Panangmatmat iti Lubong
Arsisio ken Salun-at
Agtultuloy a masarsarakan dagiti sientista a makagunggona ti kalalainganna nga arsisio. Nangipadamag itay nabiit ti magasin nga American Health maipapan iti 30-tawen a panagadal kadagiti 17,000 a lallaki. Kadagidiay a nangusar iti 1,000 a calorie iti linawas babaen iti arsisio maysa iti dua kadakuada ti nagsakit iti kanser ti bagis ngem kadagidiay saan a nagarsisio. Maysa a 19-tawen a panagadal kadagiti nasurok a maysa a milion a Sueko a lallaki ti nakasarak a dagidiay nga agtugtugaw laeng iti kagudua iti tiempo a panagtrabahoda ket 30-porsiento a nangatngato ti gundawayda a nagsakit iti kanser ti bagis ngem dagidiay nagtugaw ti nakurang pay a 20 porsiento iti tiempo a panagtrabahoda. Nasarakan ti maysa a panagadal ti Harvard University kadagiti 5,400 a babbai a kagudua laeng iti bilang dagidiay saan unay nga aktibo a kaklaseda ti naaddaan iti kanser ti suso ngem kadagidiay agarsisio iti kalalainganna bayat ti kaaddada idiay kolehio, ken ad-adu iti 2.5 a daras ti gundaway dagiti saan nga aktibo nga agsakit kadagiti kanser iti reproductive system. Addada pay pammaneknek a ti kalalainganna nga arsisio papigsaenna ti resistensia, a tumulong a mangpapartak iti pananglaban iti mikrobio. Ti nalabes nga arsisio, nupay kasta—kas ti panagtaray iti marathon—kasla sungani ti resultana, temporario a lapdanna ti resistensia.
Kumarkaro a Saplit
Maysa a kadadaksan a resulta iti epidemia ti AIDS isut’ immadu a panagbalangkantis dagiti ubbing. Dayta, sigun iti report ti Associated Press manipud Geneva, Switzerland, isut’ konklusion ti maysa a baro a report ti UN maipapan iti kalintegan ti tao. Ti autor ti report, ti propesor iti linteg a ni Vitit Muntarbhorn iti Thailand, kunaenna a ti bilang dagiti ubbing a siam wenno sangapulo ti tawenna a mapilit nga agbalangkantis ket “umad-adu iti inaldaw.” Kasla umad-adu dagiti suki nga agsapsapul kadagiti ubbing a balangkantis, nangnangruna dagiti birhen, agsipud ta pagarupenda a daytoy salaknibanna ida manipud iti AIDS. Nakalkaldaang, nupay kasta, napaliiw ti propesor nga iti sumagmamano a pagilian iti Asia, adu nga ubbing a balangkantis ti mangtartaraken iti mikrobio ti AIDS. Piliten dagiti nagannak agpadpada dagiti lallaki ken babbai a sumrek itoy a nakababain a pagsapulan ngem nangnangruna dagiti babbai.
“Pedophile a Papadi”
“Ti kellaat a pannakariribuk iti panangabuso iti sekso ti nangtignay iti Iglesia Katolika Romana a mangaramid iti nasaknap a panangusig kadagiti pedophile a papadi—maysa a pasamak a kunaen dagiti kritiko a nabayagen nga inlimed ti herarkia ti simbaan,” ipadamag ti The Herald-News iti Joliet, Illinois, E.U.A. “Iti napalabas a siam a bulan, pito a papadi iti Chicago ti naikkat manipud iti parukoda ket maysa ti napabasol iti seksual a panangabuso kadagiti ubbing.” Maysa a tallo-miembro a komision ti tinudingan ni kardinal Joseph Bernardin a mangikeddeng no kasano a tamingen ti parikut a, sigun iti maysa a pannakangiwat iti simbaan, “nakarkaro pay ngem ti pagarupen ti asinoman” ken dayta mapattapatta a mangiraman kadagiti ginasut a papadi iti intero a nasion. Maikagkagumaanen ti panangikkat kadagiti nagbasol a papadi, a dati a naidestino kadagiti sabali a paruko. Dadduma a tattao, nupay kasta, ti agduadua pay laeng. “Dida maawatan ti kinakaro ti pannakadangran ti isip no ti maysa a mangibagi iti simbaan, a pinatitayo a nangibinsabinsa kadagiti pagalagadan, moral, ken prinsipiotayo, ti mangdangran kadagiti tao,” kinuna ti maysa nga ina ti naabuso nga ubing.
