Dagiti Motorsiklo—Kasano Kapeggadda?

Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay Japan

NAANNAYAS ti panagtaray ti motorsiklo ni Susumu idi a kellaat a nakitana ti maysa a kotse a bumallasiw iti dalanna. Ti simmaruno a nakitana ket isu ti atep ti maysa a balay bayat ti pannakaipalladawna. Nagdisso ti ulo ken abagana. Ti buong iti tengnga ti helmetna ipakitana ti kapigsa ti pannakaipuruakna. Isut’ nakalasat, ngem nablo ken nabillok ti gurongna. Saan a karkarna ti napasamak ken Susumu. Ipadamag ti The Globe and Mail ti Canada nga iti maysa a tawen 166,000 nga Americano ti naiyospital kalpasan ti aksidente iti motorsiklo. “Kadakuada, 4,700 ti natay. Adu a dadduma pay ti napilay ken awan namnaman a makapagna pay.” Idiay Canada, kuna ti isu met laeng a gubuayan, nagdoble dagiti aksidente iti motorsiklo iti las-ud ti sangapulo a tawen. Ken idiay Japan 2,575 a managmotorsiklo ti natay idi 1989. Malaksid kadagiti managlugan iti moped (bassit a motorsiklo nga addaan pedal), kadagitoy nasurok a 70 porsiento ti agtutubo nga agtawen iti nagbaetan ti 16 ken 24. Kasanot’ pannakaidilig dagitoy a bilang kadagiti estadistika iti aksidente iti lugan? Kunaen dagiti kompania ti seguro nga iti dadduma a pagilian, iti isu met laeng a distansia, maminsiam nga ad-adu ti bilang dagiti matmatay iti aksidente iti motorsiklo ngem iti aksidente iti kotse. Aniat’ makagapu iti daytoy a nangatngato a bilang dagiti matmatay? Mangipaay ti Consumer Reports iti tallo a rason: (1) Narigrigat a makita ti motorsiklo ngem iti kotse. (2) Ti motorsiklo mangipaay iti bassit laeng a proteksion wenno awan pay ketdi iti managluganna. (3) Ti panagpataray iti motorsiklo ket kasapulanna ti kinasigo—no maigalis, masansan a matuang. Saan a nakaskasdaaw nga ibilang dagiti tao ti motorsiklo a napeggad. Saan nga umanamong dagiti dadduma. Kunada nga adda pagsayaatan ti panaglugan iti motorsiklo. Aniat’ makunayo? Pudno, no maipapan iti naekonomia a pamay-an ti transportasion, narigat a maartapan ti motorsiklo. Ti kinaekonomiana iti gasolina ti pakabigbiganna. Iti kalalaingan kadakkelna a motorsiklo, kuna ti Consumer Reports, mabalinyo ti agpataray iti 25 agingga iti 30 kilometros iti sangalitro laeng a gasolina. Maysa pay, dua laeng ti pilidna. Dadduma pay a pagsayaatanna ket: nalaka nga iturong, saan a problema ti panangiparada, ken nalaklaka ti presiona ngem iti kotse. Ngem uray dagiti dadduma a makabael a gumatang iti nangina a lugan ket kaykayatda pay laeng ti motorsiklo. Apay?

Ti Kangrunaan a Pangallukoyna

Aminen ti kaaduan a managmotorsiklo a ti kangrunaan a pakaallukoyanda iti motorsiklo isut’ kinaganas ti panaglugan iti dayta. “Nalabit a ti unida,” kuna ti maysa a managrayo iti motorsiklo. Ti ungor ti English twin, ti panitpit ti Japanese multi-two-stroke, wenno ti banerber ti multicylinder four-stroke—amin dagitoy ket kasla musika kadagiti lapayag dagiti managrayo iti motorsiklo.

Para kadagiti dadduma a managmotorsiklo, maawisda iti pannakarikna iti wayawaya ken panangtengngel. Kuna ti maysa: ‘Makapaganas a riknaen ti makina a nagluganam, nga ammom a patganna ti aniaman a kayatmo wenno panangiturongmo, ti agirig nga agkurba ken ti pannakaammom nga iyegnaka iti papanam.’ Daytoy a panaglaok ti uni, kapartak, ken wayawaya ket mabalin a makaallukoy met kadakayo. Ngem adda peggadna. Daytoy a panaggagar mabalin nga agtungpal iti pannakaadikto.

