India ti 26 milion a kappasngay nga ubbing iti tinawen, a katupag iti populasion ti Canada. Saan a pakasdaawan a ti maysa a kaganatan a proyekto ti gobierno isut’ panangtengngel iti bigla a panagadu iti populasionna. Kasano kaballigi dayta? Aniat’ dadduma a manglapped iti dayta?
“SAKBAY iti 20, Saan! Kalpasan ti 30, Talaga a saan! Dua Laeng nga Annak—Nasayaat!” isut’ balakad nga inted ti maysa kadagiti aduan kolor a poster a nagaabay iti pasilio iti kangrunaan nga opisina ti panagplano ti pamilia idiay Bombay, India. Ti sabali pay a poster iladawanna ti madandanagan nga ina a linikmut dagiti lima nga annak. Namakdaar: “Dikay Agbabawi Kamaudiananna!” Naganetget ti mensahe: Umdasen ti dua nga annak iti tunggal pamilia. Ngem ti panangawat ken panagtignay dagiti tao iti singasing ti gobierno a dua nga annak iti tunggal pamilia ket narigat.
“Matmatan dagiti Hindus a naragsak ti maysa a tao sigun iti kaadu iti annakna. Kinapudnona, kadakuada, maibilang a bendision iti pagtaengan dagiti annak. Kasano man kaadu ti annak ti maysa a lalaki, pulos a di agsarday iti panangikararagna iti iyaaduna,” kuna ti libro a Hindu Manners, Customs and Ceremonies. Manipud iti relihiuso a panangmatmat, nupay kasta, ti lalaki dakdakkel ti pategna iti patriarka iti sangakabbalayan. “Awan ti maipadis a kinadaksanggasat iti kaawan ti anak a lalaki wenno apo a lalaki a mangaramid iti maudi a rebbengen a mainaig iti pomponna,” ituloy nga ilawlawag ti libro. “Ti kasta a panangiparit maibilang a pananglapped iti iyaadani iti Naragsak a Pagtaengan kalpasan ti ipapatay.”
Kasapulan met dagiti annak a lallaki a mangibanag iti ritual ti panagdayaw kadagiti inapo, wenno sraddha. “Nasken unay ti uray maysa laeng nga anak a lalaki,” insurat ni A. L. Basham iti The Wonder That Was India. “Ti panagregget ti pamilia iti Hindu nga India pinakarona ti panagtarigagay kadagiti annak a lalaki, a no awan dayta mapukaw ti kaputotan.”
Mairaman iti relihiuso a pammati, maysa nga ugali ti kultura a mangimpluensia iti panagtarigagay iti annak a lallaki isu ti tradision ti India a panagkakadua, wenno napalawa, nga urnos ti pamilia, a dagiti annak a lallaki agtultuloy a makikabbalayda kadagiti dadakkelda. “Mabalin a makiasawa dagiti annak a babbai ket makikabbalayda kadagiti katuganganda, ngem dagiti annak a lallaki agtalinaedda iti pagtaengan dagiti dadakkelda; ket inanamaen dagiti dadakkelda nga aywananda ida iti kinalakay/kinabaketda,” inlawlawag ni Dr. Lalita S. Chopra iti Bombay Municipal Corporation Health and Family Welfare Division. “Daytoy ti kinatalgedda. Marikna dagiti nagannak a natalgedda no adda dua nga anakda a lallaki. Nainkalintegan ngarud, a no ti agassawa nagun-odandan ti dua a naisingasing a limitasion a dua nga annak ket dagitoy a dua ket ubbing a babbai, talaga nga adda posibilidad a padasenda ti maaddaan iti anak a lalaki.”
Nupay rebbeng koma nga amin nga annak ket mamatmatan nga inted-Dios, ti kinapudno iti inaldaw-aldaw a panagbiag naiduma ti idiktarna. “Nalawag a mabaybay-an ti pannakaaywan ti salun-at dagiti ubbing a babbai,” kuna ti Indian Express. “Pudno a saan a maibilang a napateg ti panagbiagda iti pannakailasat ti pamilia.” Isitar ti report ti maysa a surbey idiay Bombay a mangipalgak a kadagiti 8,000 a sikog a mairegreg kalpasan ti pannakaammo a babai wenno lalaki ti sikog, 7,999 ti babbai.
Narikut a Dangadang
“Iti maysa a pamilia, ti lalaki kaaduanna ti mangikeddeng no mano ti annak ken kasano kadakkel ti pamilia,” inlawlawag ni Dr. S. S. Sabnis, pangulo nga opisial iti salun-at iti Bombay Municipal Corporation, iti maysa nga interbiu. Uray pay no kayat ti maysa a babai a nawatiwat ti baet dagiti annakna wenno basbassit ti bilang ti pamiliana, isut’ piliten ti asawana a mabalin a mangbusor iti dayta. “Daytoy ti makagapu no apay a mangibabaonkami iti grupo a lalaki-babai iti tunggal balay kadagiti lugar dagiti napanglaw a manginanama a ti lalaki a trabahador a maipaay iti salun-at mabalinna a kasao ti ama iti pagtaengan ket paregtaenna a limitaran ti kadakkel ti pamiliana, a mangtulong kenkuana a makakita a mabalinna ti mangipaay iti nasaysayaat a panangaywan iti basbassit a bilang ti annak.” Ngem kas nakitatayon, adu dagiti lapped.
“Kadagiti napanglaw, adu ti matmatay a maladaga gapu iti nakapuy a kasasaad ti panagbiag,” kuna ni Dr. Sabnis. “Gapuna talaga a tarigagayanda ti maaddaan iti adu nga annak, gaput’ ammoda nga adda matay.” Ngem bassit laeng ti maaramidan a mangaywan kadagiti annak. Agpasiarda a di maaywanan, nga agpalimos wenno nalabit agpidut iti taraon iti basuraan. Ket dagiti ngay nagannak? “Dida ammo no sadinot’ ayan dagiti annakda,” insennaay ni Dr. Sabnis.
Dagiti pakaammo idiay India masansan nga iladawanna ti maysa a naragsak, narang-ay-langana nga agassawa a mangtagtagiragsak iti biag a kadua dagiti dua nga annakda, gagangay maysa a lalaki ken maysa a babai, a nalawag a nasayaat ti pannakaaywanda. Iti daytoy a paset ti kagimongan—ti agtengnga a klase—maawat a naimbag ti kapanunotan a dua nga annak. Ngem saan a pulos nga awaten dagiti napanglaw ti maaddaan ti dua laeng nga annak, nga agrasonda a, ‘No 10 wenno 12 ti annak dagiti dadakkelmi ken appomi a lallakay, apay a dikam maaddaan ti kasta kaadu? Apay a maaddaankam laeng iti dua?’ Kadagitoy napapanglaw iti India a ti dangadang iti panangtengngel iti populasion sangsanguenna ti narikut a dangadang. “Ubbing pay ti populasion itatta ket addada pay laeng iti agpaspasngay nga edad,” kuna ni Dr. Chopra. “Agparang a kasla di naballigi ti pagbanaganna. Adda nagdakkelan a trabaho iti masanguanantayo.”