Babalawen ti China ti Negosio ti Droga
Ipadamag ti China Today a naing-inget dagiti linteg ken dusa ti gobierno nga Insik iti negosio ti droga kadagiti nabiit pay a tawtawen. Nupay no dandani pinukaw ti pagilian ti parikutna iti opium idi 1950’s, ti kaasidegna iti dadduma kadagiti lugar a kaaduan a mangpatpataud iti droga iti lubong ti nangiturong iti panagsubli ti negosio iti droga. Iti napalabas a tallo a tawen, addada nasurok a kagudua a milion a pannakaaresto idiay China maipapan iti pammabasol a pakairamanan ti droga. Idi laeng 1990, dagiti ahensia a mangipaalagad iti linteg idiay China natiliwda ti agarup 40 a panaglako iti droga, a tunggal maysa inramanna ti nasurok a 9 a kilo a heroin. Dayta ket mamindua iti bilang idi napalabas a tawen. Idi Oktubre 26, 1991, iti sango ti dakkel a tallaong, 35 a managlako ti droga ti nasentensiaan iti ipapatay, ket 5,000 a kilo ti droga a nakumpiskar ti napuoran.
Panagbiahe a Mapan iti Sabali a Planeta
Awan pay ti tao a nakapagbiahe iti sabali a planeta; ngem ni Sergei Krikalev mabalin a mariknana a naaramidnan dayta. Idi isut’ naipatayab iti pagrikosan, isut’ maysa a cosmonaut ti Union Soviet, manipud Leningrad. Idi nagsubli, awanen ti Union Soviet ket ti Leningrad nagbalinen a St. Petersburg. Natudingan ni Krikalev nga agnaed idiay Mir space station iti innem a bulan laeng, ngem gapu iti pinansial ken napolitikaan a rigat iti tengnga dagitoy amin a riribuk iti pagilianna, isut’ nagtalinaed iti pagrikusan iti 313 nga al-aldaw.
Dagiti Mammapatay a Kard
Nabayagen nga ar-aramiden dagiti ubbing idiay Estados Unidos a pagay-ayaman ti panagkolekta kadagiti kard ti baseball, nga addaan kadagiti ladawan ken estadistika dagiti paboritoda a managay-ayam. Ngem maysa a baro a kita iti kard ti nabiit pay a nagparang. Dagitoy a kard iladawanda, saan a dagiti atleta, no di ket dagiti nalatak a kriminal—psychopaths, manangrames, mammapatay nga agsasaruno ti pinatayna, dagiti kanibal, ken necrophiliacs. Iti baliktad ti ladawan ti mammapatay, nailadawan ti nakaam-amak a pamay-an ti pannakaaramid ti krimen. Sigun iti editorial iti Daily News iti Nueva York, nakalatlatak
dagiti mailaklako a mammapatay a kard kadagiti paglakuan ti kendi ken comic-book. Nalawag, a dagiti ubbing ti kangrunaan a gumatgatang.
Bogus a Datdatlag
Binusbos ti maysa a doktor idiay Inglatera ti 20 a tawtawen a nangusig kadagiti akmenda a datdatlag nga inaramid dagiti karismatik ken ebanghelikal a simbaan iti dayta a pagilian. Ti konklusionna, sigun iti Daily Telegraph iti Londres: “Dagiti impadamag ti karismatik a daldatlag a panangagas ket di paneknekan ti uray maysa laeng a pammaneknek ti medisina.” Iti sango ti konsilio iti Anglican Church, dineskribir ni Dr. Peter May ti maulit-ulit a panangikagumaanna a manggun-od ti pammaneknek kadagiti nadumaduma a datdatlag a kunaenda nga inaramidda manipud kadagiti “mangngagas.” “Gagangay,” kunaenna, “nga awan ti maipaayda, ket dagiti naipadamag a kaso pulos a saan a kas idi damo a naiparangda.” Binabalawna dagiti magasin ken video nga aggangganansia manipud iti panangdeskribir kadagiti datdatlag a pulos a di napasamak. Sigun iti Telegraph, impadis ni Dr. May dagiti nasarakanna kadagidiay nasarakan dagiti kakaduana. “Awan kadakuada,” kunana, “ti nakaipaay iti pammaneknek iti uray maysa laeng a kaso a maipadis kadagiti datdatlag ni Kristo.”