Nangnangruna nga agpeggad dagiti agtutubo. “Maamakka no makitam ti nakurba unay a dalan,” kuna ti maysa a sigud a miembro ti gang ti motorsiklo, “ngem ti kinaganas ti panaglikaw a nakaparpartak a di maigalis ket pagagarennaka. Masansan idi nga agbirukak iti nakurkurba pay a dalan ket papartakek ti panagpatarayko.” Ni Yoshio, a sigud a nakayawan iti panagmotorsiklo, kunana: “Masansanak idi nga aglugan, aniaman ti paniempo, gapu ta maganasanak. Kasla maysa dayta a droga kaniak.” Ket ni Susumu a nadakamat a nasaksakbay, kunana: “Saanak a maseknan no patayennak man dayta wenno saan—basta kayatko ti aglugan.” Isu nga uray sakbay ti pannaikkat ti balkot ti nablo a gurongna, nagluglugan manen. Inaminna: “Nakayawanak.”

‘Rumbeng Kadi nga Agluganak iti Motorsiklo?’

Gapuna tingitingenyo dagitoy nga aspeto ti panangallukoy ken kinatalged no pampanunotenyo ti aglugan iti motorsiklo. Ket no maysakayo a Kristiano a mangipateg iti nadalus a konsiensia ken mangraem iti Biblia, addada met sumagmamano a kasuratan a kayatyo nga usigen.

Ti Proverbio 6:16, 17, kas pangarigan, ibinsabinsana ti pito a banag a makarimon ken Jehova. Ti maysa kadagita ket “im-ima a mangibuyat iti dara nga awan basolna.” Ad-adu pay ti ibaga kadatayo ti maysa a linteg a naited iti kadaanan a nasion ti Israel maipapan iti panangmatmat ni Jehova iti panangibukbok iti dara nga awan basolna. Kunaen ti linteg: “No ti baka kadawyanna ti sumangsangdo kadagiti napalabas nga al-aldaw, ket naipaneknek ken akinkukua, ket saanna nga inaywanan, ngem nakapapatay iti tao a lalaki wenno babai; ti baka mauborto, ken ti akinkukua kasta met a mapapatayto.” (Exodo 21:29) Iti sabali a pannao, sungsungbatantayo dagiti sanikuatayo.

Gapuna no pampanunotenyo ti mangala iti motorsiklo, kasanot’ panangaywanyo iti dayta ken ania a kita ti pilienyo? Maysa kadi a napigsa, napeggad a motorsiklo a nairanta para iti napartak a panagpataray ken masansan a mairaman iti makapapatay nga aksidente? No kasta, awanto aya ti basolyo iti dara no nairamankayo iti maysa nga aksidente? Uray no saanyo a madangran dagiti sabsabali, ti ngay mismo a biagyo? Ipakpakitayo kadi ti panagraemyo iti sagut ti biag no agpataraykayo kadagiti napeggad a suli gapu laeng iti kinaganas a mapadasanyo?

Agaplikar met daytoy a prinsipio iti panangaywan iti motorsikloyo no addaankayo wenno gumatangkay pay laeng. Ti motorsikloyo ket mabalin nga agbalin a ‘sumangsangdo a baka,’ no iyar-arig, no saanyo nga asikasuen ti prenona. Mainayon pay, tunggal aglugankayo iti motorsiklo, nasken a sukimatenyo ti kadena ken ti makina. Ket kasano met ngay ti panagbalinna dayta a pakaringgoran dagiti kaarruba babaen ti nadarasudos ken naariwawa a panagpataray?

Pudno, no maysakayo a managrayo iti motorsiklo, mabalin a kaay-ayoyo ti ungor ti makina ti motorsiklo, ngem saan a kasta kadagiti dadduma. Kinapudnona, karurod unay ti dadduma a tattao ti ungor nga uray la agtignayda a siraranggas. Ipadamag ti diario a Nara Shimbun a maysa a nasimron a lalaki idiay Japan ti nangibarsak iti kayo iti lumablabas a motorsiklo. Ti nakalugan, maysa a 16-años a miembro ti gang ti motorsiklo, ket natay. Maysa pay a tao, kuna ti diario nga Asahi Shimbun, ti nangiyunnat iti tali iti ballasiw ti dalan a masansan a pagnaan dagiti gang ti motorsiklo. Naisalat iti tali ti tengnged ti maysa nga agtutubo a managmotorsiklo, ket nabekkel agingga a natay. Ken idi nga inawis ti diario dagiti managbasana a mangiyebkas iti panagriknada maipapan iti ungor dagiti motorsiklo, dadduma a managbasa ti kimmanonong kadagidiay nagtignay a maibusor kadagiti managmotorsiklo.