Bisin Idiay Africa
Ti bisin ken guerra sibil ti mangpilpilit kadagiti pinullo a ribo a taga Somalia ken Ethiopia a pumanaw iti pagilianda ket agbiruk iti taraon ken pagtaengan kadagiti kampo a pagkamangan idiay Kenya. Sigun iti maysa nga opisial ti NU, a naadaw idiay The Star idiay Sud Africa, “kaaduanna ti matalimudaw no sumangpetda, ta nagnada iti agarup 600 km [373 mi] a bassit laeng ti taraon ken inumenda. Nakalkaldaang ti kasasaadda, dadduma ti nakakutkuttongen ken adu ti nasugsugatan gapu iti pannakapaltog.” Iti maysa a nakapuspusek a kampo, adda promedio a matay a 15 a tattao iti inaldaw. Kaaduan kadakuada ti babbai ken ubbing. Kabayatanna, iti abagatan ti Kenya idiay Zimbabwe, ti tikag ti nangiturong ti iyaadu ti panagtakaw iti taraon, ipadamag ti Sunday Times iti Harare, Zimbabwe. Dadduma a mannanakaw naganat unay ti pannakasapulda ta basta laslasendan ti lasag dagiti sibibiag a baka, ket baybay-andan ti animal nga agsagaba agingga a dagitoy ti sikakaasi a partienen dagiti makinkukua kadakuada.
Dagiti Madandanagan a Kriminal
Iti las-ud ti 30 a tawtawen, ni Propesor Francesco Aragona iti Institute of Legal Medicine iti Messina University, idiay Sicily, nangaramiden kadagiti autopsia kadagiti mafiosi. “Sigun iti propesor, ti mafioso addaan serioso a parparikut iti likudan ti natangsit ken managtalek nga itsurana: Ti nariribuk nga inaldaw a panagbiagna apektaranna ti puso, ti utek, dagiti adrenal gland, ken uray pay dagiti lateg wenno obario iti nakaskasdaaw a pamay-an, agpannuray iti sekso,” kuna ti magasin ti Brazil nga Superinteressante. “Nakasarakak kadagiti serioso a sakit ti puso kadagiti lallaki nga agedad iti baet ti 18 ken 20 a tawen, . . . a kasla nagbiagdan iti pinullo a tawen nga addaan iti nangato a presion, gapu iti danag,” inadaw ti magasin ni Dr. Aragona nga agkunkuna. Innayonna pay: “No saanda a napapatay, mabalin a dagitoy natayda iti sakit ti puso iti ababa a tiempo,” ket “mabalintay a kunaen, nga uray iti salun-at, awan ti pagimbagan ti krimen.”
Demonismo Idiay Roma
Kunaen ni Gabriele Amorth a tinamingnan dagiti 12,000 a kaso iti naluganan iti demonio idiay laeng siudad ti Roma nanipud pannakatudingna a Katoliko a manangparuar ti demonio idi 1986. “Apay a nakaad-adu?” inimtuod ti maysa a mannurat iti diario ti Italia nga Il Tempo. “Amin dagiti gagangay a Katoliko a pagilian,” kinuna ti padi, “nairaremda iti baybay a napnapno iti demonio. Saanen a mapasardeng ti panangraut dagiti demonio.” Nauyong dagiti sao ni Amorth para iti Roma: “Ti siudad ti papa ti kakaruan ti pannakaikutna iti demonio a lugar iti lubong. Nasurok a sangagasut a sataniko a kulto ti adda sadiay . . . Pagaammo ti isuamin nga adu nga ubbing ti agpukaw idiay Roma ket maus-usarda kadagiti ritual a sataniko.”
Mangparegta iti Nangingina a Kasar
Kadagitoy a narikut a tiempo, ti presio dagiti kasar idiay Estados Unidos kumarkaron ti kinanginana. Iti maysa a pattapatta ti gagangay a naiyurnos a kasar sadiay aggataden iti $16,000. Dagiti trahe de boda ket agarup $800, nupay adu, sigun iti The Wall Street Journal, ti aggatad iti nasurok a $2,000. Sumagmamano a magasin iti pagilian ti nangnangruna a naiturong kadagiti mainanama a nobia ken kadagiti planoda a kasar, ket nababalaw itay nabiit dagiti periodiko gapu iti panangpempennekda iti industria a mangipapaay kadagiti kasapulan ti boda ken mangiparparegta iti nangina a gatad. Kas pangarigan, kaaduanna a paritan dagiti magasin dagiti aniaman a pakaammo ti panangabang kadagiti trahe de boda gaput’ amakda a masaktan ti nakem dagiti kanginaan ti ibayadda a managipakaammo, dagiti industria nga aglaklako—a mabalin a makapungtot unay iti kapanunotan a mangabang kadagiti trahe de boda imbes a gatangen ida.