Siempre, kondenaren ti Biblia dagita a naranggas a tignay. Ngem iti kasumbangirna, dagiti managmotorsiklo rumbeng a saanda a ruroden dagiti dadduma babaen ti panangpatarayda kadagiti naungor a motorsiklo kadagiti lugar nga adu ti balay, a kas aramiden no dadduma dagiti gang dagiti managmotorsiklo. Kangrunaan iti amin, tarigagayantayo a salimetmetan ti linteg nga impaay ni Jesus kadagiti pasurotna: “Ayatem ti padam a tao a kas iti bagim.”—Mateo 22:39.

Natakneng a Panunot

Kayat kadi a sawen daytoy a saan a rumbeng nga aglugankayo iti motorsiklo? Saan, ngem kasapulan ti natakneng a panunot. Kadagiti adu a tattao ti motorsiklo ket maysa a nalaka a gun-oden, kumbiniente, ken makaay-ayo a pagluganan. Iti dadduma a pagilian, nupay kasta, usaren ti tattao dagiti motorsiklo maipaay iti panaglinglingay. Mabalin a makaparagsak dayta, ngem naannadkayo koma. Saanyo nga ipalubos ti kinaganas ti napartak a panagpataray ken pigsa a ringbawanna ti nasaysayaat a pangngeddengyo.

Dadduma a nagbibiag a maipaay laeng iti motorsikloda ti nangaramid iti panagbalbaliw. Ipampamaysada itan ti biagda iti panangay-ayo iti Dios. Ni Yoshio, kas pangarigan, nagluglugan idi kadagiti napipigsa a motorsiklo. Kunaenna itan: “Idi naglugluganak maipaay iti pagragsakan, ti laeng bagik ti inayay-ayok. Ita, addaanak iti rag-o ti panangted babaen ti panagtrabahok kas maysa a Kristiano a ministro.” Gapu ta ammona a saanna a matngelan ti bagina iti kanito nga aglugan iti motorsiklo, saan a pinabaro ni Yoshio ti lisensiana.

Maysa a sigud a miembro ti gang ti motorsiklo idiay Hokkaido, Japan ti nagkuna: “Naglugluganak idi iti motorsiklo tapno agparammag. Nairamanak iti panangusar kadagiti narkotiko kas resulta ti dakes a pannakikaduak kadagiti miembro ti gang ti motorsiklo.” Ngem rinugianna ti nagpanunot maipapan iti masanguanan. Sinukimatna ti nadumaduma a grupo ti relihion ket kamaudiananna nasarakanna ti kinapudno babaen ti pannakiadalna iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova.

Ni ngay Susumu? Para kenkuana, ti panagmotorsiklo ket saanen nga isu ti sentro ti biagna. Ni Susumu, kasta met ti dua pay a managrayo iti motorsiklo a nadakamat iti ngato, ket agserserbida itan kas amin-tiempo a Kristiano a ministro. Maysa kadakuada ti nangisukat iti nadagsen a motorsiklona iti maysa a moped ket us-usarenna dayta iti panangisaknap iti kinapudno ti Biblia kadagiti sabsabali.

Wen, ti motorsiklo ket mabalin a maysa a nasayaat a pamay-an ti transportasion, ngem nasken a kanayon a mausar a siaannad ken buyogen panagraem iti rikna dagiti sabsabali.

[Kahon iti panid 12]

PANAMAGANNAD KADAGIDIAY AGLUGLUGAN ITI MOTORSIKLO

▪ Annadanyo a Naimbag ti Agpataray: Ti panangiturong, panangpapartak, ken panangipreno kasapulanna ti kinasigo ken nainget a koordinasion.

▪ Saankay nga Agpataray iti Tengnga ti Dalan: Sadiay a maurnong dagiti tedda ken lana a nagtedted manipud kadagiti lugan.

▪ Isuotyo ti Umiso nga Aruaten: Siguraduenyo nga isuot ti helmet. Ti glove, jacket, ken botas ket salaknibannakayo met.

▪ Agpataraykayo a Kanayon a Nakasindi ti Headlightyo: No ipalubos ti linteg iti trapiko iti pagilianyo, aramidenyo daytoy uray iti aldaw. Nalaklakadakayo a makita dagiti dadduma pay a motorista.

▪ Kabilanyo iti Reflective Tape ti Helmetyo: Babaen daytoy nalaklakadakayo a makita iti rabii.

▪ No agpatpataraykayo sipapanunotkayo koma a dagiti dadduma iti kalsada ket mabalin a pagpeggadan: Diyo namnamaen a dagiti tsuper ket wayaandakayo iti dalan.

▪ Saankayo a Lumugan iti Motorsiklo no Nakainumkayo wenno Addakayo iti Impluensia ti Droga

▪ Pilienyo ti Motorsiklo a Kabaelanyo nga Aywanan